سایه‌روشن

by صادق هدایت

سایه‌روشن نام مجموعه داستان کوتاهی از صادق هدایت است که در سال ۱۳۱۲ برای اولین بار به چاپ رسید.

این مجموعه داستان شامل هفت داستان کوتاه به نام‌های زیر است:

س.گ.ل.ل
زنی که مردش را گم کرد
عروسک پشت پرده
آفرینگان
شب‌های ورامین
آخرین لبخند
پدران آدم

Genres: Short Stories, Fiction, Literature, Iran, Novels

179 pages, Hardcover

First published January 1, 1933

About the author

See Sadegh Hedayat

Reviews

[Dream.M · Rating 3 out of 5]

آثار هدایت رو به ترتیب تاریخ تالیف میخونیم و طبیعتا هر کتاب بهتر از قبلیه، اما توی هر مجموعه داستان انگار داستان ها به ترتیب از خوب به بدتر چیده شدن :))
داستان مورد علاقم عروسک پشت پرده بود. ممنون آقای هدایت ولی سه تای آخری چی بود نوشتی صادق جون

[Arman · Rating 4 out of 5]

هدایت در سال 1312، بعد از دو مجموعه داستانِ انفرادی، دو نمایشنامه و یک سفرنامه و احتمالاً تعدادی نوشته‌ی پراکنده، مجموعه داستان «سایه‌روشن» را منتشر می کند.
اگر بتوان با اطمینان گفت که مجموعه داستان‌ها به همان ترتیبی که نوشته شد‌ه‌اند، منتشر گردیده‌اند (با آگاهی از اینکه هدایت مرارت‌های زیادی برای چاپ کتاب‌ها و داستان‌ها متحمل می‌شده است)، می‌توان گفت که هدایت در این مجموعه، مهارت زیادتری پیدا کرده‌ است و کاملاً بر روی عناصر داستانی تسلط پیدا کرده است؛ در کنار شخصیت‌پردازی‌های قوی خود (که از همان ایتدا، نقطه‌ی قوت او بود)، به خوبی بر روی فضاسازی، توصیفات و تعلیق در داستانگویی‌اش تمرکز کرده است.
اما هدایت هنوز هم بدش نمی‌آید که حرف‌ها و نگاهش درباره‌ی زندگی و عشق و دین و ... را به صراحت در داستان و بر سرِ زبان شخصیت‌هایش بگذارد.
از ویژگی‌های خوب هدایت، تجربه‌گرایی و توجه وی به ژانرهای داستانی و خلق و برساختِ فضاهای متنوع در داستان‌هایش می‌باشد (فارغ از کیفیت آن‌ها)؛ در داستان اول (س‌ گ ل ل)، به سراغ یک فضای دیستوپیایی می‌رود و احتمالاً اولین داستانِ علمی-تخیلی ادبیات معاصرمان را می‌نویسد. در داستان دوم، فضایی روستایی را تصویر کرده و باز هم راوی مصائب زنان مملکتش می‌باشد. در داستان «آفرینگان»، هدایت در داستانی سوررئال، بشدت به دین حمله می‌کند. در «آخرین لبخند» تلاش می‌کند تا دل دلِ داستان‌های تاریخی (که گویا در آن زمان محبوبیت داشته‌اند)، فضایی مورد علاقه‌ی خودش بیافریند. و حتی در «پدران آدم»، زمان و کاراکترهایی ماقبل تاریخی انتخاب می‌کند.

و اما نخی که همه‌ی داستان‌های این مجموعه داستان متنوع را در کنار هم قرار داده است، مضمون «عشق» است؛ هدایت تلاش کرده است تا با قرار دادنِ عشق در فضاها، زمان و مکان‌های متنوع، به خوانش و معنای جدیدی از آن برسد؛ آدم‌های هدایت در جستجوی عشقِ واقعی هستند و تلاش می‌کنند تا آن را برای خود معنا کنند.
و نکته‌ای که بی‌درنگ به ذهن متبادر می‌شود، این است که آیا خفقان‌ سیاسی و سانسورهای شدیدتر، دلیلِ انتخابِ این مضمونِ احتمالاً کم دردسرتر و دوری از خلق داستان‌های صریح‌تر اجتماعی نمی‌باشد.
به هر حال، براساس اکثرِ این داستان‌ها، به نظر می‌رسد که هدایت بطور کلی نگاهی خوشبینانه و حتی نجات‌بخش و آرامش‌بخش نسبت به عشق دارد.



پ‌ن: خوانش به همراه رویا و سعید، در ادامه ی مطالعه ی تاریخیِ ادبیات داستانی معاصر

[Ehsan'Shokraie' · Rating 5 out of 5]

مجموعه ی سایه روشن قلم روان هدایت را نشان می دهد,زمینه ی افکار,ایده ها و مطالعات او..بنظرم اگر قرار بود ادبیات ایران اینده ای مانند ادبیات روسیه داشته باشد,هدایت همان گوگول بود که دیگران از زیر" سایه روشن" او بیرون می امدند! :)

[Mahdi Ghasemi · Rating 5 out of 5]

مطلب بلند است و زین سبب پوزش میطلبم.

