Jump to ratings and reviews
Rate this book

Slaveriets Historia

Rate this book
In 'De geschiedenis van de slavernij' geeft de Zweedse hoogleraar geschiedenis Dick Harrison, auteur van 'De Dertigjarige Oorlog', een indrukwekkend overzicht van de slavernij, van de vroegst bekende beschavingen tot hedendaagse dwangarbeid. Hij behandelt de oudheid, de middeleeuwen, de trans-Atlantische slavenhandel en de laatste twee eeuwen. In dit diepgravende werk wisselt Harrison de grote lijnen af met fragmenten uit dagboeken en brieven, waardoor hij het menselijke aspect benadrukt. Speciaal voor de Nederlandstalige editie voegde hij hoofdstukken toe over Congo, Indonesië en Suriname. Een magistraal boek over een van de zwarte bladzijden uit de menselijke geschiedenis.

441 pages, Paperback

Published January 1, 2015

16 people are currently reading
278 people want to read

About the author

Dick Harrison

148 books104 followers
Librarian Note: There is more than one author in the Goodreads database with this name.

Dick Harrison is a Swedish historian and currently a professor at Lund's University, Sweden.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
28 (22%)
4 stars
58 (46%)
3 stars
34 (26%)
2 stars
5 (3%)
1 star
1 (<1%)
Displaying 1 - 18 of 18 reviews
Profile Image for Fons Mariën.
Author 5 books15 followers
January 16, 2020
Een blik op de kafttekst en het colofon leerde me dat de auteur met de Engels klinkende naam een Zweed is. Hij is als historicus verbonden aan de universiteit van Lund. Tussen 2006 en 2008 publiceerde hij de geschiedenis van de slavernij in drie delen. Deze uitgave is een vertaling van een bijgewerkte editie in één deel uit 2015.
In een tekst van 650 bladzijden vat de auteur de geschiedenis van de slavernij samen, beginnend bij Mesopotamië en de Griekse en Romeinse oudheid. Deze vroege geschiedenis leert ons dat er in hoofdzaak twee wegen naar de slavernij zijn: krijgsgevangenschap ten gevolge van oorlog en schuldslavernij, waarbij een arm gezin te grote leningen aangaat bij rijkere mensen en uiteindelijk voor de rijkere moet gaan werken om zijn schuld af te betalen.
Bij dit onderwerp denken wij als westerlingen meteen aan de Transatlantische slavenhandel, waarbij westerse schepen (van Portugezen, Spanjaarden, Britten, Nederlanders…) slaven vervoerden van Afrika naar het zuiden van Noord-Amerika, het Caraïbisch gebied of Brazilië. Deze handel begon in de zestiende eeuw en duurde tot in de negentiende eeuw. We denken dan ook aan de plantages waar deze Afrikanen gedwongen werden te zwoegen: suikerrietplantages, koffieplantages, katoenplantages… Een groot deel van dit boek is dan ook gewijd aan deze slavenhandel en deze slavernij.
Maar Dick Harrison besteedt evengoed aandacht aan de Arabische slavenhandel die zwarte Afrikanen via karavanen naar Noord-Afrika brachten. Deze slavenhandel bestond al eeuwen voordat de Transatlantische route van start ging. En bleef bestaan tot in de twintigste eeuw, zelfs nadat het Westerse abolitionisme een einde had gemaakt aan de Transatlantische slavenhandel en de slavernij in de al genoemde gebieden. De auteur wijdt evenzeer de nodige pagina’s aan minder gekende slavernij, bijvoorbeeld van de Barbarijse zeerovers die tussen 1500 en 1830 opereerden vanuit Noord-Afrikaanse havens als Tripoli en Algiers en waarvan blanke Europeanen het slachtoffer waren. Bijvoorbeeld ook de geschiedenis van de mammelukken in Egypte en de janitsaren in het Ottomaanse rijk.
