«Πικρό ήταν το ψωμί που τρώγαμε στο Δεϋρούτ, πικρό γιατί μύριζε πικρό φελάχικο ιδρώτα.»
Ένας ρωμιός βιοπαλαιστής, ξενητεμένος τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας στην εύφορη Αίγυπτο, βλέπει πώς της ρουφούν το αίμα πασάδες και ξένοι μπανκιέρηδες, όργανα και στηρίγματα κι οι δυο τους της αγγλικής κατοχής, και διηγείται με θαυμασμό τα κατορθώματα του θρυλικού Νουρεντίν Μπόμπα. Πώς για ένα φιλότιμο, από βαρκάρης έγινε φονιάς, ληστής, πειρατής και πώς κάτω από τη λογική των πραγμάτων κατάληξε αντάρτης και λαϊκός ηγέτης. Πώς οι αποικιοκράτες βιάσανε τη γυναίκα του κι ανατίναξαν το χωριό του και πώς οι επαναστατημένοι φελάχοι καταργήσανε τις αρχές και περάσανε σε μιαν αυτοσχέδια λαϊκή αυτοδιοίκηση. Αλλά και τ αντίποινα του καταχτητή στάθηκαν ανάλογα: φωτιά, κουρμπάτσι και κρεμάλες.
Κι όμως από την αρχή ως τό τέλος αυτής της νουβέλας κυριαρχεί ένας επικός τόνος και μια δυνατή αίσθηση της φύσης. Όλα ευωδιάζουν στο Δεϋρούτ: τα γιασεμιά, το τριφύλι, οι γαζίες, τα νερά του ποταμού...
Η συνείδηση της Ιστορίας, το πλάτος της ματιάς και το πλήθος των προσώπων που κινεί ο συγγραφέας θυμίζουν πως εδώ δοκιμάζει τις δυνάμεις του πριν ξανοιχτεί στις πολυσέλιδες Ακυβέρνητες Πολιτείες. Και για την Αίγυπτο εξάλλου, αν η εξέγερση του 1919, όπου χάνονται και τα ίχνη του Νουρεντίν Μπόμπα, πνίγηκε στο αίμα, ο σπόρος έπεσε σέ χώμα θρεψερό... Θα έρθει ο καιρός του Γκαμάλ Αμπντελνάσερ, που θ' αναγκάσει τους Άγγλους να φύγουν από την πατρίδα του...
Yiannis Hatziandreas, who became known by the pen name of Stratis Tsirkas, was born in Egypt in 1911. After graduating from the commercial section of the Ambeteio School he went to work in a cotton mill as an accountant and later as the manager of a factory in Upper Egypt. He read voraciously from an early age and published translations of poetry and short texts of his own in journals in Egypt and Greece. From 1938 to 1963, when he settled in Greece, he managed a tannery in Alexandria, where he became involved in literary and communist circles. In 1937 he published Fellahin, poems inspired by his time in Upper Egypt, in 1938 The Lyrical Voyage and in 1944 his first short story collection, Strange People. The Penultimate Farewell and Spanish Oratorio in 1946 mark his farewell to poetry. Tsirkas was actively involved in the Communist Party’s Anti-Fascist Initiative and he edited their journal, Ellin. The 1944 mutiny of the Greek fleet and army and its brutal suppression inspired his writing, from April is the Cruellest Month (1947) to the final volume of the Drifting Cities trilogy. After the war he published short stories, literary criticism and studies. During the Suez Crisis he wrote Nureddin Bomba. In 1958 he published Cavafy and his Era which won the State Award for biography, and followed up with a work on Seferis. In 1961 he published The Club, the first volume in the Drifting Cities trilogy, prompting his expulsion from the Communist Party. The second volume came out in 1962, the third in 1965. He continued to write articles and literary criticism. He actively opposed the dictatorship and when the Greek Communist Party split, he joined the newly formed Greek Communist Party of the Interior. During the junta he did translations and when preventive censorship was lifted he played a leading part in producing the anti-junta 18 Texts and New Texts, and contributed to the anti-dictatorship journal Synechia. In 1972, the French edition of Drifting Cities won a prize for the best foreign book. Lost Spring, published in 1976, was a novel with an Athenian setting and intended to be first of a trilogy which Tsirkas never completed. He died in 1980.
