Ρεαλιστική τριλογία: Μεταθανάτιες αναμνήσεις του Μπρας Κούμπας - Κίνκας Μπόρμπα - Δον Κασμούρο

by Machado de Assis, Μαρία Παπαδήμα (Translator/Foreword/Notes)

Τα Μετά θάνατον απομνημονεύματα του Μπρας Κούμπας, ο Κίνκας Μπόρμπα και ο Δον Κασμούρο, συνιστούν τρία μυθιστορήματα-σταθμούς στο έργο του σημαντικότερου Βραζιλιάνου συγγραφέα όλων των εποχών. Μέσα από τις ιστορικές, πολιτικές και κοινωνικές αναφορές προβάλει ανάγλυφο το Ρίο ντε Τζανέιρο του Β’ μισού του 19ου αιώνα, όπου ο πολυσχιδής Μασάντο ντε Ασίς βάζει τους ήρωές του να κινούνται σε παράλληλες τροχιές, φωτίζοντας από διαφορετικά σημεία τον ψυχισμό τους, χωρίς να ξεδιαλύνει πάντα τις σκοτεινές περιοχές της συνείδησης. Δεξιοτεχνία, λεπτή ειρωνεία,εύθυμη ελαφρότητα, σκεπτικισμός, ελευθερία χαρακτηρίζουν τη γραφή ενός συγγραφέα που μετουσιώνει με τρόπο μοναδικό ολόκληρη την ευρωπαϊκή παράδοση.

Genres: Brazil, Novels, Classics

1003 pages, Paperback

Published March 1, 2017

About the author

Joaquim Maria Machado de Assis, often known as Machado de Assis, Machado, or Bruxo do Cosme Velho, (June 21, 1839, Rio de Janeiro—September 29, 1908, Rio de Janeiro) was a Brazilian novelist, poet, playwright and short story writer. He is widely regarded as the most important writer of Brazilian literature. However, he did not gain widespread popularity outside Brazil in his own lifetime.
Machado's works had a great influence on Brazilian literary schools of the late 19th century and 20th century. José Saramago, Carlos Fuentes, Susan Sontag and Harold Bloom are among his admirers and Bloom calls him "the supreme black literary artist to date."

Reviews

[°°°·.°·..·°¯°·._.· ʜᴇʟᴇɴ Ροζουλί Εωσφόρος ·._.·°¯°·.·° .·°°° ★·.·´¯`·.·★ Ⓥⓔⓡⓝⓤⓢ Ⓟⓞⓡⓣⓘⓣⓞⓡ Ⓐⓡⓒⓐⓝⓤⓢ Ταμετούρο Αμ · Rating 5 out of 5]

Αυτό το αμφίσημα ρεαλιστικό και εξαιρετικά πρωτότυπο βιβλίο ίσως και να χαρακτηρίζει τη μετάβαση απο το ρομαντισμό σε μια αυθεντική και διαχρονική Βραζιλιάνικη λογοτεχνία.

Πρόκειται για ένα ευφυές, γλυκόπικρο και σπουδαίο έργο λογοτεχνικής τέχνης, αδιαμφισβήτητα ένα θαυμαστό σημείο αιχμής.

Το περιεχόμενο του βιβλίου φαντάζει ρεαλιστικά απλό.

Τρεις ιστορίες ζωής, τρία μυθιστορήματα με φόντο τη Βραζιλία του 19ου αιώνα.
Μεταξύ τους έχουν αρκετά κοινά σημεία σύνδεσης αλλά και μια αφηγηματική τεχνική που θολώνει τη συνδετική γραμμή μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας.

Ο Machado υπονομεύει συνεχώς την πρωτοπρόσωπη αφήγηση δημιουργώντας εντυπωσιακές και αναπόσπαστες αμφιβολίες στο μυαλό του αναγνώστη.
Γράφει υπέροχα, σαρκαστικά, ύπουλα και γίνεται
βιρτουόζος στην απεικόνιση ειρωνικών παιχνιδιών ζωής.

Με πόσο θαυμαστό τρόπο καταθλίβει όλη την αισθητική της ρεαλιστικής φύσης. Με εντυπωσιακή τεχνική και ανεξάρτητο στυλ δημιουργεί μια ρεαλιστική παρωδία κοινωνικής κριτικής.
Μια διαβάθμιση αναζωογόνησης απο παραληρητικές ιδέες φιλοσοφίας, αγάπη, φιλία, οικογένεια, κοινωνία σε μια ιδιαίτερη άποψη του κόσμου.
Ένας διάλογος ανάμεσα σε χαρακτήρες και αναγνώστη. Σαν ένα βιβλίο που ξαναγράφεται κάθε φορά που διαβάζεται. Διαφορετικό αναγνωστικό μυστήριο για κάθε αναγνώστη ξεχωριστά.

Το ύφος του είναι συνοπτικό, σαρκαστικό, κυνικό, συγκινητικό και κωμικό. Αυτά στο προσκήνιο.
Στο παρασκήνιο όμως υπάρχει πάντα ένας τόνος θλίψης και απαισιοδοξίας.

Θεωρώ πως ο συγγραφέας δεν θέλησε να είναι ρεαλιστής.

