What do you think?
Rate this book
The Absolute at Large
In this satirical classic, a brilliant scientist invents the Karburator, a reactor that can create abundant and practically free energy. However, the Karburator’s superefficient energy production also yields a powerful by-product. The machine works by completely annihilating matter and in so doing releases the Absolute, the spiritual essence held within all matter, into the world. Infected by the heady, pure Absolute, the world’s population becomes consumed with religious and national fervor, the effects of which ultimately cause a devastating global war. Set in the mid-twentieth century, The Absolute at Large questions the ethics and rampant spread of power, mass production, and atomic weapons that Karel Capek saw in the technological and political revolutions occurring around him.
260 pages, ebook
First published January 1, 1922
152 people are currently reading
2962 people want to read
About the author
Karel Čapek
576 books928 followersKarel Čapek is one of the the most influential Czech writers of the 20th century. He wrote with intelligence and humour on a wide variety of subjects. His works are known for their interesting and precise descriptions of reality, and Čapek is renowned for his excellent work with the Czech language. His play R.U.R. (Rossum's Universal Robots) first popularized the word "robot".
(Arabic: كارل تشابك) (Hebrew: קארל צ'אפק) (Japanese: 카렐 차페크) (Russian: Карел Чапек)
(Arabic: كارل تشابك) (Hebrew: קארל צ'אפק) (Japanese: 카렐 차페크) (Russian: Карел Чапек)
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 417 reviews
June 15, 2021
The God Factory
What genius! The talent to creatively and productively rubbish an entire intellectual tradition would be enough to establish Čapek as a master-satirist. That he does it with such wit, humour and self-effacement puts him in a class of his own, perhaps as the court jester of Modernism who tweaks everyone’s beard and becomes the more loved for it.
Platonic monism is arguably the most enduring conception of the world we live in. And not just among philosophers. The monistic attitude is culturally pervasive from science to tv talk shows. Monism holds that the entire universe is composed ultimately of a single substance. Further, that this substance is either held together in its various forms or evolves in order to produce (it matters little which) something called spirit. Spirit is both the glue that pervades everything which exists, and, in effect gives substance its existence.
Religious types, particularly Christians (but also Muslims), have had a long love affair with Platonic monism. It has been very useful in explaining a range of doctrines more or less rationally. But scientifically oriented minds also find it attractive as they attempt to explain to the rest of us why things look the way they do, from atoms to galactic clusters. Monism suggests that however subtly things are constructed, their fundamental logic is simple and comprehensible. It sets an agenda for assessing this structure we have come to call scientific method.
Čapek knows this tradition of Platonic monism intimately. He drops key names from the tradition like Spinoza and Leibniz who re-invigorated the tradition during the Enlightenment, as well as the so-called Positivists of the 19th century who opposed it with their own brand of monism. So he also knows the tendency which the adherents of monism have in drifting ever so casually from substance-monism into political-monism. A single way of being implies, for many, a single correct way of thinking, which is then enforced by institutions of the church, government, business, and the scientific establishment.
One interpretation of the movement called Modernism is that it began in the mid-nineteenth century as a response of suspicion to Platonic monism, especially in its Enlightenment forms. The Enlightenment promoted confidence in rational certainty and intellectual progress rather than religious faith and obedience. The Modernist counter-attitude, for lack of of a more precise term, reached its strongest point between the two world wars with writers like Wolff, Fitzgerald, Eliot, and, of course, Čapek. These people had experienced the smugness of 19th century culture and the social and political disaster of the Great War. They were less than delighted with the Enlightenment vision of the world.
Modernist writers had also experienced an incredible expansion of scientific knowledge, especially those of the turn of the century discoveries in physics. Max Planck’s Quantum Hypothesis and Albert Einstein’s propositions about electro-magnetic radiation described an unexpected world, but a world that seemed to confirm the idea of monistic simplicity. Mass and energy were different manifestations of the same thing. By the time Capek was writing his weekly instalments of The Absolute at Large in the mid-20’s, it was clear that science had uncovered a source of power that was entirely beyond human imagination.The Enlightenment had apparently succeeded.
The new physics of the early 20th century promised a breakthrough not just in technological ability but also in the character of human existence. The usual scientific optimism of the new physics was fixated on the freedom that so much readily available power could provide. Energy, which now could be seen to be abundant and available everywhere, was the key to a golden age of culture, to unlimited economic development, and to ever greater technological advance. Human power had become virtually unlimited.
Theoretically, the energy available in a lump of Silesian coal could power a city for years or an ocean transport ship for decades. Alternatively it could be used to keep people warm, to grow food, to create new materials from which to build human shelters. The apocalypse had arrived but it brought with it not judgment but vindication. Heaven was at hand.
For Čapek these discoveries did not bode well for the planet or the future of humanity. But how to penetrate the pervasive bubble of scientific optimism? His tactic was brilliant: By taking the modern form of Platonic monism entirely literally, he could raise suspicions about the consequences of the new physics without attacking the logic of the thinking involved. All he had to do was refine the vocabulary a bit.
Atomic energy, in his writing, was not just a physical force, it was the perennial spirit trapped within the confines of matter. This fit perfectly with the age-old tenets of Platonism that had been absorbed into popular patterns of thought. Plato and Spinoza and Leibniz were correct, the world is essentially spirit. Science has proven it. And when this spirit is released through modern technology, when the matter encasing it is entirely annihilated, it is capable of unimaginable things.
Quite rightly, however, it is the entrepreneurial business man not the scientist or the philosopher who understands the necessary methods for spreading this new knowledge to the rest of mankind. Čapek’s protagonist is the Bill Gates of his day, with a vision to get a nuclear fission ‘carburator’ into every city and factory and house in the land. In addition to its other benefits, this mechanism also gives off a sort of radiation which makes folk far more virtuous, friendly and... well, connected, at least for a time. Thinking about it, one wonders if Gates got his script for ‘a computer in every home’ straight from Čapek.
Čapek equates this power held within matter with the Absolute of Platonic Idealism. This Absolute is the source of all being, the ultimate reality, the Higgs boson of the day. The Absolute is, in short, God. Although the local bishop is keen to deny this divine attribution, it is only because the fact of the Absolute as it can be observed in action in the carburator, in the flesh at it were, contradicts some traditional dogmatic assertions. The suggestion is, however, that the bishop is acting much like the grand inquisitor in Dostoevsky’s story of Christ’s re-appearance. He rejects the Absolute just as the inquisitor rejects Christ because Christianity has developed its own interests quite apart from the divine, one of which is the maintenance of a stable hierarchy of power.
In The Absolute at Large Čapek satirises every major modern institution from academic philosophy, to applied science, to practical technological development, to government and its role in social regulation and defense, to the modern church and its theology. But despite this broad institutional range, his primary target is very narrowly defined: Idolatry, the worship of the material, among which Čapek includes the intellectual and conceptual as well as the physical. In this he is as clear, even if rather less violent, than Moses encountering the Golden Calf.
He is also considerably more subtle given the circumstances of his own descent from the mountain. The idols created by the Enlightenment are, he shows, as subversive to human welfare as the stone images to which human sacrifices were made in ancient history. In fact they are more destructive because they are less obvious. They appear now in the form of progress, and achievement, and potential. These idols are seductive in a way that chunks of basalt could never be. They are more enticing because they are symbols of hope rather than fear.
Scientific method, technological skill, and capitalist marketing promise a great deal. But these promises are illusory according to The Absolute at Large. The recent events of European history should have demonstrated the profound depth of this illusion to his readers; but they didn’t. And they still haven’t despite a further century of human experience. The lessons about idolatry are perennial but apparently have to be learned perennially as well. And the primary lesson is this: God cannot be defined, captured and used by human beings. Any attempt to do so will result in disaster. Time, of course, has proven Čapek to be prescient as well as witty.
What genius! The talent to creatively and productively rubbish an entire intellectual tradition would be enough to establish Čapek as a master-satirist. That he does it with such wit, humour and self-effacement puts him in a class of his own, perhaps as the court jester of Modernism who tweaks everyone’s beard and becomes the more loved for it.
Platonic monism is arguably the most enduring conception of the world we live in. And not just among philosophers. The monistic attitude is culturally pervasive from science to tv talk shows. Monism holds that the entire universe is composed ultimately of a single substance. Further, that this substance is either held together in its various forms or evolves in order to produce (it matters little which) something called spirit. Spirit is both the glue that pervades everything which exists, and, in effect gives substance its existence.
Religious types, particularly Christians (but also Muslims), have had a long love affair with Platonic monism. It has been very useful in explaining a range of doctrines more or less rationally. But scientifically oriented minds also find it attractive as they attempt to explain to the rest of us why things look the way they do, from atoms to galactic clusters. Monism suggests that however subtly things are constructed, their fundamental logic is simple and comprehensible. It sets an agenda for assessing this structure we have come to call scientific method.
Čapek knows this tradition of Platonic monism intimately. He drops key names from the tradition like Spinoza and Leibniz who re-invigorated the tradition during the Enlightenment, as well as the so-called Positivists of the 19th century who opposed it with their own brand of monism. So he also knows the tendency which the adherents of monism have in drifting ever so casually from substance-monism into political-monism. A single way of being implies, for many, a single correct way of thinking, which is then enforced by institutions of the church, government, business, and the scientific establishment.
One interpretation of the movement called Modernism is that it began in the mid-nineteenth century as a response of suspicion to Platonic monism, especially in its Enlightenment forms. The Enlightenment promoted confidence in rational certainty and intellectual progress rather than religious faith and obedience. The Modernist counter-attitude, for lack of of a more precise term, reached its strongest point between the two world wars with writers like Wolff, Fitzgerald, Eliot, and, of course, Čapek. These people had experienced the smugness of 19th century culture and the social and political disaster of the Great War. They were less than delighted with the Enlightenment vision of the world.
Modernist writers had also experienced an incredible expansion of scientific knowledge, especially those of the turn of the century discoveries in physics. Max Planck’s Quantum Hypothesis and Albert Einstein’s propositions about electro-magnetic radiation described an unexpected world, but a world that seemed to confirm the idea of monistic simplicity. Mass and energy were different manifestations of the same thing. By the time Capek was writing his weekly instalments of The Absolute at Large in the mid-20’s, it was clear that science had uncovered a source of power that was entirely beyond human imagination.The Enlightenment had apparently succeeded.
The new physics of the early 20th century promised a breakthrough not just in technological ability but also in the character of human existence. The usual scientific optimism of the new physics was fixated on the freedom that so much readily available power could provide. Energy, which now could be seen to be abundant and available everywhere, was the key to a golden age of culture, to unlimited economic development, and to ever greater technological advance. Human power had become virtually unlimited.
Theoretically, the energy available in a lump of Silesian coal could power a city for years or an ocean transport ship for decades. Alternatively it could be used to keep people warm, to grow food, to create new materials from which to build human shelters. The apocalypse had arrived but it brought with it not judgment but vindication. Heaven was at hand.
For Čapek these discoveries did not bode well for the planet or the future of humanity. But how to penetrate the pervasive bubble of scientific optimism? His tactic was brilliant: By taking the modern form of Platonic monism entirely literally, he could raise suspicions about the consequences of the new physics without attacking the logic of the thinking involved. All he had to do was refine the vocabulary a bit.
Atomic energy, in his writing, was not just a physical force, it was the perennial spirit trapped within the confines of matter. This fit perfectly with the age-old tenets of Platonism that had been absorbed into popular patterns of thought. Plato and Spinoza and Leibniz were correct, the world is essentially spirit. Science has proven it. And when this spirit is released through modern technology, when the matter encasing it is entirely annihilated, it is capable of unimaginable things.
Quite rightly, however, it is the entrepreneurial business man not the scientist or the philosopher who understands the necessary methods for spreading this new knowledge to the rest of mankind. Čapek’s protagonist is the Bill Gates of his day, with a vision to get a nuclear fission ‘carburator’ into every city and factory and house in the land. In addition to its other benefits, this mechanism also gives off a sort of radiation which makes folk far more virtuous, friendly and... well, connected, at least for a time. Thinking about it, one wonders if Gates got his script for ‘a computer in every home’ straight from Čapek.
Čapek equates this power held within matter with the Absolute of Platonic Idealism. This Absolute is the source of all being, the ultimate reality, the Higgs boson of the day. The Absolute is, in short, God. Although the local bishop is keen to deny this divine attribution, it is only because the fact of the Absolute as it can be observed in action in the carburator, in the flesh at it were, contradicts some traditional dogmatic assertions. The suggestion is, however, that the bishop is acting much like the grand inquisitor in Dostoevsky’s story of Christ’s re-appearance. He rejects the Absolute just as the inquisitor rejects Christ because Christianity has developed its own interests quite apart from the divine, one of which is the maintenance of a stable hierarchy of power.
In The Absolute at Large Čapek satirises every major modern institution from academic philosophy, to applied science, to practical technological development, to government and its role in social regulation and defense, to the modern church and its theology. But despite this broad institutional range, his primary target is very narrowly defined: Idolatry, the worship of the material, among which Čapek includes the intellectual and conceptual as well as the physical. In this he is as clear, even if rather less violent, than Moses encountering the Golden Calf.
He is also considerably more subtle given the circumstances of his own descent from the mountain. The idols created by the Enlightenment are, he shows, as subversive to human welfare as the stone images to which human sacrifices were made in ancient history. In fact they are more destructive because they are less obvious. They appear now in the form of progress, and achievement, and potential. These idols are seductive in a way that chunks of basalt could never be. They are more enticing because they are symbols of hope rather than fear.