1) اغلب نوشتن درمورد کارهای هدایت بسیار دشوار است چون با یکی دو مضمون و منظور و مقصود سر و کار نداریم. قلم سحرانگیز این نویسنده ، ژرف ترین مضامین فلسفی بشر را _ از آن قبیل مضامین که هنوز لاینحل باقی مانده اند _ در قالب ادبیاتی استثنایی و زبانی کاملا کوچه بازاری و روان ، در کمترین صفحات ممکن بیان میکند. فکر و اندیشه های هدایت بسیار فراتر از زمانِ خود سیر میکرد و چه بسا هنوز هم ورای زمانِ ما سیر میکند و داغِ او هنوز داغِ ماست و تمام این ها سبب شده است که او را همچون نگینی درخشان در ادبیات فارسی ببینم و من حتی میخواهم بگویم هدایت با مشهورترین نویسندگان غربی میتواند کوس برابری بزند.

2) آثار هدایت بشکلی پیچیده ولی آشکار با زندگیِ خصوصی هدایت پیوند خورده است. برای همین است که اغلب میشنویم که میگویند:
- هدایت خوندی؟
و کمتر میگویند :
-سه قطره خون خوندی؟ یا سگ ولگرد رو خوندی؟
هر وقت بخواهیم از اثری صحبت کنیم یا مطلبی از هدایت را به نقد بکشیم به ناچار مجبوریم خودش را در کنار شخصیت هایش بسنجیم.

3)چنین می اندیشم که گستره ی فکری این نویسنده بسیار پر دامنه بوده است. همین مجموعه داستان سایه روشن که شامل هفت داستان کوتاه است (و البته سگ ولگرد و سه قطره خون) ، ولی بهتر است بگویم خواننده با هفت مضمون فلسفی زنده سر و کار دارد که بر تمامی شئونات اجتماعی و سیاسی و هنری زندگی بشر سایه افکنده است. صحبت کردن در مورد هر داستان وقت و انرژی ویژه ی خود را میطلبد. اما بطور کلی میتوان مضامینی نظیر :
۱.س.گ.ل.ل( پیامدهای عِلمگرایی )
۲.زنی که مردش را گم کرد ( زن ستیزی و مردسالاری )
۳. عروسک پشت پرده( تنهایی و بیگانگی )
۴.آفرینگان ( ابدیت و زندگی بعد از مرگ از دیدگاه دین زردشت )
۵.شب های ورامین ( ابدیت و زندگی بعد از مرک از دیدگاه اسلام)
۶.آخرین لبخند ( تاملاتی در فلسفه بودا در قالب داستان تاریخی برمکیان و عباسیان)
۷.پدران آدم ( نگاه داروینی به پیدایش انسان )

4) ولی شگفت آنجاست که هر کدام از این داستان ها مضامین ، نماد و شخصیتی را داراست که بعضا بصورت رشته های پنهان و ظاهرا دگرگون شده در بوف کور هویدا میشوند. سایه روشن به سال ۱۳۱۲ و بوف کور به سال ۱۳۱۵ نوشته شده است. مثلا در داستان عروسک پشت پرده ، مهرداد در قبال دخترعمویش درخشنده همان تمایلات رانشی را دارد که راوی نسبت به لکاته در بوف کور. مهرداد مجسمه ای از یک زن را به درخشنده ترجیح میدهد چون تمامی خصایص آرمانیِ وی در این مجسمه جمع شده است. این مجسمه پیش فرض همان دختر بی جان و موهومِ بوف کور است.

5)با این اوصاف ، مطالعه آثار هدایت ، حتی به ترتیب تاریخ تالیفشان یک حالت پژوهشی به اراده ی خواننده میدهد و نتایج این پژوهش و درک همه جانبه و نزدیک شدن به دورنمای یک بوم ، مستلزم کنار هم نهادن عناصر و نمادهای جزئی تر است. گویا با یک سلسله کلاژبندی میشود به زوایای فکری نویسنده دست یافت نه صرفا با مطالعه یک یا دو اثر. ( هر چند آن آثار مقبول عامه تر باشند نظیر بوف کور و الخ )
همچنین ، تجربه ی شخصی من میگوید که هدایت و کافکا بسیار بهم نزدیک هستند. مطالعه عمیق این دو نویسنده درهای فهم و درک بیشتری بسوی ما باز میکند.‌

14 خرداد 99

[Amir · Rating 2 out of 5]

چه اصراریه که راوی عقاید خودش رو بگذاره دهن شخصیت‌های داستان؟ با اختلاف ضعیف‌ترین مجموعه داستان از صادق هدایت بود که خوندم. شاید کمی و اندکی فقط می‌شد عروسک پشت پرده رو خوند و ازش لذت برد. بقیه تباه بودند. تباه
.

