Jump to ratings and reviews
Rate this book

Het woeden der gehele wereld

Rate this book
In Het woeden der gehele wereld staan de bewogen jeugdjaren van Alexander Goudveyl centraal. De geschiedenis van Alexanders jeugd is tevens de geschiedenis van een tijdperk, de jaren vijftig en zestig, en van een nooit opgehelderde moordzaak. Die moord gaat terug op een authentiek voorval: in 1956, pal voor Kerstmis, werd in Maassluis tijdens een groots opgezette evangelisatiecampagne op klaarlichte dag een politieagent doodgeschoten.

Ook speelt een mislukte vluchtpoging met een haringkotter in de woelige meidagen van 1940 een rol. Deze thrillerachtige elementen worden naadloos verweven met de psychologische ontwikkeling van Alexander Goudveyl, die ervan droomt componist te worden.

Maarten 't Hart trekt in deze breed opgezette roman velerlei registers open. Het is tegelijk een Bildungsroman van epische allure, een fijnzinnige psychologische roman en een onvervalste whodunit.

282 pages, Paperback

First published August 1, 1993

26 people are currently reading
484 people want to read

About the author

Maarten 't Hart

169 books130 followers
Maarten ’t Hart made his debut under the name Martin Hart with the novel Stenen voor een ransuil (Stones for a Long-Eared Owl, 1971). He studied biology in Leiden and worked as an ethologist at Leiden University. One of the most important themes in his oeuvre is his childhood in a Calvinist community and his distancing himself from it. His passions for nature and music also constantly crop up in his work. ’t Hart broke through to a wide audience with his melancholy novel about meeting his teenage love: Een vlucht regenwulpen (A Flight of Curlews, 1978). Many novels, short-story and essay collections later, ’t Hart, with his authentic tone and work which often touches upon the tension between biography and fiction, has grown to be one of the most popular and most translated of Dutch authors. In an interview he said: ‘What I like about literature is that one can show a compressed piece of one’s most intimate self.’ Some of his other novels are Het woeden der gehele wereld (The Fury of the Whole World,1993), a Bildungsroman and a thriller in one, De zonnewijzer (The Sundial, 2002), Lotte Weeda (2004) and Het psalmenoproer (Psalms and Riots, 2006), a historical novel.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
308 (24%)
4 stars
552 (43%)
3 stars
315 (24%)
2 stars
78 (6%)
1 star
13 (1%)
Displaying 1 - 30 of 90 reviews
Profile Image for Marco.
626 reviews32 followers
July 5, 2024
Opnieuw een zeer fijne herhaling van zetten in een detective-jasje. Gereformeerde jeugd, klassieke muziek, gruttenbrij, meisjeskleren en ontluikende seksualiteit. Met veel humor en autobiografische elementen beschrijft van ‘t Hart het opgroeien van een jongen in een arm maar vooral zuinig milieu. Een man wordt in zijn bijzijn vermoord en hij vindt pas jaren later, lang en breed getrouwd, uit welke rol aan wie van de personages is toegedicht.
Profile Image for Moira Macfarlane.
862 reviews103 followers
June 14, 2020
Dit was een hele fijne van Maarten 't Hart. Prachtig geschreven Bildungsroman, psychologisch sterk, rond een intrigerende onopgeloste mysterieuze moord. Het verhaal had een licht vervreemdende uitwerking op me, heerlijk gevoel geeft dat, waar ik zo graag in mag verdwijnen. En dan die titel daarbij... Het woeden der gehele wereld, perfect!
'Hoe eigenaardig dat je op zo’n zonverlicht moment denkt dat het hele leven voor je ligt, terwijl zo’n moment zelf achteraf het ware leven blijkt te zijn. De hoop heeft nog zo’n lange weg te gaan; van berusting is geen sprake, alles ademt verwachting.'


Als je ergens halverwege bent dan kun je alvast Bach - Cantate 80 luisteren, als je dan nog wat verder leest weet je waarom en ben je alvast in precies de juiste stemming om naar het einde van het boek toe te lezen. Als leek vond ik deze uitvoering wel erg mooi: https://youtu.be/cNZvQbvf5gA
Profile Image for Pieter.
269 reviews2 followers
June 17, 2024
"En het geschiedde op den weg, in de herberg, dat de Heere hem tegenkwam en zocht hem te dooden."

Maarten 't Hart heeft voor dit boek de gouden strop gekregen voor beste misdaadroman.

Om kort te gaan, Alexander Goudveyl is een jongen van een jaar of 12 en is getuige van een moord op de politieman Arend Vroombout in het pakhuis van zijn vader terwijl hij piano zit te spelen voor een evangelasatiecampagne.
Alexander weet niet wie de moordenaar is maar hij heeft er zijn hele verdere leven last van.
Hij komt erachter dat meerdere mensen uit zijn omgeving betrokken zijn bij de moord en stapje voor stapje komt hij dichter bij de waarheid.