Scientific method, technological skill, and capitalist marketing promise a great deal. But these promises are illusory according to The Absolute at Large. The recent events of European history should have demonstrated the profound depth of this illusion to his readers; but they didn’t. And they still haven’t despite a further century of human experience. The lessons about idolatry are perennial but apparently have to be learned perennially as well. And the primary lesson is this: God cannot be defined, captured and used by human beings. Any attempt to do so will result in disaster. Time, of course, has proven Čapek to be prescient as well as witty.
February 19, 2019
As the Robots take over the world in Karel Čapek’s R.U.R, so the Absolute, that is, the God of Spinoza, the God imminent in all of nature, escapes and explodes from entrapment in gross material form by means of a newfangled invention, the Karburator, to take over the minds of all the humans on the face of the earth.
Where will this God-infused human experience lead? As a way of answering this question, below are a number of the novel’s philosophical moments. And please keep in mind Karel Čapek’s stance of acceptance and pluralism, a recognition that each person has their own version of the truth, however slight that truth might be, and no one person possesses, however air-tight their logic might appear, access to the whole truth.
The owner of a kid’s merry-go-round, a man by the name of Jan Binder, is overtaken by the effects of the Kaburator and founds his own mystical sect. I have a strong sense the author was thinking of another Jan, Czech mystic Jan Hus who rebelled against the Church one hundred years prior to Martin Luther and was subsequently burned at the stake for heresy.
There’s also a Mr. Rejeck, whose beliefs and revelations echo 14th century Flemish mystic Jan van Ruusbroec. All in all, Karel Čapek doesn’t overlook many opportunities to portray the dire consequences of people and society lacking a grounding in mutual respect and tolerance.
All varieties of religious phenomenon bursts out: illumination, miracles, levitations, and above all, religious faith. As history has proven, especially during those times of strong religious belief such as the Protestant Reformation in Europe during the 16th century, bloodshed is all too common. But, since this novel takes place in the 20th century, religious belief is linked in subtle and not so subtle ways to Fascism and Communism. At one point, one of the main characters refers to “mystical Communism.”
In one chapter, a scholar links the Karburator’s influence to various religious phenomenon throughout history: animism, shamanism, the 16th century Anabaptists, superstition, witchcraft, occultism, mysticism and necromancy, the medieval Flagellants, the Crusaders and Millenarians. Thus, devastating violence is inevitable since it is one thing to have your own religious experience but when you try to force your beliefs on others – watch out! Put another way, if everybody is certain they have exclusive access to the absolute truth . . . well, is it any wonder this Karel Čapek features world-wide war.
This short sci fi novel is a lively read and one I highly recommend.
Czech author Karel Čapek, 1890 - 1938
“Everyone has the best of feelings towards mankind in general, but not towards the individual man. We'll kill men, but we want to save mankind. And that isn't right, your Reverence. The world will be an evil place as long as people don't believe in other people.”
― Karel Čapek, The Absolute at Large
March 8, 2019
Upfront: After reading a number of books about the catastrophe of our present administration and, then, one of the most heart-rendering and depressing Holocaust memoirs, namely, “Jakob Littner’s Aufzeichnungen aus einem Erdloch (Notes Jotted Down from a Hole in the Ground)”, I needed an uplifting read. So I chose Karel Capek’s classic satire “The Absolute at Large”, as I had already become a fan of Karel Capek a few years ago, when I read his book “War of the Newts”, which is, so far, my favorite satire of all times.--“The Absolute at Large” was written soon after the end of WWI and is a satirical science fiction novel, placed in the years 1943 to 1953 (an era that Karel Capek did not live to experience—he died of pneumonia, in 1938, at age 48).
The story starts with an engineer inventing a machine that splits the atom and, thus, can produce almost unlimited energy with next-to-nothing input. Unfortunately, this process produces a by-product (similar to radiation). This by-product is “the Absolute”, or in other words, “the spirit of God”.
As you might imagine, such a machine, regardless of its unwanted by-product, soon goes into mass production and is installed in all kinds of machinery. There are atomic boilers, atomic locomotives, atomic ship engines, and there are—soon abbreviated—atoplanes, atomotors, and, and, and, and, and … … … atomobiles.
The inventor of the prototype of this machine had feared from the very beginning, more precisely, from when he first noticed this by-product, that it will spell trouble. And it does. People “infected” by it start going crazy. They worship God, they give their possessions to the poor, and they behave like very religious people should behave (but rarely do). Worse than that, many go beyond that. They overdo it; that is, they perform miracles, heal the sick, and some even go so far as to raise the dead.
So far, so good! But how does all of this affect the economy? And how do the different Churches and their variations react to the Absolute at large? Should they damn the Absolute as a heretical competition to their one-and-only God and-one-and-only recipe for religion? Or should every religion and sect claim it for itself and declare all other claims for the Absolute as pure heresy? And what about academia? Can theologians bring some clarity into this godly mess? And how will the Russian delegate of the convention of the Seventh International deal with Comrade God? Which reminds me: How do politicians, governments, and military leaders of different countries—oh, excuse me, I should have said “different regions”—react to the Absolute? (You might remember from history class that the south of Germany is mainly Catholic, whereas Germany’s north is predominantly Lutheran.)
I won’t include too many spoilers, but I’ll let you know that it won’t be too long before one region declares holy war on another region. And before we know it, we’ll have worldwide war, which far exceeds the Great War (aka WWI) in every respect and is, therefore, named the Greatest War, which is particularly effective because—you might have guessed—weaponry is, meanwhile, also outfitted with atomic devices.
Reading this satire is pure joy. No, I take this back. It is not. It is not for the simple reason that it gets so close to reality—the reality of WWII and the unimaginable dimension of stupidity, hate, cruelty, death, and destruction connected with it. And not only this. Looking at our world today—and especially at what’s presently happening in America—I had to come to the conclusion that the majority of people who inhabit our planet today are just as opportunistic, greedy, power-craving, phony, hateful, and/or utterly stupid as the people of all nations, religions, and races are portrayed in the above satiric science fiction novel. And this is nothing to laugh about.
I gave “The Absolute at Large” only 4 stars. While I consider the first third of the book “the perfect satire”, I think that the book falls off a bit after that. Still, it is a delight for every lover of satire. One caviat: Do not read any depressing historical or political book(s) immediately before (or after) reading the above book, as I did; otherwise this book might scare you, as it scared me.
The story starts with an engineer inventing a machine that splits the atom and, thus, can produce almost unlimited energy with next-to-nothing input. Unfortunately, this process produces a by-product (similar to radiation). This by-product is “the Absolute”, or in other words, “the spirit of God”.
As you might imagine, such a machine, regardless of its unwanted by-product, soon goes into mass production and is installed in all kinds of machinery. There are atomic boilers, atomic locomotives, atomic ship engines, and there are—soon abbreviated—atoplanes, atomotors, and, and, and, and, and … … … atomobiles.
The inventor of the prototype of this machine had feared from the very beginning, more precisely, from when he first noticed this by-product, that it will spell trouble. And it does. People “infected” by it start going crazy. They worship God, they give their possessions to the poor, and they behave like very religious people should behave (but rarely do). Worse than that, many go beyond that. They overdo it; that is, they perform miracles, heal the sick, and some even go so far as to raise the dead.
So far, so good! But how does all of this affect the economy? And how do the different Churches and their variations react to the Absolute at large? Should they damn the Absolute as a heretical competition to their one-and-only God and-one-and-only recipe for religion? Or should every religion and sect claim it for itself and declare all other claims for the Absolute as pure heresy? And what about academia? Can theologians bring some clarity into this godly mess? And how will the Russian delegate of the convention of the Seventh International deal with Comrade God? Which reminds me: How do politicians, governments, and military leaders of different countries—oh, excuse me, I should have said “different regions”—react to the Absolute? (You might remember from history class that the south of Germany is mainly Catholic, whereas Germany’s north is predominantly Lutheran.)
I won’t include too many spoilers, but I’ll let you know that it won’t be too long before one region declares holy war on another region. And before we know it, we’ll have worldwide war, which far exceeds the Great War (aka WWI) in every respect and is, therefore, named the Greatest War, which is particularly effective because—you might have guessed—weaponry is, meanwhile, also outfitted with atomic devices.
Reading this satire is pure joy. No, I take this back. It is not. It is not for the simple reason that it gets so close to reality—the reality of WWII and the unimaginable dimension of stupidity, hate, cruelty, death, and destruction connected with it. And not only this. Looking at our world today—and especially at what’s presently happening in America—I had to come to the conclusion that the majority of people who inhabit our planet today are just as opportunistic, greedy, power-craving, phony, hateful, and/or utterly stupid as the people of all nations, religions, and races are portrayed in the above satiric science fiction novel. And this is nothing to laugh about.
I gave “The Absolute at Large” only 4 stars. While I consider the first third of the book “the perfect satire”, I think that the book falls off a bit after that. Still, it is a delight for every lover of satire. One caviat: Do not read any depressing historical or political book(s) immediately before (or after) reading the above book, as I did; otherwise this book might scare you, as it scared me.
June 29, 2021
میدونم همهمون حالمون به هم میخوره از پندمی و این داستانا.
اما یه لحظه دنیایی رو تصور کنید که دچار پندمی وجود خدا (مطلق) شده باشه.
من تا قبل خوندن این کتاب اصلا به همچین شرایطی فکر نکرده بودم.
به نظرتون چه شکلیه دنیایی که توش پر از مطلق باشه؟
این کتاب فوقالعاده رو بخونید تا بدونید.
پ.ن: از نظر جذابیت موضوع این کتاب حرف نداره ولی از نظر کشش داستانی یه جاهایی به شدت افت میکنه. در مجموع ایده ناب و فوقالعاده باعث شد تا ته با اشتیاق بخونم هرچند یه جاهایی برام نوع روایت کسلکننده بود.
January 25, 2018
Ако има едно Абсолютно нещо на този свят, то ще да е човешкият егоизъм. Хората са оцелели заради него, а не от алтруистични подбуди. Инстинктът за самосъхранение е най-висшата форма на егоизъм, а индивидът е най-продуктивната фабрика за Абсолют.
Антиутопичният роман на Карел Чапек носи мъчителното усещане за война, разбушувала се (отново) заради себелюбието на хората. То всъщност е предрешено като вяра в някакъв Бог, но подобно на много други идеалистични концепции и тази вяра е само лустро. Любопитното е, че книгата е писана през 1922 г., малко след края на Първата световна война, а фабулата в романа започва да се разгръща през 1943 г. – очевидно Чапек не само е предвидил, че нова световна война ще върлува, а дори е предугадил кога точно ще бъде това. И както често се случва, наистина лошите неща започват от невинното убеждение, че ще сториш добро. Ако обаче отсреща не искат да ти приемат доброто, ти ще го наложиш с мъничко натиск, даже и с насилие, ако се стигне дотам, все пак за тяхно добро е. Защото „всеки народ иска да е абсолютно прав“ и „всеки взема и си отмерва от него своите няколко метра и решава, че това е целият бог“. Или казано по оруелски – „Всички животни са равни, но някои са по-равни от другите“. Тези, вторите, трябва да покажат недвусмислено кой е по-равният.
„За да убеди сам себе си, че притежава целия бог, той трябва да убие останалите. Разбирате ли, именно защото страшно много държи на това да има целия бог и цялата истина. Затова не може да понесе някой да има друг бог и друга истина. Ако допусне това, би трябвало да признае, че притежава само няколко мизерни метра или галона, или чувала от божията истина.“
И война се води. Води се, за да се наложи една човешка маса с нейната истина над друга човешка маса. И всички забравят, че „никоя истина не може да се извоюва“ и че ако нещо не те убива, то не е задължително да те прави по-силен – може просто да те убива бавно. Някак пак се подсещам за Оруел и неговото пророческо „войната е мир“. Ако останеш твърде дълго в някое макар и безобразно положение, ще вземеш да си повярваш, че всичко е в реда на нещата и всъщност винаги е било така. Може би е далеч по-просто – трябва само да вярваш и да вярваш, че и другият има право да вярва. Дори да е в нещо различно.
„Човек все в нещо трябва да вярва, няма к’во да се прави? Те, хората, ако бяха вярвали, той, дядо Господ, немаше да им се яви. Та той зат’ва е дошъл на тоа свят, заради безбожниците, разбираш ли?“
Антиутопичният роман на Карел Чапек носи мъчителното усещане за война, разбушувала се (отново) заради себелюбието на хората. То всъщност е предрешено като вяра в някакъв Бог, но подобно на много други идеалистични концепции и тази вяра е само лустро. Любопитното е, че книгата е писана през 1922 г., малко след края на Първата световна война, а фабулата в романа започва да се разгръща през 1943 г. – очевидно Чапек не само е предвидил, че нова световна война ще върлува, а дори е предугадил кога точно ще бъде това. И както често се случва, наистина лошите неща започват от невинното убеждение, че ще сториш добро. Ако обаче отсреща не искат да ти приемат доброто, ти ще го наложиш с мъничко натиск, даже и с насилие, ако се стигне дотам, все пак за тяхно добро е. Защото „всеки народ иска да е абсолютно прав“ и „всеки взема и си отмерва от него своите няколко метра и решава, че това е целият бог“. Или казано по оруелски – „Всички животни са равни, но някои са по-равни от другите“. Тези, вторите, трябва да покажат недвусмислено кой е по-равният.