رواية قصيرة ومكثفة بقلم أديب يوناني ولد وعاش فترة كبيرة من حياته في مصر بالاسكندرية والصعيد, كتبها مباشرة بعد تأميم قناة السويس, ويبدو أنها مكتوبة بوحي من الجو السياسي في ذلك الوقت, وبالطبع بوحي من فكر المؤلف الذي كان نشطا في الحزب الشيوعي بالاسكندرية وخاصة في نشاطه ضد الفاشية الرواية مكتوبة بأسلوب الحكي من شخص يحكي مذكراته للراوي, وهذا الشخص اليوناني الذي يحكي يمكن أن نجد الكثير مما يجمعه بالمؤلف من ناحية مكان وطبيعة عمله في مصر. الكتابة سلسة وممتعة في القراءة, فقط هناك بعض الفصول محتشدة بالتفاصيل الكثيرة التي يمكن أن تربك القاريء. الأحداث تدور في ديروط بصعيد مصر أيام الاحتلال الإنجليزي وبعض الأحداث تدور أثناء ثورة 1919. وتكشف الرواية بوضوح علاقات السلطة بمستوياتها المختلفة بالانجليز وبالعمد والباشوات و"الأعيان" وتأثير ذلك على الناس "العاديين" الذين يكونون هم أول من يعاني من جراء الصراعات بين هذه القوى التي تحاول كلها أن تنهب قوت الشعب بدون أي اعتبار للقيم أو العدالة. أعجبتني بصفة خاصة نظرة المؤلف المحايدة للأجناس المختلفة في الرواية, لم يقع في فخ تصوير الشخصيات على أنها خيرة تماما أو شريرة تماما, ولم يكن منحازا مثلا لليونانيين أبناء جنسه وصور بعض اليونانيين الانتهازيين إلى جانب الشرفاء, كما صور التنويعات الكثيرة للشعب المصري بين الفقراء والكادحين والأغنياء والمتآمرين على قوت الشعب والمتعاونين مع الإحتلال. وهناك إدانة واضحة للإنجليز وأساليبهم الإجرامية ضد الشعب المصري التي وصلت لحد تدمير قرى بأكملها انتقاما لقتل بعض جنود الاحتلال. وهي تذكرة للبعض الذين يظنون أن أيام الإحتلال الإنجليزي كانت البلد "نظيفة وجميلة ومنظمة" وينسون أن الاحتلال هو سلب ونهب وقتل منظم قبل أي شىء آخر
Μπορείς μια νουβέλλα 99 σελίδων να την χαρακτηρίσεις «επική»; Κι όμως... Τον (αντι-)ήρωα δεν τον γνώριζα, την κατάσταση στην βρετανοκρατούμενη Αίγυπτο και την επανάσταση (;) πριν 100 χρόνια επίσης δεν τις γνώριζα, τι δουλειά είχε ένας Έλληνας από το Καστελλόριζο εκεί και πώς στο καλό συνεννονούνταν με τους ντόπιους επίσης μού διέφυγε. Πού πέφτει αυτό το Δεϋρούτ δεν κατάφερα ούτε τη συνδρομή του Google maps να εντοπίσω. Οι μισές λέξεις του έργου μού ήσαν άγνωστες. Το αγάπησα όμως. Όντως εδώ ο Τσίρκας δοκίμασε τις δυνάμεις του πριν «ξανοιχτεί» στις χιλίων σελίδων Ακυβέρνητες Πολιτείες λίγο αργότερα, όπως γράφει και στο οπισθόφυλλο η παλιά μου - υπέροχη - έκδοση. Οι αφηγηματικές δυνάμεις του ήταν φυσικά πλεονάζουσες.
Ο "Νουρεντίν Μπόμπα", ένα εξαιρετικό δείγμα της (στρατευμένης) τέχνης του Στρατή Τσίρκα, είναι ένα μυθιστόρημα-προσφορά στον αιγυπτιακό λαό, μέρος του οποίου υπήρξε. Είναι η αφήγηση ενός έλληνα αιγυπτιώτη μηχανικού, του Πολύβιου, για τα έργα και τις ημέρες του θρυλικού ληστή Νουρ(εντίν) Μπόμπα και την αποτυχημένη αντιαποικιακή εξέγερση του 1919. Οι εγγλέζοι αποικιοκράτες εκδιώχτηκαν τελικά όταν ο λαός πράγματι έλαβε όπλα, επί των ημερών του Νάσερ το 1956. Τότε ήταν που γράφτηκε και η νουβέλα.
Η όμορφη γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Τσίρκας ντύνει μια πολύπλοκη αφήγηση, τόσο πολύπλοκη όση και η πολυεθνική πολυθρησκευτική κοινωνία της Αιγύπτου της δεκαετίας του '20 και εδώ βρίσκεται η ουσία της σκέψης του Τσίρκα: δεν μπορούμε να δούμε απλοποιητικά τα κοινωνικά φαινόμενα. Οι συμμαχίες είναι ετερογενείς, οι στάσεις των κοινοτήτων όχι ενιαίες (πχ ο βιομήχανος Ροζάκης καρφώνει τον Μπόμπα, ο μηχανικός Πολύβιος είναι μαζί του), ο ανταγωνισμός υπαρκτός σε κάθε επίπεδο (ταξικό, εθνικό).
