Les Passants de Lisbonne

by Philippe Besson

" On ne renonce jamais vraiment, on a besoin de croire que tout n'est pas perdu, on se rattache à un fil, même te plus ténu, même le plus fragile. On se répète que l'autre va finir par revenir. On l'attend. On se déteste d'attendre mais c'est moins pénible que l'abandon, que la résignation totale. Voilà : on attend quelqu'un qui ne reviendra probablement pas. " Hélène a vu en direct à la télévision les images d'un tremblement de terre dévastateur dans une ville lointaine ; son mari séjournait là-bas, à ce moment précis.
Mathieu, quant à lui, a trouvé un jour dans un appartement vide une lettre de rupture. Ces deux-là, qui ne se connaissent pas, vont se rencontrer par hasard à Lisbonne. Et se parler. Une seule question les taraude : comment affronter la disparition de l'être aimé ? Et le manque ? Au fil de leurs déambulations dans cette ville mélancolique, dont la fameuse saudade imprègne chacune des ruelles tortueuses, ne cherchent-ils pas à panser leurs blessures et à s'intéresser, de nouveau, aux vivants ?

Genres: Fiction, France, Romance, LGBT, Queer, Contemporary, Roman

192 pages, Paperback

First published January 1, 2016

About the author

In 1999, Besson, who was a jurist at that time, was inspired to write his first novel, In the Absence of Men, while reading some accounts of ex-servicemen of the First World War. The novel won the Emmanuel-Roblès prize.

L'Arrière-saison, published in 2002, won the Grand Prix RTL-Lire 2003. Un garçon d'Italie was nominated for the Goncourt and the Médicis prizes.

Seeing that his works aroused so much interest, Philippe Besson then decided to dedicate himself exclusively to his writing.

Reviews

[Amina (ⴰⵎⵉⵏⴰ) · Rating 4 out of 5]

C'est curieux comme on compte sur les exils pour régler nos névroses et comme on doit convenir rapidement qu'ils ne règlent rien. Au mieux, ils apaisent des névralgies. Mais on part quand même, on repart quand même. Dans les lieux neufs, les visages du passé n'ont pas les mêmes contours, ils ne sont plus aussi précis. Et on ne se cogne pas contre les moments insignifiants, vécus ensemble

« Vous savez ce que je crois ? Il y a des degrés dans la souffrance, mais pas de concurrence entre les souffrances. Ou, en tout cas, il ne devrait pas y en avoir. Le chagrin d'une fillette à qui on vient d'arracher le bras de sa poupée, il est incroyablement sincère. Celui d'une vieille dame dont le chien vient de mourir demandera peut-être des mois, des années avant de s'estomper. Celui du gamin de seize ans qui a toujours rêvé de devenir, je ne sais pas, moi, joueur de foot professionnel et à qui on dit : “Oublie, tu n'es pas assez doué”, ce chagrin-là, il peut le traîner toute sa vie. Et moi ? Est-ce que je devrais être moins malheureuse parce que, dans ce tremblement de terre, un homme a perdu son épouse et ses trois enfants en plus ? C'est arrivé, vous savez. Je suis triste pour lui, mais ça ne me console pas, ça ne retire rien à ma peine, rien du tout. »

« Bien sûr que j'en ai été incapable. On ne renonce jamais vraiment, on a besoin de croire que tout n'est pas perdu, on se rattache à un fil, même le plus ténu, même le plus fragile. On se répète que l'autre va finir par revenir. On l'attend. On se déteste d'attendre, mais l'attente, c'est moins pénible que l'abandon, que la résignation totale. Voilà : on attend quelqu'un qui ne reviendra pas.»

Ensemble, ils lisent les noms sur les stèles, les dates de naissance et de décès, s'attardent sur les photos en noir et blanc dans des médaillons ébréchés, remarquent comme on mourait jeune encore au début du siècle dernier ; ils songent aux maladies qui emportaient les enfants, aux guerres qui sont passées par là, au labeur qui tuait dans la force de l'âge. Ils repèrent aussi l'empreinte laissée par la longue dictature qui savait si bien se débarrasser des rebelles. Sur le marbre, ici ou là, des fleurs fraîches dans des vases en plastique, et le plus souvent rien. Le temps a eu raison des disparus, nul n'honore plus leur mémoire, ils ont été abandonnés des vivants, les familles se sont dispersées, du lichen s'accroche à des croix rouillées, certaines solitudes sont imbattables. D'où vient alors que tous deux sentent, de concert, cet endroit habité, vibrant ? Oui, quelque chose vibre ici, ou plutôt quelque chose subsiste, d'indéfinissable et enveloppant.