„За да убеди сам себе си, че притежава целия бог, той трябва да убие останалите. Разбирате ли, именно защото страшно много държи на това да има целия бог и цялата истина. Затова не може да понесе някой да има друг бог и друга истина. Ако допусне това, би трябвало да признае, че притежава само няколко мизерни метра или галона, или чувала от божията истина.“
И война се води. Води се, за да се наложи една човешка маса с нейната истина над друга човешка маса. И всички забравят, че „никоя истина не може да се извоюва“ и че ако нещо не те убива, то не е задължително да те прави по-силен – може просто да те убива бавно. Някак пак се подсещам за Оруел и неговото пророческо „войната е мир“. Ако останеш твърде дълго в някое макар и безобразно положение, ще вземеш да си повярваш, че всичко е в реда на нещата и всъщност винаги е било така. Може би е далеч по-просто – трябва само да вярваш и да вярваш, че и другият има право да вярва. Дори да е в нещо различно.
„Човек все в нещо трябва да вярва, няма к’во да се прави? Те, хората, ако бяха вярвали, той, дядо Господ, немаше да им се яви. Та той зат’ва е дошъл на тоа свят, заради безбожниците, разбираш ли?“
January 21, 2025
Something about the re-election of convicted felon and rapist Trumplethinskin and the world’s richest troll Nazi saluting and the raft of executive orders including withdrawing from the Paris climate agreement made reading this satire on religious mania sparking a world war one of the most ill-timed reads imaginable. An influential novel trumped by the author’s own War With the Newts, this is not suitable reading in 2025 when I’d much prefer a raft of Luigis to rise from the shadows in favour of another withering satirical slapdown of the human stupid.
November 28, 2018
Ο Capek μπορεί να μην είναι οικείος στο-ελληνικό, τουλάχιστον- αναγνωστικό κοινό, αλλά όλοι ξέρουμε μια λέξη που εισήγαγε στο παγκόσμιο λεξιλόγιο to 1920: το ρομπότ.
Σ’ αυτό το βιβλίο δεν ασχολείται, βέβαια, μ’ αυτά, αλλά με ένα πρόβλημα που τότε κανένας δεν μπορούσε να φανταστεί τη σημασία που θα είχε μελλοντικά: την κλιματική αλλαγή. Η εφεύρεση του καρμπυρατέρ και το αέριο που εκλύεται απ’ την καύση του (το Απόλυτο) προκαλεί περίεργες συμπεριφορές στους ανθρώπους, που αγγίζουν τα όρια της έκστασης. Βέβαια, οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα δεν προκαλούν τέτοια συμπτώματα, αλλά ο Capek προσπάθησε να μιλήσει για κάτι που ήταν έξω από αυτά που μπορούσε να επεξεργαστεί το ανθρώπινο μυαλό, κάτι πραγματικά εξωπραγματικό για τις αρχές του 20ου αιώνα.
Παράλληλα, θέτει με τον τρόπο του και το θέμα της ανεξέλεγκτης καπιταλιστικής παραγωγής, η οποία φυσικά και δε λαμβάνει υπόψη της το πρόβλημα της εξάντλησης των πόρων. Το αποτέλεσμα αυτής της άναρχης παραγωγής το ζούμε για τα καλά πλέον. Και, εννοείται, σατιρίζει και το ρόλο της θρησκείας.
Το ουμανιστικό τέλος του βιβλίου μας θυμίζει το εξής: καμία ουσιαστική αλλαγή δε θα έρθει, αν δεν έρθουμε σε ρήξη με την υπάρχουσα κατάσταση και δεν πιστεύουμε στους άλλους ανθρώπους.
Τελικά, το sci-fi είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος να μιλήσεις για πολλά σημαντικά θέματα. Αν έχει και χιούμορ, ακόμα καλύτερα.Ο Capek, χρησιμοποιώντας τη σάτιρα, μιλάει για προβλήματα που δεν έχουν λυθεί ακόμα και τώρα. Κάποια απ’ αυτά στο χέρι μας είναι να τ’ αλλάξουμε (και κάποια άλλα, δυστυχώς, όχι).
Σ’ αυτό το βιβλίο δεν ασχολείται, βέβαια, μ’ αυτά, αλλά με ένα πρόβλημα που τότε κανένας δεν μπορούσε να φανταστεί τη σημασία που θα είχε μελλοντικά: την κλιματική αλλαγή. Η εφεύρεση του καρμπυρατέρ και το αέριο που εκλύεται απ’ την καύση του (το Απόλυτο) προκαλεί περίεργες συμπεριφορές στους ανθρώπους, που αγγίζουν τα όρια της έκστασης. Βέβαια, οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα δεν προκαλούν τέτοια συμπτώματα, αλλά ο Capek προσπάθησε να μιλήσει για κάτι που ήταν έξω από αυτά που μπορούσε να επεξεργαστεί το ανθρώπινο μυαλό, κάτι πραγματικά εξωπραγματικό για τις αρχές του 20ου αιώνα.
Παράλληλα, θέτει με τον τρόπο του και το θέμα της ανεξέλεγκτης καπιταλιστικής παραγωγής, η οποία φυσικά και δε λαμβάνει υπόψη της το πρόβλημα της εξάντλησης των πόρων. Το αποτέλεσμα αυτής της άναρχης παραγωγής το ζούμε για τα καλά πλέον. Και, εννοείται, σατιρίζει και το ρόλο της θρησκείας.
Το ουμανιστικό τέλος του βιβλίου μας θυμίζει το εξής: καμία ουσιαστική αλλαγή δε θα έρθει, αν δεν έρθουμε σε ρήξη με την υπάρχουσα κατάσταση και δεν πιστεύουμε στους άλλους ανθρώπους.
Τελικά, το sci-fi είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος να μιλήσεις για πολλά σημαντικά θέματα. Αν έχει και χιούμορ, ακόμα καλύτερα.Ο Capek, χρησιμοποιώντας τη σάτιρα, μιλάει για προβλήματα που δεν έχουν λυθεί ακόμα και τώρα. Κάποια απ’ αυτά στο χέρι μας είναι να τ’ αλλάξουμε (και κάποια άλλα, δυστυχώς, όχι).
April 19, 2021
One of the great classics of Radium-Age scifi, "The Absolute at Large," or as it was known by it's original 1922 title "The Factory of the Absolute," is a mind-bending satire about what would happen to the human race if we found God.
A scientist discovers a way to completely reduce all matter to it's subatomic energy, thus creating a machine called the Karburator that can power a factory or business for weeks with just a little bit of fuel. But what is left when matter is completely annihilated? The author Karel Čapek, who brought us the term "robot," supposes the answer is God.
And so as the world turns to using Karburators instead of steam and gas engines, residual God particles begin to affect the behavior of the human organism, making them have strange powers and enthralling them in religious ecstasy. Unfortunately, the finite minds of people can only understand the infinite Absolute as much as their experience and culture allows, and so God means different things to different people. This creates a catastrophic rift against neighbor and neighbor, religion and religion, and nation and nation. Meanwhile, the creative forces of the ultimate Creator turn to manufacturing, and the God-powered factories start running themselves, producing an overabundance of product that collapses the market.
The suggestion of this novel is that God had been freed by past forces in history, leading to periods of religious fervor and wars. The end result is always the same. Human beings have an innate desire to personalize God as well as to individuate and compete.
"He is infinite. That’s just where the trouble lies. You see, everyone measures off a certain amount of Him and then thinks it is the entire God. Each one appropriates a little fringe or fragment of Him and then thinks he possesses the whole of Him."
The end result is a hilarious if not unsettling novel that takes a revealing deep dive into human nature, politics, organized religion, and nationalism.
I highly recommend this work of brilliance, though at times it becomes a bit dry and repetitive, compelling you to want to skip ahead a few pages rather than savoring every word. In fact, when the narrator comes to unlucky Chapter 13, he tells the reader that this whole chapter can be skipped without disrupting your understanding of the book. Well, I read the chapter anyway, and you know what? He was right.
But believe me, you will be rewarded by your overall reading experience, especially if you are able to suspend disbelief enough to appreciate intentionally over-the-top characterization and narrative. If you like Monty Python or Doctor Who, or are well versed in satirical literature, you'll enjoy.
So I encourage you to seek out this book and get in touch with the Absolute. And with that, I'll leave you with some final wisdom from Mr. Čapek.
"Everyone believes in his own superior God, but he doesn’t believe in another man, or credit him with believing in something good. People should first of all believe in other people, and the rest would soon follow."
A scientist discovers a way to completely reduce all matter to it's subatomic energy, thus creating a machine called the Karburator that can power a factory or business for weeks with just a little bit of fuel. But what is left when matter is completely annihilated? The author Karel Čapek, who brought us the term "robot," supposes the answer is God.
And so as the world turns to using Karburators instead of steam and gas engines, residual God particles begin to affect the behavior of the human organism, making them have strange powers and enthralling them in religious ecstasy. Unfortunately, the finite minds of people can only understand the infinite Absolute as much as their experience and culture allows, and so God means different things to different people. This creates a catastrophic rift against neighbor and neighbor, religion and religion, and nation and nation. Meanwhile, the creative forces of the ultimate Creator turn to manufacturing, and the God-powered factories start running themselves, producing an overabundance of product that collapses the market.
The suggestion of this novel is that God had been freed by past forces in history, leading to periods of religious fervor and wars. The end result is always the same. Human beings have an innate desire to personalize God as well as to individuate and compete.
"He is infinite. That’s just where the trouble lies. You see, everyone measures off a certain amount of Him and then thinks it is the entire God. Each one appropriates a little fringe or fragment of Him and then thinks he possesses the whole of Him."
The end result is a hilarious if not unsettling novel that takes a revealing deep dive into human nature, politics, organized religion, and nationalism.
I highly recommend this work of brilliance, though at times it becomes a bit dry and repetitive, compelling you to want to skip ahead a few pages rather than savoring every word. In fact, when the narrator comes to unlucky Chapter 13, he tells the reader that this whole chapter can be skipped without disrupting your understanding of the book. Well, I read the chapter anyway, and you know what? He was right.
But believe me, you will be rewarded by your overall reading experience, especially if you are able to suspend disbelief enough to appreciate intentionally over-the-top characterization and narrative. If you like Monty Python or Doctor Who, or are well versed in satirical literature, you'll enjoy.
So I encourage you to seek out this book and get in touch with the Absolute. And with that, I'll leave you with some final wisdom from Mr. Čapek.
"Everyone believes in his own superior God, but he doesn’t believe in another man, or credit him with believing in something good. People should first of all believe in other people, and the rest would soon follow."
May 22, 2019
نیمه اول کتاب عالی بود به شکلی که با خودم فکر میکردم که ۵ ستاره کامل بهش بدم یا بخاطر این که معتقد به وحدت وجود حداقل به ان شکلی که اسپینوزا بیان میکنه نیستم ۴ بدم که خوب بخاطر اینکه اثر ادبی نباید با همچین دلایلی قضاوت بشه تصمیم به همون امتیاز کامل شد
ولی در نیمه ی دوم کتاب شاهد افت بسیاری بودم که اگر فقط همون نیمه ی دوم بود یک تک ستاره ی خشگل بیشتر لیاقتش نبود ولی بخاطر نیمه ی اول عالی سه ستاره بد به نظر نمیرسیدتا رسیدم به فصل اخر که به نظر من عالی بود نتیجه گیری و کلاس اخلاق بود واسه خودش و خوب از حق نگذریم باید ۵ ستاره ی کامل بهش بدم .
عنوان خوبیه برام عجیبه که زیاد شناخته شده نیست در بین فارسی زبان ها و تو جمع های علمی تخیلی صحبتی در موردش نمیشه
ولی از طرفی باید خداروشکر کرد چون کاملا این پتانسیل در محتوا وجود داره که یک جوجه اتهئیست بدون فهمیدن منظور با برداشت های سطحی و تیکه تیکه و جزیره جزیرهایی محتوا رشته توئیتی در توئیتر بر اساس متن این عنوان به وجود بیاره و زیر سوال ببره عنوان رو .
بعضی از پاورقی ها هم دارای اشتباهات فاحش بود
ولی در نیمه ی دوم کتاب شاهد افت بسیاری بودم که اگر فقط همون نیمه ی دوم بود یک تک ستاره ی خشگل بیشتر لیاقتش نبود ولی بخاطر نیمه ی اول عالی سه ستاره بد به نظر نمیرسیدتا رسیدم به فصل اخر که به نظر من عالی بود نتیجه گیری و کلاس اخلاق بود واسه خودش و خوب از حق نگذریم باید ۵ ستاره ی کامل بهش بدم .
عنوان خوبیه برام عجیبه که زیاد شناخته شده نیست در بین فارسی زبان ها و تو جمع های علمی تخیلی صحبتی در موردش نمیشه
ولی از طرفی باید خداروشکر کرد چون کاملا این پتانسیل در محتوا وجود داره که یک جوجه اتهئیست بدون فهمیدن منظور با برداشت های سطحی و تیکه تیکه و جزیره جزیرهایی محتوا رشته توئیتی در توئیتر بر اساس متن این عنوان به وجود بیاره و زیر سوال ببره عنوان رو .
