What do you think?
Rate this book
در گیر و دار کتاب و نشر
در گیر و دار کتاب و نشر مجموعهای است از ۳۷ نوشتار و گفتار در زمینههای نشر کتاب، اقتصاد کتاب و نشر، ویرایش، حق مؤلف (کُپی رایت)، و کتاب و کتابخوانی از کریم امامی، یکی از برجستهترین صاحبنظران و مدیران عرصۀ نشر، ویرایش و جنبههای دیگری از کتاب. این مجموعه، که محتویات آن طی مدتی بیش از ۳۰ سال تکوین و قیام یافته است، اثری است تحلیلی، توصیفی، فنی و همراه با ارزش تاریخی در زمینۀ نشر که مخاطبان آن در وهلۀ نخست ناشران، ویراستاران، پخشگران، کتابفروشان و سایر عناصر مولد کتاب، و نیز مدیران، سیاستگذاران، برنامهریزان و دانشجویان حوزۀ نشر، ویرایش و دیگر جنبههای کتاب اند. کریم امامی به دقت نظر و توجه مسئولانه به حیات کتاب در جامعۀ ما شهرت دارد و این اثر او آئینهای از وضع کتاب و نشر در روزگاری پرحادثه است.
435 pages, Paperback
First published January 1, 2006
1 person is currently reading
11 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 2 of 2 reviews
April 2, 2018
مقالههایی که در این اثر بههمت عبدالحسین آذرنگ و ایرانناز کاشیان گردآوری شده، حاصل قلمزنیهای کسی است که در راه اعتلا و پیشرفت صنعتِ نشر ایران و پایهریزی اصول درستِ تهیۀ کتاب در ایرانْ جان فرسود و عمر گذاشت و رنج کشید و سرانجام در تنگدستی و مشقتْ زندگی را ترک کرد. کریم امامی سوای پیشینۀ درخشانش در ترجمه و کندوکاوهایی که در مباحث نظری و عملی این حوزه کرده، بهواسطۀ تلاشهای عملی و قلمیاش در عرصۀ نشر کتاب، حق بزرگی بر گردن اهالی کتاب در ایران دارد. این مجموعه مشخصاً به این بخش از نوشتههای او اختصاص دارد.
عبدالحسین آذرنگ در پیشگفتاری که بر این کتاب نوشته، بهخوبی وجوه مختلف شخصیت کریم امامی را بازنموده و ارج و اعتبار وی را بهدرستی برای مخاطب روشن ساخته است. ظاهراً جز این نوشتۀ کوتاه و احیاناً معدودی نوشتۀ پراکنده در وصف کریم امامی، کسی آنگونه که باید، به زندگیاش و خدمتهایی که او کرده، نپرداخته و درنتیجه، بخش بزرگی از اهمیت وی در سایه مانده است. جا دارد دستکم کتابدوستان و دستاندرکاران نشر، این مرد بزرگ را بهتر بشناسند و یاد و راهش را زنده نگه دارند.
کتاب، پنج فصل دارد و هر فصل به یکی از موضوعاتِ مربوط به کتاب معطوف است: از اصول نشر کتاب و اقتصاد کتاب و ویرایش گرفته تا بحثوفحصهایی درباب حقوق مؤلف و ضرورت پیوستن به قانون کپیرایت. پارهای از مقالهها حاوی مطلبهایی است دربارۀ امور فنی چاپ و نشر کتاب در دهههای پیشین. اینقبیل مقالهها امروزه دیگر کاربردی ندارد و بیشترْ در حکم تاریخچهای است از صنعت نشر در ایران. اما شماری دیگر از مقالهها به موضوعاتی مربوط است که هنوز ناشران و کتابفروشان و کتابخوانان با آن دستبهگریباناند؛ ازجمله نوشتارهایی که در آن درخصوص اصول حرفهای چاپ کتاب و ویرایش و نیز حقوق مؤلف سخن به میان آمده است. از این دسته نوشتارها بیاندازه میتوان آموخت.
