Schloß Gripsholm / Rheinsberg

by Kurt Tucholsky

German

Genres: Fiction, Classics, German Literature, Germany, Novella

178 pages, Paperback

First published January 1, 1931

About the author

Kurt Tucholsky was a German-Jewish journalist, satirist and writer. He also wrote under the pseudonyms Kaspar Hauser, Peter Panter, Theobald Tiger, and Ignaz Wrobel. Born in Berlin-Moabit, he moved to Paris in 1924 and then to Sweden in 1930.

Tucholsky was one of the most important journalists of the Weimar Republic. As a politically engaged journalist and temporary co-editor of the weekly magazine Die Weltbühne he proved himself to be a social critic in the tradition of Heinrich Heine. He was simultaneously a satirist, an author of satirical political revues, a songwriter, and a poet. He saw himself as a left-wing democrat and pacifist and warned against anti-democratic tendencies—above all in politics, the military, and justice—and the threat of National Socialism. His fears were confirmed when the Nazis came to power in 1933: his books were listed on the Nazi's censorship as "Entartete Kunst" ("Degenerate Art") and burned, and he lost his German citizenship.

Reviews

[Matina Kyriazopoulou · Rating 4 out of 5]

Πριν λίγους μήνες, τον Μάρτιο του 2024 κυκλοφόρησε στα ελληνικά το βιβλίο "Ράινσμπεργκ - Ανάκτρο Γκρίπσχολμ" του Κουρτ Τουχόλσκι, σε μετάφραση από τα γερμανικά Έμης Βαϊκούση. Οι δυο αυτές "ερωτικές ιστορίες" όπως αποκαλούνται στον υπότιτλο χαρακτηρίζονται "διαχρονικές". Και όντως είναι διαχρονικές, αν και δε θα τις χαρακτήριζα τόσο ερωτικές όσο νοσταλγικές. Της νιότης μιας εποχής που έχει περάσει ανεπιστρεπτί.
Κατά την ταπεινή μου άποψη, αν και αντιλαμβάνομαι πλήρως το σκεπτικό σύμφωνα με το οποίο έγινε η επιλογή να συμπεριληφθούν στον ίδιο τόμο, είναι άνισες. Στην πρώτη και πιο σύντομη με τίτλο Ράινσμπεργκ (1912) ακολουθούμε την Κλερ, φοιτήτρια Ιατρικής και τον Βόλφγκαν να ταξιδεύουν με το τρένο ως "ζεύγος Γκαμπέτα" στο Ράινσμπεργκ για να ζήσουν τον έρωτά τους για λίγες ημέρες μακριά από τα καχύποπτα βλέμματα. Γελούν, πειράζονται, μαλώνουν, κάνουν βαρκάδες και έρωτα, συναντούν διαφόρων ειδών ανθρωπότυπους και τέλος επιστρέφουν στο Βερολίνο. Η ιστορία δεν έχει σφιχτή πλοκή και νόημά μάλλον δε βρίσκουμε άλλο από την ανάγκη απεικόνισης της ειδυλλιακής ατμόσφαιρας της προπολεμικής περιόδου. Ο Τουχόλσκι το καταφέρνει με μεγάλη άνεση, αλλά μετά το κλείσιμο του βιβλίου δε μένει τίποτε παραπάνω από αυτή την αίσθηση αναμελιάς.

Αντίθετα στη δεύτερη και αρκετά μεγαλύτερη ιστορία, το "Ανάκτορο Γκρίπσχολμ" (1931) το κλίμα αγωνίας τους μεσοπολέμου είναι παραπάνω από εμφανές. Ο Ντάντι και η Λυδία κάνουν τις διακοπές τους στη Σουηδία αρχικά έχοντας ως συντροφιά τον Κάρχλεν, φίλο του Ντάντι και στη συνέχεια την Μπίλι, φίλη της Λυδίας, με την οποία και δημιουργείται ένα ερωτικό τρίο. Το σημαντικότερο όμως θέμα του έργου είναι η απελευθέρωση ενός μικρού κοριτσιού από το οικοτροφείο όπου και κακοποιείται από την τυρρανική διευθύντρια. Η προσπάθεια απελευθέρωσης του παιδιού δημιουργεί την εντύπωση πως αποτελεί αλληγορία για την ισχύουσα κατάσταση στη Γερμανία και την πορεία προς την καταστροφή που διαφαίνονταν και που προβληματίζε έντονα τον συγγραφέα. Σε αντίθεση με το παιδί βέβαια η χώρα του δεν κατάφερε να σωθεί.