Η πρώτη ιστορία αποτελείται απο τις μεταθανάτιες αναμνήσεις ενός άνδρα που αφηγείται γεγονότα απο τη ζωή του με ειρωνεία, ιδιοτροπία, και αυτογνωσία απο προσωπικό αγώνα μπροστά στο μοιραίο με αυτοκαταστροφικό χιούμορ.

Στη δεύτερη ιστορία συναντάμε έντονο φιλοσοφικό πόνο, επιβίωση μέσα απο την απώλεια και μεγαλείο προσωπικής βούλησης προς την αδράνεια και την παραφροσύνη.

Στην τελευταία ιστορία υφαίνεται μια εμμονική και αφοριστική πλοκή γεγονότων.
Μια υπόθεση προδοσίας, ζήλειας, πικρίας και απίστευτων χαρακτήρων. Ένα σαιξπηρικό δράμα ψευδαισθήσεων, δικαίων εκδοχών, αμφισβητίσιμης αξιοπιστίας και κωδικοποιημένων μηνυμάτων σε μια τραγωδία αγάπης.

Εν κατακλείδι, η δύναμη και το μεγαλείο αυτού του βιβλίου φωνάζουν σε κάθε σελίδα.
Ο συγγραφέας μέσα απο αυτό το έργο δεν μας παρέχει την αλήθεια, διότι απλά περιγράφει τη ζωή.


Καλή ανάγνωση.
Πολλού ασπασμούς.

[Το Άθχημο γατί του θενιόρ Γκουαναμίρου · Rating 4 out of 5]

1/4/17

Μυστηριώδες βιβλίο ο “Δον Κασμούρο”!

Ξεκίνησα από το τέλος, γιατί ο τόμος της συγκεκριμένης έκδοσης του Gutenberg περιλαμβάνει τρία ξεχωριστά μυθιστορήματα και η αλήθεια είναι πως τον αγόρασα γιατί καιρό τώρα ήθελα να διαβάσω τον “Δον Κασμούρο”. Καλύτερη μεταφράστρια από τη Μαρία Παπαδήμα δεν θα μπορούσε να υπάρξει γι’ αυτό το έργο. Και οι υποσημειώσεις στο τέλος του βιβλίου (δεδομένου πως πρόκειται για ένα τέρας 1002 σελίδων) μου φάνηκαν χρήσιμες και κατατοπιστικές.

Ρεαλιστικό δεν είναι αυτό το έργο κι όσοι το εντάσσουν σε αυτήν την κατηγορία δεν κατανοώ τί νόημα προσδίδουν στον ρεαλισμό. Ωστόσο θυμίζει αμυδρά τη φιλοσοφία που διέπει ένα από τα πρώιμα μυθιστορήματα του Zola, την Madeleine Férat, αν και εκείνο το είχα βρει ανυπόφορο. Εδώ πρόκειται για κάτι άλλο. Κάτι μέσα μου, μου λέει πως κάτι δεν πάει καλά με αυτήν την ιστορία. Μοιάζει να ξεκινάει για να πει κάτι - μια πρώτη ιστορία. Και μετά καταλήγει να λέει μια άλλη, διαφορετική ιστορία αλλά κρατάει τους ήρωες και τον περιβάλλον της πρώτης. Είμαι καχύποπτη καθώς μετά το “Κόκκινο και το Μαύρο” πιστεύω σε μια θεωρία που πρεσβεύει πως μπορεί ένα λογοτεχνικό ατύχημα να βγάλει αριστουργήματα. Κι αυτή η ιστορία του Machado de Assis είναι αριστούργημα, αλλά τί ακριβώς είναι; Ωστόσο θα μπορέσω να σιγουρευτώ μόνο, όταν θα έχω διαβάσει κι άλλα έργα του, μόνο μέσα από την καλύτερη γνωριμία με αυτόν τον συγγραφέα θα καταφέρω να κατανοήσω τις τεχνικές, τα μοτίβα, τη φιλοσοφία, τον τρόπο σκέψης του.

Εύχομαι να το διαβάσουν κι άλλοι φίλοι, γιατί από όσες κριτικές διάβασα, δεν έβγαλα άκρη. Δεν με βοήθησαν ιδιαίτερα. Λοιπόν θα ήθελα να γράψω κάποιες σκέψεις μου και να τις μοιραστώ μαζί σας.

