Tu byłem. Tony Halik

by Mirosław Wlekły

Był najczęściej zestrzelanym pilotem II Wojny Światowej, francuskim partyzantem, autorem pierwszego wywiadu z Fidelem Castro, laureatem Pulitzera, prywatnym pilotem Juana Perona i odkrywcą zaginionej stolicy Majów. Albo nie był żadnym z nich. Z całą pewnością wybierał się jednak na Księżyc.

Fascynująca i przewrotna biografia Tony'ego Halika jest dowodem na to, że czasem prawdziwe życie jest bardziej nieprawdopodobne niż najlepsza powieść.

Większość z nas pamięta go z telewizji, kiedy w programie Pieprz i wanilia, tworząc razem z Elżbietą Dzikowską charakterystyczny tandem, opowiadał o swoich egzotycznych podróżach. Ale tak naprawdę zanim urodzony w Toruniu Mieczysław Sędzimir został Tonym Halikiem przeżył kilka różnych życiorysów. Który z nich jest prawdziwy? Odpowiedź - w trakcie podróży po Francji, Meksyku, Stanach Zjednoczonych, Argentynie i Polsce - znalazł jeden z najlepszych polskich reporterów młodej generacji, autor głośnej książki All Inclusive Mirosław Wlekły.

Genres: Biography, Nonfiction, Audiobook, Polish Literature, Travel, History, Poland

488 pages, ebook

First published March 10, 2017

Reviews

[Marcin Zaremba · Rating 4 out of 5]

Zabierałem się do tej książki przez dłuższy czas. Pierwsze kilka stron przeczytałem zaraz bo

Książka ma ciekawą "odwróconą" konstrukcję. Najpierw poznaje się Halika jako celebrytę, legendarnego podróżnika, w drugiej części jego "lata średnie", gdy budował swoją karierę a ostatnia część to młodość i jej niepokojące aspekty.

Ponad tym podziałem pociągnięte są malutkie nitki i sugestie wskazujące, że to co Halik mówił o sobie sprzed 20 lat niekoniecznie jest pełną prawdą. Miałem poczucie, że autor umiejętnie wciąga czytelnika w detektywistyczną grę, aby na bazie sprzecznych raportów z życia Halika zacząć zadawać pytanie co było prawdą a co konfabulacją.

To było trudne zadanie, bo Halik miał nieprawdopodobnie bogate w przygody życie. Nawet jeśli część z nich wyolbrzymiał to i tak nie mogłem się powstrzymać, aby na głos nie czytać tych historii moim najbliższym.

Fantastyczna lektura, wielka dedykacja autora w dążeniu do sedna i prawdziwej historii. Ogromna satysfakcja z przebycia tej drogi z autorem.

Mimo świetnego wizualnie wydania (piękne ilustacje i zdjęcia!) muszę odjąć gwiazdkę ze względu na karygodne literówki niemal w każdym rozdziale.

Niemniej bardzo mocno polecam! Zachwycicie się

[Maciek Wilczyński · Rating 5 out of 5]

Przesłuchałem tę książkę, którą czytał znakomity Jerzy Stuhr. Świetnie napisana i bardzo obiektywna biografia - nie zakrywa żadnych szczegółów z życia Tony'ego Halika. A sama historia? Halik przeżył tyle rzeczy, że jego życiorys można podzielić na kilkanaście osób, a i tak byłoby to ciekawe.
Bardzo fajna formuła, w której poznajemy historię niejako od tyłu. Zaczynamy od tego, gdy Tony Halik jest już fenomenem w Polsce i jest partnerem Elżbiety Dzikowskiej w "Pieprzu i Wanilii", potem cofamy się do życia w Ameryce Południowej, by wreszcie zamknąć opowieść na początkach jego historii - czasach sprzed i w trakcie wojny.


Zdecydowanie polecam - rewelacyjna i inspirująca lektura. Pozwala na chwilę oderwać się od korpożycia i zastanowić nad zmianą stylu życia :)

[Romulus · Rating 5 out of 5]

Audiobook.
Czyta Jerzy Stuhr co było potężnym atutem przemawiającym za odsłuchaniem.