Uiteraard schrijft de auteur uitgebreid over Afrika. Er is de betrokkenheid van Afrikaanse koningen en stamhoofden in West-Afrika die slaven leverden aan de westerlingen (die meestal aan de kust bleven in forten). Eeuwenlang bleven Arabische slavenhandelaars handel drijven in mensen in Noord- en Oost-Afrika, waarbij eveneens zwarten betrokken waren als handlangers. De grote revelatie voor mij bij de lectuur van dit boek was het feit dat Afrikanen er evenzeer zwarte slaven op nahielden, bijvoorbeeld als gevolg van oorlogen tussen stammen.
Azië komt eveneens aan bod, met onder meer de rol van de Nederlanders in Indonesië. Ook daar stellen we vast dat er slavernij en slavenhandel bestond tussen Aziaten onderling, nog voor de Nederlanders zich moeiden.
De afschaffing van de slavenhandel en de slavernij is te danken aan de beweging van het abolitionisme, dat vooral in Groot-Brittannië ontstond in de periode eind achttiende eeuw-begin negentiende eeuw. Maar het zou nog lang duren vooraleer dit in de praktijk kon gebracht worden. Rond 1865 was het grootste deel van de slavenhandel en slavernij in het Westen verboden. In Afrika ging het veel moeilijker. De Arabische slavenhandel ging er door tot ver in de twintigste eeuw. In de Arabische landen duurde het tot in 1962 voor de slavernij afgeschaft werd, in Oman pas in 1970. Dat is honderd jaar na de afschaffing van de slavernij in het Westen.
In een slothoofdstuk behandelt de auteur dan de moderne vormen van slavenhandel, zoals de seksslavernij of de vele Aziaten die in het Midden-Oosten gaan werken en zo goed als rechteloos zijn.
Dit boek is niet zomaar een droge opsomming van namen, feiten en data. Geregeld brengt de auteur ook een persoonlijk verhaal van een slaaf, als dat door hemzelf of door iemand anders opgetekend is. Een voorbeeld is ‘Twelve years a slave’ van Solomon Northup uit 1853, dat enkel jaren geleden nog verfilmd werd. Op deze wijze maakt Dick Harrison zijn verhaal menselijker. Opvallend is dat deze geschiedenis tegelijk ook een geschiedenis van de menselijke beschaving is, dat slavernij en slavenhandel zich voordeden in zowat alle continenten en dat de schuldigen van die handel zich in feite in al die continenten en landen bevinden. Kortom, dit boek spijkert je kennis van de geschiedenis flink bij.
Profile Image for Joachim.
7 reviews
July 29, 2022
Boek dat boeiende inzichten bijbrengt in een onderwerp waar nuance al te vaak ontbreekt. Zonder slordigheden in de vertaling en soms storende schrijffouten zeker vier sterren.
Profile Image for Silke.
506 reviews
May 20, 2021
Bij het woord ‘vrijheid’ denk ik onmiddellijk aan slavernij en hoe slaven hebben gevochten voor hun vrijheid. We kennen allemaal wel de films Spartacus, Amistad en 12 years a slave of boeken zoals deze van Alex Haley en Toni Morisson. Deze geven ons een bepaald beeld over wat slavernij is. Het is een populair onderwerp, dat nogal gevoelig ligt. Boeken zoals Roots en Queen heb ik verslonden en vorig jaar recenseerde ik nog Bakhita, van slavernij naar vrijheid van Véronque Olmi, het is een onderwerp dat me blijft intrigeren. Waarom ontnemen mensen anderen hun vrijheid? Waarom worden bepaalde bevolkingsgroepen als inwisselbare voorwerpen aanschouwd in plaats van als mensen? Ik kan er maar niet bij. Slavernij is van alle tijden, nu nog bestaan er moderne vormen van. Onbegrijpelijk.

Tussen 2006 en 2008 publiceerde Dick Harrison een trilogie over de volledige geschiedenis, hiervan is het lijvige De geschiedenis van de slavernij: van Mesopotamië tot moderne mensenhandel een beknopte samenvatting. De Nederlandstalige versie wijkt af van de originele doordat de hoofdstukken over Congo, Indonesië en Suriname uit de trilogie ook toegevoegd werden. Dit is wel uniek en maakt het boek bijzonder. Op deze manier wordt het voor Nederlandstalige lezers niet een ver van hun bed show, het behoort toe aan hun eigen geschiedenis. Dit is dan ook een meerwaarde aan het boek.

