What do you think?
Rate this book
План Бабарозы
Гэта мілосны шасцікутнік, дзе менскі псіхатэрапеўт выбірае паміж каханай жанчынай і любай прабабуляй, і дзе фігуруюць яшчэ тры пацыенткі, якім былі выратаваныя жыцці. Гэта сямейная сага з моцным чухонска-галіцыйскім акцэнтам, дзе чатыры пакаленні прыбышоў усё жыццё навылёт заўзята аспрэчваюць мэтазгоднасць свайго перабывання ў Менску. Гэта найноўшая гісторыя Беларусі на прыкладзе адной мандражнай радзіны.
- GenresFiction
250 pages, Hardcover
First published January 1, 2016
2 people are currently reading
35 people want to read
About the author
Павал Касцюкевіч
8 books4 followersБеларускі пісьменьнік, перакладчык ізраільскай і амэрыканскай літаратуры.
Першы ляўрэат прэміі Ежы Гедройца (2012).
Першы ляўрэат прэміі Ежы Гедройца (2012).
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 10 of 10 reviews
August 8, 2019
Чудова, дотепна і сатирично сентиментальна книжка про родинні та історичні комплекси вихідців зі Східної Європи. З одного боку у автора є кланоподібна родина з виразно домінуючими жінками і ця родина є тиранічно-люблячою. Він любить своїх дідів-бабів безмежною любов’ю - чи радше казково-магічний світ їх розповідей. Всі герої, включно з автором вельми скептично ставляться до Білорусі і Мінська, який називають Свинськом, бо куди йому до Галичини (тут є і про Галичину) чи Москви.
Парарельно йде фоном любовна історія автора, яка розгортається на тлі намагання включити Білорусь у культурний простір Європи, яке щоправда починається і закінчується тусовками і пиятиками (тут є і про Україну, яка є головним конкурентом перед ґрантодавцями, доки головний герой не вигадує кмітливого плану).
Це дуже весело читати (правда місцями автора позаносила вже в дуже гротескний абсурд) і дуже цікаво, якщо ти з України і проводиш всякі паралелі історичні.
Парарельно йде фоном любовна історія автора, яка розгортається на тлі намагання включити Білорусь у культурний простір Європи, яке щоправда починається і закінчується тусовками і пиятиками (тут є і про Україну, яка є головним конкурентом перед ґрантодавцями, доки головний герой не вигадує кмітливого плану).
Це дуже весело читати (правда місцями автора позаносила вже в дуже гротескний абсурд) і дуже цікаво, якщо ти з України і проводиш всякі паралелі історичні.
March 29, 2025
Смешная гісторыя, якая праз гумар дэманструе ўсе хібы бабуліна-дзядулінага выхавання замест нармальнага бацькоўскага.
January 1, 2021
Першая прачытаная ў новым годзе кніга і такая удалая! Крышачку гіпертрафаваны профіль сярэднега беларускага мужчыны, выхаванага жанкамі. І крышачку гіпертрафаваны профіль сярэдней беларускай бабулі. Выдатная сатыра.
February 19, 2020
Вважається, що після епохи великих географічних відкриттів на Землі майже не залишилося білих плям. А після того, як на орбіту були запущені картографічні супутники, що сфотографували всю планету, вважається що білих плям точно не залишилося. Але це не є правдою. Все ще є дуже багато "terra incognita" на наших картах. Навіть якщо ми знаємо як туди доїхати, знаємо розташування річок, гір, боліт, доріг чи будинків на цій території, це ще не значить що ми це місце розуміємо. Ще залишається багато місць, про які кажуть "in the middle of nowhere", про які невідомо нічого окрім назви. От що ви наприклад знаєте про Кропивницький? Що там відбувається? Чи живуть там люди? Або чи знаєте ви щось про село Сигнал Козятинського району Вінницької області? Чи розумієте ви людей які живуть в Таращі чи в Здолбунові? Але це окремі локації з ними ще можна якось розібратися. А що коли я скажу, що є поруч з нами ціла невідкрита і недосліджена країна. Білорусь. Ми живемо поруч, а зовсім нічого не знаємо про тубільців які її населяють. Чим вони керуються, чим живуть, як люблять, як вмирають? Тож я вирішив виправити цю проблему і взявся читати книгу Павала Касцюкевіча - "План Бабарозы". Книгу я читав в оригіналі, білоруською і хоча це була перша книга цією мовою, але ніяких проблем з розумінням прочитаного я не мав. Скажу більше, я навіть не перекладав прочитане. Коли читаєш англійською процес виглядає так: прочитати англійською - подумки перекласти на українську - усвідомити прочитане, а у випадку з білоруською переклад не потрібен, я просто розумів усе що написано, очі бачать літери - мозок розуміє сенс. За всю книгу мені трапилося хіба з десяток незрозумілих слів, проте навіть їхній сенс був зрозумілий з контексту.
