Hoa vàng cố hương

by Liu Zhenyun, Trung Nghĩa (Translator)

Thời kỳ đầu chế độ Dân quốc, trưởng thôn Điện Nguyên bị giết trong lò gạch. Vụ án mạng đã gây nên mối thù truyền kiếp giữa hai gia đình. Vật đổi sao dời, thời thế thay đổi, nhưng cho dù ai làm trưởng thôn cũng đều tham quyền, hiếu sắc. Người dân liên tục phải chịu cảnh can qua, đầu rơi máu chảy... Một ngôi làng bé nhưng lại lột tả cả diện mạo xã hội Trung Quốc vô cùng phức tạp trong suốt nửa thế kỷ. Ngôn từ trong tiểu thuyết tinh tế, hài hước. Nhân vật trong tiểu thuyết mang nhiều màu sắc khác nhau, thể hiện rất rõ phong cách của tác giả.

Genres: Chinese Literature, Historical Fiction

544 pages, Paperback

First published June 1, 2009

About the author

Chinese profile: 刘震云

Liu Zhenyun (born [May], 1958), born in Yanjin, Henan Province, China, is a Chinese writer.

In 1973 Liu Zhenyun joined the PLA and spent five years in the Gobi desert. In 1978, he took the gaokao and got the highest score in Henan Province admitted into the prestigious Peking University. After graduating from university, he became a journalist at the Daily Farmers.

(from Wikipedia)

Reviews

[Nguyễn Thanh Hằng · Rating 4 out of 5]

Một tác phẩm đậm nhân tình thế thái, buồn-vui, máu và nước mắt. Một ngôi làng rất nhỏ ở nông thôn Trung Quốc mà oằn mình biết bao nhiêu cùng những biến cố lịch sử của TQ và của cả thế giới. Trong ngôi làng ấy, từng người dân biết nhau, tồn tại hai gia tộc lớn là họ Tôn và họ Lý với đất đai cò bay thẳng cánh. Ấy vậy mà, cũng trong ngôi làng nhỏ ấy, không thứ tính toán nào mà không có, chung quy cũng xoay quanh việc tranh giành quyền lực.

Từ tranh giành vị trí trưởng làng khi còn yên ổn, đến tranh giành phe phái tạo ra thế “chân vạc” khi Thế chiến thứ 2 ập đến giữa người dân theo phe Bát lộ quân, quân Tưởng, và quân Nhật, rồi lại tranh giành quyền đấu tố địa chủ trong Cách mạng văn hoá, sau là giành vị trí Bí thư làng các kiểu,… mà cuộc tranh giành cuối cùng này có lẽ vẫn đang tiếp tục dù tên gọi của chức quyền có thay đổi là gì.

Truyện bắt đầu từ lão Nguyên và lão Lý, rồi đi tiếp đến đời con, đời cháu, không chỉ của 2 gia đình mà của tất cả người dân trong làng. Ân oán chất chồng và ngày càng không thể kiểm soát nổi, những cái chết oan uổng, những phản bội và đấu đá, đã phân hoá và cả “tiến hoá” một ngôi làng như thế thành như ngày hôm nay (thời điểm kết truyện).

Thế mới biết, sự thờ ơ và tham quyền của con người là 2 nguyên nhân chính tạo ra những cuộc chiến, những lãng quên bên ngoài tưởng-như-đã-quên, và những tổn thương bên trong mãi không thể chữa lành. Tác phẩm là 1 bức tranh hiện thực rất đời, may mà nhờ giọng văn dí dỏm và “tưng tưng” phần nào nên không khí đỡ nặng nề, nhưng không vì thế mà ngăn được nước mắt và máu đã đổ xuống trong truyện.

Nhà văn Lưu Chấn Văn cùng thời với Mạc Ngôn, cùng hiện thực xã hội, nhưng văn phong nông thôn dân dã khác hẳn Mạc Ngôn (lối viết văn học lai láng ẩn dụ và mỹ cảm). Mình thích cả hai nhà văn, nhưng viết về nông thôn thì đọc Lưu Chấn Văn thật sự rất thấm, thẳng vào cảm xúc qua từng trang viết, không cần đợi đến khi gấp sách và chiêm nghiệm.

