Ære være mine døtre

by Lene Wold

Æresdrap fra mannens perspektiv.

De siste tre årene har Lene Wold tilbrakt mye tid i Jordan sammen med en far som har drept både sin mor og en av sine to døtre for å gjenopprette familiens ære.

Wold har snakket med den andre, overlevende datteren som satt flere år i fengsel i etterkant av drapsforsøket for å beskyttes mot sin egen familie. Forfatteren har besøkt fengsler og moskeer, gjennomgått avis- og rettsarkiver, og oppsøkt imamer, landsbyledere og drapsmenn.

Ved hjelp av et unikt kildemateriale belyser hun en hittil ukjent side ved æresdrap. Vi får historien fra gjerningspersonens perspektiv, og Wold viser at æresdrap ikke handler om islam, men om tradisjoner og lovverk som kan utfordres og forandres.

Ære være mine døtre er en rystende fortelling om hva som får en far til sette fellesskapets verdier foran livet til sine egne barn. Det er en unik og hjerteskjærende historie leseren ikke forblir uberørt av.

Genres: Nonfiction, Reportage, Feminism, Middle East, True Crime, Audiobook, Islam

187 pages, Hardcover

First published March 8, 2017

About the author

Lene Wold er journalist og samfunnsviter. Hun har jobbet for avisen The Independent og The Centre for Investigative Journalism i England, og bodd og frilanset i Midtøsten. Hun har en mastergrad i journalistikk fra Goldsmiths University of London, og en bachelorgrad i Utviklingsstudier fra Høgskolen i Oslo.

Reviews

[realizmmagiczny · Rating 5 out of 5]

chciałabym coś napisać, ale nie mogę.
nie potrafię zebrać myśli, słów.

[Ewa (humanizmowo) · Rating 4 out of 5]

Otwierająca oczy to mało powiedziane. Słyszałam już wcześniej, że takie chore prawo ma miejsce i nie zwracałam na to większej uwagi. Jednak po przeczytaniu tego reportażu już nie będę obojętna. Bardzo doceniam, że poznajemy spojrzenie obu stron i możemy wyciągnąć właśnie wnioski, autorka nie ocenia.

[Nina (ninjasbooks) · Rating 4 out of 5]

Et unikt innblikk i en verden som er så fjern for oss at det er vanskelig å ta det inn. Forferdelig å lese, men viktig å vite meir om en kultur som der heilt annerledes på ære enn vi gjer.

[marta (sezon literacki) · Rating 4 out of 5]

Czuję wściekłość i bezsilność - nie wiem, co więcej mogę dodać po lekturze tej książki.

[Krysia o książkach · Rating 4 out of 5]

Co do jednej sprawy Rahman ma rację - nie jestem w stanie zrozumieć tej pojebanej kultury honoru.

[thebooksthief_ Ania ✨ · Rating 3 out of 5]

3,5⭐️/5
Reportaż bardzo przerażający i smutny. Przedstawia on zwyczaje krajów Bliskiego Wschodu, które są okrutne.
Obfituje w cytaty, które są warte zaznaczenia. Obniżyłam ocenę z racji, że niektóre fragmenty według mnie były niepotrzebne.
Książka z wydawnictwa Czarnego, kupiona w Świecie książki.

[Jeść treść · Rating 4 out of 5]

Świetne! Żre jak najlepsza proza, ale porusza mocno w stylu non-fiction. O relatywizmie moralnym, o szariacie, o kobietach, o jednostce w starciu z kolektywem.
I wielki plus za osobiste zaangażowanie autorki, które było bardzo widoczne i, w mojej opinii, podkręcało jeszcze mocniej ogień na piecu.