نکتۀ گفتنی دیگر دربارۀ شیوۀ نوشتن امامی و احاطۀ او به موضوعات است. وی در یکیک مقالهها با بیانی شفاف و بیگره و تسلطی کممانند به موضوعِ سخن، نکتهگویی میکند. در جاهایی از نوشتهها، بهخصوص بخشهایی که به موضوع حق مؤلف برمیگردد، امامی آشکارا با عدهای از همکاران و دوستانش مخالفت ورزیده است؛ منتها مخالفتورزیهای او با لحنی بهغایت معتدل و در کمال ادب و احترام است. نمونۀ مثالزدنی این نقدِ توأم با احترام را در مقالۀ پربار «شیوهنامه یا دانشنامک» میتوان جست. امامی در این نوشته به خدمات و کوششهای یکی از همکاران پرمعلوماتش، میرشمسالدین ادیبسلطانی، درزمینۀ ویرایش و ترجمه و شیوهنامهنویسی میپردازد. به این منظور، ابتدا توانمندیهای کمنظیر ادیبسلطانی را بهتفصیل برمیشمرد و اهمیت تلاشهای وی را بهروشنی گوشزد میکند و سپس درخصوص سبکِ سرهگرایانه و دشوارِ او در نوشتن، بیملاحظه و بدون تعارف، انتقادهایی کوبنده و بجا پیش میکشد. چنین طرز و شیوهای در نقد، در میان امروزیان بهندرت یافت میشود. ازاینحیث، امامی سرمشقی درخورتوجه به شمار میرود.
آخرین چیزی که باید به آن اشاره کنم، ویرایشِ صوری نهچندان مطلوبِ این کتاب است. در جایجایِ کتاب بیدقتیهایی در فاصلهگذاری کلمهها به چشم میخورد. برای نمونه، بنگرید به این دو جمله که پیدا است ویراستارِ کتاب «طرحشماری» و «متنشماری» را بهشکلی مکانیکی و بهقیاس واژههای مرکبی مثل «سرشماری» و «روزشماری»، بهوسیلۀ رایانه نیمجدا کرده است؛ درصورتیکه در اینجا با واژۀ مرکب سروکار نداریم و آنچه درست است، «طرحِ شماری از مباحث» و «متنِ شماری از نوشتهها» است:
ـ توانست قلم را در راه «طرحشماری» از مباحث نشر و کتاب قرار دهد. (۱۵)
ـ خانم گلی امامی پس از گردآوری و تدوین نوشتهها، دو پرونده حاوی «متنشماری» از نوشتههای کریم امامی را در اختیار گذاردند. (۲۱)
در چند جای کتاب هم غلطهایی املایی راه یافته است. برای مثال، در صفحۀ ۸۵ «احمد میرعلایی» را «احمد امیرعلایی» نوشتهاند و در صفحۀ ۳۷۷ دو بار بهجای «حُسن»، نوشتهاند «حس». اما خطای چشمگیرتر دیگری که بیش از این خطاهای صرفاً املایی جلبتوجه میکند، در صفحۀ ۳۴۲ است. در این صفحه لابهلای مطلبی که بهزبان رسمی و غیرشکسته است، ناگهان بهجای «آن»، با صورت املایی «اون» مواجه میشویم و لحن نوشته یکباره صمیمی میشود:
ـ شش ماه بعد، کتاب شما در حروفچینی است. مدیر مؤسسه قول داده کار شما را از هفتۀ آینده دست بگیرد. حروفچینیهای دُرقوزآباد نسبتبه سابق خیلی فرق کرده. «اون» سالها وقتی مرحوم ابوی کتاب چاپ میکردند، حروفچین ۸صفحه۸صفحه نمونه میداد. (۳۴۲)
از اینگونه لغزشها اگر در کتابی با موضوعی دیگر آمده بود، بهسادگی میشد چشم پوشید؛ ولی وجود اینها در اثری که موضوعش ویرایش و درستنویسی و شیوۀ صحیح و پاکیزۀ انتشارِ کتاب است، بهنوعی نقض غرض محسوب میشود و نمیتوان به آن با دیدۀ اغماض نگریست. شایسته بود چنین کتابی با کمدقتیهایی ازایندست ویرایش و عرضه نشود.