بعضی از پاورقی ها هم دارای اشتباهات فاحش بود
October 13, 2019
Ý tưởng thì tuyệt diệu, nhưng vì say sưa quá với ý tưởng nên cuốn sách hơi thiên về mình hoạ
July 28, 2016
Βαθμολογία: 7/10
Το μικρό αυτό βιβλιαράκι αποτελεί την πρώτη μου επαφή με το έργο του Κάρελ Τσάπεκ. Ουσιαστικά πρόκειται για μια σατιρική νουβέλα επιστημονικής φαντασίας, που με έξυπνο και χιουμοριστικό τρόπο σατιρίζει την θρησκεία και την τρέλα της εκβιομηχάνισης, ενώ θέτει και ερωτήματα σχετικά με την μαζική παραγωγή, την ενεργειακή "έκρηξη" και την τεχνολογική ανάπτυξη. Στα της πλοκής, έχουμε έναν επιστήμονα που εφευρίσκει και δημιουργεί έναν Καυστήρα, ο οποίος μπορεί να παράξει ενέργεια από το οτιδήποτε, έστω και με την ελάχιστη ποσότητα, λύνοντας μιας για πάντα το ενεργειακό και κατ'επέκταση οικονομικό πρόβλημα των βιομηχανιών. Ένας βιομήχανος εκμεταλλεύεται αυτή την εφεύρεση, δημιουργεί χιλιάδες Καυστήρες για πολλές διαφορετικές χρήσεις, όλος ο κόσμος αλλάζει. Όμως μέσω του Καυστήρα απελευθερώνεται το Θείο, το Απόλυτο, και οι άνθρωποι μετατρέπονται σε θρησκόληπτους.
Προφανώς το βιβλίο δεν διαβάζεται για την πλοκή, που έχει ένα κάποιο ενδιαφέρον φυσικά, αλλά είναι μέσα στις υπερβολές που διακατέχει το είδος των σατιρικών έργων. Αξίζει να διαβαστεί κυρίως για τα μηνύματα που περνάει ο συγγραφέας. Βέβαια δεν μπορώ να πω ότι ενθουσιάστηκα κιόλας, η αρχή μου άρεσε πολύ, και η μέση αρκετά, αλλά προς το τέλος η αλήθεια είναι ότι ο συγγραφέας με κούρασε λίγο. Εντάξει, δεν είμαι και ακριβώς λάτρης τέτοιου είδους σατιρικών κειμένων, γι'αυτό και δεν ξετρελάθηκα, γενικά, όμως, είναι ένα καλό και σημαντικό βιβλίο και, αν και γραμμένο το 1922, τα ζητήματα που θίγει απηχούν και την σημερινή εποχή. Στην βιβλιοθήκη μου έχω και το πιο πολυδιαβασμένο έργο του, το "Ο πόλεμος με τις σαλαμάνδρες", ενώ σίγουρα σκοπεύω να διαβάσω μελλοντικά και το κλασικό θεατρικό έργο "Τα ρομπότ".
Το μικρό αυτό βιβλιαράκι αποτελεί την πρώτη μου επαφή με το έργο του Κάρελ Τσάπεκ. Ουσιαστικά πρόκειται για μια σατιρική νουβέλα επιστημονικής φαντασίας, που με έξυπνο και χιουμοριστικό τρόπο σατιρίζει την θρησκεία και την τρέλα της εκβιομηχάνισης, ενώ θέτει και ερωτήματα σχετικά με την μαζική παραγωγή, την ενεργειακή "έκρηξη" και την τεχνολογική ανάπτυξη. Στα της πλοκής, έχουμε έναν επιστήμονα που εφευρίσκει και δημιουργεί έναν Καυστήρα, ο οποίος μπορεί να παράξει ενέργεια από το οτιδήποτε, έστω και με την ελάχιστη ποσότητα, λύνοντας μιας για πάντα το ενεργειακό και κατ'επέκταση οικονομικό πρόβλημα των βιομηχανιών. Ένας βιομήχανος εκμεταλλεύεται αυτή την εφεύρεση, δημιουργεί χιλιάδες Καυστήρες για πολλές διαφορετικές χρήσεις, όλος ο κόσμος αλλάζει. Όμως μέσω του Καυστήρα απελευθερώνεται το Θείο, το Απόλυτο, και οι άνθρωποι μετατρέπονται σε θρησκόληπτους.
Προφανώς το βιβλίο δεν διαβάζεται για την πλοκή, που έχει ένα κάποιο ενδιαφέρον φυσικά, αλλά είναι μέσα στις υπερβολές που διακατέχει το είδος των σατιρικών έργων. Αξίζει να διαβαστεί κυρίως για τα μηνύματα που περνάει ο συγγραφέας. Βέβαια δεν μπορώ να πω ότι ενθουσιάστηκα κιόλας, η αρχή μου άρεσε πολύ, και η μέση αρκετά, αλλά προς το τέλος η αλήθεια είναι ότι ο συγγραφέας με κούρασε λίγο. Εντάξει, δεν είμαι και ακριβώς λάτρης τέτοιου είδους σατιρικών κειμένων, γι'αυτό και δεν ξετρελάθηκα, γενικά, όμως, είναι ένα καλό και σημαντικό βιβλίο και, αν και γραμμένο το 1922, τα ζητήματα που θίγει απηχούν και την σημερινή εποχή. Στην βιβλιοθήκη μου έχω και το πιο πολυδιαβασμένο έργο του, το "Ο πόλεμος με τις σαλαμάνδρες", ενώ σίγουρα σκοπεύω να διαβάσω μελλοντικά και το κλασικό θεατρικό έργο "Τα ρομπότ".
February 13, 2017
În această carte extrem de amuzantă, Capek ne avertizează în legătură cu pericolele extremismului religios. Dar să începem cu începutul: ce ne-am face dacă ne-am trezi pe cap cu un Dumnezeu proaspăt eliberat de materie (mai exact DIN materie), "total lipsit de experienţă" şi nesubordonat Bisericii? Un Dumnezeu extrem de interesat de producţia industrială, dar care ignoră complet distribuţia şi comerţul? Un Dumnezeu care îi face pe oameni generoşi, dar nu şi pacifişti?
Ce-am face? Ne-am închina Lui sau L-am aresta? În a doua variantă, mandatul de arestare ar suna cam aşa: "Înfăţişarea: infinită, invizibilă, informă. Domiciliul: pretutindeni, în preajma motoarelor atomice. Ocupaţia: comunist mistic. Delictele pentru care e urmărit: alienarea proprietăţii particulare, practicarea ilegală a profesiunii de medic, încălcarea legii privitoare la dreptul de întrunire, tulburarea activităţii publice şi aşa mai departe. Semne particulare: omnipotenţa. Pe scurt, dispuneţi arestarea lui."
De fapt, problema cea mai mare a acestui Dumnezeu a fost că a vrut prea mult să placă, astfel că s-a manifestat diferit în locuri diferite de pe Glob. Iar fiecare a început să considere că Dumnezeul lui e mai adevărat decât Dumnezeul de peste graniţă... De unde războaie, foamete, distrugere... ştiţi doar de ce suntem în stare. Soluţia autorului pentru evitarea unei asemenea catastrofe pare simplă: "Oamenii ar trebui înainte de toate să creadă în oameni, iar restul vine de la sine." Ce simplu sună, şi ce greu e de pus în practică...
Ce-am face? Ne-am închina Lui sau L-am aresta? În a doua variantă, mandatul de arestare ar suna cam aşa: "Înfăţişarea: infinită, invizibilă, informă. Domiciliul: pretutindeni, în preajma motoarelor atomice. Ocupaţia: comunist mistic. Delictele pentru care e urmărit: alienarea proprietăţii particulare, practicarea ilegală a profesiunii de medic, încălcarea legii privitoare la dreptul de întrunire, tulburarea activităţii publice şi aşa mai departe. Semne particulare: omnipotenţa. Pe scurt, dispuneţi arestarea lui."
De fapt, problema cea mai mare a acestui Dumnezeu a fost că a vrut prea mult să placă, astfel că s-a manifestat diferit în locuri diferite de pe Glob. Iar fiecare a început să considere că Dumnezeul lui e mai adevărat decât Dumnezeul de peste graniţă... De unde războaie, foamete, distrugere... ştiţi doar de ce suntem în stare. Soluţia autorului pentru evitarea unei asemenea catastrofe pare simplă: "Oamenii ar trebui înainte de toate să creadă în oameni, iar restul vine de la sine." Ce simplu sună, şi ce greu e de pus în practică...
April 12, 2019
"А всъщност най-голямата вяра би било да се вярва... в хората."
Човек създава най-съвършената машина, която, веднъж заработила, работи завинаги. Една буца въглища или шепа най-обикновена пръст в атомния Карбуратор се изразходва напълно. Не остава нищо, нито дори прашинка.
Затова пък новото изобретение отделя нещо друго. Божествената енергия, която се съдържа във всички неща.
И когато тази енергия, този Абсолют, се натрупа във въздуха, във всичко, навсякъде... Хората се опияняват от божественото. Някои започват да извършват чудеса, други стават божии хора... Бог сега вече не е Твореца на всичко съществуващо. Сега той е Производителя в епохата на развиващата се индустрия.
Проблемът е, че всеки човек си има своя истина и свое "божествено". Дълбоко в себе си иска неговото божествено да е най-истинското и всички останали да почитат именно него. И до какво довежда този егоизъм и мания за "най-чистата вяра"?
Чапек е очарователен разказвач. Умело преплита както въпроси с философски характер, така и теми, характерни за историята, политическите науки и прочие. Самият той в ролята си на "летописец" прави участията си много свежи. Изважда като поуки привидно простички и ясни неща, но го прави красиво, в никакъв случай като пророк, който да казва на читателя "Ето какво ще стане с теб, ако направиш тази грешка!!". Сблъсква въпросите на вярата с въпросите на науката. И "накрая Европа се превърна в арена на безсмислени боеве"...
Човек създава най-съвършената машина, която, веднъж заработила, работи завинаги. Една буца въглища или шепа най-обикновена пръст в атомния Карбуратор се изразходва напълно. Не остава нищо, нито дори прашинка.
Затова пък новото изобретение отделя нещо друго. Божествената енергия, която се съдържа във всички неща.
И когато тази енергия, този Абсолют, се натрупа във въздуха, във всичко, навсякъде... Хората се опияняват от божественото. Някои започват да извършват чудеса, други стават божии хора... Бог сега вече не е Твореца на всичко съществуващо. Сега той е Производителя в епохата на развиващата се индустрия.
Проблемът е, че всеки човек си има своя истина и свое "божествено". Дълбоко в себе си иска неговото божествено да е най-истинското и всички останали да почитат именно него. И до какво довежда този егоизъм и мания за "най-чистата вяра"?
Чапек е очарователен разказвач. Умело преплита както въпроси с философски характер, така и теми, характерни за историята, политическите науки и прочие. Самият той в ролята си на "летописец" прави участията си много свежи. Изважда като поуки привидно простички и ясни неща, но го прави красиво, в никакъв случай като пророк, който да казва на читателя "Ето какво ще стане с теб, ако направиш тази грешка!!". Сблъсква въпросите на вярата с въпросите на науката. И "накрая Европа се превърна в арена на безсмислени боеве"...
January 27, 2013
"People should first of all believe in other people, and the rest would soon follow."
"Everyone has the best of feelings toward mankind in general, but not towards the individual man. We'll kill men, but we want to save mankind."
"Everyone has the best of feelings toward mankind in general, but not towards the individual man. We'll kill men, but we want to save mankind."
November 2, 2021
"یکی از خصایص طبع ما این است که وقتی پیشآمد ناگواری برای ما رخ میدهد همین که میبینیم که آن پیشآمد در نوع خود بزرگترین مصیبتی است که از زمان آفرینش جهان تاکنون پیش آمده است رضایت خاطری در خود احساس میکنیم. مثلا اگر هوا زیاد گرم شود وقتی در روزنامهها میخوانیم که درجه گرما بالاترین درجهای است که از سال ۱۸۸۱ تاکنون دیده شده است، لذت مخصوصی میبریم و از سال ۱۸۸۱ که گرمای آن از گرمای زمان ما بیشتر بوده است دلخور می شویم. اگر هوا چنان سرد شود که سوز سرما گوش و بینی را ببرد همین که میشنویم که «این سرما سختترین سرمایی است که از ۱۷۸۶ تا کنون دیده شده است، از شادی در پوست نمی گنجیم. در مورد جنگ نیزهمین طور است، همیشه جنگی که درگیر است یا حقجویانهترین یا خونینترین یا موفقیتآمیزترین یا درازترین جنگهایی است که از فلان تاریخ تا فلان تاریخ درگرفتهاست. با بهکاربردن «صفت عالی»، از اینکه ما در يک عصر استثنایی که در همهی زمینهها رکوردها شکسته شده است زندگی میکنیم خشنودی آمیخته به غرور به ما دست میدهد."
April 28, 2021
نیروی واحد محبوس در جسم مادی، فرصتی برای رها شدن پیدا میکند. بر توده و صنعت رخنه میکند و همهچیز زیر سلطهی او میرود. «مطلق» با روحیهای کمونیستی، نظم را بهم میریزد و وفور کالا با خود قطحی به همراه میآورد.
فضای داستان یادآور این نقاشی بود:
We are making a new world
فضای داستان یادآور این نقاشی بود:
We are making a new world
February 21, 2019
La divinità come sottoprodotto della combustione. Ovvero, come attirarsi le simpatie dei credenti di tutte le fedi
Romanzo (1920) con struttura a mosaico e assenza di un intreccio coerente: lo stesso Čapek lo riconosce nella prefazione (effettivamente non è un romanzo, ma un feuilleton a puntate). Non per questo la lettura è meno piacevole, anzi: l'effetto sta a metà tra il documentario/reportage e il film/serial del genere "catastrofe globale", in cui si sviluppano diverse storie parallele, collegate dal tema ma non da una trama canonicamente lineare.
