Palmwijn

by Adriaan van Dis

Na een leven vol omzwervingen belandt een oudere vrouw op een eiland voor de kust van Afrika. Niets bindt haar meer. Ze zoekt sensaties, staat voor alles open, maar haar hart blijft gesloten. Tot ze, in een dramatische confrontatie met het lot van de eilandbewoners, de intensiteit van het leven hervindt.

Genres: Fiction, Dutch Literature, Literature, Africa, Novels, Novella, Short Stories

95 pages, Paperback

First published January 1, 1996

About the author

Adriaan van Dis is a Dutch writer, journalist and TV presenter, who debuted as writer in 1983 with the novel Nathan Sid. That same year he debuted as a TV presenter as host for the book talkshow Hier is... Adriaan van Dis. The show lasted until 1992 and was repeated once in 2013 in honor of the Dutch book week and every year since, once a year during the Dutch book week. In 2017 he said that it was the last show unless he would be able to get a very special writer in the programme. He succeeded and interviewed Stephen Fry in March 2018 in what will probably be the last Hier is... Adriaan van Dis

Reviews

[Lea · Rating 2 out of 5]

Really unsure how to rate this book because from the first page on I found the style quite atmospheric and was waiting for the story and narrative to appear. It never did. I also didn't feel close to the characters or the "themes" of the book (white foreigners in Africa who think they'll find "something else" there but it's just... life as well, alienation, life itself, I dunno actually WHAT the themes were supposed to be).

I just finished this book on the train - it's really short - and literally went "huh". I just got out of the cinema watching "Mary Queen of Scots" and they both left me with a similar feeling. They're both very forgettable, even though their flaws aren't the same at all.

[Asuela · Rating 1 out of 5]

Het leek alsof het een heel mooi atmosferisch boek zou zijn, maar de verhaallijn kwam maar niet over.

Het begint met een sterfte bericht en gaat opeens naar een stad in Afrika waar iemand op een terras zit en een vrouw ontmoet die graag ‘tekent’. Iedere keer als er wordt gevraagd naar haar tekeningen wordt ze happy alleen bij hem word ze boos, nodigt ze hem uit voor een drankje Palmwijn. Dan opeens is er een heel verhaal over slavenhandel, racisme en corruptie dat op het een of andere manier opeens een vleugje ‘romantiek’ krijgt. Al is de ‘romantiek’ hier dat de vrouw practically vreemdgaat op de Guy die haar heeft opgepikt in de woestijn, nadat ze OUT ging en haar in HaAr huis heeft opgenomen. En dan gaat het verhaal vooral niet duidelijk maken wie hij is en hoe hij weet waar ze woont… anyways the guy met wie ze vreemd gaat is een stone cold bitch die haar verslaafd heeft gemaakt aan palmwijn en al haar plannen in het roet gooit om vluchtelingen te redden, omdat ze met “die woestijnrat” wilt. Dan opeens zijn we weer in de huiskamer en heeft ze alles verteld en is die Guy zo van “dit is in memorial of Susan”

Ik realiseerde me bij het redden van de vluchtelingen pas dat het haar verhaal was en pas toen ze weer in de woonkamer zaten dat dit een heel verhaal was ter herinnering aan haar en dat ik die guy die in het begin iets zei over een sterfte bericht niet heb gehallucineerd.

Overall Adriaan van Dis was Vgm dit boek aan het schrijven terwijl hij zelf aan de palmwijn zat en werd gwn moe halverwege.

Na deze recensie pas ik m’n rating aan naar 1 ster want what the fuck did I read

[BellaGBear · Rating 2 out of 5]

Niet een van zijn beste boeken. Het verhaal is een beetje onduidelijk alshof Adriaan van Dis moeite had met het beperkte aantal pagina's

[Floor Jan · Rating 4 out of 5]

Ik begin met een biecht, ik las dit eerst alleen om mijn leesdoel te halen. De eerst 40 pagina's had ik ook dat doel nodig om door te lezen. Ik ging er van uit dat dat ook wel zo zou blijven, maar nee! Dit kekke boekje bleek opeens toch wel inhoud te hebben. De bekende Adriaan van Dis onderwerpen kwamen voorbij, misschien te bekend uit van Dis zijn pen. Ik heb zelf al een tijdje niks van van Dis gelezen dus kon ik het wel hebben. Toch 4 sterren.

