Jump to ratings and reviews
Rate this book

De knetterende schedels

Rate this book
In De knetterende schedels beschrijft Roger Van de Velde zijn compagnons de misère in de instellingen waar hij werd geïnterneerd. We ontmoeten Daniël, die drie dagen aan een stuk lange sigaretten rookt omdat Prometheus het hem zo instrueert, Jules Leroy, die de kat doodt waar hij zoveel van houdt omdat ze zijn rosbief opeet, en markies de la Motte, die schuldbekentenissen voor miljarden franken uitschrijft. Zonder meer het hoogtepunt in zijn literaire oeuvre.

In deze uitgave is ook Recht op antwoord opgenomen, een scherp en vlammend pamflet waarin Van de Velde censuur en het falende interneringsbeleid in ons land aan de kaak stelt. Dit j’accuse heeft helaas nog niets aan actualiteit ingeboet.

198 pages, Paperback

First published January 1, 1969

18 people are currently reading
565 people want to read

About the author

Roger van de Velde

12 books8 followers

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
91 (25%)
4 stars
181 (50%)
3 stars
68 (18%)
2 stars
17 (4%)
1 star
1 (<1%)
Displaying 1 - 30 of 60 reviews
Profile Image for Eylül Görmüş.
756 reviews4,686 followers
September 23, 2025
Bu kitap yayınlandığında müthiş merak etmiştim, sonunda okuyabildim ve çok etkiledi beni, çok. Belçikalı yazar & gazeteci Roger Van de Velde, bizzat kapitalizmin soğuk eli tarafından öldürülmüş biri. Parlak bir kariyere sahipken ve hayatında her şey besbelli ki yolundayken geçirdiği bir mide rahatsızlığından sonra o dönemde (1958) pek popüler olan opioid türü bir ağrı kesici Palfium reçete ediliyor kendisine. Bugün artık "opioid krizi" diye adını koyduğumuz, hasta yakınlarının özellikle ABD'de yasal mücadelelerini sürdürmesine sebebiyet veren, onlarca hayatı mahveden bir ilacın ilk kurbanlarından yani. Kısa süre sonra ilacın bağımlılık yaptığı anlaşılıyor ve ilaç narkotik listesine alınıyor ama tabii artık çok geç. Günde dört adet alması gereken haplardan altmış adet alıyor ve ilaca erişmek için sahte doktor reçeteleri düzenlemeye başlıyor, nihayetinde yakalanıyor ve akıl sağlığı bozuk suçluların yatırıldığı bir kuruma yerleştiriliyor.

Hapishanede gizli gizli yazıyor. Reklam broşürlerinin arkasına yazdığı metinleri, ziyarete gelen karısına sigara paketlerinin içine saklayarak veriyor. Kitap yayınlanıyor ancak Belçikalı yetkililer bu metinlerin hapishaneden çıkması karşısında panikliyor ve kendisinin daktilosuna el konuyor. Bağımlı ama aslında suçlu ya da deli olmayan bir adam; altı yılın sonunda kamuoyu baskısıyla cezaevinden çıkabilen Van de Velde, bağımlılık tedavisi için bir kliniğe yatmasına günler kala maalesef aşırı dozdan ölüyor.

Çatırdayan Kafatasları işte bu hapishane metinlerinin bir derlemesi. Bedia Tuncer'in 1964 basımı 'Akıl Hastalarının Yazdıkları Şiirler' diye bir meşhur kitabı vardır, onu çok düşündüm okurken. Deli dediğimiz insanların kimi zaman nasıl başka ve bir anlamda berrak biçimde görebildiklerini ve o sınırın ne kadar ince olduğunu yazarın her kelimesinde bir kez daha anlıyor insan. Beni bu metinde en çok göz tasvirleri etkiledi - belki de deliliğin kendini en çıplak şekilde gösterdiği yer gözler olduğundan, anlattığı her karakterin gözlerini de tarif ediyor yazar ve çok, çok sarsıcı bir şey çıkıyor ortaya. Elbette ki tekinsiz, gergin ama bir yanıyla da çok müstehzi ve müthiş öyküler bunlar. Çok sevdim.
Profile Image for Ka Vee.
264 reviews70 followers
March 15, 2021
Magistraal. En zijn manifest, zijn recht op antwoord, is nog steeds zo actueel, en is geschreven in woorden en zinnen die blijven nazinderen.
Literair hoogstandje !
Profile Image for City ReadersMag.
172 reviews43 followers
May 13, 2025
Çatırdayan Kafatasları | Roger Van De Velde | “Hayatımda az deli var, el akıllıya ben deliye hasretim” diyorsanız buyrun 90 sayfalık kısa bir okuma. Kitabın dili, konu aldığı karakterlerin ve yazarın hazin hikayelerine tezat oluşturacak şekilde oldukça esprili.