L'anno di stesura è importante: pur conoscendo poco la storia della fisica nucleare, ho avuto l'impressione che l'Autore (già, ormai per me Čapek si è guadagnato la A maiuscola) abbia avuto intuizioni non indifferenti, sfruttando le conoscenze dell'epoca. Il racconto si apre, infatti, con la scoperta da parte dell'ingegner Marek di una nuova fonte di energia a bassissimo costo e alta efficienza: l'energia atomica ottenuta tramite lo scindere la materia in un Carburatore(sic!). C'è un problema, però: un sottoprodotto indesiderato e altamente fastidioso, che spinge l'inventore a cedere la scoperta a un vecchio compagno di studi. Il Carburatore, infatti, bruciando la materia, scindendo gli atomi, non crea gas velenosi o radiazioni, ma qualcosa di mille volte peggiore: Dio, o l'Assoluto.
L'intossicazione da Assoluto, spiega Marek, causa sintomi quasi immediati: uno straordinario influsso spirituale. Come una specie di ebbrezza, d'incanto. Ma pensavo si trattasse soltanto della gioia dell'invenzione, o magari di un esaurimento. Allora per la prima volta cominciai a profetizzare e a fare miracoli. Il rischio di conversione è troppo alto: meglio affidare l'invenzione a un provetto imprenditore che, in nome del guadagno, non si preoccuperà di portare Dio sulla Terra. La chiesa non è contenta, perché né l'umanità credente, né quella miscredente può aver bisogno di un Dio reale e attivo. Non può, signori. È escluso. La Chiesa non intende introdurre Dio sulla Terra: la Chiesa esclusivamente lo lega e lo regola.
La produzione di Carburatori atomici ha un successo strepitoso, almeno inizialmente. Poi, come in altre opere čapkiane, la scoperta e l'invenzione si rivelano armi a doppio taglio: contagi religiosi, l'Assoluto che prende coscienza e inizia a dirigere la produzione industriale (ignorando le più basilari leggi della domanda e dell'offerta). Nascono sette e nuove religioni, mentre le fedi già consolidate cercano di accaparrarsi la novella divinità. Sarà la guerra, naturalmente. La Guerra Massima, la guerra definitiva.
Čapek sfrutta la sua immaginazione, la sua ironia e la sua comprensione delle debolezze umane per criticare la cieca fiducia nel progresso tecnologico, l'incapacità di spingere il proprio sguardo al di là del beneficio immediato. Allo stesso modo, attacca l'estremismo religioso e il nazionalismo, il capitalismo sfrenato ma anche il socialismo. Ma chiude con una vena di ottimismo (qui perde la quinta stellina, per buonismo ante-litteram): alla fine del conflitto globale, un gruppo di reduci si trova riunito attorno al tavolo di un'osteria, a concordare che ognuno crede nel suo Dio speciale, ma non crede in un altro che crede a sua volta in qualcosa di buono. Gli uomini devono credere innanzitutto negli uomini, e il resto va da sé (vero, verissimo: ma noi preferiamo il cinismo!).
La lettura permette di apprendere nozioni interessanti: ad esempio che Dio non è così infinito come dicono i cattolici: ha in media seicento metri e sul limitare è già più debole. O che l'Assoluto intralcia i rapporti di coppia (ah, la preveggenza e la lettura del pensiero altrui), come dimostra la parabola della Santa Elen: un po' d'inganno è l'unico legame infallibile fra le persone ... Il vostro Dio non lo capisce. Che ci sbarazzi dell'inganno è maledettamente contro natura. È semplicemente impossibile, Elen, assolutamente impossibile. Se è intelligente lo vedrà da solo. O è un bel po' inesperto, oppure un bel po' e delinquenzialmente distruttivo.
Si potrebbe continuare, ma a che pro? Se l'idea di base vi stimola, starete già cercando il libro; se vi offende o vi annoia, avrete smesso di leggere questo commento da parecchio. Comunque, leggete Čapek!
Romanzo (1920) con struttura a mosaico e assenza di un intreccio coerente: lo stesso Čapek lo riconosce nella prefazione (effettivamente non è un romanzo, ma un feuilleton a puntate). Non per questo la lettura è meno piacevole, anzi: l'effetto sta a metà tra il documentario/reportage e il film/serial del genere "catastrofe globale", in cui si sviluppano diverse storie parallele, collegate dal tema ma non da una trama canonicamente lineare.
L'anno di stesura è importante: pur conoscendo poco la storia della fisica nucleare, ho avuto l'impressione che l'Autore (già, ormai per me Čapek si è guadagnato la A maiuscola) abbia avuto intuizioni non indifferenti, sfruttando le conoscenze dell'epoca. Il racconto si apre, infatti, con la scoperta da parte dell'ingegner Marek di una nuova fonte di energia a bassissimo costo e alta efficienza: l'energia atomica ottenuta tramite lo scindere la materia in un Carburatore(sic!). C'è un problema, però: un sottoprodotto indesiderato e altamente fastidioso, che spinge l'inventore a cedere la scoperta a un vecchio compagno di studi. Il Carburatore, infatti, bruciando la materia, scindendo gli atomi, non crea gas velenosi o radiazioni, ma qualcosa di mille volte peggiore: Dio, o l'Assoluto.
Immaginati che, mettiamo, per davvero Dio si trovi in ogni sostanza, che questi in qualche modo sia rinchiuso in essa. E che quando tu spezzi completamente la materia, questi ne salti fuori come il diavolo da una scatola. All'improvviso è come se si scatenasse.
L'intossicazione da Assoluto, spiega Marek, causa sintomi quasi immediati: uno straordinario influsso spirituale. Come una specie di ebbrezza, d'incanto. Ma pensavo si trattasse soltanto della gioia dell'invenzione, o magari di un esaurimento. Allora per la prima volta cominciai a profetizzare e a fare miracoli. Il rischio di conversione è troppo alto: meglio affidare l'invenzione a un provetto imprenditore che, in nome del guadagno, non si preoccuperà di portare Dio sulla Terra. La chiesa non è contenta, perché né l'umanità credente, né quella miscredente può aver bisogno di un Dio reale e attivo. Non può, signori. È escluso. La Chiesa non intende introdurre Dio sulla Terra: la Chiesa esclusivamente lo lega e lo regola.
La produzione di Carburatori atomici ha un successo strepitoso, almeno inizialmente. Poi, come in altre opere čapkiane, la scoperta e l'invenzione si rivelano armi a doppio taglio: contagi religiosi, l'Assoluto che prende coscienza e inizia a dirigere la produzione industriale (ignorando le più basilari leggi della domanda e dell'offerta). Nascono sette e nuove religioni, mentre le fedi già consolidate cercano di accaparrarsi la novella divinità. Sarà la guerra, naturalmente. La Guerra Massima, la guerra definitiva.
Čapek sfrutta la sua immaginazione, la sua ironia e la sua comprensione delle debolezze umane per criticare la cieca fiducia nel progresso tecnologico, l'incapacità di spingere il proprio sguardo al di là del beneficio immediato. Allo stesso modo, attacca l'estremismo religioso e il nazionalismo, il capitalismo sfrenato ma anche il socialismo. Ma chiude con una vena di ottimismo (qui perde la quinta stellina, per buonismo ante-litteram): alla fine del conflitto globale, un gruppo di reduci si trova riunito attorno al tavolo di un'osteria, a concordare che ognuno crede nel suo Dio speciale, ma non crede in un altro che crede a sua volta in qualcosa di buono. Gli uomini devono credere innanzitutto negli uomini, e il resto va da sé (vero, verissimo: ma noi preferiamo il cinismo!).
La lettura permette di apprendere nozioni interessanti: ad esempio che Dio non è così infinito come dicono i cattolici: ha in media seicento metri e sul limitare è già più debole. O che l'Assoluto intralcia i rapporti di coppia (ah, la preveggenza e la lettura del pensiero altrui), come dimostra la parabola della Santa Elen: un po' d'inganno è l'unico legame infallibile fra le persone ... Il vostro Dio non lo capisce. Che ci sbarazzi dell'inganno è maledettamente contro natura. È semplicemente impossibile, Elen, assolutamente impossibile. Se è intelligente lo vedrà da solo. O è un bel po' inesperto, oppure un bel po' e delinquenzialmente distruttivo.
Si potrebbe continuare, ma a che pro? Se l'idea di base vi stimola, starete già cercando il libro; se vi offende o vi annoia, avrete smesso di leggere questo commento da parecchio. Comunque, leggete Čapek!
May 23, 2018
La vita è piena di brutte giornate. La benzina rincara, accendi la tv e vieni inondato da immagini di guerre vecchie, nuove o future, le bollette dell'elettricità gonfiano la buca della posta... Come fare? La vita è piena di brutte giornate, ma il giorno che prenderete in mano questo sorprendente feuilleton a puntate di Čapek quella non sarà una brutta giornata! Perché, udite udite signore e signori, il vecchio Karel nel 1922 aveva già immaginato tutto a partire dall'inesauribile sete di energia che ci accompagna quotidianamente, e aveva già ipotizzato delle strategie, e già aveva immaginato come sarebbe andata a finire...
In barba a Lavoisier e alla sua legge della conservazione della massa Čapek ipotizza una bella invenzione in un prossimo futuro (per lui, passato per noi) in grado di sfruttare appieno TUTTA la forza lavoro di un combustibile utilizzando l'energia ottenuta grazie alla scissione dell'atomo (1922!!!). Il meraviglioso Carburatore ideato dal geniale Marek ha però una controindicazione.... Quale? Lascerò ai futuri lettori la gioia di scoprire riga dopo riga la trama di questo strampalato romanzo (che romanzo non è).
In una serie di quadri successivi l'autore ci illustra prima la scoperta e poi le infinite conseguenze.
Čapek riempie di vetriolo la sua stilografica e con rara verve umoristica si diverte a dissacrare la scienza e la tecnologia che avanzano, la società ceca e quella mondiale, le religioni tutte, le filosofie, l'economia, le politiche, tutto quello che tocca diventa materiale da bruciare nel suo carburatore, ed è sorprendente che alla fine il residuo della combustione non sia altro che l'uomo, debole, ridicolo, ignorante ed incapace di apprendere dalla sua stessa storia, un animaletto goffo che tutto sommato ci fa tanta tenerezza. E insieme a questo c'è la prosa di Čapek sempre pronta a spiazzarci, passaggi dal gran ritmo che si vanno poi a schiantare su iceberg fatti di liste, di nomi, di aneddoti che nascono spontanei in mezzo alla pagina, una reazione chimica inaspettata che neanche l'autore riesce a controllare, e pare restare lì, con un sorriso tra l'imbarazzato e il divertito, a guardare tutte le parole che traboccano dalla provetta e gocciolano sul tavolo, si rovesciano sul pavimento, invadono il laboratorio che si affretta ad abbandonare pensando alla faccia che farà la donna delle pulizie.
Caustico, divertente, imperdibile.
Voto:9
In barba a Lavoisier e alla sua legge della conservazione della massa Čapek ipotizza una bella invenzione in un prossimo futuro (per lui, passato per noi) in grado di sfruttare appieno TUTTA la forza lavoro di un combustibile utilizzando l'energia ottenuta grazie alla scissione dell'atomo (1922!!!). Il meraviglioso Carburatore ideato dal geniale Marek ha però una controindicazione.... Quale? Lascerò ai futuri lettori la gioia di scoprire riga dopo riga la trama di questo strampalato romanzo (che romanzo non è).
In una serie di quadri successivi l'autore ci illustra prima la scoperta e poi le infinite conseguenze.
Čapek riempie di vetriolo la sua stilografica e con rara verve umoristica si diverte a dissacrare la scienza e la tecnologia che avanzano, la società ceca e quella mondiale, le religioni tutte, le filosofie, l'economia, le politiche, tutto quello che tocca diventa materiale da bruciare nel suo carburatore, ed è sorprendente che alla fine il residuo della combustione non sia altro che l'uomo, debole, ridicolo, ignorante ed incapace di apprendere dalla sua stessa storia, un animaletto goffo che tutto sommato ci fa tanta tenerezza. E insieme a questo c'è la prosa di Čapek sempre pronta a spiazzarci, passaggi dal gran ritmo che si vanno poi a schiantare su iceberg fatti di liste, di nomi, di aneddoti che nascono spontanei in mezzo alla pagina, una reazione chimica inaspettata che neanche l'autore riesce a controllare, e pare restare lì, con un sorriso tra l'imbarazzato e il divertito, a guardare tutte le parole che traboccano dalla provetta e gocciolano sul tavolo, si rovesciano sul pavimento, invadono il laboratorio che si affretta ad abbandonare pensando alla faccia che farà la donna delle pulizie.
Caustico, divertente, imperdibile.
Voto:9
July 3, 2016
În "Fabrica de absolut", Karel Capek înfăţişează o lume SF în care o maşinărie produce energie din nimic, dar emană o substanţă, sub formă de plasmă, care-i face pe oameni să fie extremişti în convingerile lor. Ca întotdeauna, pe glob există mai multe religii... Concluzia se poate trage foarte lesne.
Karel Capek a devenit astfel unul dintre scriitorii reprezentativi ai gândirii analitice socialiste, ducând slaba judecată la apogeu şi prezentându-i consecinţele pe un fundal SF demn de toată admiraţia.
Karel Capek a devenit astfel unul dintre scriitorii reprezentativi ai gândirii analitice socialiste, ducând slaba judecată la apogeu şi prezentându-i consecinţele pe un fundal SF demn de toată admiraţia.