[Jort Krus · Rating 3 out of 5]

Een boekje dat moet wennen vind ik, maar als je er eenmaal inzit: vermakelijk!

[Jonas · Rating 3 out of 5]

couldn't relate to the characters, feel like they all would have had interesting background stories to tell, didn't get why they acted the way they did based on their views etc.

[Marlie Verheggen · Rating 4 out of 5]

Boekenweekgeschenk 1996. Ik wist zeker dat ik het eerder had gelezen want ik had een duidelijk plaatje in mijn hoofd van mensen onder een boom die palmwijn drinken. Uhmm… nee, niet echt.
De personages voelen voldoende uitgewerkt voor zo’n novelle, de sfeer is sterk en drukkend en het was heel wat indrukwekkender dan drinkende mensen onder een boom. Fijne korte Van Dis.

[Suden Käpälä · Rating 3 out of 5]

Why this book?

21.09.13: It may not have seemed so, but since a few weeks I have been concentrating my efforts a bit more at shorter literary works. (If it didn't seem so, that was because I've been "planning" them more than actually reading them; for a chaotic mind like mine, planning is pretty influential.)
Also, I have recently said I was done -- for the moment! -- with franchise pulp, and then you may have seen me reading comics. (Star Wars comics, to boot.) But I actually think that the Wars comics which I tend to read -- in this case, KotOR -- are much better (i.e., of higher quality) than the Wars prose I read lately. Not even in the same league! (Partially, because they're not in the same catergory of reading material, of course.) I must admit I don't see comics, if well-produced, as 'pulp'.

Reading journal:

p10: Anyway. I had a chance to sort my stashed-away books and took out this novella. It's set on an African island. I didn't even visit the sea, while there; but nonetheless the environment is why I picked this one first. It's one of four so-called 'book week gifts'; foreign publications that I managed to pick up in the past, when I was in those 'low lands' (the place of publication). Oh, my! I see that Wikipedia translated it exactly as literally... and boringly... as I did!
Can't say much of the story yet -- except that I'm not yet into it. At this early point, it's a bit bland and not very immersive -- but that is very common when just setting out on the journey. So, we'll see.

21.09.14, p28: After slow going during first few pages, the story -- through the environment (for me); not the characters -- is now picking up steam. Aside from flawed and depressing / depressed characters, the local politics (an impending Change / uprising?) also come shining through.

It was interesting enough to try and find the answer to the question: "In what country does this novella take place? I'm trying to gauge the political background, but the terms The Island and The Mainland North/South, and the generic struggles between these, thus far don't reveal much."

No answer, as yet. I didn't expect any; certainly not so soon.

It's been written that it's a fictional country; but I had also read that it's a thinly veiled fiction -- hence my question. Other hints (around p28?) -- if they are hints -- are that the north is mainly Catholic, the south Muslim (and is rich in oil); the capital is in the north; a river divides the two halves.

21.09.16, p77: Reading at a leisurely pace (like life was supposed to be in the novella's town, I imagine). Some reviews mention a lack of plot -- but for a 'literary established' author, this seems to be quite an action-packed work. Perhaps I'm used to even more abstract works (although those're not 'my cuppa')? Nah...
Anyway. Not much to tell about it. It's interesting and vivid. A bit bleak and dark, though (even for me). Perhaps too much semi-random death is foreshadowed; death of the rebels and/or refugees, death of the narrative's first-person protagonist* Susan, previous death of Susan's family, ....
(*: The narrative is told by another unnamed first-person, whom everyone in articles and reviews seems to know is male but whom I initially interpreted as fem.)
In short, it's a doomed island. Huh. Listening as much doom metal as I do, it should appeal to me. (And as a whole, the story certainly does.)

Final verdict & conclusions:

21.09.18: Finished. I don't have a lot to add to my previous notes. (Or do I?)