https://www.instagram.com/cityreaders...
Profile Image for David Troch.
Author 11 books78 followers
March 30, 2022
Als het erop aankomt de roerselen van de menselijke psyche te peilen, heb ik veel méér vertrouwen in dichters dan in dokters. Dichters weten er natuurlijk ook geen barst van, maar zij slagen er tenminste soms in hun blindelings tasten en zoeken naar het wezen der dingen te verwoorden in een klankrijke en ontroerende taal.
182 reviews15 followers
January 7, 2019
Wat een stilistisch meesterschap. Pareltjes van portretten van marginale figuren met hun koppigheid, hun dromen, hun unieke kanten, hun bekrompen wereld, hun grootsheid, met veel warmte geschreven omdat niet iedereen het juiste lot trekt in de loterij van het leven. Het meest opvallend in de stijl is de Franse invloed, alsof dit een Belgisch, geen Vlaams boek is. Bevat enkele supercynische (door hun gedempte toon) aanvallen op het 'systeem', een combinatie van psychiatrische instelling en gevangenis.
Profile Image for küb.
194 reviews17 followers
February 22, 2025
Belçikalı bir gazeteci olan Roger Van De Velde, geçirdiği bir mide rahatsızlığı tedavisi süresinde etken maddesi opioid olan bir ilacın bağımlısı olur. Bu bağımlılığı nedeniyle ve ilacın da yasaklanmasıyla ilacı sahte reçeteyle temin etmeye çalıştığı için yakalanır. Cezaevlerinin akıl hastaları için düzenlenmiş bölümlerinden birinde cezasını çeker. Çatırdayan Kafatasları, burada yaşadığı altı yıl boyunca tanıdığı insanları anlattığı kısa hikayelerden oluşan bir kitap. Oldukça canlı, narin, açık ve mizahlı bir dille kaleme aldığı yirmi öykü var. Margaritas Ante Porcos adlı öykü kendinden bahsettiği için sevdiğim ve güçlü bulduğum bir öyküyken sanırım benim için Donmuş Su, Çıplak, Vaaz, Felsefe Dersi öyküleri en dilini yakalayıp sevdiğim öyküler oldu.
Profile Image for wow_42.
149 reviews100 followers
April 12, 2025
знайте, одразу на першій сторінці є тригер: насильство над тваринами.

обкладинка українського видання ідеально доповнює текст та гарно створює візуальну взаємодію.

книга сумна, іронічна і химерна водночас. автор вдало підмічає багато деталей, проводить багато порівнянь з митцями чи письменниками (певно, натякаючи на хворобливе підґрунття багатьох шедеврів). враховуючи, що журналіст і сам чимало часу провів у психіатричних установах, отож описане стає ще більш щемким.

Роже Ван де Вельде і уважний обсерватор, і пацієнт, і журналіст, і веде діалог з читачем. історії пацієнтів трагічні, проте не полишені особливої уваги. перед читачем постає, неначе, картотека, перелік людей, які все ще хапаються за умовну реальність. але не всім вдається.

та й завдяки такому коментареві можна прослідкувати як змінюються (або ні) психіатричні установи та й ставлення до них.
Profile Image for Yaprak.
514 reviews186 followers
May 29, 2025
Ülser olan Roger van de Velde, reçeteyle kullandığı palfium adlı ağrı kesiciye bağımlı olmuş ve yasaklanan bu ilacı temin ederken yakalanarak altı yılını çeşitli cezaevlerinin akıl hastalarına ayrılmış bölümlerinde geçirmiş. Yazar, Çatırdayan Kafatasları'nın içinde yer alan öyküleri de gizlice, pskiyatri koğuşunda kaleme almış. Zaten kitapta yer alan her öykü ayrı bir hastayı anlatıyor.