Але найцікавіше в книзі інше. Вона, як на мене чудово показує причину того, що Білорусь залишається такою зацикленою на власному нещодавньому минулому країною, яка опирається будь-яким змінам. Павал Касцюкевіч розповідає сімейну історію, розповідає про стосунки між хлопчиком Ігорем Качунею і його бабусями і дідусями, що займають дуже і дуже велике значення в житті героя. Коли хлопчик виростає і стає психоаналітиком, він пробує застосувати в лікуванні пацієнтів свій винахід "внукотерапію" адже, опонуючи Фройду, вважає що психологічні травми в людях в першопричині мають не конфлікт з батьками, а вплив бабусь і дідусів.
"Усё дзяцінства мяне атачалі бабулі і дзяды. Ix было так шмат, ажно кожнага разу належала
ўдакладніць, якую канкрэтна бабулю або дзеда ты маеш на ўвазе. "Званіла баба Роза", ці
"прыходзіў дзед Барыс". Нашыя з бацькамі гутаркі заўжды круціліся вакол бабуль і дзядоў, мы жылі іхнімі біяграфіямі і цікавасцямі"
Жити не своїм життям, а життям своїх бабусь і дідусів, ось психологічна проблема білорусів, яку вони ніяк не можуть побороти. Для них колись (зазвичай років 40 тому) завжди краще ніж тут і зараз. З плином часу нічого не міняється, якбі б не були часи, але все рівно раніше було краще. Білоруси йдуть в фарватері бабусиних історій все своє життя. Вони стараються самі швидше стати бабусями і дідусями, аби і собі мати можливість прожити життя ще раз, впливаючи на своїх внуків. Але якщо з бабцями все ясно, то в чому ж причина того, що білоруські внуки так і не починають бунтувати проти впливу старших? Автор і на це має своє пояснення:
"Нядзіва, што пасля такіх царскіх умоваў, якім шчыра здзіўляюцца нават бацькі, ужо дарослым чалавекам унук любым коштам хоча вярнуцца ў гэты дзядоўскі парады. Ірвануць у бабульчын дом, зноў і зноў. Каб яшчэ хоць разок пачуць гаману гэтага казачнага сераля. Дзе ні абавязкаў, ні рэжыму, дзе гадзіна як хвіліна, дзе поўная безадказнасць... Дарослы ўнук ці ўнучка прагне вярнуцца туды, дзе яго чакаюць не пакуты і не дзіцячыя жахі, не кара і не пагроза. А асалода, чыстая, незамутнёная насалода…"
В минулому, яке уособлюють бабусі, тепло і комфортно, там заправляють штанці в шкарпеточки і годують картопляним пюре з домашньою котлетою. А головне - там тебе люблять безумовно, не за те який ти хороший, добрий, чуйний, а просто так. Інколи навіть батьки хочуть зробити тебе кращим, а бабусям ти найкращий вже тому, що ти є. І це було б непогано, аби за це не вимагалося стовідсоткової вірності і покірності, не вимагалося відмовитися від себе, законсервувати себе для минулого:
"Нашто табе, Ігарочачак, тыя бацькі, калі маеш прабабулечачку? — трубіць мне наўздагон Бабароза. — Нашто табе, Ігарочак, тыя сябры, калі маеш сям’ю? — мурлыкае мне ў твар Бабагруня. — Нашто табе, Ігар, тая палюбоўніца, калі маеш нашу любоў? — на вушка шэпча мне мама. — Нашто мне тая невядомая будучыня, калі маю вядомую мінуўшчыну? — думаю я і ваджу пальцамі па еўрапейскай мапе, закутай у ільды ламінацыі."
