Η πρώτη εκδοχή της "Χίμαιρας", η γυμνή κι απέριττη, του 1936, λες και πρόκειται για έργο διαφορετικό σε σχέση με την κατοπινή, ευρύτερα γνωστή, εκδοχή του '53. Χωρίς τις εκτενείς μυθολογικές αναφορές, τα ποιητικά παραθέματα, τις πολλές φιλοσοφικές αναλύσεις, ο λόγος εδώ, που δεν "θυμίζει τη θάλασσα", επιγραμματικός, νηφάλιος, παραθετικός, ακολουθεί με γαλήνη, σαν ενιαία κινηματογραφική σεκάνς, την απεγνωσμένη εσωτερική πορεία της Ξένης από την κουπαστή του καραβιού της άφιξης μέχρι "το τρομερό βήμα" στα χείλη του γκρεμού της τελικής πτώσης.
Περισσότερο νουβέλα παρά ρομάντζο, περισσότερο κοντά στον ποιητικό ρεαλισμό της ψυχογραφίας παρά στον κατοπινό υποβλητικό ρομαντισμό του μελοδράματος, το κείμενο, καθαρό από πυκνές περιγραφές και πηγαίους καταιγισμούς, προσεγγίζει την ηρωίδα με ανατομική αποστασιοποίηση.
Ο Καραγάτσης στην τροχιά της Μαρίνας, από τη γαλλική κόλαση ως τον εξαγνισμό της καθώς διαλύεται αυτοκτονικά στο φως και τα νερά του Αιγαίου.
M. Karagatsis (Greek: Μ. Καραγάτσης) is the pen name of the Greek novelist, journalist, critic and playwright Dimitris Rodopoulos. He was born in Athens, lived in Larissa and studied law in France. The pen name M. Karagatsis is the name by which the novelist is generally known. The initial "M" stands for Mitya, the Russian diminutive of Dimitris. "Karagatsis" is derived from the "Karagatsi" tree, under the shadow of which he used to write as a young writer. Karagatsis has been characterized as primarily a prose writer of the illusory reality of persons and situations. His writing is bold, sensual, with great imagination and a unique narrative style, and is often studied by Greek students. His first three novels (Colonel Liapkin, Chimaera and Junkermann) compose the trilogy "Acclimazation under Apollo" about foreigners who live and work in Greece. Karagatsis sets these books in modern cosmopolitan Greece, in contrast with the stereotype that Greek life is conservative and countrified.
Ομολογώ πως Καραγατση δεν είχα διαβάσει μέχρι τώρα. Και η πρώτη επαφή μαζί του ήταν σχεδόν ερωτική. Ή Χίμαιρα,γραμμένη το '36, παρά το ότι μοιάζει "ανώριμο", "άγουρο" βιβλίο σε καθηλώνει. Λιτή,χωρίς περιττά στοιχεία και περιγραφές,μα - συνάμα- επιβλητική. Ή Μαρίνα, ένας εξαιρετικός χαρακτήρας. Μία αισθησιακή,ξένη γυναικα γεμάτη πάθη έρχεται στη χώρα που ο αισθησιασμός είναι διάχυτος (αν και κατακριτέος, ακόμα και στον 21ο αιώνα). Ώρες ώρες,θυμίζει τη Φαιδρα του Ρακινα( όπως σωστά επισημαίνεται και στο -προσεγμένο- επίμετρο). Ο Μήνας δεν είναι ένας χαρακτήρας αυτόνομος, ούτε πραγματικός. Ζει μέσα από τη Μαρίνα ή μάλλον ζει εξαιτίας της Μαρίνας.Σαν μία εμμονή ή ένα αερικό. Οι λίγοι χαρακτήρες βοηθούν την ροή της υπόθεσης,ενω το τέλος είναι απλά αυτό που έπρεπε να είναι. Ή θάλασσα είναι πάντα εκεί, πρωταγωνιστεί άλλοτε "δυνατά", άλλοτε πιο "ήρεμα". Ή γραφή του Καραγατση νατουραλιστικη σε πολλά σημεία με στοιχεία άναρχα, που δυσκολεύουν κάποιον να κατατάξει τη γραφή του σε κάποιο στιλ. Αλλά αυτή είναι και η ομορφιά του. Σε άλλα σημεία,η γραφή φαίνεται πιο δομημένη και "τακτοποιημένη" και εκεί χάνει κάπως την ομορφιά της. Ανυπόμονη να διαβάσω μελλοντικά την εξέλιξή της,τη Μεγάλη Χίμαιρα. Δεν ξέρω αν θα μου αρέσει λιγότερο ή περισσότερο, μα ξέρω πως ο Καραγατσης ειναι από τους λίγους έλληνες συγγραφείς που μου κίνησαν το ενδιαφέρον και θέλω να τον γνωρίσω καλύτερα.
Ακατέργαστη εκδοχή της Μεγάλης Χίμαιρας, με κοινό το πλαίσιο των γεγονότων που σηματοδοτούν το δράμα αλλά με διαφορετική αφηγηματική εκτέλεση.
Η γραφή απομακρύνει τον αναγνώστη από την ταύτιση με όσα εκτυλίσσονται, είναι περισσότερο αποστασιοποιημένη και ψυχρή, ενώ οι περιγραφές επικρατούν των διαλογικών μερών, χωρίς λεπτομέρειες στην αφηγηματική δομή, δίνοντας μια κινηματογραφική διάσταση στο έργο και εστιάζοντας στο πρόσωπο της Μαρίνας. Το μυθολογικό περίβλημα δε λείπει, απουσιάζει ωστόσο η ένταση και η μυστηριακή σημασία που του δίνεται στη μυθιστορηματική μορφή του έργου (λείπει επίσης η τρομερή ανάλυση της Μήδειας και η αναζήτηση αναλογιών με την πρωταγωνίστρια).