[teach_book · Rating 5 out of 5]

O mamo... Tego, co przeczytałam nie da się wymazać z pamięci. Wold wykonała kawał dobrej roboty. Jedna historia jest głosem wszystkich kobiet, które są zabijane w imię honoru w Jordanii. Kobieta jest tam dyskryminowana, ale organizacje próbują o nie walczyć. Kobieta jest ofiarą, a mężczyzna sprawcą, lecz to ta pierwsza idzie do więzienia. Najważniejszy jest honor, który kobieta może splamić poprzez homoseksualizm, ciążę pozamałżeńską, gwałt na niej samej oraz złą opinię, a żeby go odzyskać mężczyzna musi zabić tę, która zawiniła. Historia Aminy przeplatana jest prywatnymi wspomnieniami autorki z pobytu w Jordanii. 175 stron przepełnionych gamą emocji. Nie da się przejść obok tego reportażu obojętnie...

[Louise · Rating 2 out of 5]

Author Lene Wold describes a particular honor killing in Jordan and the law and customs regarding such killings.

In the profiled killing, Aisha and her girlfriend acted on their love for each other and it was reported to the family by Aisha’s sister Amina. Aisha was shot and Amina wounded.

The book’s most informative parts are about law and custom. Perpetrators, if prosecuted, receive light sentences. Rape victims and others who may have violated a norm and might be killed by their families and/or be imprisoned for their own protection. The law allows male relatives (the ones who might do the killing) to petition for their release. By killing a family member, a perpetrator is respected for being “strong” enough to protect family honor.

This book is disappointing to say the least. The author’s 4 years of research yielded text that had to be stretched to reach 200 pages. This is an important topic and the author was hardly rushed. Were I the editor I would either have Wold hone this into an article or produce a more informative book.

For an article, I’d have Wold either focus on what I presume is a typical honor killing by eliminating the analysis of the Quran and the Hadiths on homosexuality and her own experiences in Amman, or make it specific to its homosexual nature. I would not have her mix the two.

A book on this this specific murder should have more information. For instance: How did the family tell others? Did Aisha have a funeral? Did the family burn her possessions? Wold refers to a news item, how was this portrayed at the time? How about some follow up with the mother, Akram, Uncle Nasir, Amina’s suitor and the neighbors. Who are the people exerting the social pressure on Rahman? Did Rahman get any negative response to this murder?

Regarding Amina, how did she get away? For a two hour interview, there is very little to go on here to understand her reflections. Regarding the "prison" - government? charity? a group home? What does it look like? What does she do with her time? How many others live there and what are their circumstances? Do husbands typically live in prisons with their wives in these cases? How does this man feel about Amina’s situation?

In a better book, Wold could include more on the Mizan Law Group for Human Rights and others in Jordan working on this issue.

[Ellen Gail · Rating 4 out of 5]

This was a heavy read. It hits like an anvil, but a necessary, well written one.

Inside an Honor Killing is an intimate and heart-wrenching exploration of honor killings in Jordan, as focused through one journalist and the family she ends up embroiled with.

As elaborated on in the book's introduction, in 2017, after the book's original publication in Norwegian, the Jordanian government made significant legislative changes to curb honor killings and advance human rights. It's hardly considered an obsolete problem, but positive change is always welcome, even incrementally. It places the book in an interesting position of looking at a searing human rights issue through different lenses - as a relevant current problem, historical atrocity, and surmountable legislative hurdle.

Over the next few years, I met men who were forced to kill their own mothers when they were only children, boys who were pressured to take their sisters' lives, and husbands who proudly told the tales of how they tortured their own wives to death.

The book itself sees Norwegian journalist Lene Wold traveling to Jordan and living there for years, despite the dangers inherent of being a single, queer woman reporting on such a contentious issue, interviewing unhelpful officials and confessed murderers. In diving into the murky waters surrounding honor killings, she uncovers the story of a father who killed his two daughters to restore his and his family's honor. But one daughter survived, and has been living in the shadows of his crime ever since.