“We zullen de slavernij en haar bizarre logica nooit begrijpen als we het individu negeren en de massa op de voorgrond plaatsen{….}. De geschiedenis van de slavernij is het verhaal van hoe talloze menselijke individuen in de loop van de eeuwen het recht hebben genomen om andere menselijke wezens hun rechten af te nemen.”

Wat is een slaaf, wat houdt slavernij in, … iedereen geeft hieraan een eigen invulling en velen zullen andere connecties leggen. Door zijn boek te beginnen met een uitgebreide omschrijving van de definitie van ‘slaaf’ brengt de auteur zijn lezers op dezelfde golflengte en zorgt hij ervoor dat er geen misvattingen meer zijn over de specifieke terminologie. Hij legt hierbij de nadruk op het onderscheid tussen vrijheid en onvrijheid. Dit is een uitstekend begin en maakt ook onmiddellijk duidelijk waar de klemtoon van de rest van het boek op zal liggen. Als lezer wordt je nieuwsgierigheid aangewakkerd om meer te weten te komen over deze gure geschiedenis.

De auteur zal ons hierna mee terug nemen in de tijd van het Oude Egypte en Mesopotamië waar de eerste vormen van slavernij waar te nemen waren. De reis zal verder gaan doorheen alle continenten vanaf de oudheid, doorheen de middeleeuwen om uiteindelijk af te sluiten in onze hedendaagse moderne wereld waar er nog steeds vormen zijn van slavernij. Dick Harrison schrijft op een heldere, zakelijke manier die duidelijk leesbaar is voor iedereen die interesse heeft in dit onderwerp. Hij geeft veel duiding aan de hand van citaten uit brieven, dagboeken en boeken. Hiernaast is er ook een collectie foto’s die zorgt dat je je nog beter kunt inleven in de benarde situaties waarin slaven zich bevonden. Ook zijn er doorheen de verschillende hoofdstukken meerdere land- en wereldkaarten aanwezig. Deze schetsen hoe de wereld er vroeger uitzag en zorgen dat de lezer een beter beeld krijgt van de toenmalige situatie.

Persoonlijk had ik toch liever wat meer info gekregen over de verschillende bronnen die geciteerd worden. Vooral achtergrondinformatie ontbrak. Waarom werd specifiek uit die bepaalde bron geciteerd? Voorbeeld bij het citaat uit het werk van Miguel de Cervantes, die iedereen kent als de auteur van de grootse roman Don Quichot van la Mancha. Hoewel het werk fictie is wordt het hier als een non-fictie geïnterpreteerd. Zonder een extra verklaring lijkt dit toch wel bizar. Bovendien had dit lijvige werk leesbaarder geweest zonder de vermelding van de vele citaten. De auteur had beter enkel zijn conclusies vermeld met in een noot een verwijzing naar het werk die hij als bron hierbij gebruikte, zoals men dit meestal doet bij een geschiedenisboek.

