Từ Burma Đến Myanmar - Con Đường Gian Truân Đi Đến Tự Do

by Christoph Hein, Udo Schmidt, Phan Ba (Translator)

Birma, Burma, Myanmar - một đất nước có nhiều tên gọi, cũng như có nhiều gương mặt, Myanmar đóng chặt cửa suốt nửa thế kỷ, dưới một chính quyền độc tài quân sự tàn bạo, lại đang bắt đầu mở ra một trang mới cho nền thịnh vượng và phát triển. Christoph Hein và Udo Schmidt, phóng viên của Nhật báo phổ thông Frankfurt và thông tín viên của Đài phát thanh ARD, đã cho người đọc thấy thêm một góc nhìn về Myanmar. Họ thực hiện các cuộc phỏng vấn với Aung San Suu Kyi - chân dung biểu tượng dân chủ toàn cầu, người được trao tặng giải Nobel Hòa bình; giới tăng lữ, trùm ma túy, những người nổi loạn đường phố, các Bộ trưởng, các nhà đầu tư,… của Myanmar. Cuốn sách vẽ ra một bức tranh phức tạp, nhiều màu sắc, đại diện cho nhiều xu hướng chính trị - xã hội - kinh tế phức tạp đang chuyển động và tìm cơ hội đổi mới ở Myanmar.

Kết lại, bên cạnh những dự định chính trị hay những lợi ích kinh tế, là cuộc sống cần đến ánh sáng của Nhân dân Myanmar. Họ cần một tương lai, tương lai ấy được kỳ vọng là sẽ xứng đáng với lịch sử khổ đau và đất nước giàu có của họ.

"Chỉ bằng những chương sách ngắn gọn, các tác giả đã phác họa một cách sinh động và chính xác những sự kiện và tình hình chính trị ở Myanmar. Một cuốn sách làm lan tỏa niềm say mê với Myanmar, của ngõ huyền bí bước vào Đông Nam Á." - Britnies

Genres: Politics, Nonfiction

160 pages, Paperback

First published February 25, 2013

About the author

Christoph Hein is a German author and translator.

Growing up in Bad Düben near Leipzig as a clergyman's son and thus not allowed to attend the Erweiterte Oberschule in the communist East, he received secondary education at a gymnasium in the western part of Berlin. After jobbing as an assembler, bookseller and assistant director, he studied philosophy. Upon graduation he became dramatic adviser at the Volksbühne in Berlin, where he worked as a resident writer from 1974. Since 1979, he has worked as a freelance writer, becoming known for his 1982 novella Der fremde Freund (The Distant Lover).

Reviews

[Phan Ba · Rating 4 out of 5]

Tôi biết đến quyển sách này khi vào Amazon tìm kiếm sách viết về Myanmar, để đọc và để dịch đăng trên blog. Lúc đó Myanmar vừa bắt đầu chuyển mình đổi mới nên thu hút rất nhiều sự chú ý của thế giới. Chưa có quyển sách nào mà tôi trông cho nó tới ngày xuất bản như quyển sách này, vì tôi đã thường đọc nhiều sách thuộc tủ sách này của nhà xuất bản Picus nên biết đa số đều là những tác phẩm chọn lọc và rất hay. Khi sách về đến tay, tôi đọc hối hả ngay trong ngày hôm đó, đọc xong rồi cứ ngẩn ngơ, sao mà ít quá vậy, đọc chưa "đã" gì hết trơn mà đã hết rồi! (Mặc dù đã biết trước là những sách trong loạt sách này của nhà xuất bản Picus chỉ đúng từng ấy trang thôi, không hơn, khômg kém.)
Quyển sách bao gồm một loạt bài viết của hai nhà báo người Đức đã đi lại khắp trong Myanmar, phỏng vấn, trao đổi với nhiều người thuộc nhiều tầng lớp và đảng phái khác nhau. Những bài viết không chỉ nói về ông Thein Sein với bà Aung San Suu Kyi mà còn viết về những người của thế hệ trẻ đang muốn bỏ nước ra đi hay đang muốn vắt kiệt những gì còn có thể vắt ra được từ đất nước này, về hai cha con đã cùng đi tù vì đấu tranh cho tự do và dân chủ mà mãi cho đến ngày được trả tự do mới gặp được nhau, về những nhà sư vừa mới được trả tự do hay về việc buôn bán thuốc phiện mà hai tác giả gọi là "những cuộc kinh doanh bẩn thỉu". Tôi đọc xong mới thật sự biết được cái giá mà người dân và đất nước này đã trả cho con đường đi tới tự do và dân chủ.
Tất nhiên, do ra đời vào thời điểm đó nên đa số bài viết đều đề cập nhiều đến khía cạnh chính trị, đến sự đổi mới. Nhưng vẫn có những bài viết mang lại cho bạn đọc một ít kiến thức về lịch sử và văn hóa của đất nước Myanmar. Tôi nghĩ nó cũng sẽ rất hữu ích cho những bạn đã hay đang có ý định đi du lịch sang Myanmar, để mình hiểu thêm một ít về con người, văn hóa và đất nước này, nhìn đất nước này với một ánh mắt nhiều cảm thông hơn.
Phương Tây có một thành ngữ bằng tiếng La-tinh: "Nomen est Omen", đại khái có nghĩa rằng "Tên là điềm báo trước". Tựa đề phụ của quyển sách này có hai chữ "gian truân" ở trong đó cho nên con đường đi của nó cũng hết sức là gian truân. Đã có lúc tôi thật sự nản lòng, cảm thấy ngao ngán hết sức. Mệt nhọc vì nó rất nhiều. Nhưng thôi, bây giờ nó đã được xuất bản, đó là điều đáng mừng. Tôi chỉ muốn nói sơ như vậy, để khi các bạn đọc nó thì hãy rộng rãi mà bỏ qua những gì còn chưa được toàn hảo. (Mình ở Đức lâu rồi cho nên cũng có khi bị nhiễm cái tính thích việc gì cũng phải thật toàn hảo của người Đức ;-) ).
Cuối cùng tôi cũng muốn nói lời cảm ơn với Alpha Books. Ngay từ khi tôi giới thiệu quyển sách này với các bạn ở bên đó, các bạn ấy cũng đã rất hào hứng và cố gắng thực hiện ngay. Nhưng như đã nói, con đường từ lúc đó cho tới bây giờ, khi cuối cùng rồi quyển sách có cơ hội đến tay bạn đọc, hết sức là gian truân. Niềm vui của các bạn ấy và cả tôi nữa bây giờ là việc quyển sách này được các bạn… mua về đọc. Đơn giản như vậy thôi!