Навіщо нам те невідоме майбутнє, якщо ми маємо відоме минуле. Минуле яким так зручно і приємно жити, бо в ньому вже точно нічого не зміниться. Минуле в якому стабільність, широкі проспекти, немає реклами, молочні продукти без ГМО, а по телевізору вже більше 20 років показують одного і того ж самого президента. Гарне, тепле, затишне минуле, просто з легеньким запахом нафталіну і старості. Але нічого, запах можна і перетерпіти, зачекати доки помре і вивітриться… Можна ж?
Але найцікавіше в книзі інше. Вона, як на мене чудово показує причину того, що Білорусь залишається такою зацикленою на власному нещодавньому минулому країною, яка опирається будь-яким змінам. Павал Касцюкевіч розповідає сімейну історію, розповідає про стосунки між хлопчиком Ігорем Качунею і його бабусями і дідусями, що займають дуже і дуже велике значення в житті героя. Коли хлопчик виростає і стає психоаналітиком, він пробує застосувати в лікуванні пацієнтів свій винахід "внукотерапію" адже, опонуючи Фройду, вважає що психологічні травми в людях в першопричині мають не конфлікт з батьками, а вплив бабусь і дідусів.
"Усё дзяцінства мяне атачалі бабулі і дзяды. Ix было так шмат, ажно кожнага разу належала
ўдакладніць, якую канкрэтна бабулю або дзеда ты маеш на ўвазе. "Званіла баба Роза", ці
"прыходзіў дзед Барыс". Нашыя з бацькамі гутаркі заўжды круціліся вакол бабуль і дзядоў, мы жылі іхнімі біяграфіямі і цікавасцямі"
Жити не своїм життям, а життям своїх бабусь і дідусів, ось психологічна проблема білорусів, яку вони ніяк не можуть побороти. Для них колись (зазвичай років 40 тому) завжди краще ніж тут і зараз. З плином часу нічого не міняється, якбі б не були часи, але все рівно раніше було краще. Білоруси йдуть в фарватері бабусиних історій все своє життя. Вони стараються самі швидше стати бабусями і дідусями, аби і собі мати можливість прожити життя ще раз, впливаючи на своїх внуків. Але якщо з бабцями все ясно, то в чому ж причина того, що білоруські внуки так і не починають бунтувати проти впливу старших? Автор і на це має своє пояснення:
"Нядзіва, што пасля такіх царскіх умоваў, якім шчыра здзіўляюцца нават бацькі, ужо дарослым чалавекам унук любым коштам хоча вярнуцца ў гэты дзядоўскі парады. Ірвануць у бабульчын дом, зноў і зноў. Каб яшчэ хоць разок пачуць гаману гэтага казачнага сераля. Дзе ні абавязкаў, ні рэжыму, дзе гадзіна як хвіліна, дзе поўная безадказнасць... Дарослы ўнук ці ўнучка прагне вярнуцца туды, дзе яго чакаюць не пакуты і не дзіцячыя жахі, не кара і не пагроза. А асалода, чыстая, незамутнёная насалода…"
В минулому, яке уособлюють бабусі, тепло і комфортно, там заправляють штанці в шкарпеточки і годують картопляним пюре з домашньою котлетою. А головне - там тебе люблять безумовно, не за те який ти хороший, добрий, чуйний, а просто так. Інколи навіть батьки хочуть зробити тебе кращим, а бабусям ти найкращий вже тому, що ти є. І це було б непогано, аби за це не вимагалося стовідсоткової вірності і покірності, не вимагалося відмовитися від себе, законсервувати себе для минулого:
"Нашто табе, Ігарочачак, тыя бацькі, калі маеш прабабулечачку? — трубіць мне наўздагон Бабароза. — Нашто табе, Ігарочак, тыя сябры, калі маеш сям’ю? — мурлыкае мне ў твар Бабагруня. — Нашто табе, Ігар, тая палюбоўніца, калі маеш нашу любоў? — на вушка шэпча мне мама. — Нашто мне тая невядомая будучыня, калі маю вядомую мінуўшчыну? — думаю я і ваджу пальцамі па еўрапейскай мапе, закутай у ільды ламінацыі."
Навіщо нам те невідоме майбутнє, якщо ми маємо відоме минуле. Минуле яким так зручно і приємно жити, бо в ньому вже точно нічого не зміниться. Минуле в якому стабільність, широкі проспекти, немає реклами, молочні продукти без ГМО, а по телевізору вже більше 20 років показують одного і того ж самого президента. Гарне, тепле, затишне минуле, просто з легеньким запахом нафталіну і старості. Але нічого, запах можна і перетерпіти, зачекати доки помре і вивітриться… Можна ж?