فهرست مطالب کتاب چنین است:
بخش یکم: نشر کتاب
ـ آیندۀ نشر کتاب در ایران
ـ در آیین نشر کتابهای خوب
ـ نگاهی به وضع کنونی نشر کتاب در ایران
ـ نگاهی دیگر به آیندۀ نشر کتاب در ایران
ـ گفتوگو دربارۀ کیهان، فرانکلین و سروش
بخش دوم: اقتصاد کتاب و نشر
ـ داد از کاغذ، بیداد از چاپ
ـ دربارۀ قیمتگذاری کتاب
ـ ما کتابفروشان مظلوم
ـ کتاب جیبی در ایران
ـ چاپ افست و ناشران بسازوبفروش
ـ اگر ناشران قیمت کتاب را تعیین کنند
ـ صنعت نشر کتاب به کجا میرود؟
ـ گندمنمایان جوفروش [پدیدۀ کتابسازی]
ـ باید به فکر کتابهای متوسط بود
ـ جایگاه جهانی کتاب ایرانی و کتاب فارسی
بخش سوم: ویرایش
ـ تجربههایی در ویرایش
ـ «شیوهنامۀ» دانشگاه شیکاگو
ـ شیوهنامه یا دانشنامک
ـ جامعۀ ویراستاران ایران
ـ لزوم بازنگری در شیوۀ نگارش خط فارسی
ـ غلطهای چاپی در کتابهای امروز
ـ ویراستار کتاب مصور چه میکند؟
ـ دوستان ویراستار! لطفاً از کامپیوتر نهراسید!
بخش چهارم: حق مؤلف (کپیرایت)
ـ لایحۀ قانون ترجمه و تکثیر
ـ بازهم کپیرایت
ـ در جستوجوی قرارداد منصفانه برای مؤلفان و مترجمان
ـ پیوستن یا نپیوستن به پیمان «حفظ حقوق مؤلف»
ـ بازهم دربارۀ پیمان «حفظ حقوق مؤلف»
ـ جور ناشران در دُرقوزآباد
ـ اطلاعات تازهای دربارۀ «پیمان حق مؤلف»
ـ ما حقمؤلفشناس نیستیم!
ـ حقالتألیف
بخش پنجم: کتاب و کتابخوانی
ـ بازار گرم کتاب و خانمهای رمانخوان
ـ ادبیات عامهپسند در بازار کتاب ایران
ـ بیست سال فرازوُفرود فرهنگ
ـ چرا جوانان کتاب نمیخوانند؟
ـ من و کتاب
کتابنامه: در گیرودار کتاب و نشر، کریم امامی، گردآوردۀ عبدالحسین آذرنگ و ایرانناز کاشیان، چ۱، تهران: نیلوفر، ۱۳۸۵.
عبدالحسین آذرنگ در پیشگفتاری که بر این کتاب نوشته، بهخوبی وجوه مختلف شخصیت کریم امامی را بازنموده و ارج و اعتبار وی را بهدرستی برای مخاطب روشن ساخته است. ظاهراً جز این نوشتۀ کوتاه و احیاناً معدودی نوشتۀ پراکنده در وصف کریم امامی، کسی آنگونه که باید، به زندگیاش و خدمتهایی که او کرده، نپرداخته و درنتیجه، بخش بزرگی از اهمیت وی در سایه مانده است. جا دارد دستکم کتابدوستان و دستاندرکاران نشر، این مرد بزرگ را بهتر بشناسند و یاد و راهش را زنده نگه دارند.