[Amin · Rating 2 out of 5]

سایه روشن که از هفت داستان کوتاه تشکیل شده، به جز داستان اول یعنی س گ ل ل که داستان خوبی است و داستان دوم که زنی که مردش را گم کرد که داستان متوسطی است حرفی برای گفتن ندارد و پنج داستان دیگر جزو داستانهای ضعیف هدایت هستند

س گ ل ل داستان بلندپروازانه و آخرالزمانی درباره عشق و ارتباط آن با دنیایی ضدعشق است. زنی که مردش را گم کرد نوعی تبارشناسی زن و مرد ایرانی را دنبال میکند و همه شخصیت ها تیپی ایده آل از نمونه های خود در دنیای واقعی هستند که همه هم درگیر جهالت خود اند. عروسک پشت پرده داستانی کلیشه ای در نقد نگاه مردی ایرانی به عشق در فرنگ است که تبدیل به نوعی فتیش بر مبنای آموزه های خرافی میشود. آفرینگان هم مجموعه ای از جملات گل درشت در نقد فرهنگ عوام و عقایدشان است که در شب های ورامین هم به نوعی تکرار میشود و البته رگه های نژادپرستانه و عرب ستیز دوباره رخ مینمایند. اوج این دیدگاههای ضد عرب و نژادی در داستان آخرین لبخند است که هدایت را در قامت یک ایدئولوگ مینشاند. سرانجام پدران آدم داستانی نمادین درباره انسانها و در واقع میمونهایی ساده لوح و تابع قدرت است. موافقم که انگار داستانهای خوب هدایت در ابتدای مجموعه ها هستند

برای هر داستان به طور جدا در صفحه آن نیز نوشته ام

[Atefeh · Rating 5 out of 5]

به عنوان کسی که شروع ادبیات فارسی براش با صادق هدایت بوده و تا حدی این فرد رو دوست داره که برای کتاب هاش تصویر سازی و لوگوتایپ شخصی انجام میده و اونارو برای خودش کاور می‌کنه باید بگم بعد این همه سال هنوزم با اطمینان کتاب هاشو دستم می‌گیرم.
چیزی که در آثار صادق هدایت همیشه و همیشه باعث میشه شگفت زده بشم و نمیفهمم چرا عادت نمیکنم بهش، هوش و دانایی هدایت از تمام مسائله.
چه گره هایی که با خوندن کتاب هاش در ذهن من باز شد، چه نوشته هایی که کمکم کرد با زندگی دل‌گدازم کنار بیام.
بجز بوف کار، بقیه کارهایی که از هدایت خوندم به این دلیل بوده که توی پاورقی یه کتاب تخصصی دیگه ارجاع دادن به داستان های هدایت، برای مثل داستان آخرین لبخند که بخاطرش اومدم سر وقت این کتاب و دیدم نه، مثل اینکه بقیه داستان ها از لونی دیگه گیران.
سایه روشن رو به همه پیشنهادش می‌کنم چون داستان ها و روایتشو�� گرچه ساده و قابل فهم هستن، متفاوت و جالب ان، دوست داشتم کمی پیچیده تر بودن ولی باز هم از میزان علاقه من برای خوندن باقی برگه ها کم نکرد. با داستان اول متوجه شدم ژانر علمی_تخیلی انقدر ها که فکر می‌کردم با زبون و فرهنگ ما نمیتونه بیگانه باشه، نمیدونم چرا ولی من رو یه جورایی یاد کتاب اهالی نه هادی پاکزاد انداخت، از وجه سادومازوخیستی داستان دوم بهتره بگذرم، داستان سوم هم اگه فیلم ساحره رو دیده باشید اقتباسی از همین داستانه، واقعا که نمیدونم چی بگم از میزان تنوع داستان ها، شب های ورامین هم به من وایب داستان های شرقی رو میداد، مثلا داستان های اوئدا آکیناری، آخ چقدر خوب میشد که آخرین لبخند طولانی تر بود، داستانی درباره خاندان برمکیان که می‌تونیم توی ذهنمون بجز چندتا اسم و کارهاشون در زمان عباسیان، بهشون جون و شخصیت بیشتری بدیم، پدران آدم هم بهترین داستان برای پایان بود، جا داره کمی با صادق شوخی کنم که قشنگ معلومه خاموش بودن دماوند توی مخت بوده و باید یه طوری حتی شده با کلمات روشنش می‌کردی، می‌تونستم بیشتر شگفت زده بشم اگه همین چند وقت پیش دماوند خودی نشون نداده بود، در هر صورت امیدوارم همون‌طور که نوشتی، به داستان پدران آدم نزدیک بشیم، چکار کنم؟ بی دلیل که از قلم نویسنده خوشم نمیاد!

[NAMIK SOMEL · Rating 5 out of 5]

Alacakaranlık, yazarın ünlü romanı Kör Baykuş’ ta hemen önce yazdığı öykü kitabıdır. Kitabın içinde yer alan yedi öykünün hepsi farklı tarzda ve farklı lezzette.
• SGLL bir serumun adıdır aslında, bu serum üreme yetisini yok eder, şevhet duygusunu tamamen ortadan kaldırır. Ancak kişinin bedensel ve zihinsel sağlığına zarar vermez. Prof. Rak’ın bu buluşu insanlara uygulandığında öngörülmeyen bir toplumsal karmaşa başlar. Bilim kurgu, distopik bir öyküdür. Bütün distopyalarda olduğu gibi doyum, mutsuzluk, intihar gibi bir ok duygular aktarmaktadır. Hayyam etkisi de vardır.
• Erkeğine Kaybeden Kadın kitaptaki en çarpıcı öykü. Doğu toplumlarında yer alan dayak, çok eşlilik, vefasızlık, sevgisizlik, vefasızlık, kötü arkadaş, hurafeler, sıtma, esrar bağımlılığı gibi bir ok kavramı ustaca ele alır.
• Perde Arkasındaki Bebek Fransa’da eğitim görmesine rağmen görücü usulü ile evlendirilmeye alışan bir gencin ruh durumu Freud’çu bir yaklaşımla ele alınır.
• Dua Ölüm ve Ruh kavramları üzerine bir tartışma açar. Olayın kahramanları ruhlardır. “Yeryüzünde bir kaçış umudu var. O da ölüm, ölüm! Burada ölüm de yok. Bizler mahkûmuz; duyuyor musun? Kör bir iradeye mahkûmuz.” Zerdüşt mezarlığında geçer.
• Verâmin Geceleri Gülnaz’ın öyküsü, öteki dünya, ruh çağırma, batıl inançlar gibi konuların irdelendiği çarpıcı bir öyküdür.
• Son Gülüş İran’ın İslamlaşma süreci, Arap-Fars çekişmeleri, Budizm gibi önemli temalar içeriyor.