Kısacık metinlerinde insanı akıllı / deli yapanın ne olduğunu sorgulatmayı başaran de Velde, izleyen bir göz olarak içinde bulunduğu gergin ortamı okuruna başarıyla aktarıyor. Delilerin ve deliliğin verdiği korku ve tedirginliği okurken hissediyor, akıl sağlığının o incecik çizgisini biraz şaşkınlıkla biraz da hayranlıkla izliyoruz. İçinde bulunduğu absürt ortamda dahi yaratıcılığına sığınan van de Velde, hastaneden çıktıktan sonra palfium bağımlılığına tekrar yenik düşerek hayatını kaybetmiş ne yazık ki. 1925 doğumlu bu ilginç adam ve anlattıklarıyla tanıştığım için mutlu oldum.
Profile Image for Els Lens.
382 reviews23 followers
January 24, 2021
In de nieuwe uitgave van uitgeverij Vrijdag is "De knetterende schedels" opgenomen. Korte tot zeer korte verhalen, die allemaal gaan over mensen in een psychiatrische inrichting, waar de schrijver ook zelf was opgenomen. Het was meer iets tussen een gekkenhuis en de gevangenis in...
Voor deze verhalen geef ik vijf sterren. Wat een ontdekking voor mij, die Roger Van de Velde!
Het tweede deel van het boek (van blz. 105 tot 207) heet "Recht op antwoord. Een pamflet." Dat is een serieuze aanklacht tegen het falende interneringsbeleid in België en tegen censuur. (×××) Lijkt helaas nog zeer actueel.
Profile Image for belisa.
1,431 reviews42 followers
February 22, 2025
biraz abartılmış
anlatının kendisinden çok ruh hastanesi sakinlerinin ilginçliği söz konusu...
Profile Image for Frank D'hanis junior.
193 reviews13 followers
October 19, 2022
Minder fan van het pamflet, maar zijn kortverhalen zijn bij het beste dat de Nederlandstalige literatuur (telkens een portret van een medeasielganger) te bieden heeft
Profile Image for Tuna Turan.
409 reviews57 followers
June 4, 2025
Roger Van de Velde – Sessiz Çığlıkların Yazarı

Keşke daha fazla eseri olsaydı da okuyabilseydim dediğim yazarlar listeme bir isim daha eklendi: Roger Van de Velde. Avrupa edebiyatının geç fark edilen ama unutulmaz hazinelerinden biri. Yazdıklarıyla okurda hem hayranlık hem de derin bir hüzün bırakıyor.

En verimli çağını cezaevlerinin psikiyatri koğuşlarında geçirmiş bir yazar Van de Velde. Bu karanlık, kapalı ortamda, gözlemlediği insanları öyle sahici ve sarsıcı bir dille anlatıyor ki her hikâye zihninize kazınıyor. Karakterleri kurgu olmaktan çıkıyor, etinizin hemen altına yerleşiyor. Bu duygu geçişleri öylesine ustaca, öylesine doğal ki, edebi gücünün ne kadar büyük olduğunu bir kez daha anlıyorsunuz.

Van de Velde’nin edebiyatı sadece edebi bir tat sunmuyor; aynı zamanda insanlık hallerine, sistemin acımasızlığına ve yalnızlığa dair çok katmanlı bir anlatı kuruyor. Kendi acısını, tanık olduklarını ve gördüğü adaletsizlikleri büyük bir yazınsal incelikle bizlere aktarıyor.