Η πλοκή είναι απλή: κάποιος αφηγείται και από το παρόν πάμε στο παρελθόν. Οι πρώτες σελίδες έρχονται να εξηγήσουν όλο το υπόλοιπο. Μέσα από την αφήγηση ανακαλύπτουμε μια κοινωνία που απέχει παρασάγγας από την εικόνα που έχει η Δύση γι' αυτήν. Ο Τσίρκας όμως ήταν ο κατάλληλος για να την αναδείξει.
Un livre magnifique.Je l ai aodore..Le style du Tsirkas e marveilleux. Il ecrit comme si il etait originalment un egyptien,sans le prejudice typique des europeans. Je ne sentais pas que il est etranger pas du tout. Lire ce livre est une grande experience pour moi..
كاتب يونانى عاش بالاسكندريه و عشقها و عمل بالصعيد و فى هذه الروايه يحكى عن نور الدين بومبه المراكبى الصعيدى الذى نال الشهره و التى تحولت لاسطورة نور الدين
Ο Στρατής Τσίρκας με αφορμή την εξέγερση στην Αίγυπτο το 1919 μας παρουσιάζει έναν όμορφο μυθιστορηματικό χαρακτήρα, τον Νουρεντίν Μπόμπα. Βρισκόμαστε στις αρχές του 20ου αιώνα στο Σουλτανάτο της Αιγύπτου ( έτσι ονόμασαν το προτεκτοράτο τους οι Άγγλοι, το οποίο διήρκησε από το 1914 έως το 1922). Οι Άγγλοι κυβερνούν την Αίγυπτο και στην θέση του κυβερνήτη βρίσκεται ένας Αιγύπτιος πασάς - αχυράνθρωπος των αποικιοκρατών. Ο Νουρεντίν Μπόμπα είναι ένας έξυπνος Αιγύπτιος βαρκάρης που ζει ειρηνικά με την γυναίκα του και τα δύο παιδιά του. Θα μεταμορφωθεί όμως σε δολοφόνο για χάρη της τιμής του. Στη διάρκεια των εξεγέρσεων των φελάχων του 1919 ο χαρακτήρας του Μπόμπα θα πάρει διαστάσεις ήρωα. Οι φελάχοι εξεγείρονται, οι Άγγλοι στέλνουν στρατό και επαναφέρουν την "τάξη", σκοτώνουν τους πρωταίτιους της επανάστασης και βάζουν ξανά στην εξουσία τους γνωστούς αχυρανθρώπους που ενδιαφέρονται να κρατήσουν τη θέση και τα πλούτη τους με κάθε κόστος. Όμορφη και ενδιαφέρουσα νουβέλα από τον Τσίρκα, ο οποίος γνώριζε αρκετά καλά την ιστορία της Αιγύπτου αφού και ο ίδιος γεννήθηκε και εργάστηκε εκεί για πολλά χρόνια.
خايف من اليونانيين ليه، دول ناس واكلين معاهم عيش و ملح!
اول مرة سمعت عن الرواية دي كان في الاحتفالية الي كانت عملاها الجالية اليونانية في المركز القومي للترجمة و كان حاضر سفير اليونان و مدير المركز القومي للترجمة و رئيس الجالية اليونانية في القاهرة . فكرة الرواية هو فكرة اتصال و انصهار بين شعبين عاشوا علي ارض واحدة و دمهم اختلط ببعض. تظل اليونان صديقة مقربة، شقيقة لمصر. دماء المصريين و اليونانيين سالت علي ارض ضد الإنجليز عبر التاريخ الحديث و القديم . قصص ولاد البلد الجدعان الي اتقاسموا في اللقمة و كوباية الشاي. تحية لولاد البلد الجدعان سواء من مصر او اليونان
تسيركاس وكتاباته بالنسبة لي حالة خاصة، فمن الصعب أن تجد هذا المزيج المجنون.. مصري يوناني مواليد عابدين عاش في أسيوط ليكتب ويرصد بشكل أقرب إلى الواقعية قصصًا عاشها وسمعها خلال حياته بكل صدق.. نور الدين بومبة قصة لم نكن لنعرفها إلا عن طريق تسيركاس الذي كتب كمصري وعاش كمصري قبل أن يكون يونانيُا.
"Νουρεντίν Μπόμπα" Ένα μικρό βιβλιαράκι που μιλάει για την Αγγλοκρατούμενη Αίγυπτο. Στο ξεκίνημα με ενθουσίασε η γραφή του, αλλά γρήγορα ο ενθουσιασμός έδωσε τη θέση του στην κούραση και την απογοήτευση. Η γλώσσα υπερβολικά προφορική, υπερβολικά μακριά από μένα για να τη νιώσω, και η αφήγηση πολύ αποσπασματική για να την παρακολουθήσω. (Κυρίως η αφήγηση ήταν το πρόβλημά μου.) Δεν ξέρω, ίσως ξαναδοκιμάσω Τσίρκα, αλλά μετά από την Τριλογία του Καΐρου, του Ναγκίμπ Μαχφούζ, αυτό εδώ μου φάνηκε σαν να μην τα κατάφερε.