[Yeg · Rating 3 out of 5]

صادق هدایت کتاب #۵

۱. داستان س.گ.ل.ل

داستان س.گ.ل.ل دنیایی را به تصویر می‌کشد که به پایان رسیده است و مردم دیگر هیچ دلیل و انگیزه‌ای برای زندگی ندارند. او جهانی را تصویر می‌کند که بیشتر شبیه به دنیای امروز است به این معنا که هدایت دنیا را در صد سال آینده دیده است.

· · ─ ·✶· ─ · ·

۲. داستان زنی که مردش را گم کرد

این داستان که یکی از موفق‌ترین داستان کوتاه‌های هدایت به‌شمار می‌آید سیمای زن متحجر ایرانی را در آن دوره به خوبی به نمایش گذاشته است. زنی که خود را تماما اسیر مردی کرده است که بدترین ظلم‌ها را در حق او کرده و با نهایت شقاوت او و بچه‌اش را رها کرده ولی زن شبیه به موجودی که تن به اسارت و حقارت داده هنوز خود را محتاج مرد خود می‌داند و به دنبال او می‌رود و حاضر تحت هر شرایطی او را تحمل کند.

· · ─ ·✶· ─ · ·

۳. داستان عروسک پشت پرده

منم مثله خیلی های دیگه بنظرم عجیبترین داستان کتاب و یکی از داستان هایی که از صادق هدایت معروف به جا مانده و خیلی مورد بحث هست همین داستان بود. داستان مدرنی است که ده‌‌ها سال بعد از هدایت در جامعه اتفاق می‌افتد. داستان خانوادۀ سنتی که پسری نه برای خودش بلکه برای خودشان بار آورده‌اند و کشته شدن درخشنده‌ای که کشته‌شدن خیلی چیزهاست.

· · ─ ·✶· ─ · ·

۴. داستان آفرینگان

این داستان یکی از بهترین‌های کتاب است و مکالمه‌های بسیار عمیق و زیبایی دارد.

· · ─ ·✶· ─ · ·

۵. داستان شب‌های ورامین

این داستان، ماجرای خوب و کوتاهی بود که نشان می‌دهد باور موهومی چگونه از ترس شکل می‌گیرد.

· · ─ ·✶· ─ · ·

۶. داستان آخرین لبخند

· · ─ ·✶· ─ · ·

۷.داستان پدران آدم

این داستان بیشتر مفهوم اخلاقی دارد که چگونه همیشه دوروها و فرصت‌طلب‌ها بر مسند قدرت می‌نشینند

[Parham · Rating 4 out of 5]

از بهترین ها و فراموش شده ترین های هدایت

شاید بین تمام نوشته هایی که از هدایت خوانده ام، بلندپروازی و پیشرویِ یک نویسنده در حدواندازه ای که در ((سایه روشن ))مشهود است ، جای دیگری یافت نشود(مگر در بوف کور ). در مجموعه های قبلی مانند ((سه قطره خون )) و ((زنده بگور))اغلب با داستانهایی روبروئیم که مضامین ملموس و عینی تری به نسبت دارند - حتی شاید برای خواننده ی زمان حیات هدایت - اما پرداخت و روایت آنهاست که نو جلوه می نماید. اینجا در ((سایه روشن))،مضامین را هم انتزاعی تر و خاص تر می یابیم ، که همین آوانگاردیسم هدایت و ابتکارِ ادبی او را تشدید می کند . اگر مجموعه آثار هدایت را
عمارتی وسیع تصور کنیم ، همه ی آن جزوات اسم و رسم دار ترِ هدایت نظیر "سه قطره خون" ، "مازیار" و "سگ ولگرد " سرسرا ، سالن غذاخوری،ایوان و اتاق خواب کاخی هستند که نمای بیرونی کاخ "بوف کور " است ؛ هروقت می خواهیم وارد ساختمان و بنایی شویم ، درواقع نمای بیرون به چشم تحکم میکند که اول او را نظاره کنیم و بعد داخل شویم و نسبت ِ بوف کور با حافظه هم همین است ، بشنو و بخوان هدایت ! و به یاد بیاور بوف کور ! . و ((سایه روشن)) کجاست ؟ در پشتِ کاخ ، هزارتویی سراسر سبز و سبزه که گویا دافعه ی خاصی با خودش دارد ، و چرا پیچ وخم یک هزارتو نویدِ سرگیجه ای را ندهد که خودِ این سرگیجه ، خالق این دافعه باشد ؟ به هرحال بایستی مقابل این دافعه طاغی شد ، و از دیستوپیای ساختِ سال 1313 در ایران مبهوت شد( س گ ل ل ) ، از عقبۀ اجدادمان-میمون ها - در کراهت های انسانی انگشت به دهان ماند ( پدران آدم)، و سودای آزادی مدرنیته برابر غل و زنجیر سنت را داشت (عروسک پشت پرده)، و البته دنیای پس از مرگ را همانطور تصور کرد که گاهی این دنیای عینی را تصور میکنیم، با همان سرگشتگی، ملال و بیهودگی ( آفرینگان) و لب کلام ، فهمید که ((سایه روشن )) کتابیست برای همه کس