Ne yazık ki ardında çok fazla eser bırakamadan aramızdan ayrıldı. Belki de bu yüzden, her okuduğunuz satır, hem bir keşif hem bir vedaya dönüşüyor.
Profile Image for Eyüp Aygün Tayşir.
Author 8 books246 followers
February 18, 2025
Akıl hastanesinin tedavi etmediğini Foucault'dan biliriz. De Velde bunun edebiyattaki sağlaması.
Modern kurumların hiçbiri kâğıt üzerinde vaat ettiğini gerçekleştirmez pek. Okul nadiren eğitir,
öğretir, hapishane ıslah etmez, hastane sadece tedavi etmez… Spor kulüpleri sporcu yetiştirmez,
Kanarya Sevenler derneklerinde kanarya yoktur. Fakat bu örgütler yine de vardır ve meşruiyetlerini
kâğıt üzerinde yapıyor göründüklerine borçludurlar. Yapıyor göründüklerini belki bazıları ve o da
kısmen yapar. Fakat bu kurumların içinde pek çok şey olur. De Velde, akıl hastanesinde olan biteni -
kendi yaşadıklarını da içerecek şekilde- ve naif bir dille, dozunda bir mizahla aktarmış. Özellikle
trompet çalarak iyileşmesi umulan hastanın hikâyesinde hasta nerede, doktor nerede, birbirlerinin
dünyalarından ne denli bihaberler meselesi mükemmel yansıtılmış. Bunlar gerçekten olmuş mudur?
Böyle mi yaşanmıştır? Kimin umurunda! Kitaptaki dünyada böyle oldular, ben de ikna oldum.
Profile Image for Tessa Kerre.
Author 2 books173 followers
May 28, 2023
Ik vind het ongelooflijk erg en schaamtelijk dat ik nog nooit van Roger van de Velde had gehoord. Tot ik de podcast drie boeken van Wim Oosterlinck beluisterde met Erik Vlaeminck. Hij vertelde nav zijn meest recente boek Iconen over deze schrijver en had dit boek als een van zijn drie boeken gekozen. Vooral het eerste deel vond ik echt Impressionant. Hoe hij mensen portretteert: in een overrompelend rijke taal, met een zeldzame mengeling van mededogen en humor. Wonderlijk. Het tweede deel is het pamflet Recht van antwoord, een schrijnende aanklacht in een eveneens zeer rijke taal (wie zei ooit dat het Engels een rijkere taal is dan het Nederlands? - wel, lees dit boek en u zal nooit meer dergelijke onzin beweren) tegen het onrecht wat hem en zovele anderen in mijn jeugdjaren werd aangedaan. Ik ben blij dat ik het heb gelezen, maar het was lastiger dan de eerste verhalen en portretten om erdoor te gaan. Maar dus, mensen, lees en ontdek een van de grootste Vlaamse schrijvers ooit.
Profile Image for Benny.
679 reviews114 followers
April 2, 2022
Roger Van de Velde (1925-1970) is een mythische figuur binnen de Antwerpse letteren. De voormalige journalist van de stadskrant De Nieuwe Gazet worstelde met allerlei psychische problemen en vervolgens ook met de verslaving aan de pijnstillers die hij kreeg om die problemen te verhelpen. Hij werd meermaals geïnterneerd of in psychiatrische instellingen opgenomen en stierf in mei 1970 op een terrasje in de Statiestraat.

De knetterende schedels werd vijftig jaar na overlijden van de schrijver heruitgegeven bij Vrijdag en stond al een tijdje op mijn leeslijst. Op de kaft staat ‘roman’, maar dat is een schabouwelijke marketingtruc. Deze uitgave bevat twee delen, maar geen van de twee kan je een roman noemen.

Het eerste deel bevat 20 kenmerkende schetsjes van psychiatrische patiënten in een moment van crisis. Het tweede deel bevat Van de Veldes befaamde “Recht op Antwoord”, een aanklacht zowel tegen de literaire censuur als tegen de onmenselijke behandeling van mensen in de psychiatrie. Vooral dat laatste zou nog actueel zijn, maar ik heb daar zelf nog niet in gezeten en ben onvoldoende met de materie vertrouwd om daarover te oordelen.

Mij was het vooral om deel 1 te doen. Daarin beschrijft Roger Van de Velde enkele incidenten en medepatiënten uit de psychiatrie. Hij doet dat warm, maar wars van valse sentimenten of bedrieglijke romantiek. De ene slaat zijn de kop van zijn lievelingskater tot moes, een andere schrijft valse kwitanties uit, nog een andere rukt de verwarming van de muur.

Van de Velde registreert en noteert. In zijn schrijfstijl valt een rake zakelijkheid op. Dat maakt hem vijftig jaar na datum nog erg leesbaar, en dat is iets wat over de meeste van zijn bekendere tijdgenoten niet gezegd kan worden. Van de Velde is Elsschot in het gesticht.