[Susana · Rating 4 out of 5]

In beiden Erzählungen verreist ein unverheiratetes Paar, damals eine Provokation, und genießt die gemeinsame Zeit auf dem Land.
Die Geschlechterrollen in den damals progressiven Stücken wirkten auf mich aus heutiger Sicht befremdlich.
Andere Beobachtungen sind wieder erstaunlich zeitlos. Die Deutsche, die in „Schloss Gripsholm“ ein Kinderheim leitet, in welchem sie vierzig Kinder beherrscht und kommandiert, habe es in Schweden „nicht leicht“, andere Menschen zu kommandieren: „Denn wo sich die Schweden beugen, verbeugen sie sich höflich, weil sie es so wollen. Sie gehorchen nur, wenn sie eingesehen haben, dass es hier und an dieser Stelle nötig, nützlich oder ehrenvoll ist, zu gehorchen…sonst aber hat einer, der in diesem Lande herrschen will, wenig Gelegenheit dazu.“

[Eule Luftschloss · Rating 3 out of 5]

trigger warning
child abuse, corporeal punishment

Letters from the publisher in the beginning tell us the author was asked to write something short, non-political, that people can carry with them on vacation. In short, a beach read. In Tucholsky's answers we read he'll think about it when going on vacataion, which is now, so, bye! And then the narrative follows with a protagonist who shares the author's name. Can't say if this is autobiographical or just a narrative device. Could be both, honestly.

The novella is about a couple travelling from Germany to Sweden, where they rent rooms in a rural château (feels slightly weird to use a French word to describe a Swedish building but I can't think of another word Englisch-reading people would understand that fits) and just... live. Bathing in the lake, taking a walk, writing letters to friends. Two of them come over for a few days, one at a time. They meet the locals, and find a child they need to save from atrocious conditions.

The second one is more a short story. Again, a couple on vacaction. Not much to say about that. Couple 2 felt a lot like couple 1 and only the different names made me realise we're talking about different people.

Would I recommend this? Depends really on what you wanna get out of this. I found it in an open bookshelf and wanted to read more German classics. At this point I need to watch out to read more in German in general. I've become slow because I read most things in Englisch.
I also feel obligated to read at least one book a year that was banned under Nazis.

If you want slice of life from 1920-ies, go for it.

[Rahel · Rating 2 out of 5]

Vielleicht trägt mangelnde Kenntnis an geschriebenem Dialekt zu meinem Urteil bei, aber überzeugt hat mich Tucholsky hier nicht.
Trotzdem: das Zitat „Freundschaft, das ist wie Heimat“ bleibt bei mir hängen genauso wie die implizite Frage, wann ich als passive Zuschauerin von Leiden aktiv gegen Ungerechtigkeit vorgehe.

[Al. Alemayehu · Rating 5 out of 5]

As the title already gives you a hint, this book contains two stories of loving couples in their vacation, which face the interesting perception of love.

[Björn Klemm · Rating 3 out of 5]

Eine schöne Ausgabe und Schloss Gripsholm hat mich wirklich wieder einmal gepackt. Rheinberg bleibt mir leider auch diesmal fremd.

[Kerstin · Rating 2 out of 5]

Ich mag den Sprachwitz von Tucholsky, könnte aber mit den belanglosen, heiteren Sommergeschichten, die nicht besonders gut gealtert sind, nicht so viel anfangen. Das Plattdeutsch der weiblichen Protagonistin in Schloß Gripsholm war für mich, die im bayrisch-östereichischen Sprachraum daheim ist, schwer zu verstehen und hat die Lektüre ziemlich mühsam gemacht.

[Jules · Rating 4 out of 5]

Didn't care much for "Rheinsberg" - the description of the town and nature were quite lovely, but people interaction was unexpected and underwhelming.
"Schloß Gripsholm" got very entertaining when Daddy and the Princess started fighting Madame Adriani, the evil school mistress.
Nevertheless and summing up, I prefer to read Tucholsky's essays, short stories and poems.

[RYD · Rating 3 out of 5]

I read a recently released English edition of this book. I'd recommend Kurt Tucholsky to anyone. This book wasn't my favorite, though, and while it may have been risque when it was released, it probably hasn't aged as well as some of his other works. As with much of Tucholsky, I really liked its playful tone.

[Simon · Rating 4 out of 5]

Schloss Gripsholm ist ein Paradestück leichter Unterhaltungsliteratur. Voll von sprühendem (Wort-) Witz und Leichtigkeit hat man das Gefühl, den brillanten Kurt Tucholsky auf einer Vergnügungsreise zu begleiten.

[Carolien · Rating 4 out of 5]

Finished the Schloß Gripsholm bit (=144 pages).
Quite a nice read :). About everything and nothing. Lotsa dialogue, natural dialogue. Also lotsa plattdeutsch ^^.