Wniebowzięte. O stewardesach w PRL-u

by Anna Sulińska

W 1903 roku Orville Wright wzbija się w powietrze maszyną napędzaną silnikiem spalinowym i na nowo definiuje wolność. W 1945 jej smak poznaje w Polsce sześć dziewcząt, dwie dekady później – około dwudziestu. Z każdym rokiem jest ich więcej. Znają języki obce, są młode, piękne i bardzo dobrze wykształcone. Wyjeżdżają na Zachód, kupują modne ubrania, kawior popijają szampanem, podróżują z aktorami, pisarzami, sportowcami. Nocują w najlepszych hotelach, zarabiają w dolarach, chodzą na rauty w ambasadach. I to wszystko w godzinach pracy. Totalna wolność – to daje w PRL-u zawód stewardesy. Zawód, a właściwie zajęcie, jak twierdzą setki zazdrosnych, polegający na tym, by ładnie wyglądać, przejść się po pokładzie i podać kanapki pasażerom.

To wszystko prawda. Częściowa.

Bo bycie stewardesą w PRL-u to także praca po dwanaście godzin na dobę przez niemal trzydzieści dni w miesiącu, konieczność radzenia sobie ze zmęczeniem, z trudnymi pasażerami, z służbami bezpieczeństwa i celnikami, którzy patrzą na ręce, z chorobami, ze strachem o życie swoje i koleżanek. To także codzienne wybory – czy zapisać się do partii, czy dorobić, czyli przemycać, uciec z Polski, czy jednak zostać z rodziną?

Stewardesy pracujące w Polskich Liniach Lotniczych LOT w czasach PRL-u przez lata milczały. Niedoceniane, często pomijane w historii polskiego lotnictwa opowiadają, jak naprawdę wyglądało ich życie. Mówią o marzeniach, wolności, samodzielności i o cenie, jaką musiały za nie zapłacić.

Genres: Nonfiction, Poland, Reportage, History, Polish Literature

240 pages, Hardcover

First published April 13, 2016

About the author

Absolwentka socjologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Polskiej Szkoły Reportażu. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Publikowała w „Wysokich Obcasach” i „Dużym Formacie”. Od poniedziałku do piątku bada rynek i konsumentów, pisze w każdej wolnej chwili.

Reviews

[Kat · Rating 4 out of 5]

zgadzam się z opinią, że przydałoby się więcej informacji o stewardesach, bo tak to mamy trochę historii LOTu, trochę o stewardesach, trochę o PRLu. ale czyta się świetnie, więc polecam!

[Radek Ok · Rating 4 out of 5]

Zaskakująco wciągająca książka!

[Lukasz Chmielewski · Rating 3 out of 5]

Mam z Wniebowziętymi kłopot. Z jednej strony to przykład na świetny warsztat autorki. Lata ciężkiej pracy, wywiadów, kwerend, szperania w prasie, literaturze tematu i przeróżnych źródłach. Dobrze odrobiona praca domowa przedstawiona w bardzo przystępnej, ciekawej formie. Z drugiej - książka wciąż pozostawia niedosyt. Zawężony temat "Stewardessy w PRL" i tak rozszerzony został o "Historia lotnictwa cywilnego w Polsce przedwojennej". Może właśnie dlatego czytając o Stewardessach w PRL chciałbym czegoś JESZCZE więcej... Może o zmianach po transformacji, może porównania z sytuacją w innych krajach (choćby tylko bloku wschodniego)?
Mimo wszystko - książkę polecam, zwłaszcza że czyta się szybko i bardzo przyjemnie.

[Anna · Rating 4 out of 5]

Wspaniała książka o osobach pozostających w cieniu. W PRL-u stewardessa był jednym z zawodów marzeń postrzeganym przez osoby niezwiązane z lotnictwem. Jednak nie zawsze było lekko.

[Marit33 · Rating 4 out of 5]

bogactwo informacji nt. lotnictwa oraz sytuacji panującej w PRL-u. W wspaniały sposób ukazane zostały realia stewardes, oraz to z czym musiały one zmierzać się codziennie.