[Huy · Rating 4 out of 5]

Ủa chú Philippe Besson gì đó ơi, chú định viết cuốn nào cũng buồn thê thảm vậy hả chú? Tự nhủ
dăm ba cái chuyện yêu đương, đau khổ, thất tình toàn là do chất hóa học não tiết ra thôi, không có thật mà ai cũng vật vã vậy nè =))).

[Chuột Thổ cẩm · Rating 2 out of 5]

Không đọc hết được vì không hiểu sao không thấy đồng cảm với câu chuyện. Cảm giác các cảm xúc của nhân vật cứ lặp đi lặp lại theo một chuỗi u sầu chán ngán như những lần gặp gỡ kể lể rủ rỉ buồn ngủ. Hay là vì toàn đọc vào cái tầm giờ khuya?

[T O À N P H A N · Rating 3 out of 5]

Cũng được.

[Sniv · Rating 4 out of 5]

Il faut avoir presque perdu la vue, être enveloppé dans cette opacité, ne plus fixer qu'une très faible lueur, là-haut, si loin, le miroitement du dehors, pour comprendre des propos pareils. Il faut avoir été englouti pour comprendre ce que c'est, le souffle qui manque, le temps qui manque. Les eaux en colère n'ont pas emporté sa carcasse, comme elles l'ont fait pour son mari, mais elle est persuadée d'avoir fait, elle aussi, l'expérience de l'engloutissement. On a pas forcément besoin d'eau pour se noyer.

[Ilhem · Rating 4 out of 5]

Trés poétique, je trouve!! Un vrai coup de coeur!

[Miruna Găman · Rating 4 out of 5]

O carte care se citește repede și, deși nu vrea să fie wow, nu te poate lăsa indiferent. Ea surprinde un moment, o întâlnire între doi oameni traumatizați care, cumva, reușesc să se asculte și să se propulseze înainte reciproc, să facă un pas în față pentru a depăși dificultățile.
Acțiunea nu este intensă, este mai degrabă liniștită și tandră, amintirile pe care cei doi le deapănă având ”rolul tumultos” între pagini. Din punctul acesta de vedere, Lisabona se dovedește un fundal perfect pentru întâlnirea celor doi, cu dulcea sa melancolie și geografia unică, mare și coline, care sunt o metaforă perfectă pentru trecutul și prezentul personajelor.
O carte ca un cântec de fado: tânguitoare și expresivă, o imagine a unor sentimente. Probabil că elementul său cheie este cuvântul portughez intraductibil ”saudade”, ce semnifică elegia profundă pentru ceva sau cineva absent.

[Petruta · Rating 3 out of 5]

Avem parte de o prietenie stranie, dar vindecatoare de ambele parti. El si ea se intalnesc in Lisabona, dupa cum ne dam seama si din titlu, intr-un hotel.

Helene, o văduvă zdrobita de doliu mult prea devreme. Sotul a murit in urma unui cutremur, iar durerea s-a prelungit cu fiecare zi ce a trecut in incercarea de a gasi trupul acestuia si de a-i face toate obiceiurile pentru liniștea amandurora.

Mathieu, un barbat parasit cu o poveste de dragoste altfel. Perechea acestuia l-a parasit lăsându-i un bilet, neavand curajul de a-i spune adevarul in fata. Desi incearca sa treaca peste cu ajutorul aventurilor de-o noapte si lăsând timpul sa vindece ranile, nimic nu-i aduce alinare.

Doi straini suferinzi in capitala portugheza care reusesc sa-si deschida sufletul unul in fata celuilalt si sa-si vindece ranile.

[Ngoc Them · Rating 5 out of 5]

"Và như vậy, chúng ta có một điểm chung, mất người yêu".
T tự nhiên là người thứ 3 trong câu chuyện. T nghe 2 nhân vật kể mà chưa được kể câu chuyện của mình, người yêu mình cũng vừa mất cách đây 2 tháng.
Mình có chút gì đó đồng cảm với nhân vật nữ, là một loạt những cảm xúc rối bời, rồi những kỉ niệm cứ liên tục ùa về.
Mình thích câu cúôi sách của tác giả : " Hãy tự chăm sóc mình nhé"

[Agoaye Martin · Rating 4 out of 5]

Une belle histoire accompagnée d'une écriture tout en finesse et en intelligence, j'ai beaucoup apprécié cette lecture grave mais légère.