[Essareh · Rating 4 out of 5]

«خواب دیدم که تو را کشته‌ام و مرده‌ات را در آغوش کشیده‌ام.»
یادم نیست آخرین ریویویی که نوشتم برای کی بود. حداقل هفت‌روز گذشته. قرار بود امروز اولین امتحان این ترمو بدم.
امروز فقط نشستم و کل سایه‌روشن رو خوندم؛ برخلاف بقیهٔ مجموعه داستان‌های هدایت که کم‌کم می‌خوندم.
وضع اینترنت خرابه و احتمالاً وقتی وصل بشه هم یادم نمی‌مونه به گودریدز سر بزنم؛ برای همین می‌نویسم و هروقت که شد می‌ذارمش.
بالأخره یه چیزی تونست ذهنم رو آروم کنه.
س.گ.ل.ل داستان موردعلاقه‌م بود؛ قصه‌ای از انسان دوهزارسال بعد.
زنی که مردش را گم کرد رو هم دوست داشتم.
تصور‌ کردم که تیم برتون می‌تونه آفرینگان و شب‌های ورامین رو با اندکی‌ تغییر توی پایان‌بندی بسازه.
عروسک پشت‌پرده رو هم قبلاً خونده بودم ولی این‌بار برام جالب‌تر بود.
همین‌ها.

ممنون که خوندید.💙

۳۰ خرداد ۱۴۰۴
از جنگ فرار کرده، در خونه‌باغ.

[Hosna · Rating 5 out of 5]

هرچه هدایت نوشته شاهکار است. کاش بود و می‌دید تهران همان شهر پر از آسمانخراشی شده که اینجا نوشته است. صادق هدایت به خوبی از همه‌ی جریانهای هنری و علمی زمان خودش آگاه بوده و این در نوشته‌هایش هویداست. وصف روضه‌خوانی قاسم در جشن عروسی زرین کلاه خنده‌ی تلخی به سرنوشت ایران و ایرانی است. او از زمان میمونها داستان می‌گوید تا برمکی و تهران همان روزی که هدایت می‌شناخت و حتی آینده‌ی تاریک انسان و روان تاریکتر او. همه جا دین را به تمسخر می‌گیرد و جهان باقی را دروغ می‌شمارد. کاش برایمان بیشتر نوشته بود.

[Night0vvl · Rating 3 out of 5]

این مجموعه شامل هفت داستان از هدایت بود که حقیقتا برای من چندان جذابیتی نداشتند و به نظر داستانهای خیلی ساده و شاید کلیشه ای بودند. با این حال دو داستان عروسک پشت پرده و پدران آدم علی رغم کشدار بودنهای افراطی و غیر لازم ، جاذبتر از سایر داستانها بود و نهایتا اینکه هفت روایت انتقادی این مجموعه در حد شاهکارهای هدایت نبود.

[Biron Paşa · Rating 2 out of 5]

Kör Baykuş'u sevenleri hayal kırıklığına uğratacağını düşündüğüm bir Sâdık Hidâyet kitabı daha. Sanırım böyle bir beklentiden külliyen vazgeçmek gerekiyor. Aylak Köpek için de benzer tarzda şeyler yazmıştım, bu kitap ilk iki öyküsüyle ondan daha iyiydi, ama Hidâyet'in yine sallapati, özensiz, klişe ve tahmin edilebilir öyküleri çoğunluğu oluşturuyor.

Kitap yedi öyküden oluşuyor. İlk öykü S.G.L.L. bir bilim kurgu öyküsü. Hidâyet'in olgunlaşmamış, çiğ denebilecek yazarlığı dikkat çekiyor. Bu tarz gelecekte geçen öykülerde bana en komik gelen şey, gelecekte hangi zamanda geçerse geçsin, tam olarak yazıldığı zamana bir atıfta bulunma, kıyaslama çabası dikkat çekiyor. Biz bugün biriyle konuşurken "560 yılında dünya, biliyorsun, böyle değildi, bugün telefon diye bir şey var, kulağına götürüp konuşuyorsun, televizyon diye bir şey var, renkli renkli, insanların görüntüleri dönüyor, inanamazsın," falan demiyoruz sonuçta. Hikâyenin geneline yayılan yapaylık haricinde, Sâdık Hidâyet'in ölüm meselesine, hayatın anlamsızlığı üzerine yazdıkları, yeni olmasa da, okuması keyifli. Kitabın en iyi ikinci öyküsü denebilir.

İkinci hikâye Erkeğini Kaybeden Kadın, kitabın en iyi öyküsü. Ki normalde vasat bir öykü denebilir, öyle ahım şahım bir şeyi yok: İran'da sıradan bir kadının yaşadığı sıkıntıları anlatıyor, iyi bir gerçekçi hikâye. Okurken, evet, bu aynen böyle olmuştur diyebiliriz. Şiddetten zevk alma temasının işlenmesi ilginç.