Πρώτα από όλα ο ρυθμός του βιβλίου είναι παράξενος. Αυτό είναι που με έκανε να σκεφτώ την εκδοχή των δύο ιστοριών, όπου η δεύτερη έχει δεθεί στην ουρά της άλλης και έτσι προκύπτει ένας αλλόκοτος και γοητευτικός συνδυασμός. Μοιάζει στην αρχή με μια συμβατική ιστορία αγάπης. Χωρίς ιδιαίτερα δράματα και χωρίς έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις, όλα είναι εσωτερικευμένα, οι χαρακτήρες δίνονται με τρόπο που να μοιάζουν ακέραιοι και αληθινοί, αλλά συνάμα έχουν μια απλή δομή και ο καθένας, ζει και δρα σύμφωνα με τη ψυχολογία και την ιδιοσυγκρασία του. Οι κεντρικοί ήρωες είναι δύο παιδιά. Μεγαλώνουν μαζί και κάποια στιγμή καταλαβαίνουν πως ανάμεσά τους υπάρχει κάτι περισσότερο από μια απλή φιλία. Η ζωή τους εξελίσσεται όπως θα ήταν αναμενόμενο. Και ξαφνικά, χωρίς καμία εμφανή (και τονίζω τη λέξη “εμφανή”) προετοιμασία μέσα στις τελευταίες 30 σελίδες από τις 300 συνολικά του μυθιστορήματος... Μπάμ! Αλλάζει η πορεία της ιστορίας και γίνεται κάτι άλλο. Δεν μπορώ να κατανοήσω τον ήρωα, δεν μπορώ καν να τον αναγνωρίσω, δεν μας δίνεται πουθενά, μια πιθανή αιτία ή εξήγηση αυτής της ανατροπής. Η αλήθεια είναι πως εκ των υστέρων όλοι οι χαρακτήρες, φαίνεται πως έχουν ένα κοινό σημείο, μια φιξαρισμένη ιδέα, που της επιτρέπουν να ορίζει τη ζωή και τις πράξεις τους, αλλά πρόκειται για τις τυπικές εμμονές που έχει ο κάθε άνθρωπος και που σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για κάτι που θα μπορούσε να διαταράξει τις ισορροπίες τους. 'Η μήπως όχι;

Δεν μπορώ να πω περισσότερα, γι’ αυτό το αλλόκοτο μυστήριο χωρίς να προδώσω την εξέλιξη της ιστορίας. Θα επιστρέψω λίγο στον ορισμό του ρεαλισμού. Το έργο αυτό παραείναι ψυχολογικό για να είναι ρεαλιστικό. Δεν πατάει στέρεα στην πραγματικότητα, αλλά την φωτίζει από μια συγκεκριμένη γωνία. Όλα όσα μαθαίνουμε, όλα όσα στην αρχή εκλαμβάνουμε ως πραγματικά, είναι στην ουσία όσα υπάρχουν στο μυαλό του πρωταγωνιστή, του Μπεντίνιο, και στο τέλος μένει να αιωρείται το εξής ερώτημα: Μπορούμε ως αναγνώστες να θεωρήσουμε ως αξιόπιστο αφηγητή τον ήρωά μας; Και το παρανοϊκό είναι πως όσο διαχωρίζεται αυτός ο φανταστικός και επινοημένος αφηγητής από την πένα του συγγραφέα, τόσο περισσότερο ανεξαρτητοποιείται. Μοιάζει να αψηφά τις προθέσεις του συγγραφέα, μοιάζει να μην υπάρχει καν συγγραφέας, ο ήρωας δρα ανενόχλητος παίρνει ο ίδιος την πένα και συνεχίζει την ιστορία! Αυτό δεν είναι ψυχογράφημα. Κι αν είναι, τότε πρόκειται για το πιο αψυχολόγητο ψυχογράφημα στην ιστορία της λογοτεχνίας. Και τελικά είναι αδύνατον να καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα για τί πραγματικά συνέβη... Δηλαδή προσωπικά δεν μπορώ να καταλήξω... Λείπει ένα βασικό στοιχείο, κι αυτό είναι ο κόσμος, η πραγματικότητα έξω από το μυαλό του αφηγητή...

Βαθμολογία θα βάλω αφού διαβάσω και τα άλλα δύο μυθιστορήματα. Κάτι που ωστόσο δεν σκοπεύω να κάνω άμεσα, έτσι κι αλλιώς είναι ξεχωριστές ιστορίες, από όσο έχω καταλάβει τουλάχιστον...

update 27/7/17: Σκέψεις επάνω στις "Μεταθανάτιες αναμνήσεις του Μπρας Κούμπας"

Τώρα είμαι σε θέση να καταλάβω κάπως καλύτερα την έννοια της "τριλογίας" που δένει αυτά τα τρία μυθιστορήματα, έχοντας διαβάσει μετά από τον "Δον Κασμούρο" και τις "Μεταθανάτιες αναμνήσεις του Μπρας Κούμπας". Αυτά τα δύο έργα διαπραγματεύονται το ίδιο ζήτημα από διαφορετική σκοπιά. Και με μεγάλη περιέργεια θα πιάσω κάποια στιγμή στο μέλλον και τον "Κίνκας Μπόρμπα" ο οποίος άλλωστε εμφανίζεται σε αρκετά σημεία του "Μπρας Κούμπας" καθώς αυτούς τους δύο ήρωες του δένει μια ιδιότυπη "φιλοσοφική" φιλία" που μοιάζει περισσότερο με κοινή πνευματική απόκλιση.

Δεν μπορώ ακόμα να πω με βεβαιότητα αν τα τρία αυτά μυθιστορήματα ανήκουν πράγματι στο είδος του μαγικού ρεαλισμού. Μοιάζουν περισσότερο σαν μικρές φιλοσοφικές βινιέτες συγκεντρωμένες μέσα στο πλαίσιο ενός κοινού θέματος, σαν λεπτές μουσικές παραλλαγές ενός μουσικού μοτίβου, που καταφέρνει με αυτόν τον τρόπο να έχει συνοχή, χωρίς να πλατειάζει ακόμα και στις (συχνές) περιπτώσεις που απομακρύνεται από την κεντρική υπόθεση. Σαν τους στοχασμούς του Τρίστραμ Σάντι του Laurence Sterne ή σαν τα επεισόδια των φιλοσοφικών μυθιστορημάτων του Βολταίρου, τον οποίο αδιάκοπα μνημονεύει ο Machado de Assis. Όταν ο συγγραφέας κλείνει τους λογαριασμούς του με τον ρομαντισμό που χαρακτηρίζει όλα τα προγενέστερα έργα του, στα 1881, εμφανίζεται ο Μπρας Κούμπας:

"... σαν το άλογο για το οποίο μιλάνε οι παλιές μπαλάντες που ο ρομαντισμός ανακάλυψε στο μεσαιωνικό κάστρο και τό 'βγαλε να κάνει βόλτες στους δρόμους του αιώνα μας. Το κακό ήταν πως το καταπόνησαν σε τέτοιο βαθμό αυτό το δύστυχο άλογο που χρειάστηκε να το βγάλουν στην άκρη, όπου το ανακάλυψε ο ρεαλισμός, καταφαγωμένο από την ψώρα και τα σκουλήκια, και, από συμπόνια, το μετέφερε στα βιβλία του" σελ. 81

Είναι έργα που διακρίνονται για τον πεσιμισμό, την λεπτή ειρωνεία αλλά και το χιούμορ τους. Βέβαια ο συγγραφέας με την φωνή του ήρωά του ίσως να διαφωνούσε: "Όχι ευαίσθητη ψυχή, δεν είμαι κυνικός, υπήρξα άνθρωπος". Ωστόσο πιστεύω πως από κάποιο σημείο και μετά στη ζωή του, παρατηρούσε τον κόσμο που τον περιέβαλε με ανασηκωμένο φρύδι κρύβοντας κάτω από τη φλεγματική του διάθεση τόσο τις χαρές όσο και τις απογοητεύσεις του. Ίσως η αισιοδοξία του να ενυπάρχει στην σκέψη πως η ζωή αποτελεί μια αιώνια οντότητα που περιέχει όλα εκείνα τα πεπερασμένα όντα τα οποία την αποτελούν, ή αποτελούνται από αυτήν και συνεχίζει ενώ εκείνα κάποια στιγμή παύουν να υπάρχουν. Πάνω κάτω αυτή είναι η φιλοσοφική θεωρία (ή παρωδία φιλοσοφικής θεωρίας, ορθότερα, του Ουμανιτισμού η οποία:

"... δεν απέκλειε τον πόλεμο, την εξέγερση, την απλή γροθιά, την ανώνυμη μαχαιριά, την εξαθλίωση, την πείνα, τις αρρώστιες. Αλλά δεδομένου ότι οι υποτιθέμενες αυτές συμφορές ήταν κατά βάθος παρεξηγήσεις του πνεύματος, καθώς δεν μπορούσαν παρά να είναι εξωτερικές εκδηλώσεις της εσώτερης ουσίας, προορισμένες να μην έχουν καμία επίδραση στον άνθρωπο παρά μόνο ως απλή διακοπή της οικουμενικής μονοτονίας, ήταν σαφές ότι η ύπαρξή τους δεν εμπόδιζε την ανθρώπινη ευτυχία". σελ. 262

Όσο για το χιούμορ που ανέφερα προηγουμένως, μοιάζει σαν κάτι που, αν μπορούσα να επινοήσω έναν όρο, θα το χαρακτήριζα ως σουρεαλιστικό ρεαλισμό, ως κάτι που ακροβατεί ανάμεσα στην τρέλα και την λογική, όπως εκείνος ο αλλόκοτος τύπος που κάνει το σύντομό του πέρασμα στο κεφάλαιο 69:

"Είμαι ο περίφημος Ταμερλάνος, έλεγε. Παλιά ήμουν ο Ρομουάλντο, αλλά αρρώστησα κι έφαγα τόσες τάρτες, τόσες τάρτες, τόσες τάρτες, τόσες τάρτες, που έγινα Τάρταρος, και μάλιστα βασιλιάς των Ταρτάρων. Η τάρτα έχει την ικανότητα να σε κάνει Τάρταρο". σελ. 187 -188

Και γιατί όχι σε τελική ανάλυση; Κι αυτό μπορεί να συμβεί όπως και το να γράψει ένας πεθαμένος τα απομνημονεύματά του. Όλα μέσα στην δημιουργική φαντασία ενός σπουδαίου συγγραφέα είναι πιθανά.
Μακάρι να μεταφραστούν κι άλλα έργα του. Έχει γράψει πολλά πράγματα και όσα κυκλοφορούν στα αγγλικά και στα ελληνικά είναι ελάχιστο τμήμα από το σύνολο του έργου του.

Update 26/11/17

Με την ιστορία του Κίνκας Μπόρμπα τελείωσα τη ρεαλιστική τριλογία του Machado de Assis - ή πιο σωστά θα έπρεπε να ονομαστεί ρεαλιστική παρωδία. Και αυτή κινείται μέσα σε πλαίσια πεσιμιστικά, μια ειρωνική και καυστική απεικόνιση της ανώτερης κοινωνίας της Βραζιλίας του 19ου αιώνα, και εδώ, όπως και στα υπόλοιπα δύο μυθιστορήματα, διερευνάται το ζήτημα της συζυγικής απιστίας, η άνοδος και η πτώση των ανθρώπων, οι μεγάλες ιδέες που σβήνουν και οι μικρές αδυναμίες που καταλήγουν να γίνονται εμμονές.