For some reason, I feel the need here & now, to point out that I generally try not to consciously repeat other reviewers. Overall, there are so many vastly different reviews and people out here, who describe the plot and themes and characters and authors in different ways. If I read interesting things in reviews (and I agree with them), I don't feel any need whatsoever to copy that kind of information -- it's already there, isn't it?
So I just write my own notes, mainly for myself. Which means that my '"reviews" (which they're technically not -- they're a reading journal that often happens to provide opinions, ideas and judgments) only deal with things that I deem remembering personally, and/or which I haven't read about (enough). (Because, yes, if I feel the necessity, I will repeat, in my own words, what other said before me.)

Sometimes, if something sticks out in a fellow reader's writings, I'll point it out (and if I can, link to it). More often, I just let them speak for themselves, and concentrate on the details that struck me.

Why did it occur to me to say all that? Well, I have read some interesting tid-bits about this novella. There's enough to say about it. I just don't have to say it, because it was already said.

There was something specific I wondered about... but I forgot. Is that what this novella is, forgettable? No -- I don't really think so, actually. And it makes some important points that, since 1996, still need to be said (about colonialism and its aftermath, about third world countries, about helping them and/or letting them stand truly independent). I've been thinking about various aspects of it, over the last hours.
Ah! Browsing the pages again, it struck me -- I wondered why the author chose to wrap Susan's narrative in the unnamed (male?) character's story. What does it add? They're just short bookends and they make the -- also short -- novella feel a bit muddled, messy. But I think I can answer my own question. Susan, as a civilian pensioner, is able to immerse herself -- eventually -- in the island's events. The Unnamed One must be more impartial, and/or would've had more power and influence to change things (or at least shed an international light on them) while they were happening. And that would've produced a radically alternate plot, I guess -- and it would've prevented discussion on the various themes the author wants to address. I think. So, Van Dis' choice to have one character stick out their neck first (and ultimately, not very effiectively) into the refugee crisis, necessitated another character who looks back upon those events during their -- his? -- mission to report on them (and perhaps advise on a froeign power or international organisation's course of action -- ah, yes indeed, multiple angles were described regarding to the aftermath and legacy of the boat disaster).

Oh, one last verdictive remark: it was a positively interesting choice to set the happenings on an island. On the one hand, it must've been claustrophobic for the inhabitants to be cut off at the government's whim; and this drives part of the plot. It's also enclosed and intimate; and works quite well for a novella. On the ther hand, it also feels fresh and well-rounded; you have the sense that you know a lot about the (very small) environment. Personally, it made me think of Crete because of the descriptions; but surely it must've looked very differently in the author's mind (who, as opposed to myself, has traveled extensively around Africa).

21.09.19: Afterthought. This story kept me thinking about it. That's good. It's almost worth 4* (which is awesome), but just falls short of that according to my rating system. Which means it's excellent, still; and I recommend it for people who are interested in any one of its themes.

Miscellaneous & auxiliary (and other secondary) notes:

Although preferring vocal noise at other times, I tend to listen instrumental music when reading; noticably, soundtrack scores. Since a few months (starting with Williams' Wars), I browse my memory and the Tube, or my library, for scores that suit the stuff I'm reading. More often than not, that doesn't realy work; and that's okay, I can read with almost any soundtrack. But since I consider myself a buff, I do occasionally find fitting music.
I may or may not make note of that, occasionally, for posterity myself. Don't try it at home. (As always: YMMV.)

Soundtracks for reading: the scores for the first Bourne trilogy (by Powell) and Trek IX: Insurrection (Goldsmith). Also, in-between, the extremely dark -- and genius -- score for the German Dark series (by Frost), because I am currently re-watching that time travel epic. Lastly, Tears Of The Sun and Denis Villeneuve's Dune reboot (both, incidentally, by Zimmer; the former I chose for its African melodies, the latter was released just yesterday and caught my interest. It, also accidentally, added plenty of Desert Power to this experience).
The first two titles -- Bourne & Trek -- were partial, and leftovers from other activities. Had "Palm wine" been longer, I'd have added my South Africa travel playlist. From the top of my head, I can only remember District 9 (by Shorter) now; like Tears, it has some great integration of African themes.

P.S.: only slightly related (so feel free to stop here, if you only wanted to know my thoughts about this novella)... In the vein of this being a reading activity log, I'll append this 'review' with some discussion on my reading habits. Once more, it's a little something about my Short Literature trail (and about my related -- and perhaps as-yet undiscussed -- incapacity to abandon any book no matter how horrible it is to me)...