January 12, 2024
Унукатэрапія ва ўсёй красе.
June 18, 2019
шикарно
June 12, 2025
Што адрознівае гэту кнігу ад іншых кніг з сямейным сюжэтам? А тое, што аўтар падымае тэму не бацькоў і дзяцей (часткова ёсць, але не асноўная тэма), а тэму бабуль-дзядуль і ўнукаў.
Праз апавяданні іх жыцця можна зразумець, што тояць яны ў сваёй душы, і чаму так моцна ўплываюць на жыццё ўнука.
"Унакатэрапія"- так галоўны герой Ігар, называе свае аповеды пра сваіх родных: якія яны і іх уплыў на яго жыццё. Нажаль, Ігар захрас, нібы ў балоце, у свеце бабуль, у іх бязмежнай любові, у Ордэне Тых, Хто Ўсё Разумее, і не можа вырвацца, а можа і не хоча.
Дык чаму для бабуль унук быў целым светам? А таму, што яны не знайшлі свайго месца ў гэтым свеце: то краіна не тая, не такая, то каханы не той, а ўнук - родная кроў, будзе слухаць усе парады і рабіць тое, што скажуць, і праз гэта яны адчуваюць сваю веліч, важнасць і неабходнасць.
У выніку, што мы маем: людзі, якія самі н�� былі шчаслівымі ў сваім жыцці, разважаюць і даюць парады ўнуку як жыць. А ўнук і слухае, бо баіцца браць на сябе адказнасць за сваё жыццё.
Героі ў кнізе бесяць. Бабулі-дзядулі, як дзеці, бясконца ��кардзяцца на жыццё, а ўнук не ўмее прымаць рашэнні самастойна. І ад гэтага кніга таксама раздражняе. Але думаю, што ў гэтым і ёсць сэнс. Каб паказаць, што бывае, калі сепарацыя не адбылася. Калі любоў - гэта толькі інструмент, каб прыдаць больш сабе важнасці і ўплыву на чужое жыццё, а не пачуццё, якое надае моц ствараць шчаслівае жыццё.
Калі не баіцеся, што героі будуць раздражняць, то наперад - чытайце гэтую сямейную сагу.
"Як самае каштоўнае сціскалі пусты кулак сваёй нетутэйшасці. Бо якраз тутэйшае было для іх увасабленнем усяго таго, што пайшло ў іхнім жыцці "не так": няслушна, нешчасліва, няшчыра, непраўдзіва."
"Да апошняга свайго ўздыху бабулі і дзяды ўпарта сядзелі на сваім фанерным чамадане пасярод недабрукаванай Прывакзальнай плошчы ды не адчувалі, як ягонае днішча пусціла карэнне."
Праз апавяданні іх жыцця можна зразумець, што тояць яны ў сваёй душы, і чаму так моцна ўплываюць на жыццё ўнука.
"Унакатэрапія"- так галоўны герой Ігар, называе свае аповеды пра сваіх родных: якія яны і іх уплыў на яго жыццё. Нажаль, Ігар захрас, нібы ў балоце, у свеце бабуль, у іх бязмежнай любові, у Ордэне Тых, Хто Ўсё Разумее, і не можа вырвацца, а можа і не хоча.
Дык чаму для бабуль унук быў целым светам? А таму, што яны не знайшлі свайго месца ў гэтым свеце: то краіна не тая, не такая, то каханы не той, а ўнук - родная кроў, будзе слухаць усе парады і рабіць тое, што скажуць, і праз гэта яны адчуваюць сваю веліч, важнасць і неабходнасць.
У выніку, што мы маем: людзі, якія самі н�� былі шчаслівымі ў сваім жыцці, разважаюць і даюць парады ўнуку як жыць. А ўнук і слухае, бо баіцца браць на сябе адказнасць за сваё жыццё.
Героі ў кнізе бесяць. Бабулі-дзядулі, як дзеці, бясконца ��кардзяцца на жыццё, а ўнук не ўмее прымаць рашэнні самастойна. І ад гэтага кніга таксама раздражняе. Але думаю, што ў гэтым і ёсць сэнс. Каб паказаць, што бывае, калі сепарацыя не адбылася. Калі любоў - гэта толькі інструмент, каб прыдаць больш сабе важнасці і ўплыву на чужое жыццё, а не пачуццё, якое надае моц ствараць шчаслівае жыццё.