Nie żywiłem bowiem żadnych istotnych uczuć do bohatera tej biografii. Był wspomnieniem z dzieciństwa: śmieszny pan w smutnej komunistycznej telewizji, który opowiadał o dzikusach. A rodzina zamierała w niedziele przed telewizorem. Nie byłem na tyle dorosły ani zainteresowany, aby podzielać ten zachwyt.

Ale biografia Halika rzuciła mnie na kolana. Nie zdawałem sobie sprawy z bogactwa życia tego człowieka. Życiorysem mógłby obdzielić tuzin ludzi. A autor subtelnie i skrupulatnie odziera ją ze zmyśleń i ubarwień. Ponieważ Halik namiętnie ubarwiał. A nie miał powodów, ponieważ po tym "odbarwieniu" jest jeszcze mnóstwo "koloru". A najbardziej wiarygodne są te wydarzenia, które wydają się nieprawdopodobne. Ogromna pasja życia, przebojowość i nie uznawanie istnienia przeszkód sprawiały, że dla Halika niemal nie było rzeczy niemożliwych.

Książka ma strukturę, którą doceniłem dopiero pod koniec. Podzielona jest na trzy części. W pierwszej autor zajmuje się okresem sławy (w Polsce), czyli od lat 70-tych XX wieku do śmierci. W drugiej okresem od wojny i ukrywania się we Francji do przyjazdu do Polski i w trzeciej, najkrótszej tym co było wcześniej.

Gdyby autor chciał opowiadać chronologicznie to ta opowieść wyglądałaby inaczej. A tak powoli cofając się autor zdejmuje kolejne warstwy biografii docierając do tego co go naprawdę ukształtowało, do tajemnicy, która nie jest potwierdzona, ale bardzo prawdopodobna. Pozwala zrozumieć bohatera, odsłania pewien jego tragizm.

Naprawdę, to znakomita, barwna opowieść, która na moment nie nudziła nawet czytelnika, który Halikiem do tej pory niezbyt się przejmował. Nie zacznę od teraz, ale to niczego nie zmienia.

[Magda Prz · Rating 5 out of 5]

"Taki Tony to se pożył. A dziś? W metro i do Mordoru, wysyłać maile i brać na cc, kawka jedna, druga, nerwy, obiadek, nerwy, spotkanie i do domu, bo już ciemno. Jedni jeżdżą po świecie i spełniają marzenia, drugim się wydaje, że spełniają marzenia. Obudzą się z depresją, kredytem i na siłowni".

[Fellow · Rating 5 out of 5]

Moja najwyższa rekomendacja. Znakomita lektura na urlop. Halik miał biografię, która wystarczyłaby na kilku podróżników i po tej książce to widać. Pamiętacie scenę z sekretnego życia Waltera Mitty w której Sean Penn przelatuje samolotem nad wybuchającym wulkanem na islandii? Halik jako korespondent LIFE'a (o którego zamknięciu traktuje film) zrobił coś podobnego. Scena od rzeczywistości różni się 2 elementami - w rzeczywistości to nie był samolot tylko helikopter a wulkan nie znajdował się na Islandii. Takich smaczków jest więcej. Kawał dobrej reporterskiej roboty. Właściwie byłem zaskoczony, że jeszcze pisze się takie książki i znajduje budżety na to, żeby podróżować śladami bohatera o którym się pisze. Duże, pozytywne zaskoczenie.

[Viola · Rating 5 out of 5]

Przeczytana od deski do deski tak się mawia w przypadku książki papierowej a jak się to ma w formie e-booka sama nie wiem. Książka idealna na każdą porę roku czy to na letnie i urlopowe leniwe dni, może być też na jesień czy zimę gdy bardziej zatesknimy za słońcem. Tony Halik to barwna postać i można śmiało powiedzieć jakże nietuzinkowa. Świetna i obiektywna biografia dodatkowo wzbogacona fotografiami tylko pobudza wyobraźnię. Aż się dziwię,że nikt jeszcze nie wpadł na pomysł aby zekranizować jego życia. Polecam każdemu

[Iwona G · Rating 4 out of 5]

Wysłuchałam audiobooka w wykonaniu Stuhra i przyznaje, że jego ekspresja i egzaltowanie w głosie świetnie pasują do bohatera opowieści. Ciekawa, niechronologiczna konstrukcja, stopniowo odkrywająca tajemnice biografii Halika. Chyba czas zabrać się za biografie pani Dzikowskiej, dla dopełnienia opowiedzianych tu historii :)

