Οι νικητές

by Ζωρζ Σαρή, Ζωή Βαλάση (Foreword), Θανάσης Γεωργίου (Illustrator)

«Μικρέ μου αναγνώστη, αν θέλεις να μάθεις τι έγινε το 1945, τι έγινε μετά το 1945, ψάξε να το βρεις και γράψε μόνος σου τη συνέχεια...» Οι τελευταίες γραμμές ενός μυθιστορήματος που μιλά για τα χρόνια του Εμφυλίου.

Genres: Fiction, Childrens, Historical Fiction, War, Teen, Young Adult

192 pages, Paperback

First published December 1, 1995

About the author

Η Ζωρζ Σαρή (English: George Sari), λογοτεχνικό ψευδώνυμο της Γεωργίας Σαρηβαξεβάνη, υπήρξε μια από τις σημαντικότερες μορφές της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα, αλλά και ταυτόχρονα μια ηθοποιός που έζησε με πάθος τις μεγάλες στιγμές του 20ού αιώνα. Με μητέρα από τη Γαλλική Σενεγάλη και πατέρα από το Αϊβαλί, έφερε μέσα της την πολυπολιτισμικότητα και το άνοιγμα στον κόσμο, στοιχεία που σφράγισαν την προσωπικότητά της και αργότερα τα έργα της. Στην Κατοχή, ενώ σπούδαζε υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Δημήτρη Ροντήρη, συμμετείχε στην Αντίσταση και εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ, βιώνοντας εμπειρίες που αργότερα τροφοδότησαν τη γραφή της με αλήθεια και δύναμη. Τραυματίστηκε στα Δεκεμβριανά και, το 1947, βρέθηκε εξόριστη στο Παρίσι, όπου σπούδασε στη σχολή του Σαρλ Ντιλέν και ήρθε σε επαφή με σπουδαίους ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης, από τον Κώστα Αξελό έως τον Μαρσέλ Μαρσώ, ενώ εκεί δημιούργησε οικογένεια με τον γιατρό Μαρσέλ Καρακώστα. Το 1962 επέστρεψε στην Ελλάδα και εμφανίστηκε στο θέατρο και τον κινηματογράφο δίπλα σε μεγάλους ηθοποιούς, κερδίζοντας μάλιστα βραβεία για τις ερμηνείες της. Όταν όμως επιβλήθηκε η Δικτατορία, αποφάσισε μαζί με φίλους της να μη συμμετάσχει πια στο θέατρο, επιλέγοντας τη σιωπηλή αντίσταση. Τότε ανακάλυψε τη συγγραφή, ξεκινώντας σχεδόν σαν παιχνίδι με τα παιδιά γύρω της να δημιουργεί τον «Θησαυρό της Βαγίας» (1969), ένα βιβλίο που γνώρισε αμέσως τεράστια επιτυχία και μεταφέρθηκε στην τηλεόραση, ανοίγοντας τον δρόμο για μια καινούρια καριέρα που θα την καθιέρωνε στη λογοτεχνία. Από τότε αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στο γράψιμο, τονίζοντας πως εκεί βρήκε την ελευθερία που δεν μπορούσε να έχει στη