[Tăng Yến · Rating 3 out of 5]

Ấn tượng với lối kể chuyện ở đầu sách khi hai nhân vật mới gặp nhau. Tác giả dành gần một phần ba cuốn sách để miêu tả lần đầu tiên hai người gặp nhau, tin tưởng để rồi từ từ chia sẻ với nhau về nỗi mất mát của riêng mình. Mình khá thích phần này vì nhịp chuyện chậm rãi, miêu tả kỹ không gian tâm trạng của nhân vật, cho mình cảm giác như cùng hai người trò chuyện.

Dù với cá nhân mình thấy sự chênh lệch giữa nỗi đau mất người thân mãi mãi và chia ly do xa cách, thế nhưng mình học được ở câu chuyện này một điều rằng, xin trích bìa sau của cuốn sách "Trong tận cùng đau thương, không thể biết nỗi đau của ai khủng khiếp hơn". Nỗi đau có thể nhỏ bé với người dưng nghe chuyện thế nhưng lại là vết cắt lớn với người trong cuộc. Học cách thấu cảm (empathy) với nỗi đau của người khác bằng cách lắng nghe, không đánh giá và tôn trọng cảm xúc của người đó không phải là điều dễ dàng.

Trở về với cuốn sách, nếu như mình khá thích lối hành văn, dẫn truyện của tác giả ở nửa đầu thì càng về cuối mình càng thấy hụt hẫng. Đặt biệt là kết truyện. Có vẻ như tác giả phải viết nên một cái kết hợp lý, chạy maraton về đích nên mới giải quyết vấn đề một cách đơn giản như vậy. Nhất là với nhân vật Diego và mối quan hệ với Mathieu. Cá nhân mình thấy cứ để câu chuyện nhân vật này lửng lơ còn hay hơn. Phần chia tay của hai nhân vật dù tác giả dành ba trang để miêu tả nhưng lại chẳng đọng lại gì nổi bật, dài nhưng lại không làm nổi được mối liên kết đặc biệt giữa hai nhân vật chính.

[Sully Holt · Rating 3 out of 5]

Quand deux âmes en peine se rapprochent doucement l'une de l'autre, attirées par une tristesse commune et un lourd passé, c'est le début d'une amitié particulière, douce et tâtonnante. Une relation de confiance s'instaure peu à peu et va révéler des douleurs secrètes et des malheurs déchirants.

En débutant ce petit livre de moins de 200 pages, je ne savais pas dans quoi je m'embarquais, je n'avais même pas lu le résumé. Je savais juste que ça se passait à Lisbonne.

Avec Philippe Besson, ça passe où ça casse en général. Je suis toujours mitigée à propos de ses livres. Les Passants de Lisbonne n'a pas fait exception.

Quoique la ville et son décor coloré et lumineux soient admirablement mis en avant et nous fassent voyager à travers les ruelles, les parcs et les bords de mer, l'histoire m'a laissée de marbre.

L'écriture est harmonieuse, cet ensemble de confessions reste doux et fluide, en nous laissant la possibilité de savourer la mélancolie ambiante, le travail de deuil, les réflexions existentielles et le lent retour à la vie des protagonistes qui quittent progressivement leur solitude au gré de leur balade dans la ville. Cependant, je suis restée sur le bas-côté à attendre que les personnages me touchent d'une manière ou d'une autre et je déplore la fin hâtive, un peu trop facile pour me satisfaire.

[Mão Xuyên · Rating 5 out of 5]

buồn khủng khiếp, trên hết vẫn là số mệnh của người đồng tính; những kẻ vô chính phủ, khoái lạc và ma tuý nuốt chửng họ;

những người tự biết khi không còn tuổi trẻ, họ mất mọi thứ.