De geschiedenis van de slavernij: van Mesopotanië tot moderne mensenhandel bevat een gedetailleerd overzicht over slavernij doorheen de jaren en is een goede basis voor wie meer over dit onderwerp wil weten. Sommige hoofdstukken werden op een boeiende manier gebracht andere waren te zakelijk geschreven en konden mij minder bekoren. 3.5 sterren.
Profile Image for Sanne.
73 reviews3 followers
December 10, 2019
Bij slavernij denken veel mensen als vanzelf aan slavenschepen die, volgepakt met menselijke waar, de Atlantische Oceaan oversteken. Of aan katoenplantages in het Zuiden van de Verenigde Staten, waar zwarte onvrije arbeiders met lange zakken achter zich gebonden katoen oogsten op grootschalige plantages, in de gaten gehouden door witte opzichters met een zweep in de hand.
Dick Harrison, de nationale historicus van Zweden, laat in De geschiedenis van de slavernij zien dat er in de geschiedenis vele vormen van slavernij zijn geweest. Zo lang er ongelijkheid was (en dat begon zodra mensen landbouw gingen bedrijven en er voedseloverschotten ontstonden), hebben mensen andere mensen tot slaaf gemaakt. Denk maar aan de bijbel, waar het volk Israël zwoegde voor de Egyptische farao. De Grieken kenden huisslaven, maar in de Romeinse tijd nam het aantal krijgsgevangenen en daarmee het aantal slaven toe, wat leidde tot grootschalige landbouwslavernij op de landgoederen. In de renaissance werden rijke aristocraten uit Europa gevangengenomen en verkocht aan Barbarijse zeerovers. Als ze geluk hadden en hun familie rijk genoeg was, werden ze weer teruggekocht. Dit overkwam bijvoorbeeld Don Quichot.
Uiteraard beschrijft Harrison ook de trans-Atlantische tragedie. Hij laat zien hoe in de middeleeuwen de fundamenten werden gelegd voor de latere driehoekshandel tussen Europa, Afrika en de Amerika’s. Wat het boek uniek maakt, is zijn vogelvluchtperspectief op de slavernij. Door zijn langetermijnblik onthult hij de mechanismen die er door de eeuwen heen voor gezorgd hebben dat mensen uitgebuit en verkocht werden aan de hoogste bieder. Maar Harrison laat het niet bij de historische beschouwing en toont op indrukwekkende wijze dat er ook vandaag de dag nog miljoenen mensen in slavernij leven, voornamelijk kinderen.
Profile Image for Willem.
215 reviews2 followers
October 19, 2019
Dit boek zet je wel even aan het denken. Slavernij is nog lang niet verdwenen, hooguit is ze ondergronds gegaan.
Wel gaat de vertaling regelmatig mank. Hoeveel zinnen er niet lopen of in een spagaat uitkomen is niet te tellen.
Profile Image for Jan Peter van Kempen.
256 reviews6 followers
June 4, 2021
"Toen Jennifer negen jaar oud was, werd ze door haar moeder, een weduwe, verkocht aan een Libanese moslim in de hoofdstad van Sierra Leone, Freetown. De Libanees, een ondernemende zakenman die ook handelde in kleding, edelstenen, korans, camera's en radio's, had ten minste tien andere meisjes op voorraad, die net als Jennifer naar Beiroet werden gestuurd om als slavinnen, sana, te worden verkocht. Jennifers nieuwe eigenaar was Nasser, die bij de politie werkte. Hij dwong haar om zeven dagen per week te werken, vaak van zes uur 's ochtends tot halftwee 's nachts. Slaag en mishandeling maakten deel uit van het dagelijks leven. Jennifer sliep in een kleine nis. Ze mocht nooit op een stoel zitten, alleen op de vloer. Als ze at en dronk, moest ze haar eigen bestek gebruiken om het huishouden niet te besmetten...
... Jennifers intrede in de slavernij vond plaats in de late jaren van de vorige eeuw. Jennifer is van mijn eigen generatie. Ze is absoluut niet uniek..."
De Zweeds historicus Dick Harrison geeft in dit boek een overzicht van de slavernij, van de vroegst bekende beschavingen tot de gedwongen arbeid van nu. Slavernij blijkt een fenomeen van alle tijden en alle culturen te zijn. Een antwoord geven op het hoe en waarom is niet eenvoudig. De essentie van slavernij is minachting voor zwakheid. Daarbij komt macht, zowel militair als economisch. De Trans-Atlantische slavenhandel vormt -terecht- een zwarte bladzijde in de geschiedenis van West-Europa. Ook in dit boek krijgt dit onderwerp de nodige aandacht. Minder bekend is de Trans-Saharaanse slavenhandel, die eerder begon en nog tot halverwege de vorige eeuw voortduurde (en feitelijk nog steeds voortduurt). Schokkend is ook de constatering dat tussen 1846 en 1932 28 miljoen Indiërs een toekomst in onvrijheid tegemoet gingen. Dat zijn meer mensen dan tussen de vijftiende en negentiende eeuw via de Trans-Atlantische slavenschepen en via de Trans-Saharaanse konvooien van Afrika naar de slavenmarkten van het Midden-Oosten van de vroege middeleeuwen tot het begin van de twintigste eeuw zijn vervoerd bij elkaar opgeteld.
Dit boek is meer dan het oplepelen van feitjes en getallen. Harrison probeert verbanden te zoeken en weet de lezer te boeien met een combinatie van fragmenten uit boeken en verslagen en 'de grote lijn'.
Als ik meer dan 5 sterren kon geven, zou ik dat zeker doen.
Profile Image for Klaas Bisschop.
267 reviews5 followers
October 20, 2020
De Geschiedenis van de slavernij – Dick Harrison