Yet another note, beforehand: I copy and collect these kinds of things in my reviews, so I can easily find them, keep track of them. (I have no idea how to trace my comments, let alone those of others that I found helpful.) And also because -- as the below interaction clearly shows -- other readers' tips & tricks have inspired me to alter and improve my reading tactics (and even strategy); and I gladly present those findings to my GoodReads friends -- and anyone else who's interested -- in a convenient manner. Here we go...)

21.09.16: About The Nightingale, Adina wrote in her review: "If I think better, I should probably also stop reading books about WW2 written by people that did not witness it."
I commented, "I sure hope not-- I mean, I sure hope you don't mean that metaphorically. By extrapolation, if writers are only any good with things they'd experienced themselves... they'd have to stick to local, contemporary (non-)fiction... Or worse, only autobiographies... No more fantasy and sci-fi... No more--
Well, I can only hope that's just frustration speaking; and you will try out (and continue) writers that are imaginitive. Good luck with the next choice!

(That reminds me. From [the selection I tend to read of?] your reviews, it seemed to me that you're rather unlucky in choosing books. Many of them are not what you wanted... it seemed that I am less critical [that would've been an observation -- not a judgment to either of us!], and happier with how my readings turn out.
But then, when I compared our rating bell curves, yours does seem [even] more healthy than mine! Higher percentage of 4*, fewer low ratings. So... I've been interpreting the data wrong, haha! [I love analysis. Even when it turns out I'm wrong, I learnt something.] And of course, the individual ways that readers award their rates differ hugely.)

(P.S.: Sorry about all the brackets. [I seem to love brackets {almost as much as analyses. [sic"

She replied: "I was only referring to book club historical fiction about WW2 written by American writers. It is my 4th or 5th failure with the above combination. I will continue Enjoy Fantasy/SF, historical fiction about and other imaginative writers.
An about my recent failures... I have a goal to reduce my the books I won either physically or on kindle. I buy a lot more than I can read. my idea is to start the ones I bought a long time ago, give them a chance and abandon them if they fail to impress after 10-20%. I've had some of them for more than 6 years and interests have changed. The reason why I have decent ratings is because I do not rate the books I don't pass the 50% mark."

Me again: "I wish I could abandon books, with such a system as you have. But I'm too compulsive, and too 'completionist'*, to do that. ( . . _ )
Some of the good sides to that are: I do press on, can add +1 to my book count (yes it's a thing for me, I admit), I prolly learnt something from the book, and get on to a nicer one.
A down side: the worst books take a long time for me to finish (actually decreasing my book count, I guess). Hence my current trail to read more short novel(la)s.
(Which maybe is inspired by your explanations of how and why you choose books, as well as by other people's systems in that regard.)

*: It took me some -- considerable -- effort to leave the brackets unclosed in my prev. comment. It's vile, incomplete. But as 'sicnified', it was intended as a joke; and I felt like joking. But I hate looking at an ugly thing like that, haha!"

With that, the circle is now complete -- I began this text with a few words on my shifting choices of reading material; and therewith, I endeth it.

  
    (Internal review: #92.)
  

[Flauschi · Rating 2 out of 5]

Ein seltsames Buch.
Ich habe es für die Uni gelesen und muss zugeben, dass diese Art von Büchern überhaupt nicht mein Genre sind.
Ein namenloser Erzähler erhält einen Brief aus Afrika mit einer Todesanzeige.
Er erinnert sich daraufhin an Susan, eine Frau die er auf einer Insel kennengelernt hat. Diese Frau erzählte ihm seine Geschichte und wie sie in einen Aufstand der Seperatisten gegenüber den Muslims und den weißen gerät. Leider habe ich eine totale Abneigung gegenüber dem Schreibstil von Adriaan von Dis und muss gestehen, dass es von vorne bis hinten nicht mein Buch war.

[BookLovingLady (deceased Jan. 25, 2023...) · Rating 3 out of 5]

Palmwijn is set on unnamed African island. To me, it was one of the better Dutch 'Boekenweekgeschenken', as it was a pleasant read and managed to keep my attention focussed on the story, something which can’t be said of all Boekenweekgeschenken :-)

[lethe]

Read to page 40, leafed through the rest. No rating, as I didn't hate it. I just wasn't interested.