[Beata · Rating 2 out of 5]

„Pieprz i wanilię” pamiętam trochę jak przez mgłę – wiem, że byłam oczarowana. Jako dziecko marzyłam sobie nieśmiało, żeby być kimś takim jak on, żeby móc odwiedzić choćby kilka z tych niezwykłych miejsc, jakie opisywał i przedstawiał w kultowym programie. Żeby móc przeżyć choćby połowę tego, co on przeżył gdzieś tam w dżungli czy na antypodach. Dlatego gdy dowiedziałam się, że powstała książka o Tonym Haliku, moim bohaterze z dzieciństwa, bardzo się ucieszyłam. Byłam ciekawa, jakim był człowiekiem poza ekranem? Kiedy pojawiły się jego pierwsze plany podróżnicze i jak kształtował się jako człowiek i podróżnik? Co go motywowało w życiu? I jakie wartości były tymi najważniejszymi? Co to jest ten bakcyl podróżniczy? Czy w książce pojawi się refleksja o wpływie człowieka na swój los? I czy w związku z tym Halik to raczej typ kowala swojego losu wykuwającego z zimną precyzją swoje przygody czy też beztroskiego obieżyświata- szczęściarza, przed którym świat sam otwiera kolejne drzwi? I tak dalej, i tak dalej… Tych pytań miałam wiele, więc chętnie zabrałam się za czytanie.
Książka Mirosława Wlekłego „Tu byłem. Tony Halik” niestety tylko w niewielkim stopniu odpowiedziała na moje pytania, więc trochę rozczarowała. Ale nie tylko dlatego nie przypadła mi do gustu. Według mnie zabrakło w niej talentu w tworzeniu fabuły, która powinna wciągnąć i przykuć uwagę. Zabrakło dobrego stylu i ciekawego pomysłu kompozycyjnego. Zabrakło umiejętności opowiadania, a którą o ironio, niewątpliwie miał opisywany w książce bohater. A przecież dysponując takim fascynującym tematem, jakim jest bezsprzecznie barwny, oryginalny i niekiedy kontrowersyjny Podróżnik, można by napisać arcyciekawą biografię! Zamiast tego mamy monotonną wyprawę śladami Halika napisaną przez adepta szkoły archiwistyczno-detektywistycznej, z dużym naciskiem na tę pierwszą część - archiwistyczną. Owszem rzetelność w przeszukiwaniu dokumentów i miejsc, w których bywał Halik jest godna pochwały, ale to za mało, żeby móc uznać książkę za godną polecenia.
A na domiar złego (to już na żarty) legenda została częściowo odbrązowiona… - ale tego akurat się spodziewałam. Cóż, można powiedzieć: „no to przeczytałam. Tony Halik”. :)

[Rafal Jasinski · Rating 5 out of 5]

Jedna z najlepszych biografii, jakie dane mi było przeczytać! Piszący o Tonym Haliku - ze swadą, której nie powstydziłby się sam główny bohater tej książki - Mirosław Wlekły zdaje się nie porzucać najmniejszego nawet tropu, który pomógłby mu rozwikłać zagadki niezwykle splątanego i pełnego sprzeczności życiorysu współtwórcy "Pieprzu i Wanilii". Każda, nawet brzmiąca najbardziej niesamowicie, historia - opowiedziana przez Halika, czy też o Haliku przez innych - wydaje się autorowi książki warta zweryfikowania, nawet za cenę przebycia tysięcy kilometrów.

Autor podąża śladami Halika, odwiedzając miejsca, w których bywał słynny podróżnik, rozmawia z członkami rodziny, przyjaciółmi i dawnymi współpracownikami Tony'ego. Aby dotrzeć do prawdy, przekopuje się przez setki listów i archiwa. Wszystko, by dociec tego, kim i jaki był w istocie rzeczy Halik, wokół którego narosło sporo mitów i legend - większości których sam był autorem - i wzajemnie się wykluczających wątków z życiorysu. Nie unika też tematów, które po latach rzucają ponury cień na sylwetkę Halika.