Ο τίτλος είναι παραπλανητικός, η υπόθεση δεν αφορά τον ιδιόρρυθμο και παρανοϊκό Κίνκας Μπόρμπα που έκανε ένα σύντομο πέρασμα στις Μεταθανάτιες αναμνήσεις του Μπρας Κούμπας αλλά τον αγαθό Ρουμπιάο, τον κληρονόμο του, έναν τέλειο ηλίθιο, όπου βρίσκεται ξαφνικά πλούσιος και απολαμβάνει την μεγάλη ζωή, ένα θύμα, ένας αγράμματος όπως τον αποκαλεί σε μια επιστολή του ο φιλόσοφος πριν πεθάνει, και όπου η θεμελιώδης αδυναμία του είναι ακριβώς αυτή: Αγνοεί τον τρόπο που λειτουργεί ο κόσμος. Στο μεγάλο Βιβλίο της Ζωής δεν διακρίνει παρά μόνο τις λευκές σελίδες.

Υπάρχει βέβαια και κάποιο άλλο πλάσμα, όχι ανθρώπινο, ένα ζώο και συγκεκριμένα ένας σκύλος. Το συνονόματο σκυλί του φιλοσόφου, που κληρονομεί ο Ρουμπιάο είναι με έναν τρόπο μοναδικά τραγικό, το ον εκείνο που ανάμεσα σε όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα του μυθιστορήματος έχει τον καλύτερο χαρακτήρα, την μεγαλύτερη συνέπεια και την πλέον ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία. Κι από αυτό μονάχα μπορεί κάποιος να καταλάβει την πικρία του συγγραφέα που στο έργο αυτό καταλήγει να γίνει ένας ύμνος στην μισανθρωπία. Μια θλιβερή φάρσα, ένας χορός ρηχών και επιφανειακών πλασμάτων έρμαια στα ένστικτα και στα συμφέροντά τους και μόνο ο σκύλος... Μόνο ο σκύλος είναι ικανός να αγαπάει.

Ο συγγραφέας με τον πιο κομψό και εκλεπτυσμένο τρόπο φτύνει στα μούτρα τις ανθρώπινες κοινωνικές συμβάσεις, εφαρμόζοντας μέσα από τις διηγήσεις του μια θεωρία για τη ζωή, η οποία συνεχίζει και θα συνεχίζει αδιαφορώντας για τους νικητές και τους ηττημένους.

Σε γενικές γραμμές ο συγγραφέας γράφει ιστορίες μέσα σε ιστορίες με μικρά σύντομα κεφάλαια που περιλαμβάνουν συχνά μικρότερα ανεξάρτητα επεισόδια και όλα λειτουργούν ως παραλλαγές μέσα σε ένα κοινό μοτίβο. Η άποψή του για τα ανθρώπινα πράγματα είναι εξόχως απαισιόδοξη και φαίνεται να απεχθάνεται τις ιστορίες με καλό τέλος. Η τρέλα και η λογική, το ασυγκράτητο πάθος και ο ψυχρός υπολογισμός δεν λειτουργούν μέσα στο έργο του ως αντιθέσεις αλλά ως αλληλοεπικαλυπτόμενες εκδοχές της μίας και αυτής πραγματικότητας. Ο συγγραφέας διαλέγει πάντα τον πιο αδύναμο και αναξιόπιστο χαρακτήρα (έναν νεκρό, έναν άβουλο, έναν εμμονικό) και μέσα από τον δικό τους παραμορφωτικό καθρέφτη καταφέρνει να αναπαραστήσει με εξαιρετική ακρίβεια πολλές σκηνές της ανθρώπινης ζωής. Η τεχνική του είναι μοναδική. Δεν έχω ξαναδιαβάσει κάτι παρόμοιο...

Στον νικητή οι πατάτες...

[Evripidis Gousiaris · Rating 5 out of 5]

Είναι άξιο απορίας και θαυμασμού το πώς ο Machado De Assis κατάφερε και παγίδευσε τόσα πολλά συναισθήματα ανάμεσα στις λέξεις, χρησιμοποιώντας ένα τόσο απλό ύφος γραφής.
Σε ένα κείμενο χωρίς λογοτεχνικές υπερβολές και με έναν αρκετά προσγειωμένο, σχεδόν καθημερινό τρόπο έκφρασης, κατάφερε και χώρεσε -έκρυψε θα έλεγε κάποιος- βαθιά νοήματα και σκέψεις. Σκέψεις όπου θα μπορούσαν κάλλιστα να χαρακτηριστούν Ρεαλιστικά απαισιόδοξες. Και αυτό γιατί μέσα από το μάτι του συγγραφέα, ο κόσμος και ο άνθρωπος είναι από την φύση τους ωμοί και κυνικοί, σχεδόν άχρωμοι. Μεταφέροντας έναν τέτοιο κόσμο στο χαρτί, είναι σαν να προσπαθείς να ζωγραφίσεις ένα τοπίο με λουλούδια, χρησιμοποιώντας μόνο ένα μολύβι, επιτυγχάνοντας ωστόσο να δώσεις την αίσθηση των διαφόρων χρωμάτων. (Η απαισιοδοξία είναι τα κρυφά χρώματα όπου ο αναγνώστης πρέπει να "δει" σε ένα ρεαλιστικό/γκρίζο πίνακα.)

