دریای ایمان

by Don Cupitt, حسن کامشاد (Translator)

در پی تحولاتی که در سده های گذشته به دست اندیشمندانی چون گالیله، دکارت، کانت، هگل در علم و فلسفه و تفکر تاریخی پدید آمد، اعتقادات کهن __ اعتقاد به نوعی نظم اخلاقی جهانی، به امکان شناختی مطلق __ رفته رفته تحلیل رفت. جزم های سنتی که از بین برود، انسان یکه و تنها می ماند و چاره ای ندارد جز این که به منابع و تدابیر خویش متوسل شود. در این میان موجی تازه برخواسته، جهشی ژرف در شیوه ی اندیشه ی شماری متفکران جدید از جمله کیرکگور، نیچه، آلبرت شوایتسر، يونگ و ويتگنشتاين مذهب را هر روز بیشتر و بیشتر از باورهای انحصاری و وحدت گرا رهانیده و به سوی نوعی کثرت گرایی سوق می دهد. ایمان دینی را باید امروزه طریقتی معنوی، گونه ای اخلاقی و مفهومی حیات بخش انگاشت و فارغ از جزميات به اجرا گذارد.

از متن کتاب:

ای بسا که افرادی، و حتی تمامی ِ اجتماعی، ایمان به خدا را از دست بدهند. چنین چیزی چگونه اتفاق می افتد؟ علت واقعی آن نیست که اینها پی می برند چیزی که فکر می کردند وجود دارد در واقع وجود ندارد، علت آن است که زبان موجود آن ها درباره ی خدا زیادی محدود، کهنه و در زمینه ی معنویات منسوخ شده است، و دیگر ابزاری کارآمد برای بیان مقاصد زندگانی مردمان نیست. کار شخصیت های خلاق مذهبی این است که نمادها و اصطلاحات دینی را پیوسته غنی تر و سرشارتر سازند و متاع موجود را گهگاه پاکسازی کنند تا ایمان به خدا همچنان میسر و ممکن بماند.

در جامعه ای متنوع و به سرعت رو به تحول، همچون جامعه ی خود ما هرچه فکر دینی پرتنوع تر، بهتر و ایمان به خدا قطعاً، شکوفان تر؛ حال آنکه، از سوی دیگر، اگر ایمان به خدا محدود به جمعی خاص باشد و سخت پاسداری شود و به بازگویی اصطلاحات قدیمی بسنده کند، در آن صورت از بین خواهد رفت.

پل تیلیش، که افکارش به نا-واقع گرایی نزدیکی داشت، می گوید سخن هر کس از خدا نمایانگر «دلواپسی غایی» اوست. از قدیم گفته اند، خدایت را به من بنما تا بگویم کیستی. عقیده ی کیرکگور به رابطه ی نزدیکِ میان ایمان به خداوند و امر حیاتیِ «فردیت یافتن» از همین جا آب می خورد: هر موجود بشر که هستی را جدّی می گیرد، که نمی خواهد همراه جماعت آهسته به سوی مرگ برود، که می کوشد آرمان های والا پیش روی خود نهد و به زندگی خویش ارزش بخشد، باید تصور خود را از خدای خود تدوین کند و او را نماد وحدت بخش غایت حیات آرمانی خود کند.

Genres: Philosophy, Religion, Christianity, History, Theology, Nonfiction

344 pages, Unknown Binding

First published January 1, 1997

About the author

Don Cupitt was an English philosopher of religion and scholar of Christian theology. He had been an Anglican priest and a lecturer in the University of Cambridge, though he was better known as a popular writer, broadcaster and commentator. He has been described as a "radical theologian", noted for his ideas about "non-realist" philosophy of religion.

