Lezen, een gebruiksaanwijzing

by Dirk Leyman

'Is je roman autobiografisch? Bestaan je hoofdpersonages ook écht?' Het zijn wellicht de meest gestelde vragen aan een schrijver. Natuurlijk scheppen auteurs de personages niet uit het niets. Maar hoe gaan ze daarbij te werk? In Lezen, een gebruiksaanwijzing worden vijftig bijzondere literaire personages opgevoerd.

Dirk Leyman ontrafelt hoe deze personages gebaseerd zijn op echte mensen en historische figuren. Personages zijn geheimschriften. Want wie schuilt er werkelijk achter Jay Gatsby, Dorian Gray, Molly Bloom of Moby Dick? Niets is wat het lijkt in de literatuur.

Genres: Nonfiction

317 pages, Hardcover

First published January 1, 2015

Reviews

[Marc Lamot · Rating 2 out of 5]

Mooi uitgegeven boek, met toelichting bij 50 bekendere romans en waar hun hoofdfiguren vandaan komen. Af en toe voegde het iets toe aan het leesplezier dat ik ooit had bij de betrokken boeken, maar eerlijk gezegd vond ik de meerwaarde maar beperkt.

[Wouter Pinkhof · Rating 3 out of 5]

Goed geschreven. Deed me zin krijgen in het lezen (of herlezen) van sommige boeken. En dat is misschien de grootste verdienste van dit "naslagwerk".

[Dieuwke · Rating 4 out of 5]

Zo'n fijn boek vol wist-je-datjes. Ik werd erg gelukkig van. Ook van het taalgebruik trouwens, lang geleden dat ik een woord in mijn eigen taal moest opzoeken in de Dikke Van Dalen.

[André · Rating 4 out of 5]

Citaat : Maar niet alleen zijn dichte familie kreeg een flink aandeel in De avonden. Een cruciale rol was ook weggelegd voor verzetsman Bob van Amerongen (1924-2014) onder zijn alias Viktor Poort. Wanneer Poort, zijn vroegere klasgenoot op het gymnasium, bij Frits van Egters eens polst hoe het er thuis aan toegaat, antwoordt die : ‘Heel slecht, heel slecht, Viktor.'
Review : Dirk Leyman Leyman (1965-) sterrecensent van De Morgen en destijds ook initiatiefnemer van de site De papieren man (2006-2011) die bekroond werd met de Dutch Bloggie als beste literatuurweblog en de Parnassusprijs van het Vlaams Fonds voor de Letteren, is een literatuurkenner puur sang. Hij schrijft voor talloze andere publicaties, ook over fotografie. Leyman stelde twee literaire stedenboeken samen: Gent, de dubbelzinnige (2000, met Marco Daane) en Nice, muze van azuur (2004). Voor de achterste bladzijde van de boekenbijlage van De Morgen mocht hij bijna wekelijks een rubriek schrijven: “Fictief personage, echt bestaan” waarin hij ging opsporen welke echte persoon aanleiding gaf tot of als model diende voor een romanpersonage. Deze krantenartikelenreeks werd tot een goddelijk boek omgewerkt. Het is een 300 pagina's dik boek geworden met daarin 50 tekstjes die inzoomen op 50 boeken en hun personages, gerangschikt naar de namen van de auteurs in alfabetische orde, hun persoonlijkheid en die van hun personages - met een schets van hun echt én fictief leven een fragmentje uit het besproken boek.



Het zijn bestsellerschrijvers, minder bekende schrijvers, gewone schrijvers, Nederlandstalige schrijvers, schrijvers uit de wereldliteratuur, maar ook stripheld Kuifje ontbreekt niet. In dit mooi uitgegeven boek behandelt Dirk vijftig romanpersonages en beschrijft daarbij de 'echte mensen' die voor hen model hebben gestaan. Zo passeren o.a. Alice in Wonderland, d'Artagnan, Blauwbaard, Madame Bovary, Robinson Crusoe, Victor Frankenstein, Jay Gatsby, Dorian Gray, Heathcliff, Sherlock Holmes, Dr Jekyll (en Mr Hyde), Kuifje en Moby Dick de revue, alsmede andere personages uit het werk van Grunberg, Verne, Thomas Mann, Bukowski, Joyce, De Beauvoir, Coetzee, Garcia Márquez, Boon, Nescio, Pasternak, Murakami, Palmen, Goethe, Camus, Kerouac, Zola, Orwell, Ibsen, Wolkers, Woolf, Voltaire, Nabokov, Reve, Mulisch, Claus, Hermans, Campert, Elsschot en Perec. De schrijver heeft een enorme passie voor de taal en alles wat met literatuur te maken heeft en brengt je door zijn gedrevenheid zodanig in ban van de de 50 boeken dat je ze meteen wil gaan lezen of herlezen. Een mooiere vorm van leesbevordering is haast ondenkbaar. De prachtige illustraties van Brecht Evens die tussen de leesbladzijden telkens weer opduiken maken het van dit boek een zeer aangename literaire ervaring

[Daisy Van Lissum · Rating 2 out of 5]

Een boek over literaire hoofdpersonages? Geïllustreerd door Brecht Evens? Als trotse eigenaar van een diploma Moderne Literatuur kon ik dit exemplaar in de boekhandel niet weerstaan. De eerlijkheid gebiedt mij echter te zeggen, dat dat wellicht niet zo was geweest, mocht het boek niet ingepakt zijn geweest in plastic folie. Had ik het boek enkele minuten kunnen doorbladeren, was ik ongetwijfeld niet zo zeker geweest van mijn stuk.

Mijn grootste bekommernis met dit boek: de aanpak en de taal. Respectievelijk te academisch en te gekunsteld. Dirk Leyman tovert liever met zijn dure woordenschat, dan de informatie op een toegankelijke en aantrekkelijke (!) manier neer te pennen. Resultaat: het boek leest te veel als een thesis. Niet alleen beleefde ik er weinig leesplezier aan, ik zie ook weinig toegevoegde waarde voor toekomstig leesplezier (mijn repertoire is nog niet zo breed dat ik álle geciteerde werken reeds heb gelezen).

Dit "naslagwerk" kon mijn verwachtingen helaas ook niet beantwoorden. Dat ik bijna een kalenderjaar nodig had om dit boek te worstelen, is veelzeggend. Liever had ik een vlot geschreven werk dan deze stijve aanpak. Jammer.

[Cindy · Rating 3 out of 5]

Een interessant boek om klassiekers te leren kennen of achtergrond bij gekende/geliefde personages (GATSBY!), maar wel eentje om maar af en toe in te snuisteren en een personage te kiezen. Niet om aan één stuk te lezen, want dan wordt het soms toch wat betweterig.
Heb er dus af en toe eentje overgeslagen...

[Jan · Rating 3 out of 5]

Fijn idee. Maar die toon...

[Johan Simons · Rating 4 out of 5]

Lezen, een gebruiksaanwijzing, 8.5: Leyman vindt echte mensen achter 50 personages als Blauwbaard, Bovary, Gatsby, Dorian, Lotte, Tintin...