Complex en schokkend. Niet alleen de (individuele) ellende die beschreven wordt, maar ook de mechanismen die Harrison beschrijft, de mechanismen die slavernij in stand hielden (en houden).
Op basis van hebzucht, superioriteitsgevoel en geweld nemen mensen andere mensen in levenslange gijzeling.
Op grond van armoede, onwetendheid en gebrek aan macht schikken miljoenen mensen zich (nog steeds) in hun situatie.

Nadat eerst vooral mannen aan slavernij zijn ontkomen waren daarna de vrouwen aan de beurt om bevrijd te worden. Dat is nog maar voor een deel gelukt, veel moderne slavernij betreft vrouwen die gedwongen worden tot seksuele diensten.
Maar dan komen we toe aan de derde, de ‘modernste’ categorie: kinderen.
In de moderne samenleving waarin veel arbeidstaken zijn geautomatiseerd en vereenvoudigd zijn kinderen de ideale slaven. Ze komen niet in opstand, zijn gemakkelijk te vervangen, ze vergeten waar ze vandaan komen en zijn geschikt voor hersenspoeling. Het enige wat er voor nodig is om het te laten functioneren zijn mensen die moreel dusdanig verhard zijn om een mens al gereedschap te kunnen behandelen. Die blijken er altijd te zijn geweest en zijn er kennelijk nog steeds.

Dan.
In het kader van het actuele racismedebat:
Willen we racisme aanpakken dan moeten we zien wat er nú fout gaat en dáár iets aan doen.
Het is niet productief om de slavernij er bij te halen. Nog minder om op grond van onze huidige normen verontwaardigd te zijn over wat er toen gebeurd is. En al helemaal niet om daar exclusief de blanke/witte mens voor verantwoordelijk te houden.
Kort en goed is slavernij een oeroud en wereldwijd fenomeen.
Alle volken hielden mensen als slaaf Aziaten, Arabieren, Europeanen, Noord- en Zuid Amerikanen en, zeker niet in de laatste plaats, Afrikanen.

Eigenlijk is het wonderlijkste fenomeen van de slavernij dat het afgeschaft is (in juridische zin, in de praktijk heeft het wat meer voeten in de aarde). En dat is een initiatief geweest van de blanke/witte mens, van juist die Europeanen die er op dat moment het meeste profijt van hadden (althans dachten te hebben): de Engelsen.
Met alles wat er over slavernij te zeggen valt is dit wel het meest bijzondere, de afschaffing er van.
Profile Image for Emmanuel Gustin.
411 reviews24 followers
July 5, 2020
This Dutch edition is a hybrid of Harrison’s original comprehensive three-volume history of slavery, and his shorter one-volume summary. The translator, Ger Meesters, did this to add sections on slavery in the former Dutch and Belgian colonies.

Generally speaking it is enjoyable to read. There are some sentences that are difficult to parse, or give the impression of being awkward literal translations. There are also some abrupt transitions that create the impression that Meesters’ splicing of the original texts was a bit hasty. But those are quibbles. To continue with small criticisms, the image on the dust cover, an unidentified painting of a naked white woman being auctioned, seems a poor choice to me, both glamorising and misrepresenting the realities of slavery.