Reviews

[محمد شکری · Rating 5 out of 5]

یکی از تاثیرگذارترین کتابهایی که تابحال خوانده ام... یا شاید (بعدها بفهمم که) تاثیرگذارترین آنها

کتاب متشکل از نه بخش است که اسامی آن تا حدی محتوایشان را میرساند... اما برای کسانی که امیدوارم به خواندن آن ترغیب شوند باید بگویم محتوای فصول به شرح زیر است: ر
بخش2: «جهان مکانیکی»: روند مقابله علم دربرابر دین در اواخر قرون وسطی (گالیله و پاسکال) ر
بخش 3: «حیوان تاریخی»: روند تاریخی و علمی شدن انسان (داروین، فروید و یونگ) ر
بخش4: «به روایت کتاب مقدس»: روند تاریخی شدن دین (رابرتسون-اسمیت و شوایتسر) ر
بخش5: «پرومته از بند رسته»: روند انسانی شدن دین (دکارت، کانت، هگل، مارکس و کیرکگارد) ر
بخش6: «ضربه دینی»: تکثرگرایی برآمده از دین انسانی شده و آنچه دین دارد و جهان جدید ندارد
بخش7: «جهان نو»: جایگاه دین درجهان نو، جهانی که خدای آن را کشته ایم: اولویت امر عملی (نیچه و ویتگنشتاین) ر
بخش8: برگشت موج: بازسازی (کیوپیت مدعی است احیای) دین درجهان مدرن: معنویت انتقادی، انسانی و ناواقع گرا

همانطور که معلوم است کیوپیت درصدد است معنایی ناواقع گرایانه از دین ارائه کند. بی شک این معنا در نگاه اول برای هر دینداری سنگین است. اما درکمال تعجب (حتی خودم) من بشدت درگیر این نحوه نگرش شدم و میدانم مصیبتی به مصائبم اضافه شده است تا روزی که موضعی اتخاذ کنم: موافقم یا مخالف

کیوپیت در تمام مقولات هنجاری وحتی علمی ناواقع گراست. ناواقع گرایی یعنی شما انتظار توصیف از دستگاه معرفتی خود (مثلا اگر دین است از الهیات آن) نداشته باشید و آن را صرفا بیانی و امری، برای زندگی عملی درنظر بگیرید. صاف و پوست کنده ناواقع گرایی دینی یعنی اعتقاد به وجود عینی خدا، جهان پس از مرگ و تمامی احکام الهیاتی خود را رها کنید و فقط به معنا و کارکرد آن توجه کنید: اعتقاد به خدا برای زندگی این جهانی من چه معنایی و چه دستاوردی دارد
از لحاظ تاریخی، فلسفی و حتی دینی این نگاه انسجام (و توان) بسیاری دارد و این همان دلیلی است که من را پس از خواندن بسیار منقلب کرده است. برای نمونه جالب است بدانید ناواقع گرایی مسئله شر را به کلی از خداباوری حذف میکند

بهرحال این کتاب را به هرکسی که هم دین دار (بی دین) است و هم بقول آقای خاتمی (استاد فلسفه ما) مخ لقی دارد و همیشه دینداری (بی دینی) خود را با حسی تراژیک حفظ کرده و در رنج است توصیه میکنم
پ.ن: کیوپیت معتقد است دینداری اصیل یعنی همین رنج و حس تراژیک درتمام زندگی!... پس انتظار نداشته باشید با خواندن این کتاب از این مخمصه رها شوید

[Amirhossain Khairandish · Rating 5 out of 5]

دان کیوپیت طی بررسی تطور تاریخ فلسفه علم و تمدن در این کتاب نشان میدهد که چطور عقل مدرن عرصه را برای دین تنگ کرده و آن را از حیطه استدلال و برهان خارج کرده است. حالا اما تنها گریزگاه دین جایی است خارج از عقل و معرفت مرسوم. برای ایمان داشتن باید از هرگونه یقین عینی عقلانی چشم پوشی کرد و سراغ دین را فقط در حیطه عمل گرفت و توقع هیچگونه واقع نمایی از آن نداشت. به عبارت دیگر حالا دین عرصه ناواقعگرایی است و این یعنی به وجود عینی هیچ یک از مفاهیم دینی من جمله خدا و معاد نمی توان و حتی نباید باور داشت. یکی از تاثیرگذارترین اتفاقات این کتاب برای من، تفصیل همین امر است که چطور وقتی دین را از عرصه ی عقل نظری کنار می زنیم ناچار به ورطه ناواقعگرایی و عدم قطعیت می افتیم. دریای ایمان به خوبی نشان می دهد که چگونه در دوران مدرن این عدم قطعیت، همیشه انسان را در وضعیتی پیچیده و تراژیک قرار خواهد داد!؟
کیوپیت معتقد است مسیحیت اساسا گرایش به همین دین انسانگرای ناواقعگرا دارد و اگر در طول تاریخ تغییری در این فهم از دیانت بوجود آمده حالا دوباره در حال بازگشت به ریل اصلی است اما با توجه به شباهت شدید ادیان سامی شاید این سوال قابل طرح باشد که آیا مسیحیت اینگونه بوده یا انسان غربی با توجه به صبغه یونانیش ناخوداگاه همه چیز حتی دین و مسیحیت را انسان مدار تفسیر می کند؟یا شاید بتوان اینگونه گفت که برای من به عنوان مخاطبی که فهمی غیر غربی از عالم دارد شاید این تفسیر از دین با تمام جذابیتش نقطه فهم ناشدنی و بی معنی زیاد دارد. و توضیحات و توجیهات نویسننده اصلا کافی نبود!