In addition to delving into the tragic details of this family from multiple perspectives, Lene also interviewed many others - Imams, local residents of Amman (the Jordanian capital, a metropolitan clashing of modern and traditional,) lawyers, and government officials. She dug through archives and government red tape, in search of an answer to a potentially unanswerable question.

What drives a person to murder their sister, mother, or daughter? What is life like in a society in which women are imprisoned for their own “protection,” while their potential killers walk free?

So, Inside an Honor Killing isn't an easy read by any means. But it's a worthwhile one, taking a nuanced look at an important issue and telling it with great writing and a compelling narrator.

Thanks to Greystone Books and Edelweiss for the drc

[angelika letsreadwithme · Rating 4 out of 5]

Mamy przed sobą reportaż który porusza ważny i dość ciężki temat.
Czytając go czułam ogromną złość, ból, smutek czy po prostu zwykłe niedowierzanie.
Myśle, że opisany temat jest nam nawet trudny do wyobrażenia. Dostrzegamy ogromne różnice kulturowe.
Naprawdę każdy z nas powinien choć trochę zapoznać się z tematem zabójstw honorowych o których jest w tej książce.
Tak jak już pisałam była to dość ciężka i emocjonalna lektura jednak czegoś mi w niej brakowało. Autorka napisała naprawdę dobry tekst ale poczułam lekki niedosyt po skończeniu, tak jakby niektóre rzeczy były za słabo rozwinięte albo wciśnięte na siłę.
Niemniej jednak godny uwagi reportaż!

[Bookwood]

Nie jestem odpowiednią osobą, żeby ocenić tą książkę. Dlatego nie dostanie ona ode mnie gwiazdek. Nigdy nie sądziłam, że to powiem, ale dziękuję za to, że urodziłam się w Polsce. W kraju w którym każde morderstwo jest ścigane prawnie. Nie każdy na takie bezpieczeństwo może sobie pozwolić.
"honor. Opowieść ojca, który zabił swoją córkę" jest ważną pozycją. Autorka nie stawia osądu, pozwala czytelnikowi samemu wyciągnąć wnioski, postawić ocenę. Do tego piszę w bardzo przyjemny sposób. Nie męczy się czytaniem.
Ta lektura jest ważna też dlatego, że pomaga nam zrozumieć "kulturę" islamu. Gdzie morderstwo pozwala zwrócić honor, dobre imię. Jednak giną tylko kobiety. To one są źródłem grzechu, wszystkich nieszczęść.
Ta książka jednak wzbudza w nas smutek. Owszem otwiera oczy, ale uświadamia nas, że tak na prawdę nie możemy nic. Nie oznacza to jednak, że nie powinniśmy o tym czytać, mówić.
To, że nas to nie dotyka nie oznacza, że nie istnieje.

[Zapach Dnia · Rating 4 out of 5]

Honor, rodzina, morderstwo. Ciężko użyć tych trzech słów w jednym zdaniu, żeby nie wywołały wewnętrznego sprzeciwu. Takie rzeczy są poza moimi możliwościami wyobrażenia. Owszem, przyjmuję do świadomości, że proceder morderstw honorowych (bo o nich mowa) ma miejsce, jednak różnice kulturowe są tak wielkie, że w żaden sposób nie potrafię znaleźć na nie wytłumaczenia. Autorka wplatając między karty książki wątek własnych doświadczeń pozwala na poznanie całego kontekstu społecznościowego, pozwala na osadzenie w realiach i uzmysłowienie sobie jak skomplikowany jest system prawny Jordanii.

[zbookami · Rating 5 out of 5]

Must-have. Nic więcej nie mam do powiedzenia.

[Poza słowami · Rating 5 out of 5]

Nie-do-zapomnienia!! Wstrząsające....
A pióro Wold jest tak lekkie, ze przez treść się płynie, chociaż temat obciążający...