(And now I'll go back and remove the ratings for some of my other dnf books that fall into the same category.)

[Rogier · Rating 1 out of 5]

Een wangedrocht van een boekenweekgeschenk. Gratis is nog te duur voor dit vod. Gelukkig is het erg dun.

[Marie Bouteille · Rating 3 out of 5]

Une analyse intéressante de la vision de l'Afrique par les Occidentaux qui fait penser par certaines idées à l'Equation Africaine de Yasmina Khadra

[Lanokie · Rating 5 out of 5]

I like this book.

[Didre (persistentcreations) · Rating 4 out of 5]

Enchanting, loved the way of writing which let me experience another culture, another way of live.

[Bookguide · Rating 4 out of 5]

Volgens Adriaan van Dis is het eiland fictief. Het is een samenraapsel van Sierra Leone , de Casamance, Nigeria en Goree.

Susan: “Er woekert iets achter mijn ribben dat me elke morgen vertelt dat lichaam en geest elkaar bij het ziek-zijn steeds meer bedriegen. Ik verlies mijn stem, ik verlies mijn Frans, ik verlies alles wat ik me met zoveel moeite heb eigengemaakt. Mijn stem is zo zacht geworden dat ik me moet inspannen om verstaanbaar te zijn. Mijn Frans is dun geworden, de ribbetjes van het Engels steken erdoorheen. Vroeger plukte ik de vreemde woorden groen uit de boom, nu vallen ze rot op de grond. Maar ik heb er geen last van, mijn innerlijke stem klinkt nog helder en jong.” (p.17)

“Zonder palmwijn had ik misschien nooit iets van ze gemerkt. Palmwijn maakt vreemde krachten in je los. Het slaat zich op in je bloed. Je hoort meer, ziet meer... het versterkt het goede en het kwade. Je moet het voorzichtig drinken, zeggen de kenners, want voor je het weet beleef je sensaties die je hele leven overhoop halen.” (p.18) “Wie geen palmwijn had geproefd, wist niet wat Afrika was.” (p.19)

Tijdens haar verhaal vertelt Susan over een gruwelijk en schokerend incident dat haar zoon heeft meegemaakt in de training van de Amerikaanse marine, met het vullen van een levend konijn. Dit was totaal uit het niets. Zou het waar zijn?

Fijne beschrijvingen, vooral van het verval en de onaangename kant van het leven: de afgebladderde verf, de stinkende afval bij de markt.

“Tevredenheid leidt tot kitsch.” ((p.51)

De zogenaamde separatisten (een groep sjouwers van de kade die in de gevangenis zijn gegooid omdat de Libanese wapensmokkelaars hen in een container opgesloten hadden na een ruzie) zijn met geweld uit de gevangenis gesnapt. Nadien grijpt de regering in met strenge maatregelen die me bekend komen uit The Girl Who Smiled Beads: A Story of War and What Comes After door Clemantine Wamarije, die oorlog in verschillende landen meemaakte. Daar vertelt ze over mensen die normaal goed eten van de vis uit het meer, maar nu te bang zijn om beschoten te worden als ze het water opgaan. Hier, “Alle oude pesterijen werden tegelijkertijd ingezet: geen boot [van en na de kust], geen licht, geen brood, geen vis. Wel jeeps, voor het eerst in de geschiedenis van het eiland. Ze stonden hulpeloos op de kade omdat ze niet konden manoeuvreren in de smalle stegen van het dorp en de ezelspaden daarbuiten onbegaanbaar waren in de regentijd. Het maakte indruk, daar ging het om. De kinderen vonden het spannend en mochten om beurten achter het stuur.
Maar de volwassenen waren het beu: lege schappen in de toko’s, geen vis meer op het vuur... hun solidariteit kende grenzen.” (p.75)

Nog een herinnering aan de boekenclubdiscussie gisteravond over Oprah Winfrey en of ze beter meer voor arme mensen in haar eigen land moet doen of zoals ze nu doet, projecten in Afrika. In Palmwijn slingert de cynische Diller de begane Amerikaanse Susan hetzelfde naar het hoofd:
“‘Wat zoek je hier eigenlijk?’
‘Menselijkheid.’
‘Afrika is niet menselijk.’
‘Doe niet zo pathetisch.’
‘Afrika maakt pathetisch. Waarom ga je je eigen zwarten in je eigen land niet helpen?’” (p.78)

