Vlak voor het avondeten krijgt de vriend van Teds moeder een hartaanval. Terwijl zij met de ambulance mee naar het ziekenhuis rijdt, bidt haar thuisgebleven zoon van vijftien tot de Heilige Maagd Maria: hij hoopt dat ze oom Paul wil redden. Maar het is niet Maria die antwoordt.
Dit literaire memoir gelezen nadat ik afgelopen zomer mijn meneer van V Lieshout heb gelezen. Dit boek geeft opnieuw de kwetsbare innerlijke dialoog weer van de 15-jarige jongen die hunkert naar erkenning, maar ook overspoeld wordt door schuld en schaamte na een relatie met een oudere man te hebben gehad (hier gaat mijn meneer over). De gevoelige gedachten van schaamte en schuld, die je óók als kind kan hebben, worden openlijk beschreven.
Het boek bestaat uit 4 delen, waarbij ik deel 1 het krachtigste vond: de hoofdpersoon bidt tot een Mariabeeld, nadat oom Paul overlijdt en krijgt tot zijn verbazing antwoord. Dat blijkt zijn oudere versie te zijn en die gaat in gesprek met zijn jongere zelf. Doordat ze samen in de herinneringen graven van zowel jonge als oude Ted, proberen ze te begrijpen hoe het is gekomen dat Ted deze relatie is aangegaan en of dat invloed had op de mannen die later op Ted zijn pad kwamen. Het leidt tot ontroerende uitspraken, maar ondanks de serieuze thematiek is dit deel ook lichtvoetig en grappig door de snelle en speelse dynamiek van het gesprek.
Daarna volgt een briefuitwisseling die van Lieshout jaren later had met de man met wie hij een relatie had. Deze brieven zijn bijzonder intiem, waardoor het bijna voelt alsof je stiekem meeleest.
Op het einde wordt het boek steeds genuanceerder en gaat de auteur in op het vraagstuk: hoe schuldig is een pedofiel? Het is een krachtig, genuanceerd stuk, maar wat het boek naar mijn inziens tot literstuur verheft, zijn de intieme ervaringen die gedeeld worden in de dialoog uit het eerste deel. Toch begrijp ik waarom Van Lieshout deze nuance opzoekt. Buitenstaanders vragen om verheldering en sommigen bestempelen hem zelfs tot pedofiel. Was het de noodzaak ter verantwoording (erg eigentijds) of ook jezelf beter te willen kunnen duiden wat tot deze keuze leidde?
Er blijkt geen duidelijk antwoord te zijn: op weinig van de waarom vragen in het boek. Als lezer krijg je hierdoor een bitterzoete nasmaak, dezelfde smaak die ik had na mijn meneer te hebben gelezen. Je wilt meer lezen, meer begrijpen, meer antwoorden, maar je komt tot de conclusie dat van Lieshout je daar zelf mee aan de slag laat gaan. Of nog beter; je kan nog een boek van Ted van Lieshout gaan lezen. De beitelaar bijvoorbeeld.
Dit boek dat aansluit op 'Mijn meneer' (eerst lezen) ontroert mij opnieuw heel sterk. Ik voel de jongen, die Ted van Lieshout nog steeds in zich draagt, zo goed aan.Het is zo teer, zo kwetsbaar geschreven. Slik. Onthutsend is het juiste woord. Zonder ergens te zwaar te zijn, zeer genuanceerd, zonder- waar het hem zelf betreft- grote eenduidige verklaringen. Is hij beïnvloed door wat hem overkwam? Zeer zeker. Maar had hij iemand anders moeten/kunnen zijn dan wie hij nu is? Open vraag. Ik vind hem een begenadigd schrijver. Zijn boek 'Hou van mij' is één van de mooiste dingen in mijn boekenkast. Ook daarin kan hij me tot tranen toe ontroeren. En dat ene zinnetje 'hou van mij' springt ook in deze laatste roman weer helemaal naar voren...