Dit boek is niet zuiver een misdaadroman, hoewel Maarten 't Hart het uitstekend doet als thrillerauteur. Er lopen meerdere thema's door dit boek. Allereerst het motto: en God zocht hem te dooden. Een tekst uit Exodus 4. Blijkbaar kan je God tegen komen en kan hij je gewoon doden. Alexander ziet de dood twee keer in de ogen, de eerste keer als jongen in het zwembad, waar hij bijna verdrinkt en de tweede keer denkt hij dat de moordenaar hem ook wil doodschieten bij de moord op Vroombout. Dit loopt als rode draad door Alexander zijn leven.
Verder speelt de tweede wereldoorlog een grote rol in deze roman. Moraliteit en ethiek. Afkomst en acceptatie.

Een zeer sterk boek van Maarten 't Hart in zijn zo kenmerkende onbekommerde schrijfstijl.
Hij weet een gelaagd verhaal te vertellen. Een coming of age verhaal waarin keuzes uit het verleden zich als een rimpeling door het water verplaatsen.

5 sterren
Profile Image for Lena.
60 reviews11 followers
June 18, 2018
Ich kann leider nur die Hälfte von diesem Buch beurteilen, obwohl ich alle Seiten gelesen habe. Es klingt befremdlich, ist aber wahr: das Buch bietet noch eine weitere Dimension, die über das Sprachliche hinausgeht. Maarten t'Hart bietet zu den ausgewählten Textstellen eine Art Playlist an, welche mit großem Bedacht zusammengestellt ist und über die bekanntesten klassischen Stücke hinausgreift. Da ich den Roman meist unterwegs las, konnte ich die musikalische Begleitung nicht in voller Pracht genießen, aber auch in der Stille oder eben mit "Kopfmusik" ist es ein schönes Werk.

Am Anfang, als die Gesellschaft im kleinen Örtchen in den Niederlanden porträtiert wurde, musste ich an "Die Deutschstunde" denken, auf irgendeine Art ähnelten sich die beiden Welten. Ich habe einmal an einer Leserunde zur "Deutschstunde" teilgenommen und eine der Teilnehmerinnen hat sich beschwert wie langatmig die ersten Seiten verfasst seien. "Und ich warte die ganze Zeit dass was geschieht, - erzählte sie - von mir aus auch ein Mord..." Und bumm! hier geschieht ja in der Tat ein Mord. Die Suche nach dem Mörder ist zwar eins der Hauptthemen des Romans, doch dadurch wird das Buch zum Glück nicht zu einem weiteren Krimi und bietet eine Polyphonie verschiedener Motive wie das Erwachsenwerden, das Leben in Abgeschiedenheit von der großen Welt, das Streben nach etwas Großem, die Einsamkeit, die Todesangst und die zwei ganz gewaltigen Stimmen: Religion und Musik.

Was christliche Religion betrifft, kann 't Hart hier ziemlich provokant werden, seine Sticheleien gelten jedoch meiner Meinung nach vor allen den Menschen, welche diese Religion starr und verständnislos ausüben. Der Musik hingegen werden die zartesten und leidenschaftlichsten Seiten gewidmet, beinahe ist es eine eigene Religion und der goldene Faden, welcher den Romanhelden durch das Leben begleitet und zu den "richtigen" Menschen, am Ende sogar zu sich selbst führt.

Am Ende angekommen, habe ich begriffen dass ich das Buch während des Lesens unterschätzt hatte. Der Roman ist nämlich so geschrieben, dass vieles nicht offen gesagt wird, sondern nur durch die kleinen Andeutungen bemerkbar gemacht - so wie im echten Leben eben. Sollte sich jemand das Buch vornehmen, würde ich raten, lieber etwas mehr Zeit damit zu verbringen, auch wenn es so schön leicht geschrieben ist. Manchmal wachsen große Offenbarungen aus kleinen, beinahe zufällig erwähnten Details heraus. Und auch das Ende ist offen - genauer gesagt, bietet t'Hart am Ende ein in Stückchen zerschnittenes Filmband und die Montagearbeit wird großzügig dem Leser überlassen.
Profile Image for yexxo.
906 reviews27 followers
August 13, 2009
Alexander, der Ich-Erzähler dieses Buches, erzählt rückblickend aus der Sicht als 50Jähriger seine Lebensgeschichte. Aufgewachsen in der niederländischen Provinz, als Sohn eines Lumpenhändlers ständig ermahnt und angehalten zum Sparen, gelingt es ihm trotz aller widrigen Umstände, seine stetig größer werdende Liebe zur Musik zu bewahren und auszuleben. Als er mit zwölf Jahren Zeuge eines Mordes wird, begleitet ihn die Angst vor dem Mörder die ganzen nächsten Jahre hindurch. Zuflucht und Trost findet er allein in der Musik, seine Ängste teilt er mit niemandem. Immer wieder erhält er zufällig und unbeabsichtigt Hinweise und Informationen über eventuelle Hintergründe und Motive dieser Tat, denen er versucht weiter nachzugehen. Und ohne dass es ihm allzu bewusst wird, wird durch diesen Mord dessen Zeuge er war und den sich daraus ergebenden Geschehnissen, sein weiteres Leben maßgeblich bestimmt.
Auch wenn der Mord in gewisser Weise die einschneidende Handlung in diesem Buch ist, handelt sich dennoch nicht um einen Kriminalroman herkömmlicher Art. Zwar ist der Tod des Ortspolizisten Vroombout Dreh- und Angelpunkt des Romans, doch Mittelpunkt ist das eigene Erleben der Jugend, des Erwachsenwerdens der Hauptperson Alexander. Der Tonfall ist melancholisch, man spürt die Unsicherheit, die Angst vor dem großen Unbekannten, der ihn anstelle von Gott töten will. Und immer ist die Musik eine Art Rettungsanker, dies zieht sich durch das ganze Buch hindurch. Das Umfeld in Hoofd, der Kleinstadt, in der er lebte, die Enge, die Spießigkeit, die Einfalt - all das wird spöttisch, aber liebevoll beschrieben. Und dem Autor gelingt es zudem, auch komische Aspekte einfließen zu lassen. Beispielsweise die Beschreibung der Eltern, die am Ende des Krieges kostengünstig zwei Särge erstehen konnten und jetzt bedauern, dass sie nicht auch einen Kindersarg dazu bekamen. ,Dann hätte man ja schon mal einen parat.'
Ein wirklich durch und durch lesenswertes Buch: spannend, traurig, anrührend, komisch, manchmal auch philosophisch.
Profile Image for Chantal Deen.
83 reviews2 followers
September 25, 2016
Prachtig geschreven met veel humor en vol met klassieke muziek. Normaal boeit klassieke muziek me niet zo, maar Maarten 't Hart maakt me net als sommige andere schrijvers enthousiast over Brahms, Mozart en Beethoven.
De klassieke muziek was niet het echte thema van het boek, maar zeker wel van belang voor het hele verhaal. Tot het eind blijft het spannend en wil je weten wie nu eigenlijk de moordenaar van Vroombout is geweest.
Profile Image for Gerbrand.
434 reviews17 followers
December 16, 2025
61 Maar wie zouden er zingen, daar op straat, in die kille, gure regen? Waarom had God, voor wie wij dit alles deden, niet voor beter weer gezorgd? Als hij, zoals in de tekst van ‘Beveel gerust uw wegen’ beweerde, ‘wolken, lucht en winden, spoor en loop en baan wees’, waarom had hij die van motregen ruisende wolken dan bevolen om laag boven onze stad te blijven hangen?