May 11, 2021
میدانیم که بشر مسلماً باز در ده یا بیست سال دیگر موفق خواهد شد جنگ بزرگتری برپا کند، زیرا بشریت در این زمینه از پیشرفت خود باز نمیایستند
نویسندههایی رو که چنین ذهن باز و آگاه به زندگی بشر از ابعاد مختلف دارند، به شدت تحسین میکنم
March 2, 2021
موضوع خيلي منحصر به فرد و جالبي داشت و هر فصلش به تنهايي ميتونست يك كتاب خيلي خوب باشه. اين كه چه كارهايي از خدا يا همون " مطلق " برمياد و چقدر چيزها خراب ميتونن بشن واقعا جالب بود
May 12, 2024
(For English scroll down)
כפי שכבר כתבתי בעבר, אם לנקוט בהכללה, אני אוהב ספרות צ'כית. ביתר דיוק, פיתחתי חיבה מיוחדת לספרות זאת לאחר קריאת "המלחמה בסלמנדרות" המופתי והמענג לקרל צ'אפק (יש יצירות מענגות ויש יצירות מופת, הסלמנדרות נכללת בחיתוך של שתי קבוצות אלו). מאז אני שואף לקרוא כל מה שתורגם מכתביו. שני ספרים שלו רציתי לקרוא במיוחד: "בית חרושת למוחלט" ו-"הטרילוגיה הצ'כית". הבעיה הייתה שהם יצאו לאור בהוצאת "ירון גולן" שנסגרה עם מותו של המו"ל וקשה להשיגם. לאחרונה שוטטתי באתר "פרויקט בן-יהודה" ולהפתעתי גיליתי כי "הטרילוגיה הצ'כית" הועלתה לאתר (כל חלק בנפרד ואני בהחלט מתכוון לקרוא יצירה "רצינית" זאת של צ'אפק בעתיד). "בית חרושת למוחלט לא הועלתה. אבל גיליתי תרגום אחר שלה מאת אפרים פרויד, בשם "חרושת המוחלט", שלא יצא לאור. התרגום בסדר גמור (למרות שלא עבר עריכה מספקת וישנן מעט שגיאות כתיב).
"חרושת המוחלט" הוא מעין אח צעיר ופחות מפותח ל"מלחמה בסלמנדרות". תגלית (כאן תגלית מדעית) מתפתחת ומתפשטת בזכות חושיו העסקיים של התעשיין ברודי (היהודי), אך קפיטליזם לא מרוסן ובלתי זהיר גורם לעניינים לצאת משליטה ולגרום לחורבן עולמי. גם סגנון הכתיבה דומה – אוסף של פיליטונים, מנקודות ראות משתנות. העלילה פחות מתוחכמת מזו של הסלמנדרות והפיליטונים וסגנונם פחות מגוונים. ועדין צ'אפק הוא צ'אפק והגאוניות מבצבצת מכל משפט שלישי.
מהנדס מוצא דרך לפרק את החומר בצורה מושלמת וע"י כך לנצל את האנרגיה האטומית, לחדוות התעשיינים. אבל, מסתבר שהעולם הוא עולם "שפינוזי" – החומר והאלוהות ממוזגים בו יחדיו בקשר בל ינתק. אבל כעת לאחר שפורק החומר, משתחררת האלוהות הטהורה ומשולחת הרסן לחלל(!) העולם בתור תופעת לואי. תופעת לואי, המתבררת מהר מאוד, כבלתי רצויה. בעולם הנשלט על-ידי דתות ואמונות ממוסדות, אין מקום לאלוהות טהורה. מכאן תבינו כי הפרודיה העיקרית בספר זה נוגעת לנושא הדתי, וחיצי הלעג מופנים בעיקר לדתות הממוסדות, ללאומנות ולצביעות האנושית.
ציטוט נבחר: "בכיכר טיל – מופע נסים על ידי הכומר נובאצ‘ק. יפה, יהיה שם שוב שמח. אתמול נובאצ‘ק זה ריפא אחד שהיה משותק מלידה. אחר־כך היתה תהלוכה, והמשותק הזה הפליא מכות ביהודי אחד; שבר לו שלוש צלעות או כך. אתה מבין, ההוא היה ציוני." (ללמדכם שדבר לא השתנה במאה השנים שחלפו מאז פרסום הספר)
כרגיל היה תענוג לקרוא. אבל אם כבר אתם רוצים לקרוא משהו מצ'אפק – קראו את "המלחמה בסלמנדרות" המלוטש יותר. 4.5 כוכבים.
As I have mentioned before, I generally love Czech literature. More specifically, I developed a particular fondness for it after reading Karel Čapek's wonderful and delightful novel "War with the Newts" (there are enjoyable works and masterpieces - the Newts falls into the intersection of those two groups). Since then, I have sought to read everything translated from his writings. Two of his books I especially wanted to read were "The Absolute at Large" and "The Czech Trilogy". The problem was that they were published in Isreal by the "Yaron Golan" publishing house which closed after the publisher's death, making them hard to obtain. Recently, while browsing the "Ben Yehuda Project" website, I was surprised to find that "The Czech Trilogy" had been uploaded (each part separately, and I definitely intend to read this "serious" work by Čapek in the future). "The Absolute at Large" was not uploaded. But I did find another translation of it by Efraim Freud, titled "The Absolute Factory", which had not been published. The translation is perfectly fine (though not fully edited, with some minor spelling mistakes).
"The Absolute Factory" is a kind of younger, less developed sibling to "War with the Newts". A discovery (here a scientific one) develops and spreads thanks to the business acumen of the industrialist Brodey (who is Jewish), but unchecked, careless capitalism causes things to spiral out of control and lead to global devastation. The writing style is also similar - a collection of columns from changing perspectives. The plot is less sophisticated than the Newts and the columns and their styles less varied. And yet Čapek is Čapek, and genius shines through every third sentence.
An engineer finds a way to perfectly disassemble matter, harnessing atomic energy to the delight of industrialists. But it turns out the world is a "Spinozist" one - matter and divinity are fused inseparably. Now that matter has been dismantled, pure divinity is unleashed uncontrolled into the universe as an unintended consequence. A very quickly undesirable consequence, as in a world ruled by organized religions and beliefs, there is no place for pure divinity. You can see that the main satire in this book relates to religion, with barbs aimed primarily at organized religions, nationalism and human hypocrisy.
A choice quote: "At Til Square - a miracle show by the priest Novacek. Nice, there will be fun there again. Yesterday this Novacek healed a man who had been crippled from birth. Then there was a procession, and this cripple amazingly beat up a Jew; broke three of his ribs or so. You understand, that one was a Zionist." (Showing that little has changed in the hundred years since the book's publication.)
As usual, it was a pleasure to read. But if you do want to read something by Čapek, read the more polished "War with the Newts". I give The Absolute Factory 4.5 stars.
כפי שכבר כתבתי בעבר, אם לנקוט בהכללה, אני אוהב ספרות צ'כית. ביתר דיוק, פיתחתי חיבה מיוחדת לספרות זאת לאחר קריאת "המלחמה בסלמנדרות" המופתי והמענג לקרל צ'אפק (יש יצירות מענגות ויש יצירות מופת, הסלמנדרות נכללת בחיתוך של שתי קבוצות אלו). מאז אני שואף לקרוא כל מה שתורגם מכתביו. שני ספרים שלו רציתי לקרוא במיוחד: "בית חרושת למוחלט" ו-"הטרילוגיה הצ'כית". הבעיה הייתה שהם יצאו לאור בהוצאת "ירון גולן" שנסגרה עם מותו של המו"ל וקשה להשיגם. לאחרונה שוטטתי באתר "פרויקט בן-יהודה" ולהפתעתי גיליתי כי "הטרילוגיה הצ'כית" הועלתה לאתר (כל חלק בנפרד ואני בהחלט מתכוון לקרוא יצירה "רצינית" זאת של צ'אפק בעתיד). "בית חרושת למוחלט לא הועלתה. אבל גיליתי תרגום אחר שלה מאת אפרים פרויד, בשם "חרושת המוחלט", שלא יצא לאור. התרגום בסדר גמור (למרות שלא עבר עריכה מספקת וישנן מעט שגיאות כתיב).
"חרושת המוחלט" הוא מעין אח צעיר ופחות מפותח ל"מלחמה בסלמנדרות". תגלית (כאן תגלית מדעית) מתפתחת ומתפשטת בזכות חושיו העסקיים של התעשיין ברודי (היהודי), אך קפיטליזם לא מרוסן ובלתי זהיר גורם לעניינים לצאת משליטה ולגרום לחורבן עולמי. גם סגנון הכתיבה דומה – אוסף של פיליטונים, מנקודות ראות משתנות. העלילה פחות מתוחכמת מזו של הסלמנדרות והפיליטונים וסגנונם פחות מגוונים. ועדין צ'אפק הוא צ'אפק והגאוניות מבצבצת מכל משפט שלישי.
מהנדס מוצא דרך לפרק את החומר בצורה מושלמת וע"י כך לנצל את האנרגיה האטומית, לחדוות התעשיינים. אבל, מסתבר שהעולם הוא עולם "שפינוזי" – החומר והאלוהות ממוזגים בו יחדיו בקשר בל ינתק. אבל כעת לאחר שפורק החומר, משתחררת האלוהות הטהורה ומשולחת הרסן לחלל(!) העולם בתור תופעת לואי. תופעת לואי, המתבררת מהר מאוד, כבלתי רצויה. בעולם הנשלט על-ידי דתות ואמונות ממוסדות, אין מקום לאלוהות טהורה. מכאן תבינו כי הפרודיה העיקרית בספר זה נוגעת לנושא הדתי, וחיצי הלעג מופנים בעיקר לדתות הממוסדות, ללאומנות ולצביעות האנושית.
ציטוט נבחר: "בכיכר טיל – מופע נסים על ידי הכומר נובאצ‘ק. יפה, יהיה שם שוב שמח. אתמול נובאצ‘ק זה ריפא אחד שהיה משותק מלידה. אחר־כך היתה תהלוכה, והמשותק הזה הפליא מכות ביהודי אחד; שבר לו שלוש צלעות או כך. אתה מבין, ההוא היה ציוני." (ללמדכם שדבר לא השתנה במאה השנים שחלפו מאז פרסום הספר)
כרגיל היה תענוג לקרוא. אבל אם כבר אתם רוצים לקרוא משהו מצ'אפק – קראו את "המלחמה בסלמנדרות" המלוטש יותר. 4.5 כוכבים.
As I have mentioned before, I generally love Czech literature. More specifically, I developed a particular fondness for it after reading Karel Čapek's wonderful and delightful novel "War with the Newts" (there are enjoyable works and masterpieces - the Newts falls into the intersection of those two groups). Since then, I have sought to read everything translated from his writings. Two of his books I especially wanted to read were "The Absolute at Large" and "The Czech Trilogy". The problem was that they were published in Isreal by the "Yaron Golan" publishing house which closed after the publisher's death, making them hard to obtain. Recently, while browsing the "Ben Yehuda Project" website, I was surprised to find that "The Czech Trilogy" had been uploaded (each part separately, and I definitely intend to read this "serious" work by Čapek in the future). "The Absolute at Large" was not uploaded. But I did find another translation of it by Efraim Freud, titled "The Absolute Factory", which had not been published. The translation is perfectly fine (though not fully edited, with some minor spelling mistakes).
"The Absolute Factory" is a kind of younger, less developed sibling to "War with the Newts". A discovery (here a scientific one) develops and spreads thanks to the business acumen of the industrialist Brodey (who is Jewish), but unchecked, careless capitalism causes things to spiral out of control and lead to global devastation. The writing style is also similar - a collection of columns from changing perspectives. The plot is less sophisticated than the Newts and the columns and their styles less varied. And yet Čapek is Čapek, and genius shines through every third sentence.
An engineer finds a way to perfectly disassemble matter, harnessing atomic energy to the delight of industrialists. But it turns out the world is a "Spinozist" one - matter and divinity are fused inseparably. Now that matter has been dismantled, pure divinity is unleashed uncontrolled into the universe as an unintended consequence. A very quickly undesirable consequence, as in a world ruled by organized religions and beliefs, there is no place for pure divinity. You can see that the main satire in this book relates to religion, with barbs aimed primarily at organized religions, nationalism and human hypocrisy.
A choice quote: "At Til Square - a miracle show by the priest Novacek. Nice, there will be fun there again. Yesterday this Novacek healed a man who had been crippled from birth. Then there was a procession, and this cripple amazingly beat up a Jew; broke three of his ribs or so. You understand, that one was a Zionist." (Showing that little has changed in the hundred years since the book's publication.)
As usual, it was a pleasure to read. But if you do want to read something by Čapek, read the more polished "War with the Newts". I give The Absolute Factory 4.5 stars.
May 7, 2019
Инж. Марек изобретява т.нар. Карбуратор - перфектният двигател (...названието, е, разбира се, съвсем неправилно; това е печална последица от факта, че техниците не учат латински. По-правилни биха били названията Комбурат��р, Atomkettle, Carbowatt, Disqreqator, Motor M, Bondymover, Hylergon, Molekularstoffzersetzungskraftrad, E. W. и други, които бяха предлагани по-късно; усвоено бе, разбира се, тъкмо най-лошото. - бел. авт.). Изобретението всъщност представлява атомен котел и като страничен ефект от анихилацията на материята предизвиква освобождаването на божественото "скрито" в нея, при което се отделя огромно количество Абсолют или Бог.
Това изобретение много бързо предизвиква световен хаос...