[Choinka96 · Rating 2 out of 5]

Jest to baaaardzo słaby reportaż. Autorka zbierała materiały do tej książki aż przed 4 lata, a udało jej się z tego wszystkiego wycisnąć 200 stron, które były, i tak, przeciągnięte na siłę. Brak tam konkretów, pogłębionej analizy sytuacji, przyczyn tego zjawiska. Mamy jedną główną historię, która jest nie dość że poszatkowana, to i po prostu za krótka by na jej oparciu napisać reportaż. Brak zrozumienia sytuacji, zadania pytań odnoście uczuć czy emocji, które miały przy tym wszystkim miejsce. Ten reportaż można by dosłownie skrócić do 30 stron i dałoby radę zawrzeć w nich wszystkie szczegóły. Nie czytam tego typu reportaży by dowiadywać się jak reporterka czuła sie w hotelu, w którym się zatrzymała, czy w kawiarnii, mając wzrok mężczyzn na sobie. Nie o tym to miało być.

Dwie gwiazdki za to że doceniam te kilka niebezpieczeństw, przez które musiała jednak przejść.

[bookisholaa · Rating 4 out of 5]

4.5 ⭐

[Justyna · Rating 5 out of 5]

The English translation reads so well that it's simply impossible to put it down. But then realizing that this is a true story really sends chills down your spine...

[Catsbooksandcoffee · Rating 4 out of 5]

Fra voldtægtsforsøg til rystende dokumentarisk beretning

Amina overlevede hendes fars forsøg på at slå hende ihjel – men mistede retten til at frit liv.
I 2012 var norske Lene Wold nyuddannet journalist, da hun rejste til Mellemøsten for at arbejde freelance. Formålet var at afdække brud på menneskerettighederne i forbindelse med krigen i Syrien.

En aften bryder en mand ind på Lenes hotelværelse i Jordan, og Lene var ikke i tvivl om hans hensigter. En anden mand fik gudskelov indtrængeren væk, men hændelsen satte gang i mange tanker hos Lene. For hvad var der egentlig sket, hvis hun var blevet voldtaget? Ville hun blive mødt med forståelse og hjælp af det jordanske samfund – eller ville hun ligesom de jordanske kvinder have risikeret fængsling? Havde hun været jordansk kvinde, kunne hendes familie have valgt at dræbe hende – for at redde familiens ære.

Disse tanker blev starten på 3 års arbejde med utallige interviews, besøg i fængsler og moskeer og læsning af masser af avis- og retsarkiver. Resultatet er Æret være mine døtre, der belyser en ukendt side af æresdrab.

“Kvinder har anstændighed som kun kan mistes én gang. Mænd har ære som altid kan genoprettes.”

Handlingen

Én historie skiller sig ud i Lenes research: Historien om Amina, der overlever farens forsøg på at dræbe hende, mens hendes søster Aisha mister livet. Hvis Lene kan skaffe kontakt til Aminas far, får hun mulighed for at beskrive en sag om æresdrab fra begge sider, og to grundlæggende spørgsmål danner rammen om hendes historie:

“Hvad får en far til at ville slå sine egne børn ihjel?”

“Hvordan kan man retfærdiggøre æresdrab?”

Efter lang tids søgen finder Lene faren, Rahman Abdulkahir, i byen Amman. Gennem flere møder får hun langsomt afdækket hans historie. Rahmans første møde med begrebet ære sker allerede som 10-årig. Her står Rahman med sin storebror Nasir i byen Ma’an – i den barske jordanske ørken. Rahmans skoleveninde, Masuma, har fristet en mand til voldtægt – og for den forbrydelse skal hun stenes.

Rahman og Nasirs far, Abd Al-Nasir, reagerer kraftigt, da han finder ud af at de har overværet steningen. Han er ikke enig i straffen og mener, at folk der reagerer på den måde har misforstået Islam. På samme måde er deres mor, Sharqiya, kendt for ikke at lade sig underkaste den strenge jordanske kultur der hersker i beduinsamfundet, hvilket bl.a. viser sig ved hendes utildækkede hår. Abd banker Rahman, hvilket får moren til reagere med foragt – og det skubber til hele magtbalancen i familien.