Een politieagent wordt doodgeschoten tijdens een evangelisatiebijeenkomst op straat in Maassluis terwijl Alexander Goudveyl op een Blüthner piano het zingen begeleidt. Het is 1956.

Alexander, de hoofdpersoon, kijkt in dit boek terug op de moord en de gevolgen voor hem. De angst dat de dader hem wil vermoorden omdat hij getuige was. Maar de dader was gehuld in een lange jas, hoed en sjaal. Wie was de dader? De zoektocht verloopt zoals bij een Agatha Christie. Maar bij dit boek valt er zoveel meer te genieten. Veel muziek referenties, de titel verwijst naar Au bord de l’eau van Fauré en Cantate 80 van Bach. Religie lijkt ook een vast ingredient van boeken van Maarten ’t Hart. Met vaart en humor geschreven. Bijvoorbeeld het fantastische hoofdstuk waar Janny, die al verloofd is, verliefd wordt op Alexander. Of neem een citaat als dit:

34 ‘Van zuinigheid,’ zei mijn vader minstens eenmaal per week, ‘is nog nooit iemand arm geworden.’

Dit is na Een vlucht regenwulpen een van de meest gelezen en gewaardeerde boeken van Maarten ’t Hart. Opnieuw uitgebracht vanwege het krijgen van de P.C. Hooft-prijs. Het is mijn tweede van Maarten ’t Hart maar zeker niet mijn laatste. 3,5*

Leuk weetje. Tijdens het Boekenbal van 1991 verscheen Maarten voor het eerst als Maartje. Dit boek kwam uit in 1993 en een van de karakters in dit boek kleedt zich ook graag in vrouwenkleren.
Profile Image for Marlies.
12 reviews4 followers
February 16, 2010
Once I started this book I could hardly put it down! I loved it, I read it within 2 days and I thought the story was beautiful. I hadn't read anything by Maarten 't Hart before, but now I'd like to read more of his books.
Profile Image for Hans Canters.
235 reviews2 followers
September 18, 2015
In dit gelaagde boek zien we de ik-figuur zich langzaam aan zijn bekrompen milieu ontworstelen vrnl. via de door hem geliefde klassieke componisten.
Maar dit boek is ook een spannende ‘whodunnit’ gebaseerd op een waar gebeurde en nooit opgeloste moordzaak met een aanleiding in de tweede wereldoorlog en de jodenvervolging. Knap geconstrueerde plot waarin de mensen die hem de mogelijkheid boden om zich te ontworstelen aan ‘het woeden der gehele wereld’ dezelfde blijken te zijn als diegenen die de angst verpersoonlijken van een ‘God die hem zoekt te doden.’

Typische ’t Hart thema’s als zijn worsteling met vrouwen en seksualiteit , de troost van de natuur en de ware liefde en de muziek spelen een belangrijke rol en wat een feest is het om met Spotify alle genoemde klassieke werken direct op te kunnen roepen.

