Τοπογραφικά των αρχαίων Αθηνών

by Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής

Ουδεμία υπήρξε πόλις της αρχαιότητος περί ης και εν η τοσαύτα εγράφησαν, ως αι Αθήναι και όμως η τοπογραφία αυτών πρέπει να θεωρηθή ως εισέτι ανεξακρίβωτος, και εις πολλά των πρωτίστων αυτής σημείων σκότει περιβεβλημένη, ο ηύξησαν μάλλον ή ότι διεσκέδασαν πολλάκις αι εικασίαι των νεωτέρων, προ πάντων δ' αι προτεινόμεναι κατά θεωρίας μη στηριζομένας εις ακριβή αυτοψίαν.
Ταύτης κυρίως επιμεληθείς, εκτίθημι και τας κατωτέρω εμάς δόξας, ουχί τοις αντιφρονούσιν αμφισβητών, όπερ θα εξέτεινε τας σημειώσεις ταύτας εις ασκόπους μακρηγορίας, αλλά περιοριζόμενος εις όσα νομίζω έχοντα δύναμιν αποδεικτικήν.
Εκ των αρχαίων υπάρχει, ως γνωστόν, εις μάλιστα πολύτιμος οδηγός εν Αθήναις, ο Παυσανίας (1), ο εκ Καισαρίας της Καππαδοκίας, περιελθών την Ελλάδα και άλλα του αρχαίου κόσμου κατά το δεύτερον ήμισυ της δευτέρας μ.Χ. εκατονταετηρίδας, επί Αυτοκράτορας Μ. Αυρηλίου. Υπό τούτου την οδηγίαν οφείλομεν και ημείς κυρίως να τεθώμεν, ως έπραξαν πάντες οι περί τοπογραφίας των Αθηνών πραγματευθέντες.
Τρία τινά όμως πρέπει ευθύς αρχόμενοι να παρατηρήσωμεν το μεν, ότι ο περιηγητής δεν μνημονεύει, πολλού γε και δει, πάντων των τότε την ένδοξον πόλιν κοσμούν των μνημείων και οικοδομημάτων, αλλά πιθανώς μόνων των όσα ο ίδιος επεσκέφθη· το δε ότι, καθ' ο προς ειδότας γράφων, δεν εκφράζεται πάντοτε μετά της δια τους των τότε αδαείς απαιτουμένης ακριβολογίας· και το τρίτον ότι, εν Αθήναις πολλάς βεβαίως διατρίψας ημέρας, ούτε, ως εκ των περιγραφών αυτού συμπεραίνεται, την όλην αυτών επίσκεψιν δια μιας επεράτωσεν, ούτε κατά γραμμήν συνεχή περιήλθεν αυτάς, αλλ' ακολουθών τας διαφόρους, σκολιάς και νυν αγνώστους των οδών διευθύνσεις, και πολλάκις διακόπτων την περιοδείαν του, και πάλιν αυτής αρχόμενος. (Από την έκδοση)

384 pages, Paperback

First published December 1, 1991