Ταξίδι στη Μέση Ανατολή και στο Άγιον Όρος

by George Theotokas, Γιώργος Θεοτοκάς

Το ταξίδι μου στη Μέση Ανατολή έγινε στην αρχή του 1960. Οι εντυπώσεις μου δημοσιεύτηκαν στον καθημερινό και περιοδικό τύπο κι ύστερα κάπως ξαναδουλεύτηκαν. Δεν ζήτησα να περιγράψω όσα είδα, αλλά μόνο να τονίσω μερικά σημεία που μου κίνησαν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον. Άλλωστε, ένα τέτοιο θέμα δεν είναι δυνατόν να εξαντληθεί με μια περιήγηση μερικών εβδομάδων. Απεριόριστα μπορεί κανείς να επανέρχεται σ' αυτό και να συμπληρώνει τις αρχικές του διαπιστώσεις.

Η επίσκεψή μου στο Άγιον Όρος έγινε το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς. Ο κοινός τίτλος στο εξώφυλλο του βιβλίου εκφράζει, κατά έναν τρόπο, την κοινότητα του πνεύματος, με το οποίο έγιναν οι διαδοχικές αυτές μετακινήσεις.

194 pages, Hardcover

First published January 1, 1961

About the author

Greek: Γιώργος Θεοτοκάς

Reviews

[Γιώργος-Νεκτάριος Παναγιωτίδης · Rating 5 out of 5]

Έχω διαβάσει βιβλία του Γιώργου Θεοτοκά παλιότερα, την "Πνευματική Πορεία" και άλλα και αυτό είναι από τα καλύτερα, με την έννοια της ωριμότητας. Ο ίδιος δεν συντηρητικοποιήθηκε μεγαλώνοντας, αλλά προσέγγισε από τη μία την πολιτική αριστερά και από την άλλη την Ορθοδοξία. Έτσι, ο Θεοτοκάς, που εδώ είναι 55 χρόνων, στη μεγάλη του ακμή ως δημιουργός, παρουσιάζει ένα οδοιπορικό στα μέρη της Μέσης Ανατολής (Αίγυπτος, Λίβανος, Συρία, κ.λπ.) αλλά και στο Αγιονόρος. Φτάνει μέχρι και τη λεγόμενη Έρημο του Όρους στο νότιο άκρο του, όπου είναι τα Κατουνάκια, τα Καρούλια κι οι περίφημοι Δανιηλαίοι.

Αυτό που αξίζει πάρα πολύ είναι οι κριτικές (και "πρωτογενείς") επισημάνσεις που κάνει. Όπως λέει ο ίδιος: "Ξεκινήσαμε τις πρωινές ώρες του 20ου αιώνα -είμασταν η πρώτη γενεά του, τα παιδιά της νιότης του, τα καλοσημαδεμένα- και, ακολουθώντας τα ρεύματά του, φτάσαμε ως εδώ που φτάσαμε και οδηγήσαμε και άλλους, μα εδώ πια δεν μπορούμε να σταθούμε. Θέλοντας και μη, απ' εδώ και πέρα, το ελληνικό πνεύμα θα πασχίσει να ταξιδέψει στα πιο βαθιά νερά, εκεί όπου δοκιμάζεται η αγωνία του ανθρώπου απέναντι στο μυστήριο του κόσμου και όπου βρίσκεται αναγκασμένος ν' απαντήσει στα έσχατα ερωτήματα. Δεν υπάρχει υπεκφυγή".
Εξαιρετικό ανάγνωσμα για τις μέρες αυτές και γενικά.

[Marios Shekeris · Rating 3 out of 5]

Η λογοτεχνική διαδρομή που προσφέρει το βιβλίο αυτό του Γιώργου Θεοτοκά είναι μια εξερεύνηση της Μέσης Ανατολής (στο πρώτο μέρος) και μετά του Άγιου Όρους. Το 1960. Πριν 65 σχεδόν χρόνια.