Moren forlader familien, hvilket medfører tab af ære i det omgivende samfund. Rahman mister også respekten for sin far, der ikke har formået at holde på moren og dermed har svigtet sin ansvar som mand.

Mange år senere nyder den 16-årige Amina en strålende sommerdag. Der skal være stor frokost i familien, og hendes fætter Shahid skal deltage. Fremtiden ser lys ud for de to unge mennesker. Men til frokosten medbringer Shahid pigen Maram – og mødet mellem Maram og Aminas søster Aisha skal få store konsekvenser. Få år senere er Aisha død og Amina fængslet for sin egen sikkerhed.

Dette er deres historie.

Bedømmelsen

Med Æret være mine døtre er det lykkedes Lene Wold at belyse en hidtil ukendt side af æresdrab. Hun får sat begrebet ind i en kulturel kontekst og mening, som forsøger at forklare, hvad der kan drive forældre til at slå deres børn ihjel.

Gennem en grundig research, bl.a. mange interviews med både ofre og gerningsmænd, imamer og andre journalister samt besøg i fængsler og på hospitaler, forstod Lene Wold at fænomenet æresdrab er langt mere kompliceret end det i første omgang kan fremstå. Den mest overraskende afsløring for Lene var, at æresdrab ikke har noget med Koranen eller Islam at gøre, men er et kulturelt og principielt fænomen.

De interviewede drabsmænd mødte Lene med holdningen om, at de var ofrene i sagerne. At de af kulturen og samfundets normer blev tvunget til at tage de drastiske skridt. Men hvis æresdrab er traditionelt og ikke religiøst betinget, så kan fænomenet jo også udfordres og forandres. Men i en kultur, hvor fællesskabet betyder mere end individet, vil det kræve store ændringer at flytte fokus.
Lene Wold har på en saglig måde undersøgt sagen, og belyst en kultur og nogle traditioner, der ligger meget langt fra vores vestlige. Den sociale kontrol og æresrelaterede problematik er uforståelig for mig, men bogen giver en dybere forståelse for, hvordan et menneske kan blive drevet til at træffe så grusom en beslutning.

“Hvis De vil vide, hvorfor vi sætter kvinderne i fængsel, når det er dem, der er truet, tja, så giver svaret vel sig selv. Det er jo kvinderne , der fremprovokerer de kriminelle handlinger”.

Selvom Lene fremhæver det kulturelt betingede, så kan jeg ikke lade være med at overveje, om sagen ikke var endt anderledes hvis Rahman var blevet gift med en mere moderne tænkende kvinde. At hun havde stor indflydelse på den endelige beslutning, er der i hvert fald ikke tvivl om.

Det var oplysende læsning, men jeg havde gerne set en meget længere bog med flere historier til at belyse sagen – måske kommer den en dag.

[Marta · Rating 5 out of 5]

Trzeba. Po prostu trzeba przeczytać.

[Lesley · Rating 2 out of 5]

While I found this interesting enough to sit and read it all the way through in more or less one sititng, I sat open-mouthed at some of the attitudes of not only people, but countries.

Until reading this, I thought, in my ignorance, that honour killings were something which happened only in certain parts of India - I didn't dream of anything like what goes on in Jordan as regards females being abused.

I shook my head constantly through this, with my jaw dropping at the dismissive rhetoric of the killers, and the dismissive way they spoke of getting their honour back by killing the females who dishonour them.

Frankly, I wouldn't want to read another book on this subject - it's nothing short of disturbing to say the least.

