سَمَك عَيار رماني است مشهور و قديمي به زبان فارسي كه در سده ششم هجري نوشته شده است. داستانهاي اين كتاب سه جلدي به دست فرامرز بن خداداد بن عبدالله كاتب ارجاني جمعآوري شده است. وي داستانها را از زبان يك راوي به نام صدقه ابوالقاسم فراهم آورده است كتاب سمك عيار اين مزيت را دارد كه چون داستانهاي آن روايت مردم بود و در ميان عوام مشهور و محبوب بودهاند، زبان اين كتاب نيز زبان عمومي آن دوره را نشان ميدهد و به همين خاطر بسيار ساده و روان است. صحنههاي اين داستان در ايران و سرزمينهاي نزديك به آن اتفاق ميافتند. بيشتر شخصيتها و قهرمانان اين كتاب نامهاي ايراني دارند. شخصيت اصلي اين كتاب پهلواني نامآور به نام سمك عيار است كه در طي ماجراهايي با خورشيدشاه سوگند برادري ميخورد. سمک عیار عنوان کتابی است از فرامرز بن خداداد ارجانی که در 1590 صفحه و توسط انتشارات صدای معاصر در سال 1392 به چاپ رسیده است. موضوع اصلی این کتاب داستان های فارسی است
از این مؤلف قرن ششم هجری تنها یک کتاب با عنوان سمک عیار باقی مانده است. او در مقدمه جلد ۳ نام خود را «فرامرز بن خداداد بن عبدالله الکاتب الارجانی» آورده است. ارجان درنزدیکی بهبان کنونی، مرز بین فارس و خوزستان قرار داشت و نویسنده میگوید داستانش را از شخصی به نام «صدقة بن ابی القاسم» اهل شیراز شنیده است. با این همه، از شواهد درون کتاب این طور به نظر میرسد که کتاب در خراسان نوشته شده است۰
افسانهای قدیمی با نثری ساده و روان ، حیف که جاهای حساس این افسانه گم شده با این همه فضا سازی داستانها عالیست، تنها ایراد وارده به این افسانه کهن، تکراری بودن بسیاری از قضایاست و اینکه سمک بیشتر کارهایش با داروی بیهوشی و تغییر چهره حل میشد، که البته آن هم با توجه به زمان این رمان قابل درک بود...با این همه با وجود اینکه خیلی کشت و کشتار در این رمان فراوان بود، اما باز با هنر نویسنده برای مردن بعضی از شخصیتها اشک ریختم و این اگر زبان قلم و هنر یک نویسنده نیست پس چیست!؟... جا به جای این داستان از کشتار پر شده اما تو خود نیز افسون میشوی به گاهی که با مرگ یکی از آن هزاران تن تو اینجور اشک ریختهای و خود نفهمیدی ... در کل افسانهها و داستانهای کهن ایرانی را بسیار دوست دارم، چرا که اکنون تنها جایی که میتوان هنوز از فرهنگ ایران یاد کرد ...در همین افسانههاست ... M varnos