Σαν αναγνώστες, μας δίνεται η δυνατότητα να ανακαλύψουμε το παρελθόν και μας προσφέρει την ευκαιρία για μια βαθιά προβολή και κριτική ανάλυση των κοινωνικών, πολιτικών και πολιτισμικών διαστάσεων της τότε εποχής. Το πρώτο μέρος του βιβλίου εστιάζει στις περιηγήσεις στην Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, τη Συρία και τον Λίβανο, με τον συγγραφέα να αναφέρεται συχνά στη σχέση της Ελλάδας με αυτές τις περιοχές και στην πολιτική και κοινωνική τους δυναμική. Στο δεύτερο μέρος, εξερευνάται η εμπειρία του συγγραφέα στο Άγιο Όρος, παρουσιάζοντας τον συναισθηματικό δεσμό του με τον ελληνισμό και την ορθοδοξία.

Ο συγγραφέας παρουσιάζει τις εμπειρίες του αλλά και τα συναισθήματά του του με βάθος και ευαισθησία. Παράλληλα αναδεικνύει τις σχέσεις της Ελλάδας με αυτές τις σχετικά γειτονικές περιοχές, καθώς και τη σημασία της θρησκείας και της ορθοδοξίας σε αυτό το πλαίσιο. Μέσα από το πρίσμα των ταξιδιών του, αναδεικνύεται η πολυπλοκότητα των συμφερόντων και των δυνάμεων που διαμορφώνουν την περιοχή της Μέσης Ανατολής: τίποτα που να ξαφνιάζει βεβαίως με ότι ακολούθησε τα επόμενα χρόνια, αλλά ακόμη και τώρα που γράφω αυτές τις λέξεις.

Είναι φανερό ότι τα κείμενα αυτά έχουν γραφτεί για να εκδοθούν σε εφημερίδες, και ο συγγραφέας περνά με τον τρόπο του μηνύματα προς την πολιτεία και στην κοινωνία. Σε κάποιες φάσεις πατρονάρει. Παρά την ενδιαφέρουσα θεματολογία, το βιβλίο δεν ξεχωρίζει για τη λογοτεχνική του αξία. Οι εν είδη άρθρου προσεγγίσεις δημιουργούν έναν αίσθημα δημοσιογραφικού ύφους που μερικές φορές είναι αδιάφορο. Είναι ενδιαφέρον όμως πως κάποιες απο τις δικές του εμπειρίες, κάνουν την εμφάνισή τους στους λογοτεχνικούς του ήρωες σε άλλα από τα βιβλία του.

[Maximos Nikiforakis · Rating 5 out of 5]

Ο Γ. Θεοτοκάς μας ενθυμίζει στο πρώτο μέρος αυτού του βιβλίου την εγγύτητα μας, γεωγραφική αλλά και σημαντικότερα, πολιτισμική, στους λαούς της Μέσης Ανατολής.
Σήμερα, αντιλαμβανόμαστε θα έλεγα την πολιτιστική μας ταυτότητα κυρίως ως Ευρωπαϊκή, γεγονός που οφείλεται στην δυτικοποίηση που έχουμε υποστεί. Είναι πιστεύω αδιαπραγμάτευτο ότι οι Μεσανατολίτες είναι εξ αρχαιοτάτων χρόνων συνδεδεμένοι με το Ελληνικό ιδίωμα και το Μεσογειακό ταπεραμέντο.

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου ο συγγραφέας περιγράφει τα πνευματικά ερεθίσματα που του δημιουργήθηκαν κατά την επίσκεψη του στο Άγιον Όρος. Είναι ενδιαφέρουσα η οπτική γωνία υπό την οποία εξετάζει τα θρησκευτικά ζητήματα μέσω του πρίσματος της πνευματικότητας και του στοχασμού. Ως εκ τούτου, δημιουργεί πιστεύω ένα χώρο για την έναρξη ενός διαλόγου μεταξύ πιστών και άπιστων εξίσου, αλλά και σκιαγραφεί τον τρόπο με τον οποίο κάποιος επιφυλακτικά μπορεί να προσεγγίσει θρησκευτικά ζητήματα.