Dzięki ciekawej konstrukcji książki - autor umiejętnie dawkuje fakty - i wspaniale poprowadzonej narracji, a także - oczywiście - samym niesamowitym zdarzeniom, w jakie obfitowało szalone życie Halika, książkę Mirosława Wlekłego czyta się niczym powieść awanturniczo-przygodową, sensacyjną a nawet kryminalną. Jedna z niewielu biografii, w których tak umiejętnie połączono kronikarską rzetelność z bawiącą, wzruszającą i trzymającą w napięciu narracją. Gorąco polecam!

[Moniii · Rating 4 out of 5]

Świetnie napisana reporterska biografia Tony'ego Halika - podróżnika, fotografika, dziennikarza, Indianina, pilota, niedoszłego astronauty... Książka odsłania nam losy Halika niejako od końca. Najpierw poznajemy ostatni okres jego życia i stopniowo cofamy się w czasie. Właściwie są to dwie książki w jednej: biografia głównego bohatera i reportaż z wyprawy autora książki śladami Halika. Mirosław Wlekły nie wystawia laurki Halikowi. Z jednej strony opisuje obieżyświata-pasjonata, bez reszty oddanego swojej pracy-pasji, odważnego, otwartego, przyjacielskiego i szczodrego. Z drugiej strony poznajemy nieco zadufanego w sobie mitomana-gadułę, który pewne niewygodne fakty ze swojego życia woli przemilczeć... Książkę czyta się naprawdę świetnie, dodatkowym atutem jest przepiękna szata graficzna, mnóstwo zdjęć, listów. Polecam!

[Adam · Rating 2 out of 5]

Historia arcyciekawa, robota kronikarska godna uznania, ciekawa narracja nieliniowa. Na minus to, że autor chyba nie do końca wiedział czy pisze książkę o Haliku czy o sobie podążającym śladami Halika - szczególnie fragment o spacerze autora po Nowym Jorku - nudny i do niczego niepotrzebny. Ostatnia rzecz - nie wiem, czy to kwestia autora czy wydawcy, ale naprawdę można było się wysilić na ciekawsze podpisy do zdjęć niż cytaty z treści. Na koniec - czy warto przeczytać - absolutnie tak!!! Dla bohatera opowieści, bohatera dzieciństwa i młodości wielu z nas.

[Wojciech Ozimek · Rating 5 out of 5]

Rewelacyjna książka, składająca się z trzech części:
- medialno-wspominkowej (mocno biograficznej i zapowiadającej ciąg dalszy)
- podróżniczo-przygodowej (efekt WOW)
- detektywistyczno-historycznej (nie będę zdradzał szczegółów)
Warta każdej spędzonej z nią minuty.

Dodatkowo książkę pobrałem jako audiobook z Audioteki, więc miałem możliwość usłyszeć ją w kapitalnej interpretacji Jerzego Stuhra. Bardzo polecam.

[desgarrado · Rating 2 out of 5]

Mam nadzieje, ze te ksiazke ktos napisze jeszcze raz. Niewatpliwie autor wykonal ogrom pracy zbierajac informacje o Haliku. Niewatpliwie moglaby to byc/jest ksiazka bardzo ciekawa zwazywszy na przebogate zycie bohatera. Niestety, ledwo dobrnalem do konca ze wzgledu na styl, nietrzymanie watkow, wielokrotne powtarzanie tych samych faktow ... Wielka szkoda

[Ula Tardigrade · Rating 3 out of 5]

Arcyciekawa historia, kawał roboty odwalony przez autora, niestety nie można tego powiedzieć o redaktorach - bałagan, powtórzenia, błędy. Szkoda.

[Marzena · Rating 4 out of 5]

Tony Halik - tu byłeś, na piedestale, ale runąłeś. Wlekły dobry, Halik zły, a biografia pisana od tyłu bez odpowiedzi, co dobre, a co już złe.

[Juliusz · Rating 2 out of 5]

Interesting story but way of narration was kind of frustrating. It's being told 3 times, each time in a more detailed way. Really annoying despite a very interesting character.

[Pawel Kurzawski · Rating 2 out of 5]

Z przykrością napiszę, że z trudem dobrnąłem do końca.
Pamiętam opowieści Tony`ego Halika i Dzikowskiej w tv. To było naprawdę ciekawe ! Niestety biograf zechciał zepsuć Halika swym stylem. Źle mi się to czytało.