Ο Machado de Assis το καταφέρνει. Κοιτάζοντας τον Άχρωμο Πίνακά του, με λίγη προσοχή, νιώθεις τα κρυμμένα χρώματα να ξεπροβάλλουν πίσω από κάθε αντικείμενο προκαλώντας τα ίδια συναισθήματα με ένα έγχρωμο τοπίο.

Εν ολίγοις, σε ένα κείμενο όπου από την φύση του πρέπει να είναι άχρωμο, ο αναγνώστης αισθάνεται χρώματα!

Υπέροχο!

[Έλσα · Rating 5 out of 5]

"Ρεαλιστική τριλογία "

Μια μνεία στο θάνατο.
Ένα ιδιαίτερο βιβλίο αφού αποτελείται από τρεις ιστορίες που ενώ φαντάζουν ανεξάρτητες εμπεριέχουν στοιχεία συνοχής.

Η απώλεια και η απαισιοδοξία δεσπόζουν σε κάθε κεφάλαιο.
Η λογική και η τρέλα συνυπάρχουν υφαίνοντας ένα αψυχολόγητο σκιαγράφημα των ηρώων. 

Ο συγγραφέας μέσω της γραφής του μεταβαίνει από τον ρεαλισμό στη φαντασία. Παίζει με το μυαλό του αναγνώστη αποκρύπτοντάς του πρωταρχικά χαρακτηριστικά του αφηγητή.
Απευθύνεται σε κάθε αναγνώστη δίνοντάς του την ευκαιρία να δώσει ο ίδιος τις δικές του εξηγήσεις και απαντήσεις.
Πολλές φορές τον ειρωνεύεται και άλλες τον παροτρύνει να συνεχίσει την αναγνωστική του πορεία κατευθύνοντάς τον στο δικό του παιχνίδι. 

Οι φιλοσοφικές αναφορές υποδηλώνουν την ανάγκη του ανθρώπου να εξερευνήσει τον εαυτό του.

Αγάπη,  έρωτας,  προδοσία,  φιλία, έννοιες που διέπουν τις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων.

Ένα αναγνωστικό ταξίδι που δίνει το εισιτήριο  προσωπικής αποκωδικοποίησης νοημάτων καθώς και της ίδιας της ζωής.

[Stratos · Rating 5 out of 5]

Είναι αυτό που λέγεται "απολαυστική ανάγνωση"! Βατό κείμενο για όλους που από μέσα του όμως απορρέουν αυτές οι φιλοσοφικές αναζητήσεις της ζωής. Της γέννησής, του έρωτα, του θανάτου. Κι αν ο συγγραφέας ζούσε σε μια άλλη μακρινή ήπειρο, οι χαρές και οι λύπες της ζωής αγγίζουν μήκος και πλάτους του του ανθρώπινου γένους. Νοιώθω ευτυχής που αυτό έτυχε να είναι το πρώτο βιβλίο της νέας χρονιάς. Καλό ποδαρικό για το 2022...

[Sketos · Rating 4 out of 5]

Ο Περαστικός. Ο Τρελός. Ο Τυφλός.

[Passe Partout Reading · Rating 5 out of 5]