Perde Arkasındaki Bebek hikâyesi Lars and the Real Girl filmini izleyenler için ilginç olacaktır. O filmdekiyle aynı konu işleniyor denebilir. Ama hikâyenin sonu çok kötü. Bir de önsözde, arka kapakta Freud ismi zikredilmiş bu hikâye için, ama ben ne alaka pek çözemedim. Herhalde YKY oraya öyle yazdıysa vardır bir hikmeti.

Bundan sonrası üzerine konuşmak pek anlamlı gelmiyor. Çok basit, özensiz, başından sonunu tahmin edebileceğiniz hikâyelerden oluşuyor.

[Bahar meow · Rating 4 out of 5]

"همه چیز روی زمین و آسمانها دمدمی، موقتی و محکوم به
نیستی است. چرا ما بخودمان امید زندگی جاودانی را میدهیم؟"
(داستان آفرینگان)

°آفرینگان: آفرین و درود فرستادن به روان درگذشتگان

[Mohammadreza · Rating 3 out of 5]

در مقایسه با سایر آثار هدایت سایه روشن از سطح ادبی متوسطی برخوردار بود

[Amin Tuysserkani · Rating 3 out of 5]

جزو بهترین کارهای صادق هدایت نیست. مجموعه داستانی که جز دو داستان چندان ارتباطی با سایر داستان‌ها برقرار نکردم.
داستان زنی که مردش را گم کرد و داستان عروسک پشت پرده جذاب و خیلی خوب بودند ولی بقیه...
اما نثر روان هدایت واقعا تاثیرگذار است و به‌نظرم هنوز بعد از یک قرن روانی و دلنشینی زبان هدایت مثال‌زدنی است.

[Sezgi · Rating 5 out of 5]

Yine öyküleriyle insanı eşekten düşmüş karpuza benzeten bir Sadık Hidayet kitabı okudum.

S.G.L.L
Jules Verne’den etkilenmiş yazar. Black Mirror dizisinden bir bölüm izliyormuşum hissi veren bir ütopya diyebiliriz. Tabii hayatı sınırlandırmanın tehlikeleri kadar, cinsellik ve aşkın yok oluşuyla insanların neler yaşayabileceğini de düşündürmüş oluyor. Farklı ve sanki Ursula L. Guin okuyormuş hissi yaratan bir öyküydü.

Erkeğini Kaybeden Kadın
Şok içinde okuduğum, İran kadınının bugün dahi içinde bulunduğu durumu çok net belirten bir hikâye bu. Freud etkisini çok bariz görüyorsunuz, cinsel düşünceler hep şiddet fikrine dayanıyor. Kadının toplumdaki yeri diye bir şeyden söz etmek çok zor çünkü öyle bir şey yok. İçeriğine mi şaşırayım, sonuna mı bilemiyorum ama okuduktan sonra herkese anlatıp ‘’nasıl bir şey bu ya?’’ dediğim bir konusu var.

Perde Arkasındaki Bebek
Ben bu öyküde bahsedilen delikanlının Sadık Hidayet olduğunu düşünüyorum. Kendi hayatını ve bunalımlarını anlatmış gibi hissettim. Görücü usulü bir evlilik yaptırmaya çalışılan bir delikanlı ve yurtdışı eğitiminde bütün fikirlerini indirgediği bir şeyle eve dönmesi üzerine ilerliyor. Her öyküsü gibi bu da çok ilginç. Kaçış düşüncesi mi desem toplumsal baskı mı bilemiyorum. Aslında her şeyden biraz var.

Dua
Hayaletlerden uzak tutamıyoruz galiba yazarı. Diğer kitabında da beni ürküten hayaletli, inli cinli bir öyküsü vardı. Tabii bu daha az korkunç. Birkaç hayaletin arasında geride bıraktığı üvey kızına bakmak için dönen Zerbanu’yu okuyoruz. Burada yazarın ölümden sonraki yaşam, Tanrı ve mezara girdikten sonrası hakkındaki karmaşık fikirlerine şahit oluyoruz.

Veramin Geceleri
Birbirini çok seven bir karı koca ama fikirleri ayrı. Kadın ahirete inanıyor adam ise reddediyor. Biraz hüzünlenmedim desem yalan olur.

Son Gülüş
Sadık Hidayet bilindiği üzere Fars milliyetçisidir. Kültürünü ve milletini küçülten, medeniyetten uzaklaştıran her şeye karşı. Bu öyküde de İran’ın başına gelen Arap istilalarına bakışını anlatmış. Bu hikâyede anlatılanlara bakıldığında kendisiyle birebir aynı düşünüyorum ve mücadelesi önünde şapka çıkarıyorum. Medeniyet kazanacak. :D

İnsanın Ataları
Birbirine aşık olan iki maymun ve onların evlenmesini istemeyen kız maymunun babası. Çok tanıdık değil mi? :D İnsanlar üzerinden değil de maymunlar üzerinden anlatılarak mükemmel mesajlar verilmiş. Okunmalı.