[Tôi tư duy nên tôi đọc sách · Rating 3 out of 5]

"Birma, Burma, Myanmar, một đất nước có nhiều tên gọi, cũng như có nhiều gương mặt." Cách mở đầu khá ấn tượng, đã lột tả tự nhiên tình cảnh tréo nghoe tại "chiếc cầu nối" giữa Ấn Độ - Trung Quốc này. Giàu tài nguyên, vị trí địa lý đắc địa, song sự kìm hãm của chế độ quân phiệt trong thời kỳ mà toàn bộ khu vực và thế giới đi lên đã khiến Myanmar dần lạc bước khỏi dòng chảy kinh tế toàn cầu.

Cảm tưởng cuốn sách như những bài báo được gom lại với nhau, chủ yếu là những cuộc phỏng vấn về người lao động tại Myanmar để phần nào cho thấy tình cảnh rối ren đã kéo dài hàng chục năm trời ở đây. Sách chia nội dung khá đều về Aung Sang Suu Kyi đến Thein Sein và những thường dân, nhưng có lẽ do thời lượng ngắn nên không đi quá sâu phân tích vào chính trị như kì vọng. Hai tác giả tập trung khá nhiều vào sự kiện cơn bão Nargis 2008, với vai trò bản lề trong việc thức tỉnh giới chức cầm quyền phải thay đổi. Việc chèn những câu chuyện của dân thường giúp lột tả chân thực song nó cũng khiến câu chuyện đi vào lối mòn khi không có quá nhiều điều mới mẻ được đưa ra. Có sự bất nhất trong đoạn viết về Thein Sein (phần đầu ngợi ca vị tướng này biết cách dung hoà, nhưng khúc sau lại có đoạn gọi Thein Sein là một nhà cai trị quân phiệt đã được tẩy trắng ?!).

Ở thời điểm cuốn sách được viết ra, Myanmar đang hân hoan đón nhận những ánh sáng dân chủ đầu tiên sau hàng chục năm ở dưới chế độ quân phiệt. Aung Sang Suu Kyi đã trở lại, đem theo sự kì vọng của người dân về một Myanmar mở cửa, hội nhập với thời cuộc. Người ta vừa tin, vừa lo lắng cho Đảng quốc gia vì Dân chủ của bà Aung phải chống chọi trong môi trường chính trị mà họ đã từ lâu không được góp mặt. Sự kì vọng càng được tăng cao để rồi nó bất chợt lâm nguy khi cuộc đảo chánh vào năm 2020 của giới chức quân sự xảy ra. Nó đột ngột như cái cách mà những tia sáng dân chủ đó đến và người dân Myanmar không chỉ cần ánh sáng của đèn quang điện, mà họ cũng cần hơn một tương lai tươi sáng hơn, một sự bình ổn "xứng đáng với lịch sử khổ đau và sự giàu có" mà vẫn chưa thôi là một khát khao đau đáu của người dân xứ Miến Điện.

[Trip · Rating 4 out of 5]

Read it after visited Myanmar.