Na het verdrinkingsdood van veel vermeende separatisten kwam er vragen uit het buitenland, afspraken tussen de regering in het noord en de zuiderlingen, van milieuactivisten. “Het was mijn taak erop toe te zien dat vluchtelingen behoorlijk werden behandeld. Sinds de ramp was de zaak van de separatisten voorpaginanieuws geworden. Men had me uitgestuurd om rustig de toestand in ogenschouw te nemen. [...] daarmee wil ik niet beweren dat Susan door niets te doen toch heel wat voor elkaar had gekregen. Haar houding had een andere, diepere betekenis. Ze heeft de eilandbevolking eraan herinnerd dat je niet passief hoefde te blijven.
Ik was nauwelijks begonnen de verschillende partijen te horen of iedereen verwachtte al meteen van alles van mij. Hulp, hulp, hulp. Ik was de grote witte vreemdeling met een zak vol geld en elke clan overhandigde me een lijst van wensen. Betere huizen voor de vluchtelingen, generatoren, een wegennet, restauratie van de slavenhuizen, een grotere veerboot…
‘Waarom vragen jullie dat aan mij?’ vroeg ik.
‘Omdat de toebabs de oorzaak van onze misère zijn,’ zei een van de dorpsoudsten op een speciaal voor mij belegde vergadering waarbij ook een aantal vluchtelingen aanwezig was.
‘Jullie hebben geleden,’ zei ik, ‘jullie zijn de grootste slachtoffers van de wereld. Het eiland draagt de wonden van slavernij, contractarbeid, uitbuiting en racisme, en het is belangrijk dat de monumenten van ellende bewaard blijven. Maar jullie zijn meer dan slachtoffers. Die houding hoort bij het verleden. Jullie zijn verantwoordelijk voor jezelf.’” (pp.90-91)

“De meeste wezen mijn opvattingen af. Mensen oogsten nu eenmaal liever medelijden. Het is ook niet makkelijk om in het heden te leven.
Ik merkte hoe verwarrend ik het vond dit alles in mijn rapport te verwerken. Ik wilde helpen zonder te bevoogden, maar mijn behoefte tot moraliseren zat kennelijk diep. Schuldgevoel mocht niet langer een leidraad zijn, Het paste niet bij mijn opvattingen van gelijkwaardigheid. Ik wilde niet meer de rechtvaardige spelen die geld uitdeelde en adviezen gaf wasr niemand op zat te wachten. Die rol had een eenzame cynicus van mij gemaakt. Veel van mijn collega’s had daar last van. Misschien waren we wel bang voor Afrika, omdat het ook werkte als we ons er niet mee bemoeide.’” (p.93)

“ Door afstand doen van de illusie dat ik anderen moest redden, maakte ik me toegankelijker voor mijn medemens. Minder eenzaam. Andermans lijden had mij bescheiden gemaakt. Omdat ondanks alle tegenslag raakte de mensen niet ontmoedigd. Ze probeerden hun bestaan te verbeteren en werden geconfronteerd met mislukkingen. Ze vielen, stonden op, en ze volgden hun zoektocht naar vooruitgang. Maar weinigen plegen zelfmoord, ze vechten en gaan door. Misschien is dat de schoonheid van het leven. Of maakt Afrika me pathetisch?” (p.93)

[Johan D'Haenen · Rating 4 out of 5]

Het mag dan al een fictief eiland zijn, het is een slaveneiland, en dus zou het Gorée kunnen zijn, dicht bij Dakar voor de kust van Senegal.
Een bejaarde Amerikaanse dame die een avontuurlijk leven geleid heeft, belandt na een tocht door de woestijn op dit eiland om er te sterven... maar ze raakt betrokken bij de strijd van de plaatselijke bevolking tegen de regering en in een dramatische confrontatie met het lot van de eilandbewoners, hervindt ze de intensiteit van het leven.
Het idee en de uitwerking ervan zijn interessant en wat mij betreft had Adriaan van Dis er gerust een uitgebreide roman van mogen maken in plaats van een novelle.