σκηνή, και μέσα από τα βιβλία της μπόρεσε να πει τις ιστορίες της με τον δικό της τρόπο, αναλαμβάνοντας η ίδια την ευθύνη των λέξεων και των ηρώων της. Στο έργο της συνυπάρχουν η προσωπική μνήμη, η Ιστορία και η κοινωνική πραγματικότητα: μυθιστορήματα όπως το «Όταν ο ήλιος…», η «Κόκκινη κλωστή δεμένη…», «Οι νικητές», «Τα γενέθλια» και «Τα χέγια» έφεραν στην παιδική και νεανική λογοτεχνία ιστορικά και πολιτικά γεγονότα, μιλώντας για την Κατοχή, τον Εμφύλιο και τις πληγές της σύγχρονης Ελλάδας με τρόπο που κανείς δεν είχε τολμήσει ως τότε. Με άλλα έργα της, όπως «Το ψέμα», «Κρίμα κι άδικο», «Νινέτ», «Ζουμ» ή «Μια αγάπη για δύο», έθιξε ζητήματα κοινωνικά, οικογενειακά, αλλά και προσωπικά, ενώ μέσα από τη φιλία της με την Άλκη Ζέη και την κοινή τους πορεία χάρισε στη λογοτεχνία αυτοβιογραφικές αφηγήσεις που μιλούν για την αξία των ανθρώπινων σχέσεων. Δεν περιορίστηκε όμως στα βιβλία· επισκεπτόταν σχολεία σε όλη την Ελλάδα, μιλούσε με παιδιά και εφήβους, συμμετείχε σε συζητήσεις για τη λογοτεχνία και τον ρόλο της γυναίκας, ενώ με την ίδια ζέση υπερασπιζόταν τη θέση του παιδικού βιβλίου στην κοινωνία. Η συμβολή της αναγνωρίστηκε με σημαντικά βραβεία, όπως το Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου για το «Νινέτ», διακρίσεις από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, προτάσεις για διεθνή βραβεία όπως το Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, αλλά και τιμές για την καλλιτεχνική της πορεία στον κινηματογράφο. Ως συγγραφέας αγαπήθηκε γιατί μίλησε με αμεσότητα, με ζεστασιά και με ειλικρίνεια, δίνοντας φωνή σε μια ολόκληρη γενιά που έζησε τον πόλεμο, την εξορία, την αντίσταση και τον αγώνα για ελευθερία, αλλά και μεταφέροντας στα παιδιά την πίστη της στη ζωή, στη φιλία και στην αγάπη. Όπως έλεγε η ίδια, κάθε βιβλίο της κουβαλούσε κομμάτια της προσωπικότητάς της, κρυφά ή φανερά, γιατί «ο συγγραφέας πάντα βρίσκεται κάπου μέσα στις ιστορίες του». Η Ζωρζ Σαρή, είτε με τις σελίδες της είτε με τις ερμηνείες της, άφησε μια παρακαταθήκη γεμάτη πάθος, αλήθεια και ανθρωπιά, και μέχρι σήμερα τα βιβλία της διαβάζονται με την ίδια συγκίνηση, αποδεικνύοντας ότι η λογοτεχνία μπορεί να είναι ταυτόχρονα προσωπική μαρτυρία, ιστορική μνήμη και παγκόσμια φωνή.