Mathieu có lại đ��ợc tình yêu bởi sự giàu có, điển trai; chứ nếu Mathieu xấu trai, nghèo khổ như mình thì chắc chẳng bao giờ có ai yêu cả.

một lời nguyền nữa dành cho dân gay là, họ ham muốn nam tính độc hại (cơ bắp, dương vật,...) bao nhiêu thì họ ghê tởm tri thức phản biện nam tính độc h��i (diễn ngôn về queer theory, desire theory,...) bấy nhiêu.

nên tận đáy của một xã hội đồng tính nam, là 1 kẻ triết gia, biết mọi thứ và nói về mọi thứ nhưng xấu trai như Sartre và nghèo khổ như Genet.

đã là gay, phải kitsch,

[Pierre-Alexandre Buisson · Rating 4 out of 5]

Comme je m’ennuie de Lisbonne à temps plein, je choisis parfois des lectures qui m’y ramènent.

Ici, ce sont deux individus émotionnellement maganés qui se trouvent au bar de leur hôtel, et qui partagent quelques journées d’errance dans les rues brûlantes et pentues de la ville.

Besson est spécialiste des ambiances intimes, des confessions, des déambulations estivales où la sensualité peut surgir au détour d’une ruelle. Il y a du deuil et des morts, mais on célèbre surtout ici la vie, et sa beauté fracassante.

[Mehdi Jemaa · Rating 4 out of 5]

un livre simple, une histoire simple qui raconte la séparation, je n'ai apprécié cette lecture que pour une seule raison,
la mélancolie qui se dégage des mots et des phrases que les pages contiennent, Philippe besson maîtrise l'art de raconter la mélancolie.

[mingfeng_ · Rating 3 out of 5]

3.5 ⭐️

[Dear Rachel · Rating 5 out of 5]

Như một giấc mơ rất thơ rất buồn rất đẹp rất đau.

[Vũ Huy]

Sad boi starter pack 🥲

[Hy · Rating 5 out of 5]

Hélène và Mathieu, hai người đều là lữ khách ở thành Lisbon vào cùng một mùa hè oi ả. Cả hai đều chọn Lisbon là nơi chạy trốn cuộc đời vốn có và chính nơi đó, sau những cuộc gặp gỡ có thể cho là định mệnh, họ tìm lại được cách để tiếp tục sống cuộc đời của mình một cách tốt đẹp hơn.
Cuốn sách này nên đọc hết trong một lần, bởi dung lượng của nó chỉ gồm 170 trang, và mình đã mắc sai lầm không đọc hết trong một lần, để rồi sau đó cảm thấy vô cùng khó khăn để cầm quyển sách lên một lần nữa và kết thúc nó sớm hơn. Bởi sự thương tâm được đề cập đến không phải là nỗi buồn muôn hình vạn trạng, mà được đẩy đến đỉnh điểm, cùng cực: là đau thương và tuyệt vọng.
H và M là những kẻ bị tình yêu bỏ lại: H mất chồng trong một trận động đất bất ngờ, còn Mat bị tình yêu rời bỏ. Người nọ chọn cách đóng chặt mọi cánh cửa, chôn vùi cảm xúc; còn người kia buông thả, phung phí những tháng ngày hiên tại để hòng quên những bóng ma, ảo ảnh từ quá khứ, để ngăn bản thân cảm nhận những nỗi đau, nhưng cũng chặn bản thân khỏi
Philippe Besson viết dễ hiểu, và rõ ràng, thực tả chân thật như viết hồi ký. Chẳng cần phải suy nghĩ quá nhiều về những chuyện đang diễn ra, vì thế dễ dàng cảm nhận ngay khi lướt qua từng mặt chữ.
Chuyện vì sao mà hai người xa lạ quyết định chào hỏi nhau:
“Thông thường, người ta không biết tại sao mình lại chủ động đến với người khác. Nhưng với em, tôi biết. Bây giờ tôi biết. Thú thật, chính là nỗi buồn đã thu hút tôi. Cho dù tôi đã không biết nỗi buồn lớn lao đến mức đó.”
Đến từng ngày mà H trải qua trước khi chạy trốn đến Lisbon, khi cô kể về tất cả bằng một giọng vô cảm, tường thuật, không phải vì cô đeo nỗi buồn như một thứ trang sức, một tấm huân chương hoàn thành thử thách của cuộc đời, vì cô chưa từng kết thúc cảm nhận nỗi đau từ những giây phút đó, và cô biết “phải kể” cho Mathieu nghe, vì anh là người duy nhất có thể đồng cảm, người duy nhất có thể lắng nghe cô nói.
Đến mức mình thực sự ghen tỵ với Helene, không phải ai cũng tìm được người như thế.