[Ola]

Jakieś takie chaotyczne, nie mogłam się odnaleźć.
Jego osoba nie była mi znana przed wysłuchaniem audiobooka. Nie to pokolenie. Interesująca postać, ale w dzisiejszych czasach raczej nie wzbudziłaby tyle emocji co dawniej.

[Adam · Rating 5 out of 5]

Książka roku. Wow. Właśnie skończyłem czytać biografię Tonego Halika, Maxa Halika, Mieczysława Halika, Antoniego Halika - niesamowicie barwnej postaci, którą autor przez 2 lata pracy rozszyfrowywał, szukał świadków historii życia najbarwniejszego polskiego podróznika.
Książka jest bardzo trudna, chciałem rzucić ją w kąt kilka razy. Fabularnie jest jak u Tarantino - najpierw okres lat 1974 - 98, czyli jak staje się gwiazdą polskiej telewizji. No i tak człowiek czyta i ogarnia go trochę niesmak, bo Tony Halik był zblatowany z komunistami, którzy mu pozwalali jezdzic po swiecie, no i krecil te swoje programy w których opowiadał farmazony, konfabulował wielokrotnie, ubarwiał opowieści - a to wszystko dla ludzi takich jak ja, co świata nie widzieli i patrzyli w telewizor z opadniętą szczęką. Podczas stanu wojennego dalej robił programy, mimo tego, że jego partnerka p. Dzikowska była zwolenniczką opozycji, potem upadek komuny, dalsze sezony programu, choroba, śmierć, zapomnienie, garstka ludzi na pogrzebie.
I wtedy autor wraca do okresu 1944 - 74 - gdzie opisuje jak Halik pojawił się we Francji, potem wyemigrował do Argentyny, robił karierę w telewizji. Tę część momentami przewijałem, nie wczytywałem się w szczegóły, bo już miałem dosyć tego pana, chciałem tylko jeszcze pobieżnie zapoznać się z nim i sprawdzić, czy rzeczywiście tyle osiągnął podróżniczo i rzeczywiście robił wywiad z Castro. Okazało się, że na tym etapie wciągnąłem się, autor książki podstępnie wciągnął mnie w historię życia podróżnika. Okres lat 70tych, przeprowadzka do Polski, rozstanie z żoną, współpraca z bezpieką, lużne relacje z synem - to wszystko się czyta z zapartym tchem.
Potem książka staje się już w ogóle epicka, prawdziwy reportaż - śledzenie młodości Mieczysława, historii rodzinnych, młodości, okresu szkoły podstawowej i przedwojennej, przechodzi to płynnie w okres II wojny światowej i odnalezienie dokumentów, które rozplątują zagadki w jakim wojsku służył p. Halik, Luftwaffe czy RAF, w jakiej partyzantce walczył i z jakiej armii zdezerterował.
Jestem szczerze wdzięczny autorowi za wykonaną pracę, napisaną książkę. Jest to absolutny hit w kategorii biografii, przeczytałem tonę tego typu książek a tu jestem zachwycony. Kłaniam się, daję pełne 5/5
Ps. a to że pani Elżbieta Dzikowska współpracowała tak otwarcie z panem Wlekłym to jest ogromne wydarzenie i zasługuje na wielki szacunek.

[Andrakuf · Rating 5 out of 5]

W całej Polsce, a potem na świecie pojawiły się napisy "Tu byłem. Tony Halik". Sprejem na murach, scyzorykiem na drewnie, ołówkiem na restauracyjnym stole... Na Machu Picchu i na ruinach kościoła w Trzęsaczu (przed odrestaurowaniem), w budce na parkingu w drodze do norweskiego Narvik i na warszawskiej Pradze, na szczycie Czatyr-Dahu i przed pałacem parlamentu w Bukareszcie [...]
Pod zapowiedzią biografii Halika, która pojawiła się na portalu Wyborcza.pl, "optymista" napisał : remontowałem kiedyś statek. Należał do firmy PO Nedlloyd. Kapitan - Norweg, pierwszy oficer Słowak, duża część załogi Kenijczycy. Statek przed remontem trzeba dokładnie przeglądnąć. Schodzę do ładowni, patrzę - przy jednym włazie do zbiornika balastowego stoi jak byk: "I have been there - Tony Halik".
Wspaniała, napisana z równym rozmachem jak Beksińscy, z niessamowitym warsztatem i ogromem włożonej pracy. Autor śledzi historię Halika na przestrzeni lat na kilku kontynentach, w wielu krajach i miejscowościach, a było co śledzić.
Sam pamiętam jeszcze z telewizji program "Pieprz i Wanilia z wiatrem przez świat", który w czasach głębokiej komuny pokazywał ludziom jak wyglądają zamorskie kraje. Chylę czoła przed autorem i dziękuję, że mogłem spędzić czas z tak pasjonującą i ciekawą historią.