https://passepartoutreading.wordpress...
Ο Μασάντο ντε Ασίς (Joaquim-Maria Machado De Assis), συγγραφέας, ποιητής, κριτικός, θεατρικός συγγραφέας, δοκιμιογράφος και δημοσιογράφος είναι ο μεγαλύτερος συγγραφέας στο λογοτεχνικό πάνθεον της Βραζιλίας. Με ταπεινή καταγωγή (γιός ενός μιγά και μιας πορτογαλίδας πλύστρας) και σχεδόν αυτοδίδακτος, γεννημένος το 1839 στο Ρίο ντε Τζανέιρο, ο Μασάντο ντε Ασίς, έχασε τόσο τη μητέρα του όσο και την αδελφή του σε νεαρή ηλικία, γεγονός στο οποίο αποδίδεται ο απαισιόδοξος τόνος των έργων του.
Το ύφος της γραφής του στη δεκαετία του 1870 χαρακτηρίστηκε από ρομαντικούς τόνους και τα πρώτα του έργα δεν δείχνουν όλες τις ιδιότητες που θα καθιστούσαν τα μεταγενέστερα έργα του τόσο ισχυρά και διάσημα. Ωστόσο, με τη δημοσίευση του βιβλίου του με τίτλο «Οι Μεταθανάτιες αναμνήσεις του Μπρας Κούμπας», το 1881, το στυλ του μετατοπίστηκε σε μεγάλο βαθμό. Έκτοτε τα έργα του χαρακτηρίζει ένα μείγμα ψυχολογικού ρεαλισμού και συμβολισμών ενώ η απαισιοδοξία, το σαρδόνιο πνεύμα και η χρήση της ειρωνείας είναι σταθερά στοιχεία της αφηγηματικής τεχνικής του. Το πιο διάσημο έργο του προήλθε από αυτή τη φάση της γραφής του, γνωστό ως «Ρεαλιστική Τριλογία», που αποτελείται από τα βιβλία : «Μεταθανάτιες Αναμνήσεις του Μπρας Κούμπας», «Κίνκας Μπόρμπα» και «Δον Κασμούρο». Το κάθε ένα από αυτά αναφέρεται στη ζωή του βασικού του ήρωα, προβάλλοντας τα αγαπημένα θέματα του Μασάντο ντε Ασίς όπως η δουλεία, ο έρωτας, η σχέση των κοινωνικών τάξεων, η μοιχεία, η ζήλεια αλλά και η πολιτική της εποχής. Δηκτικός και εύστοχος, και στα τρία αυτά έργα, αφήνει την ειρωνεία του να υπερβεί τη σάτιρα και να αποκτήσει ένα φιλοσοφικό χαρακτήρα.
Στο βιβλίο «Μεταθανάτιες Αναμνήσεις του Μπρας Κούμπας», αφηγητής είναι ο νεκρός Μπρας Κούμπας που διηγείται, σε πρώτο πρόσωπο, τη ζωή του απαριθμώντας τα λάθη και τους αποτυχημένους έρωτές του. Η αφήγηση αρχίζει κατά τη διάρκεια της κηδείας του και βρισκόμενος πια στην ‘άλλη πλευρά’ παρουσιάζει τα συμβάντα σε 160 κεφάλαια γεμάτα κυνισμό και μαύρο χιούμορ.
Τούτο το τελευταίο κεφάλαιο είναι όλο αρνήσεις. Δεν κέρδισα τη δόξα απ’ το έμπλαστρό μου, δεν έγινα υπουργός, δεν έγινα χαλίφης, δεν παντρεύτηκα. Η αλήθεια είναι ότι σε αντιστάθμισμα όλων αυτών των αρνήσεων, είχα την καλή τύχη να μην κερδίζω το ψωμί μου με τον ιδρώτα του προσώπου μου. Επιπλέον, δεν έζησα το θάνατο της δόνα Πλάσιντα, ούτε είδα τον Κίνκας Μπόρμπα μισότρελο. Αν συνυπολογίσουμε και τα μεν και τα δε, ο καθένας θα μπορούσε να διαπιστώσει ότι δεν υπήρξε πλεόνασμα ούτε έλλειμμα και ότι τελικά βγήκα πάτσι με τη ζωή. Θα είχε όμως άδικο γιατί περνώντας πια απ’ αυτή την πλευρά του μυστηρίου, βρέθηκα μ’ ένα μικρό πλεόνασμα, που είναι η έσχατη άρνηση αυτού του κεφαλαίου των αρνήσεων :
Δεν απέκτησα παιδιά και δεν μεταβίβασα σε κανένα πλάσμα το κληροδότημα της αθλιότητάς μας.
Στο δεύτερο βιβλίο της τριλογίας με τίτλο «Κίνκας Μπόρμπα», η αφήγηση γίνεται στο τρίτο πρόσωπο και ο συγγραφέας, με απαισιοδοξία και καυστικότητα, επικρίνει τα ήθη και τη φιλοσοφία της εποχής του, χωρίς όμως να αφαιρέσει όλα τα ρομαντικά στοιχεία από την πλοκή. Ο Κίνκας Μπόρμπα κληροδοτεί στον αφελή Ρουμπιάο την περιουσία του ο οποίος μετακομίζει στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Εκεί γνωρίζεται με τον Κριστιάνο και τη Σοφία, οι οποίοι τον χειραγωγούν αποβλέποντας στην περιουσία του και τελικά τον οδηγούν στην τρέλα.
Στον Δον Κασμούρο ο ηλικιωμένος αφηγητής Μπεντίνιο Σαντιάγο διηγείται την ιστορία του με την Καπιτού, τον παιδικό του έρωτα, με την οποία είναι παντρεμένος. Τα προβλήματα αρχίζουν όταν ο Μπεντίνιο αρχίζει να πιστεύει ότι η γυναίκα του έχει σχέσεις με τον καλύτερό του φίλο τον Εσκομπάρ. Οι υποψίες του μεγαλώνουν όταν παρατηρεί ότι ο γιός του μοιάζει περισσότερο στον φίλο του παρά σ’ εκείνον και όταν βλέπει την αντίδραση της Καπιτού στην κηδεία του Εσκομπάρ.
Ο Μασάντο ντε Ασίς χρησιμοποίησε συχνά την αφήγηση για να μιλήσει απευθείας στον αναγνώστη και οι λογοτέχνες τον θεωρούν έναν από τους πρώτους συγγραφείς – όχι μόνο στη Βραζιλία, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο – που ακολούθησαν αυτή την αφηγηματική τεχνική, η οποία αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στον 20ο αιώνα.
Μέχρι το θάνατό του το 1908, τα έργα του δεν είχαν κερδίσει αναγνώριση από τους κριτικούς ή το κοινό. Σήμερα, ωστόσο, ο Μασάντο ντε Ασίς αναγνωρίζεται ευρέως στη Βραζιλία και σε όλο τον κόσμο ως ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του κόσμου. Ο Χάρολντ Μπλουμ τον συμπεριέλαβε στον κατάλογο των 100 μεγαλύτερων λογοτεχνών και τόσο ο Γούντυ Άλεν όσο και ο Κάρλος Φουέντες αναγνωρίζουν ανοιχτά την επιρροή του στα έργα τους.
Το βιβλίο «Ρεαλιστική Τριλογία» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις GUTENBERG. Η μετάφραση, ο πρόλογος και οι σημειώσεις είναι της Μαρίας Παπαδήμα.