Op droogkomische wijze beschrijft Maarten ’t Hart de absurditeiten van de Hervormde/Gereformeerde/Herstelde-etc. kerken uit zijn jeugd in Maassluis. Niet nieuw maar ik blijf ermee lachen.
Soort van Reveriaans zijn de beschrijvingen van het gezin waarin hij opgroeit; de bekrompenheid, platitudes en spreekwoordentaal.
Hardop lachen is het bij een scene die door Wim T Schippers bedacht zou kunnen zijn waarin een bouvier de werkzaamheden van de pianostemmer met kennis van zaken en al blaffend becommentarieerd.

Een in meerdere opzichten goed boek!
Profile Image for Tittirossa.
1,062 reviews333 followers
January 9, 2018
Deludente. Mi aveva intrigato il titolo (anche se corrisponde alla traduzione sbagliata e fuorviante di un passo di un leid "les querelles du monde entier", dove "querelles" mai e poi mai potrebbe essere tradotto con "furie"), e fino a metà circa è un libro godibile.
Poi frana miseramente in una trama a dir poco ridicola.
Il protagonista è un ragazzino olandese figlio di una coppia di straccivendoli, senza amici e senza altri interessi se non la musica (infatti passa le sue giornate al piano, che ha imparato a suonare da autodidatta).
Fino all'evento clou: è testimone dell'omicidio di un poliziotto pedofilo e guardone. Da questo momento tutte le persone che conosce e frequenta risulteranno coinvolte nell'omicidio. L'insegnante di piano, il farmacista, il professore di chimica (si iscrive all'università - farmacia - per sfuggire al servizio militare), il suocero: sono tutti coinvolti in un assurdo intrigo nato dalla fallita fuga nel 1940 di un gruppo di ebrei verso l'Inghilterra (avevano noleggiato un peschereccio che venne affondato dai tedeschi).
L'epilogo - con il suocero nei panni del deus-ex-machina - è a dir poco imbarazzante. L'unica cosa che rimane del libro è la voglia di andare ad ascoltare Bach. Irritante ed inutile.
Profile Image for Mark.
198 reviews2 followers
August 9, 2022
2022: Herlezen. Eens met wat ik in 2011 al vond.

2011: Fantastisch boeiend geschreven roman met een ingenieus plot die de lezer, ondanks een aantal voor vrijwel als waarheid aan te nemen vermoedens, in verbijsterende vertwijfeling achterlaat.
Profile Image for Vivian.
Author 7 books78 followers
May 6, 2016
Hehe, uit. Geen slecht boek, maar niet bepaald aan mij besteed. Het deed me allemaal maar weinig en Ik wist er niet echt iets uit te halen hoewel ik snap waarom het als literatuur beschouwd wordt. Maar goed, het was oké.
Profile Image for Jonas.
61 reviews
February 15, 2023
Da liest man 400 Seiten und weiß am Ende trotzdem nicht wer der Möder ist ... Aaaahh.

Dennoch hat mich das Buch gut unterhalten. Gerade zu sehen, wie sich das komplette Leben des Protagonisten nach der Lösung der Täterfrage und Bewältigung der Angst vor dem Tod entwickelt, fand ich gut dargestellt. Die musikalischen Akzente waren sinnvoll eingebaut und haben mir gut gefallen.
This entire review has been hidden because of spoilers.
Profile Image for Jeroen Berndsen.
216 reviews22 followers
August 13, 2012
Na de eerste keer dat ik hem gelezen had, zou ik ook 4 of 4,5 ster gegeven hebben. Ik was enorm onder de indruk van de manier waarop 't hart over muziek schreef, over de levendigheid van de personages.[return][return]Bij herlezing een paar jaar later bleek het nogal tegen te vallen. Misschien heb ik het boek in mijn hoofd beter gemaakt dan het was. Desalniettemin is het zeker een goed boek met een goed verhaal met een behoorlijk tijdspanne. 't Hart maakt indruk met zijn beschrijvingen en karakter en sfeer details.[return][return]NBD|Biblion: [return]De jeugdjaren van Alexander Goudveijl worden vooral bepaald door zijn vergaande belangstelling voor muziek, religie en liefde, gegevens die bij de auteur vaak een overheersende rol spelen. Ook is er weer een ouderpaar dat, zoals in vorige verhalen, een overdreven religieuze bekrompenheid vertoont, die niet bepaald met waardering wordt beschreven. Het oorlogsverleden van deze ouders draagt ook niet bij tot enthousiasme over hen. De achtergrond van het verhaal blijkt te worden gevormd door de mislukte vluchtpoging in de meidagen 1940 van een aantal mensen met een logger naar Engeland. Deze mensen spelen steeds een rol als de moord op een politieagent ter sprake komt -een moord die teruggaat op een authentiek voorval in Maassluis- maar geen oplossing vindt. Fans van de auteur zullen dit boek zeker waarderen, maar wie daartoe niet behoren, zullen zich ongetwijfeld afvragen of zij niet erg veel uit vorige romans bekende gegevens tegenkomen. Kleine druk, krappe marge. Dit boek is bekroond met de Gouden Strop 1994.
Profile Image for Victoria.
20 reviews
December 29, 2023
Minou und Laurin haben mir das Buch herzlichst empfohlen und auch ausgeliehen. Ich habe immer Angst um Bücher, die ich ausgeliehen habe und nachdem ich das Buch einen Kratzer in meinem Rucksack bekam, entschied ich mich es nur zuhause zu lesen. Und da ich anscheinend echt wenig Zeit zuhause verbringe, habe ich über 2 Monate für das Buch gebraucht. Das als Vorwort.