[Ola · Rating 4 out of 5]

Spodziewałam się jednak więcej opisów jego przygód na różnych, cudacznych lądach, ale o tym przecież mogę przeczytać w jego własnych książkach. Bardzo mi się podoba to, że jego życie jest odpowiedziane od tyłu, czyli zaczynamy poznawać Tony'ego od momentu jak był już popularnym podróżnikiem, a kończymy na jego młodzieńczych latach. Na początku nie miało to dla mnie większego sensu, ale zakończenie faktycznie tłumaczy wszystko i bardzo się cieszę, że tak to zostało opowiedziane. W sumie, ta książka to taka trochę baja, jak niektóre niestworzone baje opowiadane przez samego Tony'ego. I chyba dlatego tak dobrze mi się ją czytało. Bo jaki on był, to do końca nie wie nikt.

[Katika · Rating 3 out of 5]

Mirosław Wlekły napisał solidną biografię. Dzięki jego dwuletniej pracy poznajemy historię życia Tonego Halika. Czy poznajemy lepiej samego Halika - jaki był, co lubił, co myślał - tego nie jestem pewna. Być może to nieuniknione w sytuacji, gdy z głównym bohaterem nie da się już porozmawiać? A może zabrakło kilku pytań? Konstrukcja książki, dla biografii niezwykła, pozwala nam odkrywać tajemnice razem z autorem. Zaczynamy więc podróż od Halika, którego znamy, tego z "Pieprzu i Wanilii", by stopniowo zagłębiać się w jego zagadkową przeszłość.

[Isa Brown · Rating 4 out of 5]

Tony Halik był ikoną przygody mojego dzieciństwa. Pokazywał fascynujący, nieznany świat w swój oderwany od szarej rzeczywistości sposób. Razem z Elżbietą Dzikowską pokazali na naszym czarno białym telewizorze Rubin kolorowe odległe krainy. Książka to bardzo obszerne, wyczerpujące kompendium wiedzy o życiu, przygodach, a nawet o śmierciach;) Tonego Halika. Oparta na ogromnej pracy poszukiwań i zbierania informacji oraz wywiadów z rzeszą bliskich Tonemu osób. Serdecznie polecam.

[Jan · Rating 4 out of 5]

Pan Jerzy czyta znakomicie i jego głos pasuje do tej książki idealnie - mocne 10/10 dla lektora.

Sama biografia trochę nietypowa - mocno chaotyczna, często bardziej skupia się na śledztwie autora, niż na samym Haliku. Mimo wszystko czyta/słucha się znakomicie, bo życie podróżnika było pełne niesamowitych przygód. Tych prawdziwych i tych zmyślonych ;)

[Kaja Szwarc · Rating 4 out of 5]

Kim był a kim nie był Tony Halik? Jak chciał być postrzegany a co chciał ukryć? Ile w jego opowieściach było prawdy a ile fantazji? Ciekawa podróż przez biografię tej barwnej postaci, od jej końca aż do samych początków. Polecam miłośnikom gatunku i tym, którym Halik ubarwiał szarą rzeczywistość PRLu.

[Rafaello Golan · Rating 5 out of 5]

Amusing, great book about a great man.

[Monika · Rating 5 out of 5]

Ciekawa postać. Niezwykle skuteczny człowiek.

[Barbara · Rating 5 out of 5]

https://podkoldra-deana.blogspot.com/...

[Piotr · Rating 3 out of 5]

Jakoś chyba miałem inne oczekiwanie od książki o Tonym, ikonie dzieciństwa ale jeszcze nie idolu. I chyba tak zostanie.

[Magdalena · Rating 5 out of 5]

Książka bardzo ciekawa, wciągająca. Jestem pod olbrzymim wrażeniem przeprowadzonego przez autora researchu.