[Izabela · Rating 4 out of 5]

Mocny reportaż na temat honorowych morderstw w Jordanii. Żona, która opuściła swojego męża traci życie z rąk swoich dzieci. Młodzi ludzie muszą ukrywać homoseksualizm, aby nie być potępionymi przez społeczeństwo - często decydują się na podwójne życie.
Autorka próbuje nakreślić historię Aminy z kilku perspektyw.
Na samym końcu sama również wspomina, że ciężko jest zachować obiektywizm, gdy widzi się sytuacje,w których kobiety trafiają do więzienia tylko dlatego, że ktoś z rodziny próbuje je zabić. Gdy ofiara gwałtu traktowana jest przez społeczeństwo jak przestępca.
Świetna robota, czytajcie.

[madziagda · Rating 4 out of 5]

Czytając tę książkę można odnieść wrażenie, że Jordania to alternatywna rzeczywistość, w której znane nam słowa mają zupełnie inne znaczenia. Kobiety są tu zabijane, bo wdały się w romans pozamałżeński, bo porzuciły męża, ale też dlatego że pokochały inną kobietę albo dlatego że zostały zgwałcone. Wszystkie te "występki" sprowadzają hańbę na całą rodzinę, a jedyny sposób, aby uratować "honor", to ukarać "winną". Katami są bracia, ojcowie, mężowie, a nawet synowie. Natomiast władze "przeciwdziałają" takim morderstwom, zamykając "prowodyrki" w więzieniu. Autorka wykonała ogromną pracę śledczą, sama wiele ryzykując, aby przeanalizować te praktyki i logikę, jaka za nimi stoi.

[Book Z Tobą · Rating 4 out of 5]

4.5

[Julietta · Rating 4 out of 5]

Czwarta gwiazdka wyłącznie za temat i odwagę. Moim zdaniem trochę niedopracowana, chociaż początek jest mocny i zachęca do kontynuacji.

[daria · Rating 5 out of 5]

Bo kiedy mowa o zabójstwach honorowych, zwykle kobiety przedstawia się jako ofiary, mężczyzn jako potwory, islam zaś jako przyczynę.

Niesamowicie podoba mi się forma tego reportażu. Opisanie, ale też samo przeprowadzenie wywiadu z ojcem, jest zabiegiem niezwykle odważnym. Chociaż nie będę kłamać, gdy Amina zapytała autorki, czy nawet teraz (jej) historia nie jest wiarygodna, dopóki jakiś mężczyzna jej nie potwierdzi, zrobiło mi się niedobrze.

Podoba mi się, że pomimo tematyki, autorka podchodzi do tematu w sposób na tyle obiektywny, na ile jest to możliwe. Oczywiście w żaden sposób nie popiera opisywanych precedensów i wydarzeń, ale brak jest rasizmu, którego niektórym zachodnim autorom nie udaje się unikać. Bardzo często podkreśla ona także, że zbrodnie te nie są wynikiem wiary, islamu samego w sobie, ale głęboko zakorzenionej tradycji. Ciekawe było także nawiązanie pomiędzy karą śmierci na zachodzie oraz właśnie honorowymi zabójstwami.

[weronica · Rating 5 out of 5]

niesamowite jest to, jaki paradoks siedzi w głowie człowieka, który dla honoru całej rodziny morduje własne dziecko, by potem już zawsze nazywać siebie ofiarą, a dziecko “zawodem, które go do tego zmusiło”.

niby wszystko można usprawiedliwić honorem i na honor wymienić, a jakoś na twarzy ojca, który opowiada o odebraniu życia własnej córce nie widać tego honoru i dumy - taka ironia losu

no i chapeau bas dla autorki za wszystkie podjęte działania w celu zbadania genezy, często ryzykowne i będące próbą zawracania kijem rzeki.

[Książkinaregale · Rating 5 out of 5]

Bardzo treściwy reportaż ‼️

[Wiktoria Liszczyńska · Rating 5 out of 5]

Ja naprawdę na razie nie mam słów. Straszne.

[juls · Rating 4 out of 5]

4,5/5
nigdy nie wyhde z podziwu dla autorki za napisanie tego