Ich fand das Buch fantastisch, wunderschön geschrieben, sonnend, aber kein klassischer Krimi, emotional auf einer sehr besonderen Art und mitreisend. Und die Stücke, die zum mithören von dem Autor vorgeschlagen wurden sind eine echte Bereicherung für mein Erlebnis beim lesen gewesen. Ein tolles Buch. Ich bin auch froh, dass ich das Buch so lange gelesen habe, da habe ich dieses Erlebnis lange genießen können.
Profile Image for Janneke.
454 reviews3 followers
January 2, 2018
Een bijzonder boek met een verrassende plot, die toch min of meer een open einde oplevert. Een "whodunit" waarbij door de jaren heen de dader verborgen blijft. Alexander Goudveijl, de hoofdpersoon is aanwezig bij de moord maar heeft niet gezien wie de moordenaar is. Het blijft hem een groot deel van zijn leven achtervolgen.
Het woeden der gehele wereld is een fijne psychologische, gedeeltelijk autobiografische roman, waarin Maarten 't Hart zich een meester toont in het beschrijven van de sfeer waarin Alexander opgroeit.
Profile Image for Liedzeit Liedzeit.
Author 1 book106 followers
July 12, 2018
Nicht genau ein klassischer Krimi, aber immerhin mit Mord. Ein Junge im Nachkriegsholland wird Zeuge wie der Dorfpolizist, der gleichzeitig Kinderfreund mit Interesse an Geschlechtsteilen war, umgebracht wird. Haben seine Eltern damit zu tun? Warum hat der Held musikalisches Talent? Logisch, weil sein wahrer Vater bedeutender Dirigent ist. Das liegt so offen zutage, dass man kaum über die Lösung überrascht sein kann. Lustig aber, dass der Mann seine Schwester heiratet, um an seinen Vater heranzukommen. Und ganz spannend geschrieben, vielleicht etwas zu gediegen.
Profile Image for Chris Majoor.
501 reviews5 followers
July 31, 2016
Dit boek was een aangename verrassing. Ik had nog nooit iets van Maarten 't Hart gelezen. Het verhaal was goed (een moordzaak die de hoofdfiguur zijn ganse leven niet loslaat), een zeer verrassend einde. Maar nog het meest heb ik genoten van de beschrijving van het gereformeerde Nederlandse milieu in de jaren 1950: de vrees voor de Here, de zuinigheid, de kleingeestigheid, het fanatisme.
Profile Image for Jan Wildeboer.
9 reviews
April 30, 2025
Ein unglaublich mitreißendes Buch. Es changiert irgendwo zwischen Kriminal und coming of age Roman. T‘Hart schafft mit seinem für mich ungewöhnlichen Schreibstil eine Ambivalenz aufzuzeigen und behandelt dabei Themen wie Religion, Sexualität und die Nachkriegszeit in einem kleinen idyllischen niederländischen Dorf am Meer.
Profile Image for Laurens Monster.
118 reviews
January 25, 2025
officially sold on 't Hart now, he is cool. finishing this novel in rotterdam felt fitting. the city that is there, but does not matter, just like in the book. t' Hart constructs a, slightly bullky, psychoanalytical murder mystery here. superior to Mulisch' De Aanslag, to which it bears resemblance. alexander both haunted and lost. deprived of a faith he never had. God as a symbol of his own passive suicide ideations; again, tactfully dealt with. already among my favourite dutch works of fiction. on to the next i guess.

some honourable mentions:

'Ik hoor nog hoe Janny door de muziek heen praatte, en weet nog dat ik haar daar op dat moment om haatte, een haat die echter dadelijk door Bach ook weer tenietgedaan werd.'

'Hoe eigenaardig dat je op zo'n zonverlicht moment denkt dat het hele leven voor je ligt, terwijl zo'n moment zelf achteraf het ware leven blijkt te zijn. De hoop heeft dan nog zo'n lang weg te gaan; van berusting is geen sprake, alles ademt verwachting. Ik wou dat ik daar weer stond, op zo'n zomerdag in februari, terwijl de bollende gordijntjes tegen je aan waaien. Zolang het heelal uitdijt, blijft elk moment in een mensenleven aanwezig, want er is dan altijd een plekje in het heelal dat precies zoveel lichtjaren verwijderd is van dat ene ogenblik. Zou je op dat plekje verkeren, en met een kijker naar de aarde kunnen turen, dan zou je jezelf kunnen zien staan-daar bij dat open raam, in de zon, voor altijd vastgenageld op dat ene punt in de tijd dat nimmer verloren zal gaan.'