[Kyriaki · Rating 4 out of 5]

Η γραφή του Machado de Assis είναι απολαυστική! Τρεις ιστορίες γραμμένες με έξυπνο χιούμορ και διακριτική ειρωνία, ειδικά οι δύο πρώτες (Μπρας Κούμπας και Κίνκας Μπόρμπα). Το τρίτο βιβλίο (Δον Κασμούρο) είναι πιο συγκινητικό, αλλά επίσης γραμμένο με έξυπνο τρόπο ώστε κλείνοντάς το ο αναγνώστης δεν είναι σίγουρος αν γνωρίζει όλη την αλήθεια.
Είναι ένα από τα πιο καλογραμμένα βιβλία που έχω διαβάσει και σε αυτό έπαιξε σίγουρα ρόλο και η καλή μετάφραση.

[Michelle · Rating 3 out of 5]

Although Machado de Assis wrote his novels during the 19th C, his stories are still relevant today as he deals with unrequited love, blind jealousy, social climbers shamelessly exploiting an innocent dreamer who inherits a large fortune, solitude and failures. The novels feel very ahead of their time. I particularly liked The Heritage of Quincas Borba and Dom Casmurro.

[Δημήτρης Κώτσος · Rating 4 out of 5]

Ένα βιβλίο που με τράβηξε από το υπέροχο εξώφυλλο του. Αν και ογκώδες κυλάει πολύ γρήγορα η ανάγνωση.

Τρείς ιστορίες γεμάτες εικόνες, λυρισμό, ωραίες περιγραφές και βαθιά νοήματα. Στο πρώτο μυθιστόρημα ο Μπρας Κούμπας μας αφηγείται στιγμές από την προσωπική και κοινωνική ζωή του. Η δεύτερη ιστορία( Κίνκας Μπόρμπα) δεν μ ’ενθουσίασε πάρα πολύ όμως με αντάμειψε ο «Δον Κασμούρο» το τελευταίο μέρος της Τριλογίας.

Ένα βιβλίο βαθύτατα φιλοσοφικό που ασχολείται με την πορεία της ζωής μας. Οι σκέψεις και τα μηνύματα που περνάει είναι τροφή για πολλές συζητήσεις. Το μεγαλείο γραφής του συγγραφέα είναι αξεπέραστο. Ζεις το καθετί που διαβάζεις με ένταση. Πραγματικά είναι δύσκολο να περιγράψεις και να πεις πολλά για ένα τόσο σπουδαίο ανάγνωσμα. Αυτό που μένει είναι η μαγεία και το πάθος που σου αφήνει.

Αναζητήστε το και καλή ανάγνωση.

[heitor · Rating 5 out of 5]

A conclusão da tríade machadiana

Aqui chegamos ao fim desta jornada. Com dom casmurro lido ainda em um outro volume distinto desse, mas as memórias a partir deste volume, das três obras compiladas, assim, acabo de concluir a última trama que me faltava: Quincas Borba.
A experiência de ler esses três carros chefes da obra de machado é gratificante. Longe de acreditar que fui o "leitor" para quem machado escrevia, mas que, com o tempo, eu revisite os textos e desvele as nuances que esse danado impregnou a cada página. Não me preocupo, nem muito menos me vexo, de ser enganado por esse escritor. Mesmo já com grande reconhecimentos e com uma fama tamanha por seus feitos, então muito bem divulgados, acredito eu que a alegria, a inventividade e o humor de machado ainda perdem espaço para o peso, excessivo, da "intelectualização" que se criou ao redor de seu nome.
De fato, um gênio! Todavia, muito mais: um homem muito bem humorado!

[Dora · Rating 3 out of 5]

διάβασα τα 2 πρώτα κ πήρα υπερβολική δόση παράνοιας κ εγκαταλείπω τον Δον Κασμουρο...... παρόλο πού έχει μοναδικά διαμάντια φιλοσοφίας κ ενδοσκόπησης με ξενίζει ο διάλογος με τον συγγραφέα. δεν είμαστε φιλαράκια κ ούτε θέλω να προδικαζει τις απόψεις μου. εκεί που έλεγα είναι απίστευτος, εκεί μου δήλωνε ότι δεν τον νοιάζει αν μου αρέσει αν συμφωνώ ή μπλα μπλα...

[Eirini Zazani · Rating 3 out of 5]

Ωραία η γραφή του Μασάντο. Γλυκόπικρο το περιεχόμενο, ειρωνικό σε πολλά σημεία. Βρήκα κάπως κουραστικό το 2ο με τον Κίνκας Μπόρμπα. Ο Μπρας Κούμπας μου άρεσε περισσότερο.

[Ειρήνη Χατζουδη · Rating 4 out of 5]

Πραγματικά ρεαλιστική. Από τις τρεις ιστορίες οι δύο πρώτες συνδέονται. Η τρίτη ενώ στην αρχή είναι πολύ αργή και ανιαρή, στο τέλος κάνει τη διαφορά.

[Laura Regina indicalaura · Rating 5 out of 5]

"Memórias Póstumas de Brás Cubas" - 08/12/2017
"Quincas Borba" - 04/07/2018
"Dom Casmurro" - 04/05/2020

Comprei,Sonho de consumo,Romance,Machado de Assis,realismo