[Andrakuf · Rating 4 out of 5]

Takie uwielbiam, wycinek historii o którym na co dzień nikt nie pomyśli a przecież dla osób, które wykonywały ten zawód był on całym życiem, zwłaszcza w trudnych czasach PRL. Napisana z niezwykłą lekkością, obfitująca w ciekawe anegdoty a do tego wszystkiego poparta wywiadami i analizą dokumentów skierowaną zarówno na czasopisma branżowe jak i teczki w IPN. Kawał dobrej lektury, no może kawałek bo chciałbym aby była jednak ciut dłuższa.

[paulina · Rating 4 out of 5]

Wciągający reportaż, w którym autorka przedstawia wszystkie oblicza pracy stewardes w czasach, gdy zawód ten otwierał okno na świat i uchodził za niesamowicie prestiżowy. Same historie tytułowych kobiet zostały wzbogacone o wiele informacji z historii lotnictwa w Polsce i o dziwo wcale mi one nie przeszkadzały, choć raczej się na to nie nastawiałam. Zdecydowanie będę polecać każdemu, kto jest zainteresowany tematem.

[Dziobak🦦🦆 · Rating 2 out of 5]

Sam temat książki był niezwykle ciekawy, jednak styl pisania autorki nie do końca mi podpasował. Często gubiłam się w tym, o czym jest dany akapit. Szczególnie przeszkadzało mi to w pierwszej części książki. Niestety było mało odkrywczych rzeczy.

[Anna · Rating 5 out of 5]

Fantastyczna reportażowa podróż w czasy, który zawsze mnie fascynował - podróży lotniczych jako dobra luksusowego. Czasy, których echa można gdzieniegdzie przyuważyć w trakcie odbywania lotniczego obrządku, ale bez wątpienia - już minione.
O mikroekonomii przemytu, barterze futer na pomarańcze, kontrwywiadzie, katastrofach i cieniu PRLu. Polecanko!

[Madzia · Rating 5 out of 5]

4.5

[aksjomat_ · Rating 2 out of 5]

nieciekawa

[rewolta · Rating 3 out of 5]

3,5/5

Kolejny reportaż utwierdził mnie w przekonaniu, że styl pisania pani Sulińskiej nie do końca mi się podoba. Treść i informacje nadrabiają.

[Anna · Rating 4 out of 5]

Bardzo mnie wciągnęła, świetnie napisana, rozdział o przemycie szczególnie wciągający.

[Laura · Rating 5 out of 5]

Przepiękny reportaż. Niby nieoczywisty temat, ale bardzo interesujący i wciągający.

[Kofeina · Rating 4 out of 5]

Inne spojrzenie na polskie lotnictwo i historię LOT oraz zawód stewardesy.

[Katika · Rating 4 out of 5]

Solidna książka reporterska, poprzedzona kilkuletnim zbieraniem materiałów. Napisana przystępnym językiem i ciekawa w treści, dobrze oddające klimat PRL-u. Bardzo dobry książkowy debiut. Jednak są też "obszary do poprawy": forma tekstu jest bardzo klasyczna, całość jest poprawna i grzeczna, także w treści. Mam wrażenie, że brak tu trudnych i niewygodnych pytań, brak uderzenia w odpowiednie struny rozmówców. Zwłaszcza razi mnie nieobecność tematu seksu, relacji damsko-męskich i życia uczuciowego. Z kilku zdań rozrzuconych po książce wiemy, że temat istniał, ale we Wniebowziętych nie został opowiedziany, a szkoda, bo z pewnością dałoby się to zrobić bez popadania w plotkarskie tony i uzupełnić tym pozostałe wątki. Mimo to plusy przeważają i szczerze lekturę Wniebowziętych polecam i mam nadzieję, że autorka weźmie wkrótce na warsztat kolejne nieodkryte tematy.

[Juliusz · Rating 3 out of 5]

Przyjemnie podana historia polskiego lotnictwa pasażerskiego, z naciskiem na zawód stewardesy. Sporo ciekawostek z czasów PRL - jak sobie dorabiały, jak radziły sobie ze stresem, porwaniami i pokusą ucieczki z kraju.