Книгата стартира страхотно. Неслучайно Чапек е вдъхновил толкова фантасти. Амалгама от тънкия хумор на Дъглас Адамс и ярките образи в книгите на братя Стругацки.
Средата на книгата се препълни и преля от имена. Що народ се изреди, географски области, градове, фрази на латински, френски, немски..., в един момент се отегчих.
Краят се стабилизира и отново се върна първоначалният ритъм.
Абсолютът преминава даже и през такива неща! Дори и вестниците, молитвениците, свети Войтех, патриотичните пеенки, университетските курсови лекции, книгите на Кв. М. Вискочил, политическите брошури и стенограмите от Народното събрание не са непроницаеми за Абсолюта.
...
Зак��евам те, Бонди, не го подценявай; ние не сме свикнали да се съобразяваме със истинския бог; не знаем какви беди може да ни донесе присъствието му — в културно, морално и друго отношение, да кажем. Става въпрос за човешката цивилизация! Разбираш ли?
...
— Съвсем правилно — потвърди д-р Вурм. — Трябва да се споразумеем по въпроса за единните действия по отношение на бога.
— По отношение на чий бог? — рече внезапно китайският пълномощник, мистър Кей, като вдигна най-сетне сбръчканите си клепачи.
— По отношение на кой бог? — повтори със стъписване д-р Вурм. — Та нали има само един!
— Нашият, японският — усмихваше се любезно барон Янато.
— Православният, батюшка, и никой друг — подвикна гръмогласно генералът, изчервил се като пуяк.
— Буда — рече мистър Кей и отново склопи очи, сега вече наистина заприличал на изсушена мумия.
Сър О’Патерней рязко се изправи.
...
— Кажете ми, мистър — обади се той след малко, — за какво всъщност се трепят там горе? За някакви граници?
— За по-малко.
— За колонии?
— За по-малко.
— За… търговски договори?
— Не. Само за истината.
— За каква истина?
— За абсолютната истина. Разбирате ли, всеки народ иска да е абсолютно прав.
— Хм — каза капитанът — и каква е всъщност цялата тая работа?
— Нищо. Най-обикновени човешки страсти.
...
— Не мога да го разбера, стари приятелю. Според мен истинският бог ще вземе да сложи ред по света. Онова там не може да бъде истинският и нормален бог.
— Не сте прав — отвърна Г. Х. Бонди (явно доволен, че може да си поговори с независим и опитен човек). — Уверявам ви, че той е истинският бог. Но ще ви кажа едно нещо: той е много голям.
— Така ли?
— Да. Той е безкраен. В това е цялата беда. Разбирате ли, всеки взема и си отмерва от него своите няколко метра и решава, че това е целият бог. Присвоява ей такава малка ресничка или резенче от него и си мисли, вече, че целият е негов.
— А? Аха — рече капитанът. — И го е яд на тия другите, които имат друго парче от него.
— Точно така. За да убеди сам себе си, че притежава целия бог, той трябва да убие останалите. Разбирате ли, именно защото страшно много държи на това да има целия бог и цялата истина. Затова не може да понесе някой да има друг бог и друга истина. Ако допусне това, би трябвало да признае, че притежава само няколко мизерни метра или галона, или чувала от божията истина.
...
В края на краищата аз нямам нищо против бога. Само да не ми пречи на работата.
...
Някога Абсолютът сътвори света; сега се е заел с фабричното производство.
...
Лудо свръхпроизводство. Фабриките без Абсолют спират работа. Истински хаос.
...
Ако всички си четяха мислите, никога не биха могли да разговарят нормално. Не е дискретно да знаеш какво си мисли човек.
...
Малкото лъжа, това е единствената сигурна спойка между хората.
...
Ако той ни лишава от лъжата, значи е дяволски против природата.
...
Моля ви се, как може да се осмели да говори квалифицирано за религията един човек, който сам вярва в бога?
...
Колко различни степени на религиозност има, от обикновения вярващ до фанатика, от каещия се до чудотвореца, от новопостъпилия в лоното на вярата до пламенния апостол!
...
Но след няколко дни се оказа, че е крайно необходимо по някакъв начин да разчистят стотонните планини от кабъри, които бяха престанали да бъдат стока.
...
Намери калкулационен израз за собствената си безкрайност: изобилието.
В света настана неограничено изобилие от всичко, което е нужно на хората. На хората обаче е необходимо всичко, но не и в неограниченото изобилие.
...
Е, кой спря налудничавите комунистически експерименти на Абсолюта? Кой не си загуби ума в паниката на добродетелта? Кой устоя на катастрофалния потоп на изобилието и ни спаси от гибел, без да жали живот и имот?
„Кой е този човек? Не го ли ти знайш? Селякът наш чешки, спасителят наш!“
...
Външни белези: безкраен, невидим, аморфен. Местожителство: на всяко място, където има атомен мотор. Професия: мистичен комунизъм. Престъпления, заради които е преследван: отчуждаване на частна собственост, незаконно използуване на лекарската професия, нарушаване закона за събранията, препятствуване дейността на учрежденията и така нататък. Особен белег: всемогъщество. С една дума, да се арестува.
...
И на трето място, той, като най-наивния теоретик на комунизма, премахна паричния оборот и така с един замах парализира циркулацията на продуктите. Той не знаеше, че законите на пазара са по-силни от божиите закони. Не знаеше, че производство без търговия е абсолютна безсмислица. Той не знаеше нищо. Проявяваше се като… като… С една дума, излиза, че с едната си ръка рушеше това, което създаваше с другата. Сега у нас има изобилие и в същото време катастрофална мизерия. Той е всемогъщ, но създаде само хаос.
...
В колкото по-голямо нещо вярва някой, толкова по-яростно презира другите, които не вярват в него. А всъщност най-голямата вяра би било да се вярва в хората.
Това изобретение много бързо предизвиква световен хаос...
Книгата стартира страхотно. Неслучайно Чапек е вдъхновил толкова фантасти. Амалгама от тънкия хумор на Дъглас Адамс и ярките образи в книгите на братя Стругацки.
Средата на книгата се препълни и преля от имена. Що народ се изреди, географски области, градове, фрази на латински, френски, немски..., в един момент се отегчих.
Краят се стабилизира и отново се върна първоначалният ритъм.
Абсолютът преминава даже и през такива неща! Дори и вестниците, молитвениците, свети Войтех, патриотичните пеенки, университетските курсови лекции, книгите на Кв. М. Вискочил, политическите брошури и стенограмите от Народното събрание не са непроницаеми за Абсолюта.
...
Зак��евам те, Бонди, не го подценявай; ние не сме свикнали да се съобразяваме със истинския бог; не знаем какви беди може да ни донесе присъствието му — в културно, морално и друго отношение, да кажем. Става въпрос за човешката цивилизация! Разбираш ли?
...
— Съвсем правилно — потвърди д-р Вурм. — Трябва да се споразумеем по въпроса за единните действия по отношение на бога.
— По отношение на чий бог? — рече внезапно китайският пълномощник, мистър Кей, като вдигна най-сетне сбръчканите си клепачи.
— По отношение на кой бог? — повтори със стъписване д-р Вурм. — Та нали има само един!
— Нашият, японският — усмихваше се любезно барон Янато.
— Православният, батюшка, и никой друг — подвикна гръмогласно генералът, изчервил се като пуяк.
— Буда — рече мистър Кей и отново склопи очи, сега вече наистина заприличал на изсушена мумия.
Сър О’Патерней рязко се изправи.
...
— Кажете ми, мистър — обади се той след малко, — за какво всъщност се трепят там горе? За някакви граници?
— За по-малко.
— За колонии?
— За по-малко.
— За… търговски договори?
— Не. Само за истината.
— За каква истина?
— За абсолютната истина. Разбирате ли, всеки народ иска да е абсолютно прав.
— Хм — каза капитанът — и каква е всъщност цялата тая работа?
— Нищо. Най-обикновени човешки страсти.
...
— Не мога да го разбера, стари приятелю. Според мен истинският бог ще вземе да сложи ред по света. Онова там не може да бъде истинският и нормален бог.
— Не сте прав — отвърна Г. Х. Бонди (явно доволен, че може да си поговори с независим и опитен човек). — Уверявам ви, че той е истинският бог. Но ще ви кажа едно нещо: той е много голям.
— Така ли?
— Да. Той е безкраен. В това е цялата беда. Разбирате ли, всеки взема и си отмерва от него своите няколко метра и решава, че това е целият бог. Присвоява ей такава малка ресничка или резенче от него и си мисли, вече, че целият е негов.
— А? Аха — рече капитанът. — И го е яд на тия другите, които имат друго парче от него.
— Точно така. За да убеди сам себе си, че притежава целия бог, той трябва да убие останалите. Разбирате ли, именно защото страшно много държи на това да има целия бог и цялата истина. Затова не може да понесе някой да има друг бог и друга истина. Ако допусне това, би трябвало да признае, че притежава само няколко мизерни метра или галона, или чувала от божията истина.
...
В края на краищата аз нямам нищо против бога. Само да не ми пречи на работата.
...
Някога Абсолютът сътвори света; сега се е заел с фабричното производство.
...
Лудо свръхпроизводство. Фабриките без Абсолют спират работа. Истински хаос.
...
Ако всички си четяха мислите, никога не биха могли да разговарят нормално. Не е дискретно да знаеш какво си мисли човек.
...
Малкото лъжа, това е единствената сигурна спойка между хората.
...
Ако той ни лишава от лъжата, значи е дяволски против природата.
...
Моля ви се, как може да се осмели да говори квалифицирано за религията един човек, който сам вярва в бога?
...
Колко различни степени на религиозност има, от обикновения вярващ до фанатика, от каещия се до чудотвореца, от новопостъпилия в лоното на вярата до пламенния апостол!
...
Но след няколко дни се оказа, че е крайно необходимо по някакъв начин да разчистят стотонните планини от кабъри, които бяха престанали да бъдат стока.
...
Намери калкулационен израз за собствената си безкрайност: изобилието.
В света настана неограничено изобилие от всичко, което е нужно на хората. На хората обаче е необходимо всичко, но не и в неограниченото изобилие.
...
Е, кой спря налудничавите комунистически експерименти на Абсолюта? Кой не си загуби ума в паниката на добродетелта? Кой устоя на катастрофалния потоп на изобилието и ни спаси от гибел, без да жали живот и имот?
„Кой е този човек? Не го ли ти знайш? Селякът наш чешки, спасителят наш!“
...
Външни белези: безкраен, невидим, аморфен. Местожителство: на всяко място, където има атомен мотор. Професия: мистичен комунизъм. Престъпления, заради които е преследван: отчуждаване на частна собственост, незаконно използуване на лекарската професия, нарушаване закона за събранията, препятствуване дейността на учрежденията и така нататък. Особен белег: всемогъщество. С една дума, да се арестува.
...
И на трето място, той, като най-наивния теоретик на комунизма, премахна паричния оборот и така с един замах парализира циркулацията на продуктите. Той не знаеше, че законите на пазара са по-силни от божиите закони. Не знаеше, че производство без търговия е абсолютна безсмислица. Той не знаеше нищо. Проявяваше се като… като… С една дума, излиза, че с едната си ръка рушеше това, което създаваше с другата. Сега у нас има изобилие и в същото време катастрофална мизерия. Той е всемогъщ, но създаде само хаос.
...
В колкото по-голямо нещо вярва някой, толкова по-яростно презира другите, които не вярват в него. А всъщност най-голямата вяра би било да се вярва в хората.
August 8, 2025
"Lidi jsou dycky zase tam kde bejvali, ale jinak."
„Každej to myslí náramně dobře s lidstvem, ale s jedním každým člověkem, to ne. Tebe zabiju, ale lidstvo spasím. A to nejni dobře, Velebnosti.
Svět bude zlej, pokud nezačnou lidi věřit v lidi.“
„Každej to myslí náramně dobře s lidstvem, ale s jedním každým člověkem, to ne. Tebe zabiju, ale lidstvo spasím. A to nejni dobře, Velebnosti.
Svět bude zlej, pokud nezačnou lidi věřit v lidi.“
December 1, 2021
Khi siêu nhiên nhảy vào cuộc sống và văn hoá riêng của con người thì trật tự xã hội sẽ thay đổi như thế nào? Những cách thức quen thuộc của sự vận hành xã hội hay những giá trị truyền thống liệu có bị đảo lộn hay không? Câu trả lời là : Có. Chính vì sự rõ ràng đó mà người ta gọi siêu nhiên là Ngài, là điều vô hình nhưng lại có quyền năng vô hạn. Ngài lại có cả chủ nghĩa thần bí riêng.
Kỹ sư, nhà khoa học Marek đã phát minh ra một lò phản ứng đốt cháy toàn bộ vật chất của thế giới. Nó sẽ tạo ra nguồn năng lượng khổng lồ để sản xuất ra những sản phẩm rẻ nhất, ít tốn công sức nhất. Thành quả lạ lùng đó xuất phát từ việc tin rằng mọi thứ đang tồn tại đều có sự hiện diện của một Thượng đế hoặc một Siêu nhiên. Vâng, cỗ máy Karburator của Marek có thể phân hủy vật chất một cách hoàn thiện, “nó sản xuất ra một sản phẩm phụ, một siêu nhiên tinh khiết không bị giam cầm. Là Thượng đế trong tình trạng hoá học tinh khiết.” Nó khiến những trích dẫn đầy triết lý từ các nhà tư tưởng hay sự gắn kết giữa vật chất và tâm linh trở thành một tiền đề quan trọng cho việc hiện thực hoá quy trình sản xuất hàng loạt cỗ máy đó.