In dit tweede boek van Ted van Lieshout, gaat de schrijver verder waar het boek "Mijn meneer" eindigde. Lezen we in het eerste deel over de relatie tussen het jongetje Ted, en de man die hem heeft misbruikt; in dit boek heeft de puber Ted een gesprek met zijn volwassen zelf. De oude Ted, kinderboeken schrijver, kunstenaar en homoseksueel, heeft een gesprek met de 15 jarige Ted die de wereld nog moet ontdekken. De volwassen man is op zoek bij zijn jonge "ik" naar antwoorden uit het verleden. Door vragen te stellen aan zijn jonge " ik", dwingt hij de jonge" ik" in na te denken over zijn leven. Confronterende vragen die gaan over misbruik, seksuele handelingen in ruil voor geld en de kijk op het leven van de jonge "ik". Die laatste praat alles recht wat eigenijk krom is.
Ik ben deze boeken gaan lezen nadat de schrijver in opspraak kwam over het schrijven van het kinderboekenweek geschenk. Nieuwsgierig naar zijn verhaal ben ik de boeken gaan lezen. Een moeilijk thema, waarin in het nawoord ook verder wordt ingegaan op wat dit nu zo lastig maakt. Het hoofdpersonage heeft het misbruik door " zijn meneer" nooit als iets heel heftigs ervaren, en het in zijn ogen ook beleefde als een zoektocht naar zijn eigen seksualiteit. Bovendien was zijn meneer altijd heel aardig en lief, en ging nooit verder wanneer Ted dit niet wilde. Als volwassen man kan hij nu wel zeggen, dat de machtsverhoudingen natuurlijk van geen kant klopten. Men wordt geleerd dat kinderlokkers mensen zijn die je van je fiets af sleuren en in de bosjes verkrachten. Maar nooit dat het vaak om heel subtiele relaties gaat, waarin de misbruikers vaak bekenden van het slachtoffer zijn en het misbruik heel klein begint, als iets dat in de eerste instantie aanvoelt als een goede vriendschap en een liefdevolle verbinding tussen het kind en de dader.
Dit is een boek dat je tot nadenken stemt over thema's waar we het liever niet over hebben, waar je liever geen standpunt over uitspreekt. In het boek komt ook de stichting "Martijn" aan de orde. Een verenging voor pedofielie. De schrijver pleitte voor het handhaven van de stichting omdat er " bovengronds" zicht is op wat er binnen de verenging gebeurt. Dat heeft hem in verband gebracht met de vereniging, waardoor hij zelf ook het stigma "pedofiel " kreeg opgeplakt.
Meteen merk ik aan mijzelf hoe fragiel dit thema is. Na het lezen van de schrijvers standpunt over de stichting, werd mijn geweten ik direct getriggerd door vooroordelen. Vooroordelen die zeer onterecht zijn daar de schrijver zelf slachtoffer is en zeker geen dader. Maar dat is wel wat een ontwikkeld thema als deze met mensen doet. Waardoor de hetze ontstond of deze man wel kinderboeken zou mogen schrijven en hij zelfs met doodsbedreigingen te maken kreeg.
"Schuldig kind" is een erg goed geschreven boek, de dialoog tussen de oudere en de jongere "ik" persoon is briljant gekozen om het thema ter sprake te stellen. Maar ik vind het ook een akelig boek dat onder je huid kruipt.
