L'Adieu au Corps

by David Le Breton

L'extrême contemporain condamne le corps, si peu à la hauteur des avancées technologiques de ces dernières décennies, un corps qui de plus en plus est vécu comme un membre surnuméraire qu'il faudrait supprimer.
Mettant le corps moderne en perspective, D. Le Breton montre que dans le discours scientifique contemporain, le corps est pensé comme une matière indifférente, simple support de la personne, à tel point qu'il devient un objet à disposition sur lequel agir afin de l'améliorer, une matière première où se dilue l'identité personnelle et non plus une racine identitaire de l'homme. Pour accéder du corps brouillon au corps accessoire, pour rester à flot dans un système toujours plus actif et exigeant, on doit se livrer à un bricolage sur soi à base de prothèses chimiques.
La techno-science sert à rectifier une matière première qu'il faut agencer autrement : assistance médicale à la procréation, examens redoutables d'entrée dans la vie qui suit l'existence anténatale, le soupçon à l'encontre du corps s'instaure et la médecine, faisant le tri, devient un biopouvoir, une forme scientifique et cruelle dénonciation du destin. Alors que certains biologistes rêvent d'éliminer la femme d'un bout à l'autre de la gestation, la cybersexualité réalise pleinement cet imaginaire de la disparition du corps et même de l'autre.
C'est ainsi que, pour certains, le corps n'est plus à la hauteur des capacités requises à l'ère de l'information et qu'il convient de s'en débarrasser en se forgeant un corps bionique auquel on grefferait une disquette contenant l'esprit. L'Adieu au corps est un constat terrible et argumenté de cette volonté implicite de notre monde occidental qui veut transformer et même liquider ce corps brouillon ; il montre par l'analyse comment se bouleverse à grandes enjambées l'univers symbolique qui jusque-là construisait la cohérence du monde.

Genres: Philosophy, Nonfiction

240 pages, Paperback

First published December 1, 1999

About the author

Professeur à l'Université de Strasbourg, membre de l'Institut universitaire de France et chercheur au laboratoire Cultures et Sociétés en Europe. Anthropologue et sociologue français, il est spécialiste des représentations et des mises en jeu du corps humain qu'il a notamment étudiées en analysant les conduites à risque.

Es profesor de la Universidad de Estrasburgo y miembro del Instituto Universitario de Francia. Muchas de sus obras se han traducido al español y han sido publicadas por editoriales como Nueva Visión, Seix Barral y La Cifra.

Reviews

[Aslı Can]

Diğer kitaplarının ismine şöyle bir göz atınca (Yüz Üzerine, Ten ve İz) David Le Breton'un beden üzerine fazlaca düşündüğü ve yazdığı anlaşılıyor, bu konuda oldukça radikal fikirlere sahip olduğunu da söyleyebilirim.

Bedene Veda'da temel olarak ele alınan mesele bedene yönelik modern yaklaşımlar. Yüzün ve bedenin kişiliğin bir yansıması, bir ifade biçimi olarak görülmesini ve bu doğrultuda bedene yapılan yatırımları eleştiriyor Breton. Bir noktaya kadar konuyla ilgili birçok kişiye oldukça makul gelecek fikirleri var fakat birkaç bölüm sonra mesele oldukça tartışmalı konulara geliyor; kürtaj, cinsiyet değiştirme ameliyatları, taşıyıcı annelik vb... Breton bu meselelerde de radikal tavrından ödün vermiyor. Burada kısaca özetleyebileceğim kadarıyla Breton'un fikri bedene ve olası bedenlere yönelik herhangi bir müdahale, çarpık bir sürece işaret ediyor.

Örneğin, bilim sayesinde bir bebeğin henüz anne karnındayken herhangi bir genetik farklılığa sahip olduğunun saptanması ve bu doğrultuda bebeğe yönelik müdahaleleri eleştiriyor Breton. Bu şekilde bir müdahaleyi doğacak bebeğin ve ailesinin mutlu olmayacağı yönünde üsttenci bir yaklaşımın sonucu olarak görüyor ve aile bağları, mutluluk kavramlarını da tartışmaya açıyor tabii ister istemez. Ya da tüp bebek yöntemiyle bebek sahibi olma veya taşıyıcı annelik gibi süreçleri ideolojik ve psikolojik ilişkileri içinde ele alıyor ve tabii ki onlara da karşı. Görüldüğü gibi oldukça tartışmalı iddialar ve alıntılamaya bile çekindiğim neler neler :) Elçiye zeval olmasın diyerek sıyrılmak isterdim ama söyledikleri üzerine düşünmemek ve hatta etkilenmemek mümkün değil. Hele insanların genetik farklılıklarının manipüle edilmesi ve sınıflandırılması üzerine kurulu bir ''düzen''i anlatan distopyaları da düşününce (örneğin: Yevgeni Zamyatyin'in Biz'i ve Cesur Yeni Dünya) Breton'un fikirlerine ttümden karşı çıkmak pek de mümkün değil.

Alt başlıklar da şöyle mesela:

Müsvedde Beden
Aksesuar Beden
Benliğin Farmakolojik Üretimi
Çocuk İmalatı
...

Sonuç olarak uzun yorumdan anlaşılacağı üzere Breton beni heyecanı, üslubu ve cesareti ile etkilemiş bile. Farklı ve çarpıcı fikirlerle yüzleşmeye cesareti olanlara tavsiye ederim. Okuma süreci iki şekilde son bulabilir:

1- İnanıp, doğru ya da yanlış bulduğunu şeylerin kökenleri size fazlasıyla romantik gelmeye başlar ve fikirleriniz başka bir sürece doğru evrilir
2-Breton'a karşı savlar üretirken, inandıklarınıza artık daha bilinçli bir şekilde inanmaya başlayabilirsiniz

Her iki türlü de bir şekilde verimli bir okuma olur gibime geliyor.
(öfkeyle kitabı kapatıp, bunu size tavsiye eden Aslı Can'a sövmek ihtimalini devre dışı bırakmak istiyorum)

[Türkay · Rating 2 out of 5]

David Le Breton, kitabında çok haklı bir noktadan bakarak “ beden bizim sınırlarımızı belirler” diyor.
Ancak, sonrasında bedene her türlü müdahale (piercinglerin, dövme, vücut geliştirme, ilaç kullanımı, protez kullanımı, vb) ayrı bölümler halinde ele alınarak yazarın olumsuz bakış açısına göre irdeleniyor. Bölümlerde seçilen örnekler tek bir görüşü (olumsuz) güçlendirmeye yönelik ele alınıyor. Sadece antropolojinin değil, başta tıp, tıbbi etik, sosyoloji, vb disiplinlerarası alanda gezerken, yazar kendi görüşünü destekleyen argümanların dışına asla çıkmıyor. “Çocuk imalatı” başlıklı bölümde tüp bebekten kürtaja, genetik kontrollerle gebelik sonlandırmasına karşı çıkarken, kadının bedeni üzerinde söz söyleme halkını dahi dikkate almayan değerlendirmelerde bulunuyor.