کلیات سبک‌شناسی

by سیروس شمیسا

464 pages

About the author

سیروس شَمیسا (زادهٔ ۲۹ فروردین ۱۳۲۷ در رشت) استاد ادبیّات فارسی و نویسندهٔ پرکار ایرانی است که تاکنون بیش از ۴۰ اثر خلق کرده‌ است. وی تحصیلات عالی خود را در دانشگاه شیراز آغاز کرد و چند سالی پزشکی خواند، ولی پس از چندی تغییر رشته داد و در همان‌جا مدرک کارشناسی خود را در ادبیّات فارسی گرفت. پس از آن وارد دورۀ دکتری ادبیات فارسی دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۵۷ از رساله خود به راهنمایی دکتر خانلری دفاع کرد. او در سال هشتاد یکی از چهره‌های ماندگار ایران لقب گرفت. کتاب‌های او در بسیاری از دانشگاههای ایران تدریس می شود.

Reviews

[Alirezam · Rating 3 out of 5]

فصل هشتم نکات ارزشمندی درباره ویژگی های دوره خراسانی و عراقی دارد

[Maniac]

کتابی درمورد عقاید مختلف مربوط به علم "سبک شناسی"
انسجام ندارد و سخنان پراکنده اند
و آشفتگی به همراه دارد.
سبک شناسی استاد بهار مفید تر است.

[Mehran Qandi · Rating 2 out of 5]

معجون ناهمگون و نادقیقی است که شاید در زمان انتشار، به عنوان اولین درس‌نامه‌ی جدی، بعد از سبک‌شناسی بهار، حائز اهمیت بوده اما امروز شاید هیچ، جز برای پژوهش در تاریخچه و سنت سبک‌شناسی در فارسی، اهمیت ندارد. به لحاظ نظری، بیش‌تر به همان «سوپ‌های نظریه» می‌ماند که کسی جایی گفته بود. با وجود تاریخچه‌ی مفصلی از نظریه‌ی سبک‌شناسی در غرب، روی‌کرد شمیسا نظریه‌ی مشخصی ندارد. «سبک» به نظر او گزینش‌های زبانی‌ای است که چیزی از بینش نویسنده می‌نمایاند و گاهی هم از هنجار زبان خارج می‌شود. او البته نمی‌گوید که چطور گزارش فهرستی از ویژگی‌های دستور تاریخی زبان فارسی در دوره‌ی تکوین (آن طور که دکتر خانلری در تاریخ زبان خوانده) چیزی از بینش نویسنده آشکار می‌کند. سبک‌شناسی فارسی بیش‌تر «چیت‌شیت» (Cheat Sheet) حدس‌زدن زمان نگارش متن است و هیچ مناسبتی میان گزینش‌های زبانی و کارکرد بلاغی آن‌ها برقرار نمی‌کند. شمیسا البته در این موضوع تنها نیست اما بی‌شک مهم‌ترین مروج این روی‌کرد بخصوص است. روی‌کردی که سبک‌شناسی فارسی را تکراری، کلیشه‌ای، بیهوده و بیش‌تر به تحلیل دستور تاریخی متون شبیه می‌کند.