Roger Van de Velde

In zijn werk vallen echo’s te rapen van JMH Berckmans, Dimitri Verhulst, Erik Vlaminck en – waarom niet? – Herman Brusselmans. Ik vraag me af of er nog ander werk van Roger Van de Velde op stapel ligt om heruitgegeven te worden. Van mij mag het!
Profile Image for Merve Büker.
214 reviews19 followers
February 20, 2025
Çatırdayan Kafatasları, Roger Van de Velde’nin kara mizahla bezeli, toplumsal eleştiri dolu öykülerinden oluşan etkileyici bir derleme. Aynı zamanda, yazarla tanışma kitabım. Bürokrasi, akıl hastaneleri, bağımlılık ve bireyin toplumla çatışması gibi temaları işleyen bu eser, bireysel gözlemlere dayanan güçlü bir anlatıya sahip.

Metin, yazarın bağımlılığı nedeniyle geçirdiği hapishane ve akıl hastanesi günlerinden derin izler taşıyor. Bu deneyimlerin getirdiği keskin gözlemler, ironik bir dil, grotesk betimlemeler ve trajikomik karakterlerle birleşerek hikâyeleri sarsıcı bir noktaya taşıyor. Bazı öyküler Kafkaesk bir atmosfer yaratırken, bazıları gerçeküstü unsurlarla zenginleştirilmiş. Yazarın kişisel deneyimleri ve yaşadığı zorluklar, eserlerindeki karamsar ama aynı zamanda alaycı bakış açısına büyük ölçüde yansıyor.

Çatırdayan Kafatasları, sistemin birey üzerindeki baskısını sorgulayan güçlü bir edebi yapıt. Çok sevdim. Elbette her öykü aynı etkileyicilikte değil; ancak hikâyelerin dayandığı gerçeklik noktasını bildiğinizde, her satır tüylerinizi diken diken ediyor. Farklı ve rahatsız edici metinler ilgisini çeken okurlar, bu öykülere mutlaka şans vermeli.
Profile Image for Katrien.
21 reviews1 follower
June 22, 2023
Een literaire parel! De auteur is in de jaren 60 6 jaar geïnterneerd geweest in Belgische gevangenissen owv palfiummisbruik. Dit is zijn recent heruitgegeven boek uit 1969 met een scherp pamflet waarin hij de forensische psychiatrie aanklaagt en fantastische kortverhalen van zijn mede-gedetineerden/patiënten. Zijn pamflet kwam heel moeizaam op gang, maar het is hem volledig vergeven door de prachtige rijke woordenschat en zijn stilistisch meesterschap. Spijtig genoeg is het nog steeds zeer actueel.
Profile Image for Arno Vlierberghe.
Author 10 books138 followers
July 1, 2020
Confronterend, bij wijlen hilarisch scherp, bovenal ontroerend en vol tomeloos mededogen geschreven. De bij Uitgeverij Vrijdag verschenen heruitgave (2020) biedt een zeer welgekomen kennismaking met een schrijver die -beter laat dan nooit- in mijn hoofd aansluit bij het rijtje Grote Schrijvers in ons taalgebied.
Profile Image for Femke Peeters.
11 reviews
April 18, 2024
Hoewel ik het boek over het algemeen goed vond, geef ik het drie sterren omdat ik het soms wat lastig vond om te lezen.

Het eerste deel van het boek beschrijft van de Velde zijn "compagnons de misère". Hierin vertelt hij kortverhalen over verschillende mensen waarmee hij zijn laatste jaren in een "asiel" heeft doorgebracht. Het geeft een prachtige afspiegeling van de diversiteit onder mensen met een interneringsstatuut, in contrast met hoe de maatschappij hen vaak eenzijdig definieert.

Het tweede deel van het boek, "Recht op antwoord", werpt een kritische blik op het interneringssysteem in België. Het is spijtig dat dit onderwerp nog steeds actueel is en dat er nog veel werk aan de winkel is voor België om hier verandering in te brengen. Van de Velde overlijdt in 1970 als gevolg van zijn jarenlange verslaving, waar hij naar verluidt behandeling voor zou krijgen tijdens zijn verblijf in het "asiel". Helaas blijkt er weinig van deze behandeling te zijn geweest.
Profile Image for Jana Arns.
131 reviews11 followers
April 3, 2024
Tip van Erik Vlaminck.
Al vond ik Iconen van Vlaminck nog beter.
Profile Image for Bart.
451 reviews115 followers
April 12, 2023
Prima collectie van 20 korte portretten van mensen die, net als Van de Velde, geïnterneerd waren in de psychiatrische afdelingen van de Belgische gevangenissen in Merksplas, Turnhout en Doornik.

