Baskijski diabeł

by Zygmunt Haupt

Zygmunt Haupt to jeden z "wielkich nieodkrytych" polskich pisarzy XX wieku.

Styl Haupta jest natychmiast rozpoznawalny: rządzi nim wędrówka skojarzeń, kontrapunkt nastrojów i perspektyw widzenia świata. Pisarz opowiada o własnym dzieciństwie widzianym z perspektywy dorosłości ? i zdarzeniach wieku dojrzałego, w których umie zachować bezpośredniość i świeżość postrzegania dziecka; kreśli portrety przyjaciół i członków rodziny, ale też ludzi spotkanych przypadkowo. Opowiada o zwyczajach małych społeczności wołyńskich: polskich i ukraińskich chłopów, Żydów, małomiasteczkowej inteligencji, właścicieli ziemskich i żołnierzy, przywołuje widziane malarskim okiem obrazy natury i kreślone w świetnym, perspektywicznym skrócie scenki rodzajowe, ale przede wszystkim zatrzymuje wzrok na postaciach, które go intrygują i poruszają ? na ludziach zakochanych, walczących, ludziach u początku i u kresu życia. Wbrew zatem pozornej nieistotności tego, co w tych opowieściach pokazane, Haupta ? erudytę i filozofa ? interesują tematy najpoważniejsze, zaduma nad egzystencją człowieka: próbuje narysować kształt ludzkiego życia, splot różnych losów, wpatruje się w ich niejasną symbolikę, poszukując sensu. - prof. Jerzy Jarzębski


Splot myśli i rzeczy w prozie Zygmunta Haupta tworzy tkaninę tak gęstą, że władze rozumu stają się bezsilne i w dodatku najzupełniej zbędne. […] Pyszna pogańskość tego pisarstwa polega na tym, że przepadają w nim rozróżnienia. Wyobrażone i wyrażone splata się w materii języka, który, śmiem twierdzić, nie ma sobie równego w polskiej literaturze XX wieku. - Andrzej Stasiuk, fragment przedmowy

Genres: Poland, Fiction

752 pages, Hardcover

First published January 1, 2008

About the author

Zygmunt Haupt jest jednym z najwybitniejszych i zarazem najmniej docenionych XX-wiecznych autorów polskich. W jego opowiadaniach, pisanych oryginalną polszczyzną, dominuje tematyka kresowa (galicyjska) oraz wojenna, ale nie są to utwory typowo epickie, ponieważ prezentacja świata zewnętrznego jest podporządkowana rozmyślaniom nad problemami uniwersalnymi. Nie opis rzeczywistości minionej, lecz autoanaliza, rozważanie natury prawdy, istoty sztuki, miejsca człowieka w przyrodzie i w kulturze oraz namysł nad indywidualnymi uwarunkowaniami poznania - to zagadnienia w twórczości Haupta najistotniejsze. Refleksja nad nimi prowadzona jest jednak w sposób literacki, a więc niesystematyczny i subjektywny, niekiedy wręcz liryczny.

Reviews

[Michal · Rating 2 out of 5]

Pomyłka. Zupełnie nie moja bajka. Porównanie do Schulza, jakie poczynił Stasiuk, jest według mnie nieuprawnione.

[Xvmichal]

Nie dałem rady.

Wstęp Stasiuka był bardzo obiecujący, ale ciężar tej literatury mnie obezwładnił.

[Sebastian · Rating 3 out of 5]

3.5