Profile Image for Yoy.
392 reviews
August 9, 2014
Een bildungsroman (een roman over de pscyhologische ontwikkeling van een persoon), een roman die zich afspeelt na de oorlog, er komt geschiedenis over Jodenvervolging in, en heel veel over de Nederlandse gereformeerden. Vier onderwerpen die mij allerminst aantrekken. Echter, het boek is geschreven door een van mijn favoriete schrijvers, Maarten ’t Hart. Het heeft steengoede recensies gekregen, werd bekroond met de Gouden Strop, en sommigen noemen het zijn beste boek (nou ja, dat ken ik. Het woord ‘beste boek’ wordt door literatoren vaak gegeven aan boeken met grote maatschappelijke relevantie - wereldoorlogen, Jodenvervolging en brandende actuele onderwerpen, maar daarom vind ik ze nog niet literair en lees ik ze nog niet graag).
Omdat het Maarten ’t Hart is. Vanwege al die positieve recensies. En door toedoen van een vriend met wie ik nauwelijks nog over literatuur kon praten zonder dat hij dit boek vermeldde, ben ik tenslotte gezwicht. Twintig jaar na dato van het verschijnen nam ik ‘Het woeden der gehele wereld’ ter hand.

Slecht begin...
De proloog beloofde niet veel goeds. In recensies las ik dat de proloog, die zich afspeelt op het einde van de oorlog, voor anderen de nieuwsgierigheid net had gewekt en had aangezet tot doorlezen. Ik had moeite om niet in slaap te vallen. Maar je moet een boek altijd meer gunnen dan de proloog voor je het opzij zet.
In het eerste hoofdstuk kreeg ik een soort encyclopedie van het dialect van het dorp waar de hoofdpersoon woont over me heen. Het ene dialectwoord na het andere werd afgerammeld en verklaard, de humor was daarbij ver te zoeken. Ik kreeg de indruk in een woordenboek verzeild te zijn geraakt.
Maar je moet een boek minstens dertig bladzijden gunnen dus las ik door.
Toen kon ik het plots niet meer lossen. De ene schaterlach volgde op de andere. De spanning steeg. Ineens wilde ik maar één ding: doorlezen.

De plot
Alexander groeit op in een arm gezin in ’t Hoofd. Vooral zijn vader is fundamentalistisch gelovig. Met dat geloof ligt Alexander in de knoop. In de bijbel staan immers zoveel angstaanjagende zaken, en zinnen die elkaar tegenspreken. Net op het moment dat Alexander vol vrees de uitspraak ‘en god zocht hem te doden’ onderzoekt, is hij een getuige van een moord. Daarbij lijkt het dat de moordenaar zijn wapen op hem richt. De angst dat god hem zoekt te doden en dat die persoon hem ooit nog echt zal vermoorden, zorgen ervoor dat Alexander, zelfs wanneer hij niet meer in god gelooft, bang blijft om vermoord te worden. Hij wil absoluut te weten komen wie de dader van de moord is, het motief ervan moord kennen. Misschien kan hij er dan zeker van zijn dat hij niet vermoord zal worden – of dat men zoekt hem te doden, en dan kan hij maatregelen nemen.

Tegelijk is het Alexanders grootste verlangen om ooit muzikant te worden. Met een opvoeding in het achterlijke stadje waar hij opgroeit, lijkt dit buiten bereik te liggen, maar zijn liefde voor de muziek is zo groot dat hij blijft proberen.

De ontwikkeling van Alexander zet zich door. Hoewel er nooit echte bewijzen komen voor de moord, gebeuren er steeds weer dingen in het leven van Alexander, waardoor hij uiteindelijk, wanneer hij al een kalende echtgenoot is, alle puzzelstukjes bijeen heeft om de moord op te lossen. De oplossing wordt niet met zoveel woorden gezegd, maar we kunnen hem vermoeden. Hij is waarlijk verrassend en briljant. Een schitterende afrekening waar Maarten ’t Hart ongetwijfeld van genoten heeft bij het schrijven van dit boek.

De stijl
Zodra ik de eerste twintig pagina’s gelezen had, was de schrijver Maarten ’t Hart zoals ik hem ken terug. Hij spaart zijn kritiek niet op christenen, hij zet simpele boerenmensen die niets van cultuur kennen, maar vooral de supergelovigen, in hun hemd en brengt daarbij de lezer aan het lachen. Mooie natuur- en stadsbescrhijvingen zijn even van de partij, maar de nadruk ligt toch vooral op de muziek. Het boek is waarschijnlijk veel genietbaarder voor lezers die veel van muziek kennen. Er zijn zoveel referenties naar muziek, dat de indeling van de roman misschien wel als een muziekstuk is opgezet, maar dat kan ik niet weten.

Verhuis is ook een verhuis van stijl
Zolang Alexander in ‘t Hoofd woont, blijft het allemaal spannend, humoristisch en intrigerend. Maar wanneer hij naar Leiden gaat studeren, is de verteller Maarten ’t Hart wat mij betreft alweer verdwenen. Dan krijgen we als het ware een opsomming van feiten die moeten plaatsvinden zodat de puzzel van de moord kan opgelost worden. Geleidelijk aan wordt het allemaal vrij saai. De referenties naar muziek krijgen ontzettend veel plaats – al teveel voor de gewone lezer. Bovendien komen er veel personages en hoewel het nog lukt, is het soms verwarrend om ze allemaal uit elkaar te houden. Nu goed, we hebben dan al ongeveer twee derde van de roman gelezen. Het mindere deel duurt dus niet zo lang, en ‘minder’ betekent natuurlijk niet dat het slecht zou zijn. Bovendien staat ons op het einde van dit laatste, mindere deel, nog de heel bijzondere ontknoping te wachten.