[Tô · Rating 4 out of 5]

Hoa vàng cố hương là cuốn tiểu thuyết đầu tay dày hơn 500 trang của nhà văn TQ Lưu Chấn Vân. Ông là tác giả cùng thời với Cao Hành Kiện & Mạc Ngôn, các tác phẩm của ông cũng khai thác hình ảnh người Trung Quốc trước, trong, sau Cách mạng Trung Quốc & Cách mạng Văn hóa. Tuy nhiên, khác với Cao Hành Kiện, một người xuất thân là trí thức ở thành phố & trốn khỏi TQ trong CMVH, có lối viết rất Tây, tỉ mỉ đi sâu vào từng bi kịch trong nội tâm cá thể, thì Mạc Ngôn & Lưu Chấn Vân lại xuất thân từ nông dân, nhân vật chính trong tác phẩm của họ đa phần là người nông dân Trung Quốc với cả nét đẹp lẫn thói xấu của họ. Nếu Mạc Ngôn gây ấn tưởng bởi chất hiện thực hòa quyện chất suy tư & có chút gì đó hơi.. hư ảo trong các truyện ngắn của mình (tôi chưa đọc tiểu thuyết của ông), thì Lưu Chấn Vân lại có sự khách quan, chân thực, hóm hỉnh, ông không đi sâu vào tình cảm mà chủ yếu miêu tả hành vi & suy nghĩ, ngôn từ dân dã, gần gũi với lối hành văn của tiểu thuyết cổ đại TQ.

Số lượng nhân vật trong Hoa vàng cố hương của Lưu Chấn Vân rất nhiều, theo thời gian & sự kiện mà sự xuất hiện & biến mất của họ như loài côn trùng vậy: sinh sôi rất nhanh nhưng chết cũng... dễ ợt. Đặc trưng tính cách của những con người này là vô cùng đơn thuần, chân chất (theo nghĩa tiêu cực), tức là họ "thật thà" tới mức không buồn che dấu "dục vọng" cơ bản của mình. Đạo lý, tình yêu, lý tưởng hay đấu tranh giai cấp bị giản lược lại thành một chữ "lợi". Từ đó, nhân vật trong tiểu thuyết không phải kiểu nhân vật "tư duy, trăn trở" mà là kiểu nhân vật "phản ứng vô điều kiện" với môi trường. Nói hơi phũ phàng thì cách họ sống giống như con vật đi theo "nguồn thức ăn" vậy. Được cái, mỗi nhân vật lại "đơn giản" "ngây ngô" theo một cách khác nhau, nên không sợ nhàm. Chưa kể, "Ông trời" là nhân vật rất bá đạo, nhờ ổng nên câu chuyện quanh co khúc khủy, không biết đường nào mà lần =)))

Tóm tắt truyện: Kể lại cuộc sống của con người ở Thôn Mã, trong thời Dân Quốc, trong thôn chia thành hai phe là hai nhà Địa chủ, vì tranh cái chức trưởng thôn mà gây nợ máu. Đến thời CM, trong thôn lại chia thành 3 phe, con cháu các nhà địa chủ mỗi thằng theo một phe: theo Nhật, theo Quốc dân Đảng & theo Đảng Cộng sản, đánh nhau nhoe nhóe. Sau CM, Đảng Cộng sản giành được chính quyền thì lại xuất hiện 3 phe "tạo phản" do con em nông dân thành lập, ăn rồi đấu đá lẫn nhau, đấu sao mà ba phen còn lại hai phe, hai phe còn một phe, rồi cái phe ấy lại bị diệt, lại sinh ra một phe mới, phe mới sinh ra thêm mấy phe... thật là "nhất sinh nhị, nhị sinh tam, tam sinh vạn...phe". Nhộn nhịp theo từng chương :)))

Đây là một trong những cuốn tiểu thuyết đầu tay tôi khá thích. Cái tuyệt nhất là nó có sự thống nhất giữa nội dung & hình thức. Viết về những con người như thế, tác giả dùng nhiều câu thoại, cảm xúc & suy nghĩ nhân vật được môt tả rất rõ ràng, thẳng thẳn, hầu như ông không lê la tả cảnh vật, thời tiết hay đào sâu vào nội tâm. Các đoạn thoại thì chất đừng hỏi. Đọc rất nhẹ đầu & buồn cười. Đến mấy cảnh như "Đấu tố" "Tra tấn" "Hãm hiếp" "Thảm sát" "Đoạt chính quyền"... mà cũng buồn cười lắm. Ai thích cái kiểu tưng tửng như Ông trăm tuổi trèo qua cửa sổ và biến mất thì chắc cũng khoái cuốn này ^^

Ngoài giá trị giải trí cao như lâu lâu về quê nghe nằm mẹ kể mấy chuyện tào lao trong làng thì đọc xong cuốn này tôi cũng ngộ nhiều điều:
- Làng xã có tính khép kín rất cao, ở Vn cũng thế mà TQ cũng chả vừa. Vật có đổi sao có dời mấy bận nhưng bản chất làng xã & tư duy của con người nơi đây vẫn vững như bàn thạch.
- Nhân tố quan trong nhất để cách mạng thành công không phải là bạo lực mà là trí lực của người làm cách mạng. Không có nhận thức thì chiến tranh vệ quốc hay cách mạng nhân dân cũng không khác gì một trận đánh lộn giành gái đẹp/trứng gà/thịt lợn. Phe A thắng phe B chưa chắc là vì phe A "nên/phải" thắng mà có khi là do phe B hôm trước ăn uống linh tinh, bị đau bụng không cầm nổi súng hoặc một thằng bên B hồn nhiên đi kể cho thằng bên A kế hoạch tác chiến của bên mình =)))) Kiểu thế!
- Người Nhật đi đâu cũng là dị nhân @@ Sáng mang quân xuống xả súng thảm sát 1 làng, chiều về thấy con ếch giấy con gái gấp đã bị hư do dính nước dưa hấu, bưng mặc khóc rưng rức ==