Γράφει ο Στρατής Πασχάλης στο επίμετρο της έκδοσης, παίρνοντας αφορμή από το διαφορετικό επώνυμο που δίνει ο Καραγάτσης στην πρωταγωνίστρια, Γκωμπέρ εδώ, Μπαρέ στο μυθιστόρημα:
Ωστόσο, το βαπτιστικό όνομα της ηρωίδας και στις δύο εκδοχές παραμένει το ίδιο: Μαρίνα. 1936. Μεσοπόλεμος. Η Μαρίνα του Έλιοτ έχει ήδη δημοσιευτεί το 1930. Η Μαρίνα των Βράχων του Ελύτη κυοφορείται. Όνομα σημαδιακό, στέκοντας πλάι στα επίθετα γερμανικής προέλευσης που άλλοτε σημαίνουν τη λάμψη και τη φήμη κι άλλοτε το αγρίμι και ττην κορυφή, τα μπολιάζει με θάλασσα. Μαρίνα: Θαλασσινή.
Γιατί ένα τέτοιο έργο γυρίζεται σε θεατρικό & "σπάει" τα ταμεία; Γιατί ο κόσμος ξαναγυρίζει στην ανάγνωση ενός έργου του 1953; Τι έχει να κερδίσει;Τι έχει ανάγκη; Γιατί οι εκδόσεις Εστία επιλέγουν τώρα να επανεκδόσουν το αρχικό έργο-νουβέλα του 1936;
Δεν είμαι από αυτούς που αγαπούν τα κλασικά αναγνώσματα της ελληνικής λογοτεχνίας. Κάποια τα θεωρώ κουραστικά..
Καραγάτση όμως δεν είχα ξαναδιαβάσει,το ομολογώ! Τελικά,τώρα,το μετανιώνω...ή καλύτερα νιώθω έτοιμη να μπω στον κόσμο του.
Υπέροχη λιτή γραφή. Τόσες εικόνες ενός αγαπημένου νησιού (Σύρος,βλ. "Αίθουσα του θρόνου"). Αρκετά ενδιαφέροντες χαρακτήρες,η γυναικεία ψυχολογία δοσμένη με τόση λεπτομέρεια. Πόσο αρχαιοελληνικό φινάλε δράματος;
177 σελίδες μια ιστορία Αγάπης με μια βαθιά γυναικεία ματιά...
Εξαιρετική έκδοση με Προοίμιο,Εισαγωγή και Επίμετρο!
Νομίζω ότι σύντομα θα διαβάσω την εξέλιξη του έργου: Η Μεγάλη Χίμαιρα.
Δεν ξέρω αν φταίει το γεγονός ότι είναι ένα έργο "από άλλη εποχή" ή το ότι είναι μια πρώιμη εκδοχή ενός μεγαλύτερου έργου, αλλά με κούρασε αρκετά, παρά το μικρό του μέγεθος.
Στην τριλογία Εγκλιματισμός κάτω από τον Φοίβο, η Χίμαιρα έχει έναν ξεχωριστό χαρακτήρα. Ενώ ο Λιάπκιν και ο Γιούγκερμαν βρίσκονται στην Ελλάδα ουσιαστικά διωγμένοι από την κατάρρευση του τσαρικού κράτους, η Μαρίνα έρχεται από τη Γαλλία στη Σύρο ψάχνοντας ένα νόημα και παρασυρμένη από τον πρώτο πραγματικό της έρωτα.
Ο Καραγάτσης δεν είναι ευγενικός με την ηρωίδα του - μετά τις αρχικές χαρές όλα πάνε στραβά για τη Μαρίνα και την οικογένειά της και η κάθαρση έρχεται μέσα από την καταστροφή.
Διάβασα τη Χίμαιρα χωρίς να έχω διαβάσει τη Μεγάλη Χίμαιρα και συνάντησα ένα έργο σφιχτό, σχεδόν δωρικό για Καραγάτση, μια νουβέλα που σαν να παρακαλούσε να διευρυνθεί, να μεγαλώσει, να βρει όλη τη δυναμική της. Πρόκειται για ένα μικρό αριστούργημα που δύσκολα αφήνεις κάτω μέχρι τα το ολοκληρώσεις.
~~~~~~~~~
In the Acclimatisation under Apollo trilogy, Chimaera holds a special place. Whereas Liapkin and Junkermann end up in Greece practically exiled following the fall of the tsarist regime, Marina comes to Syros from France in search of a meaning and lost in her first true love.
Karagatsis is not very gentle with his heroine - after the first few happy years, things take a turn for the worst for both Marina and her family and catharsis comes in the form of destruction.
I read Chimaera without having read The Grand Chimaera and I found a solid, almost austere for a Karagatsis work novella. I felt as if it was begging to be expanded, enlarged, reach its full potential. It is without doubt a small masterpiece that you simply can't put down.
Πρώτη μου επαφή με τον Καραγάτση και αφού είδα τη θεατρική παράσταση. Απόλαυσα την ταχύτητα της πλοκής και την πλαστικότητα του κειμένου και τη σύνθετη πλην οικεία γραφή του, ένιωσα την πολυπλοκότητα των χαρακτήρων, αλλά η απουσία περισσότερων εικόνων και νοημάτων με έκανε να νιώσω ότι περισσότερο καταναλώνω πλοκή παρά εμπνέομαι πνευματικά. Με κέντρισε όμως να διαβάσω σε επόμενη χρονική στιγμή τη μετεξέλιξή του, σκέψη σπάνια για εμένα καθώς είμαι θιασώτης περισσότερο των ιστοριών παρά αυτών κάθε αυτών των κειμένων.