Bondy - chủ tịch chuỗi nhà máy sắt thép MEAS với hơn 40 nghìn công nhân đầy tham vọng và những suy nghĩ lớn lao trong việc xây dựng nhà máy chế tạo Karburator mặc sự độc đoán và ngang ngược của giám mục Linda. “Nhân loại có tín ngưỡng cũng như nhân loại vô tín ngưỡng đều không cần đến Thượng đế thật và năng động” Sự châm biếm bắt đầu từ đây. Siêu nhiên của Karburator xuất hiện mang theo những thôi thúc và khai ngộ khác nhau, các hiệu ứng đạo đức hình thành. Trật tự xã hội đảo lộn, công nhân mất việc, vật chất dư thừa, hàng loạt tôn giáo mới ra đời kèn cựa lẫn nhau. Thì ra lò phản ứng đã vô tình sinh ra một loại khí độc mới, đó là năng lượng của tự do, còn Thượng đế không bị giam giữ trong không gian tâm linh chật hẹp nữa, Ngài thoát ra ngoài. Nhà thờ trống trải vì các con chiên chạy theo siêu nhiên, sự mê tín thành ra cực đoan, hưng cảm tôn giáo kéo theo bao cuộc đấu tranh dở khóc dở cười.
Chỉ có Siêu nhiên trong tự nhiên mới có thể kéo lại chút ham muốn nguyên thủy của con người vì nó không cần tranh đấu hay chạy đua về thành tích. “Ở đây, trời ạ, Siêu nhiên còn yếu. Ngài bị kéo vào mọi thứ, ẩn mình trong núi rừng, trong đồng cỏ xanh tươi và trong bầu trời xanh. Ở đây, Ngài không chạy khắp nơi, không dọa dẫm và không làm phép thuật nhưng Ngài sống trong mọi vật chất, Thượng đế hiện diện sâu sắc và âm thầm. Ngài không thở, chỉ im lặng và lim dim nhìn.”
Không chỉ đá xéo hay dè bỉu thứ tôn giáo đang băng hoại, Siêu nhiên thay Capek phủ một đòn hiểm vào nền chính trị mục ruỗng và cả thói ngạo mạn bon chen của các đế quốc trong cuộc chạy đua vũ trang, công nghệ quân sự hay chế tạo nguyên tử hạt nhân. Tất cả những bức màn lung linh dối trá đó đã che lấp sự thuần khiết ổn định của một tầng lớp nuôi sống xã hội: đó là tầng lớp nông dân. Marek bơm vào đầu Bondy viễn tưởng “Cậu đốt một nguyên tử và cậu có đầy tầng hầm siêu nhiên”. Thế rồi chẳng biết là thực hay mộng, sau khi rời hầm siêu nhiên, một lão quản gia bắt đầu nói về tôn giáo, biết tiên đoán và tạo ra phép màu, biết chữa lành bệnh cho mọi người bằng cách đặt tay lên…Còn các cơ quan vẫn quen thói võ miệng : “Các cơ quan trách nhiệm làm việc sôi sục để đối phó với một thảm họa cung ứng, nhưng có lẽ đã quá muộn. Kết quả duy nhất là mỗi ngày, mỗi Bộ đã sản xuất ra 15 -35 nghìn quyết định của hội đồng liên Bộ, được xe tải chở đi và đổ xuống sông Vltava.” Trào phúng đến thế còn gì. Theo một cách không ai ngờ trong cuộc càn quét, chiếc Karburator cuối cùng đã biến mất, trả lại một xã hội cố hữu nhưng với nhiều suy ngẫm mới.
Cuốn tiểu thuyết khoa học giả tưởng này ra đời năm 1922, cách đây tròn thế kỷ và khi ấy Karel Capek ngoài 30 tuổi. Thế nhưng tư tưởng của ông quả thực vượt thời gian, vượt mọi quy tắc khuôn khổ của thời đại ông đã sống. Nó nói lên sự bất mãn với hiện thực, với một số khía cạnh của đời sống xã hội: đó là chiến tranh, tôn giáo và chính trị cũng như sự khai thác vô tội vạ của con người lên tự nhiên. Nếu tinh ý, ta còn thấy vài đoạn còn nhắc về vấn đề biến đổi khí hậu nữa. Liệu rằng tư tưởng có khả năng tiên tri không khi mà lăng kính kiến thức của Capek đồ sộ đến vậy? Dí dỏm, độc đáo, nhiều bất ngờ chính là những yếu tố làm nên ngòi bút của Capek và khiến ông trở thành một trong những người viết truyện khoa học viễn tưởng thú vị nhất.
Kỹ sư, nhà khoa học Marek đã phát minh ra một lò phản ứng đốt cháy toàn bộ vật chất của thế giới. Nó sẽ tạo ra nguồn năng lượng khổng lồ để sản xuất ra những sản phẩm rẻ nhất, ít tốn công sức nhất. Thành quả lạ lùng đó xuất phát từ việc tin rằng mọi thứ đang tồn tại đều có sự hiện diện của một Thượng đế hoặc một Siêu nhiên. Vâng, cỗ máy Karburator của Marek có thể phân hủy vật chất một cách hoàn thiện, “nó sản xuất ra một sản phẩm phụ, một siêu nhiên tinh khiết không bị giam cầm. Là Thượng đế trong tình trạng hoá học tinh khiết.” Nó khiến những trích dẫn đầy triết lý từ các nhà tư tưởng hay sự gắn kết giữa vật chất và tâm linh trở thành một tiền đề quan trọng cho việc hiện thực hoá quy trình sản xuất hàng loạt cỗ máy đó.
Bondy - chủ tịch chuỗi nhà máy sắt thép MEAS với hơn 40 nghìn công nhân đầy tham vọng và những suy nghĩ lớn lao trong việc xây dựng nhà máy chế tạo Karburator mặc sự độc đoán và ngang ngược của giám mục Linda. “Nhân loại có tín ngưỡng cũng như nhân loại vô tín ngưỡng đều không cần đến Thượng đế thật và năng động” Sự châm biếm bắt đầu từ đây. Siêu nhiên của Karburator xuất hiện mang theo những thôi thúc và khai ngộ khác nhau, các hiệu ứng đạo đức hình thành. Trật tự xã hội đảo lộn, công nhân mất việc, vật chất dư thừa, hàng loạt tôn giáo mới ra đời kèn cựa lẫn nhau. Thì ra lò phản ứng đã vô tình sinh ra một loại khí độc mới, đó là năng lượng của tự do, còn Thượng đế không bị giam giữ trong không gian tâm linh chật hẹp nữa, Ngài thoát ra ngoài. Nhà thờ trống trải vì các con chiên chạy theo siêu nhiên, sự mê tín thành ra cực đoan, hưng cảm tôn giáo kéo theo bao cuộc đấu tranh dở khóc dở cười.
Chỉ có Siêu nhiên trong tự nhiên mới có thể kéo lại chút ham muốn nguyên thủy của con người vì nó không cần tranh đấu hay chạy đua về thành tích. “Ở đây, trời ạ, Siêu nhiên còn yếu. Ngài bị kéo vào mọi thứ, ẩn mình trong núi rừng, trong đồng cỏ xanh tươi và trong bầu trời xanh. Ở đây, Ngài không chạy khắp nơi, không dọa dẫm và không làm phép thuật nhưng Ngài sống trong mọi vật chất, Thượng đế hiện diện sâu sắc và âm thầm. Ngài không thở, chỉ im lặng và lim dim nhìn.”
Không chỉ đá xéo hay dè bỉu thứ tôn giáo đang băng hoại, Siêu nhiên thay Capek phủ một đòn hiểm vào nền chính trị mục ruỗng và cả thói ngạo mạn bon chen của các đế quốc trong cuộc chạy đua vũ trang, công nghệ quân sự hay chế tạo nguyên tử hạt nhân. Tất cả những bức màn lung linh dối trá đó đã che lấp sự thuần khiết ổn định của một tầng lớp nuôi sống xã hội: đó là tầng lớp nông dân. Marek bơm vào đầu Bondy viễn tưởng “Cậu đốt một nguyên tử và cậu có đầy tầng hầm siêu nhiên”. Thế rồi chẳng biết là thực hay mộng, sau khi rời hầm siêu nhiên, một lão quản gia bắt đầu nói về tôn giáo, biết tiên đoán và tạo ra phép màu, biết chữa lành bệnh cho mọi người bằng cách đặt tay lên…Còn các cơ quan vẫn quen thói võ miệng : “Các cơ quan trách nhiệm làm việc sôi sục để đối phó với một thảm họa cung ứng, nhưng có lẽ đã quá muộn. Kết quả duy nhất là mỗi ngày, mỗi Bộ đã sản xuất ra 15 -35 nghìn quyết định của hội đồng liên Bộ, được xe tải chở đi và đổ xuống sông Vltava.” Trào phúng đến thế còn gì. Theo một cách không ai ngờ trong cuộc càn quét, chiếc Karburator cuối cùng đã biến mất, trả lại một xã hội cố hữu nhưng với nhiều suy ngẫm mới.
Cuốn tiểu thuyết khoa học giả tưởng này ra đời năm 1922, cách đây tròn thế kỷ và khi ấy Karel Capek ngoài 30 tuổi. Thế nhưng tư tưởng của ông quả thực vượt thời gian, vượt mọi quy tắc khuôn khổ của thời đại ông đã sống. Nó nói lên sự bất mãn với hiện thực, với một số khía cạnh của đời sống xã hội: đó là chiến tranh, tôn giáo và chính trị cũng như sự khai thác vô tội vạ của con người lên tự nhiên. Nếu tinh ý, ta còn thấy vài đoạn còn nhắc về vấn đề biến đổi khí hậu nữa. Liệu rằng tư tưởng có khả năng tiên tri không khi mà lăng kính kiến thức của Capek đồ sộ đến vậy? Dí dỏm, độc đáo, nhiều bất ngờ chính là những yếu tố làm nên ngòi bút của Capek và khiến ông trở thành một trong những người viết truyện khoa học viễn tưởng thú vị nhất.
July 5, 2020
Geniálne absurdný Karel Čapek píše o vynáleze syntetického Boha, o zostrojení stroja na Absolútno. Len sa to trochu zvrhne, ako sa to s náboženskými spolkami zvykne. Pritom to však nie je výsmech viery, ale karikatúra toho, čo všetko zlé sa pod jej zámienkou dá spraviť.
"Každej to myslí náramně dobře s lidstvem, ale s jedním každým člověkem, to ne. Tebe zabiju, ale lidstvo spasim. A to nejni dobře, Velebnosti. Svět bude zlej, pokud nezačnou lidi věřit v lidi."
"Každej to myslí náramně dobře s lidstvem, ale s jedním každým člověkem, to ne. Tebe zabiju, ale lidstvo spasim. A to nejni dobře, Velebnosti. Svět bude zlej, pokud nezačnou lidi věřit v lidi."
January 27, 2020
Năm nay không có Táo Quân nên mình đọc Capek. Mình thích Capek hiuhiu ~
November 5, 2023
Ама че богата книга! Пълна е с толкова много идеи, които за съжаление са актуални и днес, и за още по-голямо съжаление не са били осъзнати преди време и историята се повтаря. Изобретяването на невероятният карбуратор започва да генерира Абсолют - чиста енергия, заключена в най-дълбоките недра на всеки материал. Но се оказва, че настъпват абсолютно предвидими проблеми, които решават да бъдат подминати от алчните очи на богаташи и влиятелни хора. Настъпва криза за работни места, свръх продукция и невъзможност за контрол на процесите. Не стигат тези практични проблеми, ами ето че се прокрадва и една тотално луда вяра, която вместо да сплоти хората ги разединява. Обладани от силата на Абсолюта, човечеството изпада в дълбок фанатизъм, развити са различни религии със съответните богове и разбира се - Войната за най-добрия и всемогъщ бог започва! След като по-голямата част от човечеството е избито най-накрая останалите оцелели се кротват и си казват, че май няма смисъл от тази битка.
Изключително интересно ми стана и в момента, в който Абсолютът беше асоцииран с Комунизма, и изведнъж както си четеш измислената история се прехвърляш и в реални ситуации, навързваш политически схеми и забелязваш един основен белег - мания за могъщество.
Разбира се няма как да не свържа описаната война с това, което се случва и в момента, изглежда човечеството няма да се успокои докато не се самоунищожи.
"Ето защо ви казвам: не отнемайте единствената гордост на тогавашните хора, че това, което са преживели, е било Най-голямата война. Ние, разбира се, знаем, че след няколко десетки години ще успеем да направим още по-голяма война, нали и в това отношение човечеството се издига на все по-високо и по-високо развнище."
Изключително интересно ми стана и в момента, в който Абсолютът беше асоцииран с Комунизма, и изведнъж както си четеш измислената история се прехвърляш и в реални ситуации, навързваш политически схеми и забелязваш един основен белег - мания за могъщество.
Разбира се няма как да не свържа описаната война с това, което се случва и в момента, изглежда човечеството няма да се успокои докато не се самоунищожи.
"Ето защо ви казвам: не отнемайте единствената гордост на тогавашните хора, че това, което са преживели, е било Най-голямата война. Ние, разбира се, знаем, че след няколко десетки години ще успеем да направим още по-голяма война, нали и в това отношение човечеството се издига на все по-високо и по-високо развнище."
May 26, 2025
10/10
kocham typa co napisał tę książkę, tak po prostu
kocham typa co napisał tę książkę, tak po prostu
Displaying 1 - 30 of 417 reviews