کتاب، پنج فصل دارد و هر فصل به یکی از موضوعاتِ مربوط به کتاب معطوف است: از اصول نشر کتاب و اقتصاد کتاب و ویرایش گرفته تا بحثوفحصهایی درباب حقوق مؤلف و ضرورت پیوستن به قانون کپیرایت. پارهای از مقالهها حاوی مطلبهایی است دربارۀ امور فنی چاپ و نشر کتاب در دهههای پیشین. اینقبیل مقالهها امروزه دیگر کاربردی ندارد و بیشترْ در حکم تاریخچهای است از صنعت نشر در ایران. اما شماری دیگر از مقالهها به موضوعاتی مربوط است که هنوز ناشران و کتابفروشان و کتابخوانان با آن دستبهگریباناند؛ ازجمله نوشتارهایی که در آن درخصوص اصول حرفهای چاپ کتاب و ویرایش و نیز حقوق مؤلف سخن به میان آمده است. از این دسته نوشتارها بیاندازه میتوان آموخت.
نکتۀ گفتنی دیگر دربارۀ شیوۀ نوشتن امامی و احاطۀ او به موضوعات است. وی در یکیک مقالهها با بیانی شفاف و بیگره و تسلطی کممانند به موضوعِ سخن، نکتهگویی میکند. در جاهایی از نوشتهها، بهخصوص بخشهایی که به موضوع حق مؤلف برمیگردد، امامی آشکارا با عدهای از همکاران و دوستانش مخالفت ورزیده است؛ منتها مخالفتورزیهای او با لحنی بهغایت معتدل و در کمال ادب و احترام است. نمونۀ مثالزدنی این نقدِ توأم با احترام را در مقالۀ پربار «شیوهنامه یا دانشنامک» میتوان جست. امامی در این نوشته به خدمات و کوششهای یکی از همکاران پرمعلوماتش، میرشمسالدین ادیبسلطانی، درزمینۀ ویرایش و ترجمه و شیوهنامهنویسی میپردازد. به این منظور، ابتدا توانمندیهای کمنظیر ادیبسلطانی را بهتفصیل برمیشمرد و اهمیت تلاشهای وی را بهروشنی گوشزد میکند و سپس درخصوص سبکِ سرهگرایانه و دشوارِ او در نوشتن، بیملاحظه و بدون تعارف، انتقادهایی کوبنده و بجا پیش میکشد. چنین طرز و شیوهای در نقد، در میان امروزیان بهندرت یافت میشود. ازاینحیث، امامی سرمشقی درخورتوجه به شمار میرود.
آخرین چیزی که باید به آن اشاره کنم، ویرایشِ صوری نهچندان مطلوبِ این کتاب است. در جایجایِ کتاب بیدقتیهایی در فاصلهگذاری کلمهها به چشم میخورد. برای نمونه، بنگرید به این دو جمله که پیدا است ویراستارِ کتاب «طرحشماری» و «متنشماری» را بهشکلی مکانیکی و بهقیاس واژههای مرکبی مثل «سرشماری» و «روزشماری»، بهوسیلۀ رایانه نیمجدا کرده است؛ درصورتیکه در اینجا با واژۀ مرکب سروکار نداریم و آنچه درست است، «طرحِ شماری از مباحث» و «متنِ شماری از نوشتهها» است:
ـ توانست قلم را در راه «طرحشماری» از مباحث نشر و کتاب قرار دهد. (۱۵)
ـ خانم گلی امامی پس از گردآوری و تدوین نوشتهها، دو پرونده حاوی «متنشماری» از نوشتههای کریم امامی را در اختیار گذاردند. (۲۱)
در چند جای کتاب هم غلطهایی املایی راه یافته است. برای مثال، در صفحۀ ۸۵ «احمد میرعلایی» را «احمد امیرعلایی» نوشتهاند و در صفحۀ ۳۷۷ دو بار بهجای «حُسن»، نوشتهاند «حس». اما خطای چشمگیرتر دیگری که بیش از این خطاهای صرفاً املایی جلبتوجه میکند، در صفحۀ ۳۴۲ است. در این صفحه لابهلای مطلبی که بهزبان رسمی و غیرشکسته است، ناگهان بهجای «آن»، با صورت املایی «اون» مواجه میشویم و لحن نوشته یکباره صمیمی میشود:
ـ شش ماه بعد، کتاب شما در حروفچینی است. مدیر مؤسسه قول داده کار شما را از هفتۀ آینده دست بگیرد. حروفچینیهای دُرقوزآباد نسبتبه سابق خیلی فرق کرده. «اون» سالها وقتی مرحوم ابوی کتاب چاپ میکردند، حروفچین ۸صفحه۸صفحه نمونه میداد. (۳۴۲)
از اینگونه لغزشها اگر در کتابی با موضوعی دیگر آمده بود، بهسادگی میشد چشم پوشید؛ ولی وجود اینها در اثری که موضوعش ویرایش و درستنویسی و شیوۀ صحیح و پاکیزۀ انتشارِ کتاب است، بهنوعی نقض غرض محسوب میشود و نمیتوان به آن با دیدۀ اغماض نگریست. شایسته بود چنین کتابی با کمدقتیهایی ازایندست ویرایش و عرضه نشود.