[Kasia · Rating 5 out of 5]

Great!

[micusiowo · Rating 4 out of 5]

Bardzo dobra książka o początkach lotnictwa pasażerskiego w Polsce i budowaniu załogi stewardes w LOCie. Sporo ciekawych, kompletnie nieznanych historii.

[Miriel68 · Rating 3 out of 5]

To książka ciekawa chyba przede wszystkim dla tych, którzy pamiętają jeszcze aurę elitarności otaczającą zawód stewerdesy w czasach komunizmu. Dużo dużo informacji, z zainteresowaniem przeczytałam przede wszystkim część dotyczącą rozwoju lotnictwa w Polsce i o warunkach na wczesnych lotach. Poniekąd rozczarowały mnie natomiast "obrazy z życia stewardes". Odniosłam wrażenie, jak gdyby wytrwałe poszukiwania autorki, wywiady, przeczytane materiały niewiele w sumie przyniosły. Może trochę szczegółów, trochę konkretów, ale nic niespodziewanego. Dorabiało się przemytem? Jasne, wszyscy Polacy ruszający za granicę wtedy tak robili. Dużo się piło? To nie niespodzianka. Były donosy i szpiegowanie? Każdy o tym wiedział. Mimo wszystko szybka i przyjemna lektura na jedno popołudnie.

[Ela · Rating 5 out of 5]

Świetna lektura, wciągająca, pochłonięta dosłownie w jeden dzień.

Ogromny szacunek dla autorki za szeroki research kolecjonowany przez lata i za lekkość pióra.

Moje jedyne zastrzeżenie powiela się w wielu komentarzach: jest to niedosyt względem postaci samych stewerdes; jest to książka o historii polskiego lotnistwa, perypetie stewardes są tylko cześcią szerszego materialu. Niezmiennie, jest to swietna lektura, godna polecenia.

[Jaga · Rating 3 out of 5]

Każdemu nie dogodzisz. Najbardziej podobały mi się fragmenty przedstawiające historię PLL Lot (pierwszy rozdział - genialny), fragmenty o samolotach i urokach latania na cudach radzieckiej myśli technicznej. Opowieści o handelku, przemycie, ucieczce z PRL miejscami były nużące.

[Joanna · Rating 4 out of 5]

Zaskakująco ciekawy reportaż! Naprawdę, w pierwszym odruchu wydawało mi się, że temat w ogóle mnie nie zainteresuje, a tu taka niespodzianka. Autorka porusza wiele wątków- są i zabawne anegdotki, i tragedie - z których wyłania się obraz znacznie szerszy niż sama praca stewardes.

[Betka · Rating 5 out of 5]

Znakomity opis kawałka naszej historii - z naciskiem na stewardesy. Wydawało mi się, że taki temat nigdy mnie nie zainteresuje - a przeczytałam od deski do deski.

[ania · Rating 5 out of 5]

Mega ciekawe! Pelno niesamowitych faktow i anegdot.

[Aleksandra Zmełty]

Jak "Olimpijki" Sulińskiej mnie porwały, tak tutaj porzuciłam po 30 proc. I nie wróciłam. Sama nie wiem, dlaczego. Czy tematyka nie moja, czy nie ten czas, czy czegoś innego się spodziewałam - trudno powiedzieć.

Nie wykluczam, że kiedyś może wrócę. I może dodam ocenę.

[Robert Pawlicki · Rating 5 out of 5]

Jest to nie tyle książka o stewardesach, co o historii polskiego lotnictwa z perspektywy stewardes. Bardzo dobrze obadana i napisana.

[Emi · Rating 4 out of 5]

Makes me want to go up in the air again...

[Aleksandra · Rating 4 out of 5]

„Środowisko lotowskie to państwo w państwie, żyjące swoimi sprawami o których się nie opowiada.”

[Adrianaa · Rating 4 out of 5]

Bardzo fajna książka o stewardessach, chociaż czasami język był trudny do zrozumienia i nie czytało się tak super płynnie.