Ik mis wat van Van de Velde zelf: het blijven veelal afstandelijke portretten, in een ietwat steriel maar trefzeker proza. Er sluipt ook iets monotoons in de korte bundel van een 100-tal bladzijden: telkens een andere markante anekdote over weer een andere opgesloten sukkelaar.

Dat wordt in de heruitgave uit 2020 door Uitgeverij Vrijdag ruimschoots goed gemaakt door de opname van 'Recht op antwoord', een retorisch erg sterke aanklacht van nog eens 100 bladzijde tegen het Belgische interneringsbeleid. Rigoreus, eerlijk en genuanceerd. Maar ook ietwat breedvoerig en een beetje pedant, zeker in de woordkeuze. Anno 2022 is wat van de Velde schreef in dit pamflet oud nieuws en bekende hap, maar dat maakt het niet minder sterk: als tijdsdocument uit 1968 blijft het meer dan overeind, en een groot deel van de geschetste problematiek blijft actueel.

3 "liked it" sterren voor de kortverhalen, 4 "really liked it" sterren voor het pamflet.

Aanrader - zeker voor wie affiniteit heeft met het werk van Boon of JMH Berckmans.

Meer recencies op Weighing A Pig
Profile Image for Ann.
140 reviews23 followers
April 9, 2021
Dit boek blaast je omver. Wat een schrijver!
Profile Image for Lennart Vanstaen.
47 reviews1 follower
March 10, 2024
Fantastisch. Feitelijk twee boeken in één. Knetterende schedels is heerlijk geschreven, vol humor en relativering, ondanks de schrijnende omstandigheden, waarover van de Velde in deel twee (Recht op antwoord) schrijft en daarbij zijn journalistieke talent op meesterlijke wijze etaleert, zich met tonnen levenswijsheid van zijn taak kwijtend. Een lekker literair, maar toch leesbaar en enorm intelligent werk waarin de schreeuw naar humaniteit weerklinkt, maar pas nu echt resoneert.
Profile Image for Manon.
365 reviews112 followers
January 19, 2023
Vier sterren voor de kortverhalen, iets minder sterren voor het pamflet.

"Mijn protest is een eenzaam manifest, jarenlang opgefokt in volstrekte afzondering"
Profile Image for Katrin.
Author 1 book38 followers
May 12, 2021
Ik had hier veel van verwacht, afgaande op de recensies van mensen die ik anders graag volg. Maar toch kon het mij niet raken ...
Profile Image for Beyza A. .
95 reviews
February 23, 2025
Bir ara ilaç firmalarının sahtekârlıkları yüzünden ağrı kesicilere bağımlı hale gelen insanlar üzerine çok dizi ve film izlemiştim. Günümüzün bu sorunu bu eserin yazarının da başına gelmiş, mide ülseri nedeniyle günde 4 kez kullanması gereken hapların sayısını 60’a çıkarınca olanlar olmuş, başarılı bir gazeteci kendini akıl hastanesinde bulmuş. Tedavisi sırasında mesleği ve ilgisi gereği etrafındaki hastaların hikâyelerini yazmış. Bu hikâyelerin bazısı çok çarpıcı ama hepsinin ortak noktası gerçek olmaları. Yazar hafif bir kara mizah da katarak, çok da rahat okunan bu kitabını yazmış. Bürokratik, siyasi ve toplumsal eleştiriler de alt metinlerde yerini almış.
Profile Image for Benjamin Heirbaut.
153 reviews8 followers
July 1, 2024
Zelden mogen proeven van dergelijk verrukkelijk taalgebruik. In dit baldadige en swingende Nederlands beschrijft Vandevelde met onfetisjistische interesse en eindeloos mededogen de lotgevallen van zijn medegeïnterneerden. Het humanisme dat hij bepleit zonder actief te pleiten siert hem zonder weerga.

De enige vrees die ik heb, is dat het volgende wat ik lees duf en lamlendig zal aanvoelen.

Profile Image for Luna Wetzels.
80 reviews1 follower
January 13, 2025
Alweer een voorbeeld van hoe het falende juridische en psychiatrische systeem een mensenleven heeft verne*kt.
Displaying 1 - 30 of 60 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.