Reviews

[Eli · Rating 5 out of 5]

Είχα να το διαβάσω από τα σχολικά μου χρόνια. Και σαν να το διάβασα για πρώτη φορά, με συνεπήρε, με συγκίνησε και με συγκλόνισε με την αλήθεια και τη γνησιότητα της γραφής. Πιστεύω ακράδαντα ότι αν τα παιδιά σήμερα διάβαζαν συγγραφείς σαν την Σαρή, ο λόγος και το πνεύμα τους θα ήταν πραγματικά σε άλλα επίπεδα.

[Marianna Karageorgi · Rating 5 out of 5]

Την ιστορία την γράφουν οι νικητές.

[Konstantina · Rating 4 out of 5]

Οι Νικητές είναι, ίσως, το πιο ιδιαίτερο βιβλίο της Ζωρζ Σαρή. Βρίσκουμε πάλι τη Ζωή, η οποία έχει γνωρίσει τη δυστυχία και τον πόνο της απώλειας κατά τη διάρκεια της κατοχής, να έρχεται αντιμέτωπη με μια νέα φρίκη, ακόμα χειρότερη, τον Εμφύλιο. Το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας εκτυλίσσεται μέσα σε ένα νοσοκομείο, όπου παρακολουθούμε πώς βιώνει μια ομάδα ανθρώπων τα γεγονότα αλλά και μια ρομαντική ιστορία μεταξύ της Ζωής και του γιατρού.
Είναι ένα πολύ φορτισμένο έργο. Η συγγραφέας περιγράφει τα γεγονότα, όπως τα έζησε (η ίδια είχε τραυματιστεί και μεταφερθεί σε ένα νοσοκομείο κινδυνεύοντας να χάσει το χέρι και το πόδι της) και δεν κρύβει βέβαια την πολιτική της τοποθέτηση που είναι υπέρ των αριστερών. Διάβασα κάπου ότι εξαιτίας της θέσης που παίρνει κατηγορήθηκε για διπολισμό.
Προσωπικά, δεν με ενόχλησε. Θεωρώ ότι η Σαρή ρίσκαρε αρκετά πιάνοντας ένα αρκετά ευαίσθητο θέμα, το οποίο ακόμα και τώρα αποφεύγουμε να συζητήσουμε. Αρκετά παιδιά και νέοι δεν έχουν ιδέα για τα γεγονότα που έλαβαν χώρα μετά την κατοχή. Σίγουρα παρουσιάζει τη μία πλευρά ως σωστή και την άλλη ως λάθος με βαρείς, ίσως, χαρακτηρισμούς αλλά δεν μου κάνει εντύπωση δεδομένου ότι έζησε τα γεγονότα από μέσα.
Η γραφή της είναι άμεση, όπως πάντα, και οι σκηνές μέσα στο νοσοκομείο πολύ ζωντανές παρόλο που θα ήταν εύκολο να γίνουν πληκτικές. Υπάρχουν βέβαια και άσχημες περιγραφές, αρκετά φρικιαστικές. Θεωρώ βέβαιο ότι όποιος νέος διαβάσει τους Νικητές θα προβληματιστεί πολύ και ότι το βιβλίο θα αποτελέσει αφορμή για μια περαιτέρω αναζήτηση για τον αναγνώστη χωρίς ωστόσο να του επιβάλλει σε ποιο συμπέρασμα θα καταλήξει. Αν μπορέσει να καταλήξει βέβαια κάπου...

[oneirata_terata · Rating 5 out of 5]

Η Ζωρζ Σαρή μόνο μπορεί να περιγράψει αυτά τα γεγονότα με τρόπο τόσο λογοτεχνικό, συγκινητικό και συνάμα περιγραφικό, που οι σκληρές αυτές στιγμές και εικόνες να μπορούν να αγγίξουν τις εφηβικές ανησυχίες και τα συναισθήματα των παιδιών

[Constantina · Rating 4 out of 5]

"Την ελευθερία δεν μπορεί να σου την χαρίσει κανείς"

Την κατακτάς μόνος σου.

[Stella · Rating 3 out of 5]

Το μόνο που δεν μου άρεσε ήταν, που το βιβλίο τάσσεται υπέρ μιας συγκεκριμένης κομματικής ιδεολογίας παρουσιάζοντας μονομερώς ιστορικά γεγονότα, τα οποία υποστηρίζονται από αποκόμματα εφημερίδων χωρίς να διαφαίνεται κάποια προσπάθεια για αντικειμενικότητα. Κατά τ' άλλα οι περιγραφές είναι πολύ ζωντανές και γλαφυρές και εισάγουν τον αναγνώστη με μεγάλη επιτυχία στο κλίμα εκείνων των ημερών. Δεν θα το κατέτασσα στην εφηβική λογοτεχνία με ευκολία, αλλά στην λογοτεχνία ενηλίκων.

[Leo · Rating 3 out of 5]

3.5

[Ζωή Παππά · Rating 5 out of 5]

Υπέροχο

[Ellie Spyridonidi · Rating 4 out of 5]

Ένα εξαιρετικό βιβλίο που μπορεί να συγκλονίσει ακόμα και ενήλικες.

[Άννα Μακρή · Rating 5 out of 5]

Αυτό είναι από τα βιβλία που διάβαζα συχνά, μικρή. Με είχε σημαδέψει. Το θυμάμαι αρκετά καθαρά ακόμα, μετά από τόσα χρόνια.

[Evi S · Rating 4 out of 5]

A-M-A-Z-I-N-G