[Frank · Rating 5 out of 5]

کتاب هنوز تموم نشده ولی فکر می کنم یک روزی بشر دوباره به سمت خدا برمی گرده ولی اون دیگه خدای گالیله نیست بلکه خدای امثال پروفسور میچیو کاکو( فیزیکدان) خواهد بود

[J.J. Rodeo · Rating 4 out of 5]

نوشتن درباره کتابی که طی بزرگترین تحول زندگیم همسفر من بوده، کمی سخت است؛ من این کتاب را به توصیه یکی از دوستان، برای آشنایی با تاریخ فلسفه خواندم، ولی این کتاب در واقع عامل محرکی شد که پس از مدتها، به طور جدی در مورد مسائل مذهبی فکر کنم، و بالاخره در قبال این مسائل موضعی جدی بگیرم. گرچه تا مدتها بعد از آن کتاب به طور جدی سراغ مسئله مذهب نرفتم، ولی حداقل از تعصب خشک و احساسی روی مذهب رها شدم و آمادگی مطالعات جدی و بی طرفانه در مورد آن را به دست آوردم.
هیچ وقت از تاریخ گویی بی طرفانه و بی احساس، خوشم نمی آمده. دوست دارم مؤلف کتاب، صریحا و مشخصا در مورد اشخاص و رویدادها اظهار نظر (و حتی قضاوت) کند. اینگونه است که تاریخ برایت زنده می شود و انگیزه بیشتری برای دنبال کردن مطالب پیدا می کنی. این کتاب، نمونه جالبی از این نوع تاریخ گویی بود که همه وقایع را کنار هم چیده تا به نتیجه ای که می خواهد برسد. نمونه جذاب تر این نوع تاریخ گویی را در کتاب تاریخ فلسفه ویل دورانت خوانده بودم که در مورد آن کتاب هم در جای خودش، حرفهای بسیاری برای گفتن هست

[J.J. Rodeo · Rating 4 out of 5]

کتاب مرور خیلی خوب و آموزنده ای درباره تحول نگاه غربی ها به مسیحیت داشت. با این همه نظریه کلی کتاب را که می گفت باید مسیحی باشیم فقط به این دلیل که زندگی مون خالی از معنویت نباشه، قبول نداشتم. قبول دارم آدم می تونه دین داشته باشه اما به وجود خدا یا وحی ایمان نداشته باشه، اما به نظر من آدم ممکننه برای دینداری خودش، دلایلی غیر از دلایل مذکور در این کتاب داشته باشه

[Nathan Ormond · Rating 5 out of 5]

The Christianity that the modern world needs. The best book on Philosophy of Religion I have read.

[Mahdi Nasseri · Rating 3 out of 5]