Conclusie
Ben ik nu blij dat ik ‘Het woeden der gehele wereld’ gelezen heb? Voor de leuke passages, in ’t Hoofd, waar de jongen opgroeit, zeker en vast. Het einde is ook zo ontzettend goed gevonden. Het is dus erg jammer dat de periode waarin Alexander aan de universiteit zit, vrij saai wordt.

Algemeen krijg ik de indruk dat de Maarten ’t Hart zoals ik hem ken, die cursiefjes grandioos aaneenrijgt tot een schitterend verhaal, en daarbij gebruik maakt van superbe natuurbeschrijvingen en observaties van allerhande omgevingen, hier afwezig was.

Anderzijds was de Maarten ’t Hart die kritiek geeft zodat het pijn doet waar het moet (op de mensen die hun kinderen fundamentalistisch opvoeden) en lezers daarbij hard aan het lachen brengt volop aanwezig, en de schrijver die fantastisch goede intriges kan opzetten, heeft hier zeer goed werk geleverd.

Met mijn voorkeuren zou ik dit boek nooit tot het beste werk van ’t Hart uitroepen. Maar het mag er zeker zijn.
Het is een aanrader voor wie houdt van bildungsromans, verhalen rond Jodenvervolging of kritiek op al dan niet streng gelovigen, met name gereformeerden, en zeker ook voor liefhebbers van klassieke muziek die ook graag lezen.
De anderen kijken beter eerst uit naar de andere boeken van ’t Hart. Hoewel fans van de schrijver die alles van hem willen lezen, zonder van dit specifieke genre te houden, zeker niet bedrogen uitkomen.
73 reviews1 follower
February 9, 2025
"Hoe eigenaardig dat je op zo'n zonverlicht moment denkt dat het hele leven voor je ligt, terwijl zo'n moment zelf achteraf het ware leven blijkt te zijn. De hoop heeft dan nog zo'n lange weg te gaan; van berusting is geen sprake, alles ademt verwachting. Ik wou dat ik daar weer stond, op zo'n zomerdag in februari, terwijl de bollende gordijntjes tegen je aan waaien. Zolang het heelal uitdijt, blijft elk moment in een mensenleven aanwezig, want er is dan altijd een plekje in het heelal dat precies zoveel lichtjaren verwijderd is van dat ene ogenblik. Zou je op dat plekje verkeren, en met een kijker naar de aarde kunnen turen, dan zou je jezelf kunnen zien staan - daar bij dat open raam, in de zon, voor altijd vastgenageld op dat ene punt in de tijd dat nimmer verloren zal gaan."

"Het ene geslacht na het andere ontspruit en ve-dwijnt als het loof in het bos, en een eeuwig vergeten, altijd hongerig loerend op buit, zuigt ons weg in een bodemloze leegte die nooit verzadigd wordt, en een wild gistende, onberekenbare macht, die zich in duistere hartstochten wentelt, brengt alles voort, en dankt ook alles weer moeiteloos af."
Profile Image for Anton Segers.
1,318 reviews20 followers
November 2, 2020
't Hart straalt op zijn best - zoals hier - een lekker ouderwetse warmte uit. Een goed verhaal, een herkenbare wereld. Ik geef toe, op de duur wordt die na meerdere romans wel voorspelbaar: een verstikkende religieuze opvoeding, klassieke muziek spelen als vluchtweg, het is déjà-lu, maar het blijft knap gedaan.
De plot verloopt soms traag en dan weer springerig snel, maar de ontwikkeling en vooral de verrassende én ook ontroerende ontknoping van het verhaal is hier ronduit indrukwekkend.
26 reviews
April 6, 2023
Dieser Kriminalroman ist für meinen Geschmack etwas umständlich geschrieben und lässt dadurch die Relevanz der Geschichte verblassen.
Die Leidenschaft zur Musik ist ein Thema, das viel Platz einnimmt und sicherlich Musikbegeisterte in ihren Bann ziehen wird.
313 reviews4 followers
March 9, 2025
Mooi geschreven. De titel blijkt een citaat uit de bijbel. Het boek is geschreven vanuit de beleving van de hoofdpersoon, van jongetje tot veertiger. Opgroeiend ergens in de biblebelt in de buurt van Rotterdam. Een heftige gebeurtenis is bepalend voor zijn leven. Het laatste hoofdstuk geeft onverwachte duidelijkheid.
Profile Image for Lourens Zonneveld.
7 reviews
July 6, 2025
Een makkelijk te lezen boek - geeft de tijdgeest van de vijftiger jaren goed weer - verrassend einde
Profile Image for Kirsten.
3,109 reviews8 followers
May 19, 2025
Meine Meinung von 2005
Als Sohn eines Lumpenhändlers wächst Alexander Goudevyl in einer Kleinstadt auf. Der Junge lebt mit den alten Geschichten vom Krieg und der ständigen Ermahnung, das Geld zusammenzuhalten. Von seinen Schulkameraden nur gehänselt und verprügelt und vom Dorfpolizisten missbraucht, sucht Alexander Zuflucht in der Musik: Seine Passion ist das Klavierspiel, vor allem liebt er die Musik von Johann Sebastian Bach.