[Mai Chau DANG · Rating 5 out of 5]

Một cuốn sách khá đặc biệt, rất đặc biệt với nội dung trải dài suốt nhiều thập kỷ từ thời còn địa chủ nông dân tranh chấp tới lúc Quốc dân đảng Bát lộ quân rồi quân Trung ương quân Nhật quân ta quân nó quân anh quân tôi, trải qua sự thành lập Nhà nước Trung Hoa, cuộc Đại nhảy vọt với nạn đói khủng khiếp rồi Đại cách mạng. Vô vàn sự kiện xảy ra, vô vàn con người sinh ra, lớn lên, tranh đấu, làm tình, lấy vợ, đẻ con, vân vân. Kẻ thì già đi, bệnh tật, sống thọ và chết tại nhà, người thì uổng mạng trong vô số những lần "đấu tranh giai cấp". Kẻ thì có tên có tuổi, có cuộc đời được kể lại ít nhiều chi tiết, người thì thậm chí chỉ được nằm trong một câu nhỏ liệt kê số người chết, thương vong.

Tác giả Lưu Chấn Văn không hổ danh là một trong những nhà văn hiện thực làng quê vượt trội của Trung Hoa. Giọng văn của ông đều đều nhưng không gây chán. Tuồng như một đôi mắt ở góc nhìn thượng đế, tay chống cằm, đặt cốc trà thơm nóng hổi bên cạnh, thong thả, thản nhiên, lạnh nhạt chứng kiến vô vàn chìm nổi bể dâu của những kiếp người dưới trần gian. Hầu như không hề thấy chút nào cảm xúc cá nhân của tác giả, chỉ có giọng kể dửng dưng, cho dù là những cảnh làm tình, nói tục... hay là cảnh quân Nhật cướp, hiếp, đốt cháy thảm sát toàn bộ ngôi làng.

Mọi s ự kiện hầu hết chỉ xoay quanh một địa điểm duy nhất: thôn Mã, với những con người sinh ra lớn lên mất đi và lại chôn dưới ba thước đất quanh thôn Mã. Cả những mâu thuẫn từ cỏn con như tranh nhau quả trứng gà đến tranh chức trưởng thôn, những tranh chấp nhỏ là giữa hai thằng lưu manh giành gái đến lớn là xem ai làm bí thư chi bộ, những biến động thời cuộc chính trị của cả dân tộc Trung Hoa trong thế kỷ 20 dường như được thu gọn hết vào khoảnh đất nho nhỏ này. Một nhúm người chưa đến nghìn nhân khẩu lại có thể phản chiếu bộ mặt của một đất nước mấy tỷ dân. Ấy chính là cái tài hoa của tác giả vậy.

Một cuốn sách tuyệt vời, khiến mình nhớ lại cảm giác khi đọc Trăm năm cô đơn ngày xưa. Không hoàn toàn giống nhau, tất nhiên, nhưng cách liệt kê sự kiện hay kết nối các giai đoạn biến động thời đại lại tương đồng đến lạ.

Nói chung là một tác phẩm xứng đáng với bốn chữ "Hiện thực làng quê", và với đánh giá hoàn toàn xuất sắc.

[Ngoc Them · Rating 3 out of 5]

Kể về thôn Mã từ thời dân quốc đến đại cách mạng văn hóa, không có nhân vật trung tâm nên câu chuyện cứ như đi lướt trên mặt hồ, không ấn tượng

[Sachxy · Rating 3 out of 5]

Tính hiện thực cao, hiểu đc bản chất chính trị trung quốc qua đấu đá của một thôn nhỏ. Nhưng đọc xong suy quá, dân ấu trĩ, không một chút nhân tính, vô vọng luẩn quẩn không như cuốn Bình Nguyên.

[DBC · Rating 5 out of 5]

越来越喜欢刘震云文字里的冷幽默。

小人物们在小地方的一生，从民国到抗日到解放到文革，充满了权力的更迭和讽刺。

一切都是命啊！ ​​​

[Song Ngu · Rating 5 out of 5]

Hoa vàng cố hương là một cuốn sách viết về biến động ở làng Mã trải qua thời Dân quốc đến hết cách mạng Văn hóa, mỗi con người một tính cách tạo nên sự phong phú trong tác phẩm.