Nỗi buồn trong cuốn sách này không phải một điều quá đặc biệt, nhưng có lẽ, chính vì những từ ngữ ấy đã gọi ra được những cảm xúc, suy nghĩ thậm chí cả những sự thật vô cùng đơn giản nhưng mình chưa từng viết ra được, không biết giãy bày với ai; cảm thấy bản thân không phải là người duy nhất mang trong mình những nỗi buồn ấy, được trò chuyện, được an ủi, và được gieo lại niềm tin để tự cho mình một khởi đầu mới.

[João Roque · Rating 4 out of 5]

Sou fã incondicional de Philippe Besson e tenho lido, e continuarei a ler, toda a sua obra, se puder.
Chegou a vez deste livro passado na minha amada Lisboa, e independentemente do teor da obra, desde já congratulo-me pela visão, não detalhada, mas com promenores muito interessantes, que Besson mostrou da nossa cidade e até em alguns momentos do nosso povo.
Quanto ao conteúdo do livro, ele é muito belo e também muito sensível - duas pessoas que sofreram uma perda afectiva que os afectou muito e que se encontram casualmente em Lisboa.
As perdas só têm de comum, a perda mesma, pois são bastante diversas, mas é o suficiente para Hélène e Mathieu abrirem o coração e falem dessas perdas...
Apenas essas perdas são verdadeiramente a causa da atracção que ambos nutrem um pelo outro.
Besson é excelente quando, como acontece neste romance, ele vai evoluindo lentamente, capítulo a capítulo, acrescentando mais à história de cada um, e também ao envolvimento, não físico, mas espiritual, entre ambos.
E, embora já se não use tanto, um "happy end"embora parcial, fica muito bem a rematar este encontro de duas pessoas desencontradas.
A ler, obrigatoriamente...

[Vítor · Rating 1 out of 5]

Temo estar a ser demasiado generoso com as duas estrelinhas. Sem dúvida a leitura mais irritante do ano. Logo de início tentei ignorar os quase inevitáveis clichés sobre Lisboa (a luz e mais não sei quê), mas depois os nomes espanholados dos figurantes lusos da trama foram mais difíceis de engolir (Diego, Manoel, Anna), finalmente há uma sobremesa proposta num restaurante com "um bolo doce?" (?!).

Resumindo, dois franceses encontram-se num hotel de luxo em Lisboa onde já estão há mais de duas semanas em pleno verão (como é isto financiado? Fica ao critério do leitor...). Ela acabou de perder o marido num terrível sismo em São Francisco (descrito com alguns detalhes macabros) e ele foi abandonado pelo amante lisboeta anos antes. Pesem algumas considerações válidas sobre perda e luto, o tom geral é de um pedantismo insuportável. Já perto do fim, só o saber serem poucas páginas é que me levou a vira-las, mesmo com um final feliz inventado à pressão e um "romance do Pessoa" comprado como souvenir!

É, 2 estrelas é demasiado, vou já corrigir.

[malinka · Rating 4 out of 5]

Comme toujours avec Philippe Besson, c'est merveilleusement écrit. Les passages les plus durs sont pourvus d'une telle délicatesse qu'on ne peut qu'être touchés par ceux-ci. Néanmoins, j'ai dû recommencer le livre quelques mois après l'avoir ouvert pour la première fois parce que je n'accrochais pas à l'intrigue. Les descriptions de Lisbonne sont prenantes mais pas assez développées pour ressentir des « saudades ».

Les nombreux passages sur le deuil étaient beaux et faisaient écho en moi mais le reste ne m'a pas trop touchée. J'ai eu du mal à m'attacher aux protagonistes et après avoir lu Un certain Paul Darrigrand, Arrête avec tes mensonges et Dîner à Montréal, cette lecture m'a bien moins stimulée...

[Théo · Rating 4 out of 5]

J'apprécie toujours la manière intelligente dont Philippe Besson aborde les sujets importants.
Ici on parle de tristesse, et plus précisément des différents degrés de celle-ci.

Existe-t-il des souffrances plus fortes que les autres? Faut-il effacer la douleur de sa simple rupture devant celle d'une veuve ayant perdue son mari dans une effroyable catastrophe naturelle?
C'est à cette question que répondent Hélène et Mathieu dans ce roman très touchant, plein de confessions, d'intimité et de souvenirs partagés.