[Farhad · Rating 5 out of 5]

سایه روشن پس از زنده بگور و سه قطره خون سومین مجموعه داستان هدایت است که احتمالا می بایست در راستای زبانی و فضاسازی دو مجموعه پیشین باشد اما چنین نیست. داستان های این مجموعه متنوع است و از مایه های فلسفی و عمیق که تجربیات تازه ای در داستان نویسی ایران است تا دلمشغولی های همیشگی هدایت ادامه می یابد. ماحصل اندیشه هدایت در این مجموعه که البته در سراسر زندگیش نیز ادامه یافت پوچ بودن هستی، غنیمت شمردن دم و علم به این موضوع است که تمام تلاشهای بشر هیچ حاصلی ندارد پس می بایست همه این تلاشها در راستایی باشد که برای بشر لذت بخش و راضی کننده تلقی شود.
عروسک پشت پرده، شبهای ورامین و زنی که مردش را گم کرد همان نشانه های هدایت را دارد ک ه به سراغ حدیث سرگشتگی انسان می رود. س.گ.ل.ل. نوشتاری فلسفی است که انگاره های آن به نحو کمرنگ تری در پدران آدم تکرار می شود و بالاخره آفرینگان و آخرین لبخند تجربیات نویسنده ما در بازپروی نمادهاست که البته عشق او را به ایران و فرهنگ ایران نشان می دهد.

[فؤاد · Rating 3 out of 5]

بیشتر داستان های این مجموعه رو قبلاً این جا و اون جا خونده بودم.
فقط سه تا داستان آخر (شب های ورامین، آخرین لبخند، پدران آدم) رو نخونده بودم و جدید بود.

از بین داستان هاش، عروسک پشت پرده برای من گیراتر از بقیه بود، هر چند باقی داستان هاش هم کم و بیش خوبن.

[Mohammad.H Abdoli · Rating 4 out of 5]

یکی از بهترین آثاری که صادق هدایت خوندم توی این کتاب بود.
پوچی که هر چه زمان میگذرد و انسان مدرن میشود بیشتر برای آن محرز میشود و به آن نزدیک میشود و میفهمیم زندگی چندین دلیل برای ادامه ندارد و وای به حال روزی که آن هم از ما بگیرند......

[Ali · Rating 2 out of 5]

در مورد هدایت و آثارش جداگانه در وبلاگ گودریدز نوشته ام؛
http://www.goodreads.com/author_blog_...

[Moha · Rating 3 out of 5]

داستان "س گ ل ل" از این مجموعه برای من خیلی جالب بود و موارد متعددی به اون ارجاع دادم.

[Pourya · Rating 3 out of 5]

داستان اول - س.گ.ل.ل:
تفسیر نگاه انسانهایی که هزاران سال بعد از ما در زمین زندگی میکنند. نگاهی که نویسندگان، هنرمندان و فلاسفه هم در آثارشون به اون اشاره میکنند. مانند نگاهی که ما امروزه به انسان های قبل از خودمون داریم. یک نگاه از بالا به پایین.
در این داستان، ترکیبی از نگاه نئوریالیسم و نهیلیسم رو میبینیم که تقریبا در تمام آثار هدایت وجود داره. که البته بنده با این نگاه نهیلیسم مخالف هستم، به این دلیل که درک ضرفیت های عقلیِ انسان های آینده در ذهن انسان های این دوران نمی گنجه، همانطور که انسان های چند هزار سال پیش ضرفیت تفکر بمانند انسانهای کنونی رو نداشته اند و از سویی موجودات همیشه در سیر تکامل در حال نبرد برای زنده ماندن هستند.

از نکات ظریف دیگر این داستان، اشاره به گذر انسان ها از خرافات و عقاید عقبمانده می باشد.
یک دسته ناخوش و شهوتپرست برای استفاده خودشان برای احتکار، عشقورزی را به آسمان رسانیده بودند

که در اینجا هدایت اشاره ایی به احوالات دوران خودش (و متاسفانه هنوز در دوران ما) میکنه.
تفسیری از بلوغ تفکر بشری:‌ زمانی که بشر به درجه ایی از فهم رسید که نباید ساختهُ دست خودش را بپرستد و روزی که انسان به درجه ایی از فهم و تفکر خواهد رسید که نباید ساختهُ فکر خود را بپرستد!
داستان دوم - زنی که مردش را گم کرد:
داستانی انتقادی بر نگاه جامعه به زن در ایران - در زمان هدایت
داستان سوم - عروسک پشت پرده:
بخاطر دارم سال های اولی که از شهرستان به تهران رفتیم، همین حس مهرداد رو داشتم و شکاف رو بین خودم و دوستانم میدیدم! صفحات نسخه این داستان تجدید خاطرات بود.
این داستان تفسیری نئورئالیسم درباره موج غربزدگی یا اروپا زدگی بود که هدایت در زمان خودش میدید که بسیاری از ایرانیان از قشر بالای جامعه درگیر آن شده بودند!‌‌ این نگاه در دیگر اثار هم دیده میشه!‌ شکاف اعتقادی، اجتماعی و حتی روانشناختی میان کراکتر های داستان های هدایت. این رو در داستان شبهای ورامین هم میبینیم.

[Cubukcu · Rating 2 out of 5]

Yazar SGLL adlı öyküsünde ilimkurgu yada distopya tarzı bir öykü denemiş, çok sevmedim. Erkeğini kaybeden kadın bence kitabın tek güzel öyküsüydü. Hem iranı hem de insanların ve toplumun zalimliğini çok iyi yansıtıyor. Perde arkasındaki bebek bence hukukçuların favori değimiyle yaşamın doğal akışına aykırı. Karakter ve davranışları sanki çok abartılı. Diğer öykülerdeyse özellikle dua da yazarın budizm etkisinde kaldığını düşünüyorum. Kurgu ve anlatım yönünden de pek sevemedim.