Das einschneidendste Erlebnis seiner Kindheit ist der Mord an dem Ortspolizisten Vroombout, der unmittelbar hinter dem Rücken des klavierspielenden Jungen getötet wird. Die Aufklärung des Verbrechens begleitet Alexander, der später als Komponist mit einem Pop-Song zu Weltruhm gelangt, während seiner ganzen Jugendzeit. Die Spuren führen zurück zu einem Kriegsverbrechen im Jahr 1940: Bei der Flucht nach England wird ein holländisches Fischerboot mit sieben Juden an Bord von einem deutschen U-Boot versenkt. In einem Beiboot können jedoch die sieben Passagiere und der Fischer Vroombout – der spätere Ortspolizist – entkommen. Als Alexander Jahre später Klavierstunden nimmt und sich mit den Söhnen seiner Lehrerin anfreundet, ahnt er, dass hier eine Verbindung zu dem Verbrechen liegen könnte, genauso wie beim Apotheker, der ihn immer wieder zu sich einlädt. Der Ich-Erzähler Goudevyl berichtet seine Lebensgeschichte rückblickend aus der Perspektive des inzwischen 30-Jährigen. Immer wiederkehrendes Element ist die mit der Handlung verwobene Musik Bachs.

Das Buch hat mich gefesselt. Es ist unglaublich vielschichtig und nimmt sich Zeit, auf Personen und Geschehnisse sehr genau einzugehen, was manchmal langatmig wirkt, aber für dieses Buch auch nötig ist. Meiner Meinung nach eines seiner besten Werke.

Meine Meinung von 2012
Beim zweiten Lesen hat Das Wüten der ganzen Welt nicht ganz den ersten guten Eindruck bestätigen können. Ich habe die Erzählung als viel düsterer als beim ersten Lesen empfunden und habe sehr lange gebraucht, um mich in der Geschichte wohl zu fühlen. Die Leserunde hat dazu den letzten Anstoss gegeben, ansonsten hätte ich das Buch vielleicht sogar zur Seite gelegt, gerade weil es ein reRead war.

Dabei lag mein schlechtes Gefühl nicht einmal an dem Buch selbst. Aber meine Einstellung zu den Büchern von Maarten 't Hart hat sich mit den Jahren geändert. Ich mag seinen Stil nicht mehr so wie am Anfang, mittlerweile sind mir seine Bücher ein bisschen zu getragen.

Meine Meinung von 2019
Alexander erzählt die Geschichte von einem Mord, dessen Zeuge er war. Trotzdem ist das Buch kein Krimi. Es ist auch nicht nur die Lebensgeschichte von Alexander, es ist- was eigentlich? vieles wird in dem Buch nur angerissen: der Missbrauch durch Vroombout, das Verhältnis zu seinen Eltern, die Szene, als er seinen Freund in Mädchenkleidung erwischt und wie nach der langen Zeit mit den Vorfällen im Hafen oder auch mit dem Mord umgegangen wird. Sicherlich muss man bei diesem Buch zwischen den Zeilen lesen, aber wenn da nicht viel steht, wird es schwierig.
Profile Image for Tjibbe Wubbels.
589 reviews8 followers
September 16, 2016
Dit boek is een combinatie van een streekroman en een whodunnit met als motieven angst, vervreemding, noodlot, muziek, (de onzin van) geloof, escapisme en seksualiteit. Niet allemaal nieuw voor het werk van Maarten 't Hart. Het gaat over het gewone leven van een teruggetrokken jongen eind jaren 50 die zich niet helemaal op zijn plek weet in zijn gezin en woonplaats. En dan is daar ineens die moord waar hij getuige van is, een moord die zijn wortels vindt in wat duistere zaakjes die plaatsvonden ten tijde van de tweede wereldoorlog. Het oplossen van deze moord wordt een obsessie. Dit heeft meer effect op zijn leven dan hij had kunnen denken: 'doodsbang ben ik soms geweest' zegt hij en vaak is hij 'badend in het zweet wakker geworden'. Maar erger nog dan deze angst is dat zijn vele levensveranderende acties voortgekomen zijn uit de motivatie om dichter bij de oplossing van de moord te komen. Maar zoals een van de verdachten van de moord zegt 'Wees maar blij met zo'n gebeurtenis in je leven, de meeste mensen moeten het zonder doen'.

De aanwijzingen die de hoofdpersoon dichter bij de oplossing van de moord brengen liggen er wat dik bovenop en zijn altijd juist. Er zijn geen dwaalsporen en heel erg spannend wordt het dus nooit. Ook is er veel niet ter zake doende uitweiding over van alles en nog wat. Ik vond het wat lastig om in het verhaal te komen, met name door het archaïsch aanvoelend taalgebruik. Het lijkt hierdoor meer op een roman uit de jaren 50 dan een roman uit de jaren 90 over de jaren 50 (op wat kleine anachronismen na). Toch leest het na wat opstarttijd prima door en weet het te vermaken. Je raakt steeds meer betrokken bij de hoofdpersoon en wordt meegesleurd in het mysterie rondom de moord.

Uiteindelijk zie ik het toch meer als een streekroman in de traditie van de jaren 50 en 60 dan een detective: Het mysterie stuwt het verhaal voort maar is slechts een kleerhanger om de zware motieven aan te hangen.
Displaying 1 - 30 of 90 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.