[Diana Scurtu · Rating 2 out of 5]

Lisabona, pretext al confesiunilor şi descoperirii rănilor recente. Un el şi o ea naufragiaţi la marginea oceanului îşi împărtăşesc despărţirile recente, fiecare în lumina şi întunericul propriei tragedii. Relatările sunt redate în cheia unui narator sensibil şi extern, preocupat de universul interior al personajelor sale, de pulsul şi culoarea introspecţiei, de hainele pe care separarea ori abandonul le îmbracă. O lectură uşoară despre fericirea prieteniilor întâmplătoare.

[Pristine.94 · Rating 4 out of 5]

Sự đồng cảm của hai tâm hồn vụn vỡ, để họ lắng nghe nhau và cuối cùng là tự mỗi người được chữa lành. Cuối cùng, hai quỹ đạo giao nhau sẽ lại tách rời và bay những cung đường khác nhau nhưng một khoảnh khắc ấy đã đủ để cứu rỗi hai linh hồn nơi mỗi người “tự chăm sóc mình”.

[Tuti · Rating 4 out of 5]

..."ils ont le même regard, exactement, celui des abandonnés"

[Linh Trần · Rating 3 out of 5]

Quyển nào cũng toàn chuyện buồn thoi !!

[elekyu · Rating 3 out of 5]

Tui chỉ muốn hỏi một câu Lisbon là thiên đường gay hay sao mà ông Mathieu đi đâu cũng có giai liếc mắt đưa tình với ổng vậy?
Cá nhân tui thấy LKTL mờ nhạt và hơi lê thê so với ĐTDM =.=

[Aurelia · Rating 4 out of 5]

J'ai beaucoup aimé ce roman tout en finesse. Mon premier P Besson et pas mon dernier.

[tatertot · Rating 3 out of 5]

mình cảm thấy khá thích cuốn sách này, mặc dù vẫn có một vài điều khiến mình băn khoăn.

trùng hợp làm sao mà vào thời điểm mình đọc cuốn sách này, một câu chuyện khai thác về đau thương của thiên tai, động đất thì trận động đất ở Myanmar xảy ra cách đây không lâu. gần sát mình thôi, mình đã cảm nhận phần nào ảnh hưởng từ nó và mình cũng thấy nhiều những mất mát của nạn nhân qua internet. nên mình càng thêm đồng cảm với nỗi đau của Hélène.

mình rất vui khi cô đã phần nào vượt qua nỗi đau nơi Lisbon và cứu rỗi hai con người khác ở đó. mình khó có thể lý giải tình cảm của Hélène và Mathieu dành cho nhau, không phải tình yêu, có lẽ đó là tri kỷ, như là một đoạn nào đó trong đời bạn gặp một người mà bạn cảm thấy rất đáng mến, thân thuộc và muốn ở bên họ trong những ngày khốn khổ nhất. để rồi sau đó dù không còn gặp lại nhau, họ vẫn hiển thị trong tim bạn như một niềm yêu thương không phai.

tình yêu thương, nỗi mất mát trong câu chuyện này có thể thoát ly khỏi tình yêu, mình thấy Philippe Besson đã xây dựng một câu chuyện về tình thân, tình yêu, về những mối quan hệ khác. ông đã miêu tả rất thật nội tâm nhân vật, không phân biệt nỗi đau nào lớn hơn và xây dựng nên một cách kết rất đẹp, cái kết này làm mình hài lòng.

nhưng sau những điều trên, có hai điều làm mình trăn trở đó là Mathieu có ngoại tình để quen Diego không, trong khi anh còn Thomas ở Paris? tác giả đã không thẳng thừng thừa nhận vấn đề này, mình không ở trong câu chuyện của họ và mình không có quyền phán xét hay đưa ra lời buộc tội nào. nhưng mình nghĩ mình sẽ có những nhận định riêng trong việc này.

điều thứ hai là về đoạn Mathieu nghĩ rằng những người qua đời mới là những người phản bội ta, họ dứt áo ra đi bỏ lại ta. mình chỉ muốn hỏi là đó là điều họ muốn ư? không, họ không muốn, cái chết đã đến bất chợt với họ. ta không sai khi đi tiếp, ta không phản bội ai và điều khiển nhiên là người đã qua đời cũng không phản bội ta.