[Peymanjafari · Rating 5 out of 5]

بسيار زيبا و درخور تأمل بود اين كتاب
مخصوصا با نگاهي ك نسبت به زندگي پس از مرگ از ديدگاه زرتشت
در داستان ديگر سرنوشت انسان پس از مرگ از نظر اسلام
و همچنين تنهايي در داستان عروسك پشت پرده و .....
خيلي لايه هاي زيرين بسياري داره
لطفا كارهاي صادق هدايت به ترتيب تاريخ انتشار خونده بشه
چون خيلي از كتابها پيش نياز يك ديگرند

[مرجان محمدی · Rating 1 out of 5]

مجموعه داستان هایی نه چندان زیبا.مانند دیگر کارهای هدایت پر از ناامیدی.

[Aslı Can]

Erkeğini Kaybeden Kadın ile Perdenin Arkasındaki Bebek'i sevdim özellikle. İkisi çok farklı şekillerde güzeldi.

[Jaber Daneshamooz · Rating 3 out of 5]

بازتاب دهنده ی تفکرات هدایت که منشا آن بررسی اشعار خیام و بررسی فلسفه هند است

[Mammad.Yd · Rating 3 out of 5]

درست بعد سه قطره خون سایه روشن رو خوندم و واقعاً باید بگم پیشرفتو حس کردم، هرچند هنوزم خیلی جای کار داره.

داستان اولیو که چند خط خوندم از تعجب داشتم بال در میاوردم، چون هدایت یه داستان تقریباً علمی تخیلی(و حتی سایبرپانکی) نوشته بود‌. بلیدرانر داشتیم وقتی بلیدرانر مد نبود.

البته خب، هدایت واقعاً بد نوشتتش. مجدداً تکنیک‌های لوس و ضعیف، شخصیت‌هایی که جون ندارند و نویسنده مدام داره از قالب کاراکترها فلسفه‌بافی می‌کنه. با این حال من از همین داستان متوجه شدم هدایت چه آدم باهوشیه.

با خوندن سه قطره خون فهمیدم هدایت مشاهده‌گر قوی‌ایه ولی نمی‌دونستم اندیشه‌هاش چنین عمق و ظرافتی دارن. هدایت جزو اولین‌ها در داستان‌نویسی بود و این ضعف‌ها در داستان‌گویی طبیعیه، چون ادبیات داستانی اون موقع صبغه‌ای نداشت‌‌. احتمالاً اگه ۵۰ سال دیگه بدنیا میومد با یک نویسنده بسیار قوی‌تر روبرو بودیم.

داستان زنی که مردش را گم کرد منو متعجب کرد، چون توی دو داستان متوالی هدایت از شخصیت اصلی زن استفاده کرد. بر خلاف داستان اولی، این داستان واقعاً خوب بود و فکر می‌کنم حرف‌های زیادی راجع بهش می‌شه زد. هدایت این دفعه فلسفه‌بافی‌ها و عقاید معمولشو تحمیل نمی‌کنه و قوی‌ترین شخصیت‌پردازی‌ای که تا حالا ازش دیدم رو انجام می‌ده. دست مریزاد‌.

داستان عروسک پشت پرده هم مثل داستان گجسته دژ سه قطره خون بود، وقتی در جریان داستان بودم گفتم به به یه شیوه جدید از هدایت و درود می‌فرستادم بر قدرت قلم و ظرافت اندیشش، در واقع این از گجسته دژم بدتر بود چون داستان واقعاً عالی داشت پیش می‌رفت تا این که هدایت تصمیم می‌گیره از همون تکنیک لوس اشتباه سهوی یک مرد و کشتن عزیزش بهره بگیره و داستان رو برام زهر کرد.

آفرینگان مایه داستانی خوبی داشت ولی هدایت با فلسفه‌بافی غرقش می‌کنه و عملاً گند می‌زنه به داستان. راجع به شب‌های ورامین هم باید بگم هوم، خب که چی تهش؟

آخرین لبخند هم که اصلاً داستان نیست و تاملات شخصی هدایت راجع به بودائه. همون جور که داستان مردی که نفسش را کشت تو سه قطره خون تاملات شخصیش راجع به عرفان و تصوف بود. نمی‌دونم چرا نمی‌تونه از این جور شیوه‌ها دل بکنه. حداقل مقالش کن، چه اصراری به داستان کردنش داری.

به نظرم تنها چیزی که راجع به داستان پدران آدم می‌شه گفت یه وات ده فاک بزرگه. وات ده فاک واقعاً! البته که خلاقیتشو برام جذاب بود، ولی خب ناموساً این چی بود نوشتی. اگه قرار بود داستان تمثیلی باشه چرا انقدر همه چی ساده و پیش پا افتاده بود. عشق نجات‌بخش است و فلان و بهمان. به هر حال شجاعتشو در به مرحله عمل گذاشتن ایده‌های نامعمولش ستایش می‌کنم.

در کل همون داستان زنی که مردش را گم کرد نه تنها بهترین داستان کتاب بلکه بهترین داستانی بود که از هدایت خوندم(در کنار زنده بگور و مرده‌خوارها. البته جفت ازش ضعیف‌ترن)