[weaverannie · Rating 3 out of 5]

Helpen is vaak moeilijk en ondankbaar. Ontwikkelingshulp is beide.
Een oudere dame, Susan Courtland, Amerikaans, is niet geliefd op het Afrikaanse eiland waar ze woont. En ze wilde alleen maar helpen.
Ze vertelt haar verhaal aan een van de weinige toeristen met wie ze wil praten. Meestal verkoopt ze haar tekeningen aan hen, vlak voor ze vertrekken met de boot.
Haar verhaal is schrijnend en straalt pijn uit naar alle kanten. Hulp bieden: je doet het nooit goed. Maar het is ook niet goed om niets te doen. Dat is de weinig hoopgevende conclusie.

[Julia · Rating 2 out of 5]

Dus.. (Dis... haha) Ik heb betere boeken van Van Dis gelezen. Dat betekent: de andere 6 boeken van Van Dis die ik heb gelezen waren aanzienlijk beter.
Ik weet gewoon niet zo goed waar Van Dis hiermee naartoe wilde... misschien wist hij het zelf ook niet. Een onduidelijk verhaal over een ene Susan op een Afrikaans eiland. Ging het nou over Susan? Of was het een commentaar op de relatie tussen het westen en Afrika? Ik weet het niet. Het doet er ook niet zo toe. 🤷🏻‍♀️

[Bart Bolhuis · Rating 4 out of 5]

In de setting van een post-koloniaal Afrika schrijft Van Dis een verhaal over helpen, schuld en verantwoordelijkheid. Wanneer moet je ingrijpen en wanneer kan je jezelf beter afzijdig houden? Een antwoord volgt op de laatste bladzijde: "Door afstand te doen van de illusie dat ik anderen moest redden, maakte ik mij toegankelijker voor mijn medemens. Minder eenzaam. Andermans lijden had me bescheidener gemaakt."

[Niek Luken · Rating 3 out of 5]

Klein heerlijk wegleesboekje. Geen problemen mee gehad, en je kan van 93 bladzijden ook niet alles verwachten. Toch wel een erg leuk verhaal over de trippende palmwijn, alleen raakte het boek mij af en toe net niet genoeg. Ook bepaalde stukken vond ik overbodig aan informatie en had van mij niet gehoeven.

[Sara · Rating 2 out of 5]

Een wat ouder boek (Boekenweekgeschenk) dat zich afspeelt op fictief eiland voor Afrika. Palmwijn is een verslavende hallucinerende drank waar hoofdpersoon Susan verslaafd aan raakt. Ik personage ontvangt overlijdensbericht van Susan en vertelt in retro perspectief over haar verhaal. Wazig boek en kon me weinig bekoren

[Veerle · Rating 3 out of 5]

Veel Van Dis gelezen de laatste tijd. Sommige verhalen lijken op elkaar, ondanks dat ze zich ergens anders afspelen. Bij dit boek vond ik dat niet storend. Het is een dun boek, een soort herinnering die even opgeschreven is, en dan weer verdwijnt.

[Maarten · Rating 3 out of 5]

Ik lees de verzameling boekenweekgeschenken, geërfd van mijn vader, van oud (1939) naar nu.

Boekenweekgeschenk 1996
Verhaal binnen een verhaal, waarbij het begin en het einde eigenlijk te weinig toevoegen.

[Marco · Rating 4 out of 5]

Novelle waarin de verschillende blikvelden van Westerse ontwikkelingshulp onder de loep worden genomen. Heerlijk leeswerk.

[Isis van Vliet · Rating 3 out of 5]

prima boek

[Ylke · Rating 3 out of 5]

Fijn geschreven, maar pas in de tweede helft een beetje interessant. Medelijden vs medeleven

[Amy]

Het was niets voor mij.

[Suze Geuke · Rating 2 out of 5]

precies 't jaszakformaat, maar sprak me niet aan, helaas.

[Zoë · Rating 4 out of 5]

Prachtig verhaal, maar ik vond het lastig om mijn aandacht er goed bij te houden. Kan komen omdat het boek al een kleine 30 jaar oud is of omdat ik chronisch moe ben, maar toch