As to the content, it creates the impression of being the result of a wide study of slavery across the ages and continents. Considerable attention is given the the transatlantic “triangular trade” in all its horror, but Harrison considers the many different forms the practice took among different societies and different trade routes. He does try to arrive at some general conclusions, of which the main one seems to be that because slavery fundamentally depends on the feeling of superiority the owners have over the slaves, it is inextricably linked with racism and xenophobia, and these in turn link it with long-distance trade: Slaves were most often outsiders imported from far away, who were considered less than fully human exactly because they were foreign. Even rulers who succeeded in protecting their own population against the slave traders (such as a numbers of rulers of the Congo, during the period in which the Portuguese dominated the trade) usually did not object against selling prisoners of war.

I am not a historian and my knowledge of other literature on the topic is limited. But I get the impression that Harrisons’ historiography is essentially conventional: He summarises the consensus, emphasising width rather than depth, and does not really try to break new ground. Nevertheless, if you are unfamiliar with the topic, this book contains more than a few eye-openers.
Profile Image for Romy Van Hoevelaken.
9 reviews
August 2, 2020
zeker interessant en relevant, maar niet makkelijk leesbaar. Lange stukken over slavernij in Afrika met met veel jaartallen en namen. Soms weer terug in de tijd waardoor ik het idee kreeg nooit vooruit te komen. Sommige gebieden/ plaatsen zijn op de hedendaagse kaarten niet meer in de gebruikte benamingen terug te vinden, jammer als je even wilt kijken waar het verhaal zich afspeelt. Had graag meer gelezen over slavernij in de huidige tijd.
Profile Image for Levi.
30 reviews
September 1, 2024
Harrison studies the concept of human slavery troughout human history in this book. Offers a great insight in the wider scope of slavery, looking not only at the Atlantic trade, but also at slavery in Africa and Asia itself. A must read for anyone who wants to read more about this heavily debated subject. Eye opener.
Profile Image for Arjan.
80 reviews1 follower
August 6, 2020
Een bij tijden indrukwekkende en vaak een uitvoerige analyse en beschrijving van de slavernij. Wil je meer weten over de wortels van de slavernij en hoe dit eeuwen kan overleven dan is dit boek een absolute aanrader.
112 reviews
December 25, 2023
Een heel goed boek dat de geschiedenis van verschillende vormen van onvrijheid duidelijk weergeeft. Ook wordt goed aangegeven wat de achtergrond van verschillende vormen van slavernij zijn en waarom het nu nog steeds voorkomt.
858 reviews5 followers
January 9, 2021
Halfweg het boek + laatste hoofdstuk een pauze nemen
Goed gedocumenteerd boek , voor mij wat lang om in een stuk te lezen
Voorlopig 4,5 sterren voor mij
Profile Image for Ann.
92 reviews17 followers
January 25, 2021
Het dikke boek biedt een erg goed overzicht van de slavernij in de loop van de geschiedenis. De auteur bracht me heel wat nieuwe kennis en inzichten bij, maar ... ik had wat meer inzichten en visies verwacht. Op dat vlak bleef ik wat op m'n honger zitten. Het was ook wel doorbijten om het dikke boek in z'n geheel te lezen. Toch blij dat ik het tot een goed einde bracht!
5 reviews
May 6, 2021
Good book that gives a lot of new views. It's to bad there's nothing about China,Russia and Australia.
Profile Image for Bianca.
511 reviews6 followers
June 15, 2025
Gewoon geen annotatie. Verder voelde het af en toe of het van hot naar her ging, maar ik heb wel weer veel opgestoken.
Profile Image for Yuliya Yurchuk.
Author 9 books68 followers
July 29, 2018
Дуже цікава книжка, в якій написано про історію рабства від древніх часів аж до 20 ст.
77 reviews
November 3, 2020
Erg de moeite waard voor wie een goed beeld wil krijgen van de slavernij door de eeuwen heen. Het leest erg makkelijk met goed gekozen details.
Displaying 1 - 18 of 18 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.