گرچه کتاب مملو از نظرات و اندیشه های تکان دهنده ای برای مومنین است ولی برای من حرف خیلی جدید نداشت. بیشتر شاید به این خاطر که قبلا هر کدام از آن مباحث را بسیار ساختارمندتر در کتاب های دیگر خوانده بودم.
کتاب سعی در ارائه یک روایت تاریخی از روند تحول اندیشه دینی داره و سعی می کنه با بیان مراحل تاریخی مختلف یک مسیر منطقی و عقلانی از اسطوره تا دین خداباورانه و از دین خداباورانه به دین ناخداباورانه ترسیم کنه که به نظرم خیلی موفق به این کار نمی شه.
تلاش این کتاب از نظر من اونجایی ناکام می مونه که با یک پیش فرض از وجود یک چارچوب منسجم از این روند به بحث وارد می شه و بعد از اون در بررسی هر برهه تاریخی و هر اندیشمندی میتوان آثار اصرار نویسنده به تعلق آن جریان تاریخی یا آن اندیشمند به این روند از پیش مفروض رو دید.
نقد دیگر این کتاب برای منِ مخاطبِ شرقیِ مسلمان اینه که کتاب بالکل تاریخ اندیشه بشری رو برابر با تاریخ اندیشه مسیحی-یونانی می دونه. به غیر از اشاراتی کوتاه به اندیشه های شرقی به خصوص هند هیچ وقعی به شرق نمی گذاره. و هیچ تلاشی هم برای درک و جاینمایی سایر اندیشه های کهن و روندهای تاریخی سایر نقاط دنیا در این چارچوب ذهنیش نمی کنه و این ایراد برای من مخاطب شرقی اعتبار کل نتیجه گیری های کتاب رو اگر هم زیرسوال نبره، بی تاثیر می کنه.

[Bill Dockery · Rating 4 out of 5]

Don Cupitt, an Anglican priest and theologian, has produced a book that reviews the history of the conflict between orthodox Christianity and the modernism founded on the development of the scientific method. Though he comes down as a modernist instead of a traditionalist, the book shows how religious faith remains a vital response to the world, even after you give up the notion that God directly and miraculously controls every detail of human life.

[Johnny Kennedy · Rating 4 out of 5]

Revisit final chapter and conclusion.

From Don Cupitt’s Sea of Faith:
“When Wittgenstein sees the world about him he sees a world of meaning”.
“Show me your God, runs an old saying, and you show me what you are”. - This harkens back to Plato and the allegory of the Sun.
“God simply is the ideal unity of all value, its claim upon us, and its creative power. (God is indeed the creator, for value indeed makes the world).

[Falaah HO · Rating 4 out of 5]

کتابی در مورد سیر پیشرفت در تفکر علمی و فلسفی و تاثیر آن بر دین و جایگاه ایمان ، نویسنده با قلمی بسیار هوشمند تفکرات بزرگانی چون شوپنهاور ، هگل ، دکارت ، پاسکال و ... را بررسی میکند و تاثیر تفکرات این بزرگان را بر دین نشان میدهد ، عصری جدیدی که در آن خرافه های دینی کنار زده میشود و جزم اندیشی از تفکر دینی زدوده میشود ، در بخش بعدی کتاب به تفکرات کیرکگور ، نیچه ، یونگ ،فروید ، ویتگنشتاین و ... پرداخته میشود تاثیر این بزرگان در آپدیت سازی تفکر دینی و اصلاح آن و همچنین کثرت گرایی فکری و عقیدتی بررسی میشود، کتابی بسیار مفید و آگاه کننده برای علاقمندان به سیر تفکر فلسفی و دینی و بحثهای دیالکتیکی در مورد ایمان و و مفهوم خدا

[Seyedmahmoud · Rating 5 out of 5]

این که کتاب رو یه کشیش نوشته نباید باعث ایجاد پیش داوری مبنی بر تعصب مذهبی کشیش برای ما بشه،کتاب به دور از هر گونه جانبداری نسبت به نهاد کلیسا نوشته شده و به نوعی میشه کتاب و تو حوزه تاریخ مسیحیت در اروپا هم فرض کرد،تسلط نویسنده بر منابعی که غالبا کشیش ها مردم را از خواندنشان منع می کنند از نکات مهم و برجسته کتاب است.
و طبق معمول ترجمه حسن کامشاد هم شاهکاره

[Mhmd Mosawi · Rating 2 out of 5]

شرح تاریخی جالبی از سیر شکل گیری فکر مدرن و تأثیرش بر باور دینی داشت؛ ولی نتیجه ی درستی نگرفته بود به نظرم. و صد البته که «دینداری ناواقع گرا» که مدعا و راه حل اصلی نویسنده است به نظرم چیزی جز توهم و یا بهتر بگم استفاده از مسکن نیست.

[Ebrahim Geranpayeh · Rating 5 out of 5]

دیگه ازین بهتر نمیشد سیر نزولیه دین رو توضیخ داد.

[Martin Genet]

Candid, provocative and enlightening.