This book is focused on the time general Thein Sein becomes a Myanmar president in 2011, which opens a new democracy era for this country.

Through the stories of many people, the book provides a historical & political background for modern Myanmar: how the past dictator government's still haunting people life, the racist & independent confliction, the uncertainty future of its people...

[Uyên Khôi · Rating 2 out of 5]

Nếu như mà mình có một chút kiến thức về chính trị Myanmar trước khi đọc cuốn này thì có lẽ quyển sách này sẽ thú vị hơn nhiều.

[Thuy Chung · Rating 5 out of 5]

The transformation of Burma/Myanmar as a nation through the life changes of its own people (including leaders, a monk, a comedian, a glassblower...)
Not so informative but quite comprehensive.

[Hue · Rating 3 out of 5]

Great job of putting faces on Burma's struggle.

Towards the end Rangun is referred to as Yangon, which baffled me since the introduction stated that the book wouldn't be doing that. Hmm.

[Joonia · Rating 5 out of 5]

Democracy is really built from blood.

[Bảo Trang]

Từ Burma đến Myanmar - Hành trình gian truân đến tự do
Đây là một quyển sách về chính trị. Mình vốn không quan tâm đến chính trị nên sách chính trị hẳn nhiên khó nuốt, dù quyển sách này ngắn gọn, khái quát, lồng ghép yếu tố chình trị ảnh hướng đến cuộc sống người dân như thế nào,và một vài yếu tố lịch sử, văn hóa đất nước nên mình cũng bập bẹ hiểu được tí tẹo, dù hầu hết toàn dành thời gian tra cứu các từ tiếng việt như “chính quyền quân phiệt” “tổng thống dân sự””chế độ độc tài quân sự” và những sự kiện nổi bật “Bão Nargis 2008”; “giải Nobel hòa bình của Aung San Suu Kyi”, ”Cuộc đàn áp người Rogingya”…
Ban đầu mình mua quyển sách này vì ấn tượng với một đoạn trích và tò mò muốn tìm hiểu
“Myanmar? Chỉ một cái tên của đất nước này thôi cũng đủ tạo ra lời bàn cãi. Burma, Birma, Myanmar- thực ra đất nước này, một đất nước bỗng dưng trở thành để tài trên trang nhất ấy mang tên gì nhỉ? Burma, đó là tên một xử sở thuộc địa của Anh quốc nằm giữa Bangladesh và Thái Lan. Nói về Burma có nghĩa là không muốn dính dáng gì đến chính quyền quân phiệt trong thời gian hàng chục năm qua. Birma là phiên âm từ từ Burma của tiếng anh ra tiếng Đức…”
Ai đó nói Myanmar mới mở cửa vào những nhưng gần đây, một đất nước hưởng tự do chỉ sau một đêm còn lại trước đó thì đóng cửa khép kín. Do vậy đất nước này còn nhiều bí ẩn. Khi có cơ hội đi Myanmar chơi, và mình đã mê đắm vẻ đẹp của Bagan cổ kính ấy, ngắm làng quê, nơi chỉ cần rời khỏi Yangoon là xa đô thị phố phường, đến những dòng sông yên bình ở Inle lake. Đó là những cảm nhận về hành trình, con người và cảnh sắc nơi đây, chứ không hề biết rằng, ở đây đã từng có một cơn bão kinh hoàng mang tên Nargis quét qua làm hơn một trăm ngàn người chết, và thậm chí, những nỗ lực ban đầu bị cản trở bởi sự từ chối của hội đồng quân sự Miến Điện… Đọc quyển sách này cung cấp thêm những thông tin sự kiện và tình hình chính trị ở Myanmar, có một vị nữ lãnh tụ Aung San Suu Kyi, chịu sự quản thúc tại gia 15 năm, được giải Nobel hòa bình và cũng vào năm 2015, 400000 người kí tên đòi tước giải Nobel Hòa Bình của bà. Thein Sein, đối thủ của bà , người từng lãnh đạo một chính quyền phân phiệt, người hôm nay là một vị tổng thống dân sự mong muốn được cải cách. Đất nước có lợi thế địa lý cầu nối giữa Trung quốc, Ấn Độ, Thái Lan và dải bờ biển đến vịnh Bengale, có Yangoon là thành phố lớn nhất còn Naypyidaw là thủ đô, miến bắc nước này nổi tiếng buôn bán thuốc phiện và đất đai cằn cỗi, không khí quá khô để trồng lúa nên trồng thuốc phiện là nguồn thu nhập duy nhất, thảm cảnh của người Hồi Rohingya, thế giới thủy tinh…
Một góc nhìn khác về Myanmar những ngày mình lang thang qua ba thành phố ấy và luôn mong ngóng ngày trở về. Một đất nước bí ẩn, bình yên, nhiều màu sắc, lịch sử khổ đau và giàu có…