فهرست مطالب کتاب چنین است:
بخش یکم: نشر کتاب
ـ آیندۀ نشر کتاب در ایران
ـ در آیین نشر کتابهای خوب
ـ نگاهی به وضع کنونی نشر کتاب در ایران
ـ نگاهی دیگر به آیندۀ نشر کتاب در ایران
ـ گفتوگو دربارۀ کیهان، فرانکلین و سروش
بخش دوم: اقتصاد کتاب و نشر
ـ داد از کاغذ، بیداد از چاپ
ـ دربارۀ قیمتگذاری کتاب
ـ ما کتابفروشان مظلوم
ـ کتاب جیبی در ایران
ـ چاپ افست و ناشران بسازوبفروش
ـ اگر ناشران قیمت کتاب را تعیین کنند
ـ صنعت نشر کتاب به کجا میرود؟
ـ گندمنمایان جوفروش [پدیدۀ کتابسازی]
ـ باید به فکر کتابهای متوسط بود
ـ جایگاه جهانی کتاب ایرانی و کتاب فارسی
بخش سوم: ویرایش
ـ تجربههایی در ویرایش
ـ «شیوهنامۀ» دانشگاه شیکاگو
ـ شیوهنامه یا دانشنامک
ـ جامعۀ ویراستاران ایران
ـ لزوم بازنگری در شیوۀ نگارش خط فارسی
ـ غلطهای چاپی در کتابهای امروز
ـ ویراستار کتاب مصور چه میکند؟
ـ دوستان ویراستار! لطفاً از کامپیوتر نهراسید!
بخش چهارم: حق مؤلف (کپیرایت)
ـ لایحۀ قانون ترجمه و تکثیر
ـ بازهم کپیرایت
ـ در جستوجوی قرارداد منصفانه برای مؤلفان و مترجمان
ـ پیوستن یا نپیوستن به پیمان «حفظ حقوق مؤلف»
ـ بازهم دربارۀ پیمان «حفظ حقوق مؤلف»
ـ جور ناشران در دُرقوزآباد
ـ اطلاعات تازهای دربارۀ «پیمان حق مؤلف»
ـ ما حقمؤلفشناس نیستیم!
ـ حقالتألیف
بخش پنجم: کتاب و کتابخوانی
ـ بازار گرم کتاب و خانمهای رمانخوان
ـ ادبیات عامهپسند در بازار کتاب ایران
ـ بیست سال فرازوُفرود فرهنگ
ـ چرا جوانان کتاب نمیخوانند؟
ـ من و کتاب
کتابنامه: در گیرودار کتاب و نشر، کریم امامی، گردآوردۀ عبدالحسین آذرنگ و ایرانناز کاشیان، چ۱، تهران: نیلوفر، ۱۳۸۵.
April 2, 2023
«در گیر و دار کتاب و نشر» را از طاقچه دریافت کنید
https://taaghche.com/book/138358
https://taaghche.com/book/138358
Displaying 1 - 2 of 2 reviews