Калі не баіцеся, што героі будуць раздражняць, то наперад - чытайце гэтую сямейную сагу.
"Як самае каштоўнае сціскалі пусты кулак сваёй нетутэйшасці. Бо якраз тутэйшае было для іх увасабленнем усяго таго, што пайшло ў іхнім жыцці "не так": няслушна, нешчасліва, няшчыра, непраўдзіва."
"Да апошняга свайго ўздыху бабулі і дзяды ўпарта сядзелі на сваім фанерным чамадане пасярод недабрукаванай Прывакзальнай плошчы ды не адчувалі, як ягонае днішча пусціла карэнне."
This entire review has been hidden because of spoilers.
May 15, 2023
Добры раман, але месцамі было нуднавата і цяжка арыентавацца ўва ўсіх бабцях і ўзаемасууязях герояў. Хаця можа яно і не трэба. Дзякуй аўтару за экскурс у каўтун і беларускіх русалак. І за бясспрэчную ісціну - так як бабулі не любіць нас ніхто.
January 13, 2025
Беларускі магічны рэалізм
Пачынаючы чытаць пра побытавыя перыпетыі адной вялікай менскай сям'і, у якой галоўнаму герою пашэнціла (ці хутчэй наадварот) апынуцца адзіным малодшым нашчадкам, чытач трапляе ў пастку. Аўтар уводзіць чытача ў той мройлівы стан, у які ўводзяць маленькага галоўнага героя яго бабулі і дзядулі. Аўтар абплятае яго павуціннем бясконцых гісторый жыцця чальцоў шалёнай сямейкі, і чытач не заўважае як з цвёрдай глебы трапляе на тэрыторыю ці то абсурду, ці то здзеклівай іроніі. І вось ты, напрыклад, толькі што меркаваў аб унукатэрапіі, якую прыдумаў галоўны герой, і яе карысці, а ў наступны момант дзівішся, думаеш, ну не, гэта ж дакладна не ўсур'ёз было, гэта ж жарт, але...
Аўтар балансуе, і цяжка паверыць у тое, што ў кнізе не адбываецца нічога магічнага, ніякіх цудаў альбо містыкі, бо адчуванне менавіта такое.
Кніга вельмі смешная, але з яе цягам усё меней, і ўсё больш відавочным становіцца глыбіня драмы галоўнага героя. Напэўна, яго райскае становішча ў дзяцінстве, калі ён быў самым галоўным унукам, "унучучачкам", мела свой кошт.
Пачынаючы чытаць пра побытавыя перыпетыі адной вялікай менскай сям'і, у якой галоўнаму герою пашэнціла (ці хутчэй наадварот) апынуцца адзіным малодшым нашчадкам, чытач трапляе ў пастку. Аўтар уводзіць чытача ў той мройлівы стан, у які ўводзяць маленькага галоўнага героя яго бабулі і дзядулі. Аўтар абплятае яго павуціннем бясконцых гісторый жыцця чальцоў шалёнай сямейкі, і чытач не заўважае як з цвёрдай глебы трапляе на тэрыторыю ці то абсурду, ці то здзеклівай іроніі. І вось ты, напрыклад, толькі што меркаваў аб унукатэрапіі, якую прыдумаў галоўны герой, і яе карысці, а ў наступны момант дзівішся, думаеш, ну не, гэта ж дакладна не ўсур'ёз было, гэта ж жарт, але...
Аўтар балансуе, і цяжка паверыць у тое, што ў кнізе не адбываецца нічога магічнага, ніякіх цудаў альбо містыкі, бо адчуванне менавіта такое.
Кніга вельмі смешная, але з яе цягам усё меней, і ўсё больш відавочным становіцца глыбіня драмы галоўнага героя. Напэўна, яго райскае становішча ў дзяцінстве, калі ён быў самым галоўным унукам, "унучучачкам", мела свой кошт.
December 15, 2016
Лёгкая па форме, захапляльная па змесце, падвойная-патройная на сэнсах-значэннях, багатая на мову.
Displaying 1 - 10 of 10 reviews