Dit is het jaar van Ted Van Liesbout. Ik las vorige maand zijn uitstekende dichtbundel over zijn kleerkast, 'Ommauw mij', en zijn salontafelboek 'Voor de mooiste' ligt te wachten op de ... salontafel. Ik las destijds zijn dichtbundel 'Zeer kleine liefde' (1999) en zijn roman voor volwassenen 'Mijn mijnheer' (2012), beiden over het misbruik dat hij destijds als kind meemaakte. Toen 'Schuldig kind' (2017) zich aankondigde over hetzelfde thema, vond ik het even welletjes geweest. Maar toen ik las dat het boek recent is verwerkt tot een theatervoorstelling in Nederland, werd ik toch nieuwsgierig. Vooral het eerste deel, goed voor tweederden van het boek, vond ik erg meeslepend. Het is een gesprek tussen de inmiddels de zestigjarige auteur en zijn 15-jarige zelf. De jongen vreest voor het leven van de vriend van zijn moeder, die de ziekenwagen afvoerde naar het ziekenhuis. Hij bidt tot een Mariabeeld, maar komt op mysterieuze wijze terecht bij zijn oudere zelf. Die weet uiteraard meer over zijn nog verborgen homoseksualiteit, en over de schaamte die het handelen van de jonge Ted beheerst. Maar wat kan hij aan zichzelf vragen, wat kan zijn toekomstige zelf hem vertellen, zonder het heden te beschadigen? Mooie materie om te lezen en gedroomd materiaal voor een theatervoorstelling. Grappig, aandoenlijk, onthullend, herkenbaar. De rest van de roman is van een ander kaliber. Het bevat uitlopers en polemieken van Van Lieshouts vorige roman, 'Mijn mijnheer', waarin hij vertikt mee te lopen in de hysterische veroordeling van pedofilie. Daardoor krijgt hij te maken met verhulde en onsmakelijke Nemesissen die hem willen opsluiten in een kamp voor pro-pedo's, waar argumenten niet van tel zijn. Boeiend maar ook vermoeiend.
Schuldig kind gaat over de invloed de invloed van pedofiele relaties in je verdere leven.
Schuldig kind is een ontzettend krachtig maar tegelijkertijd ontzettend kwetsbaar geschreven boek. Je kunt het niet eens zijn met de opvattingen van Ted van Lieshout over pedofiele relaties of uberhaupt over de relaties, maar eerlijkheidshalve dient wel gezegd te worden dat het een taboe bespreekt die er is. Ook legt hij heel goed de vinger op de zere plek met betrekking tot de vraag die ouders vaak hebben, waarom is mijn kind niet naar mij toe gekomen?
De schrijfstijl van dit boek is erg prettig om te lezen en ik raad daarom ook iedereen aan om dit boek te lezen, maar wel met een open hart. Zet je vooroordelen en meningen opzij en laat je meenemen door Ted die zijn jeugd beschrijft en alle problemen die hij later nog ondervind.
Wat heeft de relatie van jongetje Ted met een volwassen meneer voor invloed gehad op de rest van zijn leven? Die vraag probeert Ted van Lieshout te beantwoorden met Schuldig Kind. Het resultaat is een bijzonder boek, met een bijzondere vorm (de eerste helft is een interview waarin Ted als volwassen man vragen stelt aan zijn jongere ik, en de tweede helft is een interview waarbij de rollen zijn omgedraaid). Bijzonder openhartig ook.
Dit is volgens mij echt een heel belangrijk boek in de maatschappelijke discussie, omdat het genuanceerd is over een onderwerp waar nauwelijks nuance in mag bestaan. Daarnaast is het heerlijk om te lezen, omdat het zo geniaal in elkaar zit en goed is geschreven.
Vooral mooi om te lezen vlak nadat je Mijn Meneer hebt verslonden.
Ik vond het boek zeer intrigerend. Zowel van vorm als inhoud. Een hele bijzondere manier van Van Lieshout om te onderzoeken waar hij zelf staat nadat hij als jongen met een man mee naar huis gaat. Ben je schuldig als kind? Ja zegt de puber die hij in het eerste deel opvoert. Ben toch zelf meegegaan en vond al die aandacht toch heel fijn?
Nee, zegt de oudere van Lieshout die als een soort onderzoekend geweten wordt opgevoerd.
Wat doet het met je leven?, vraagt hij zichzelf af. Waarbij hij de diverse kanten tegen het licht houdt. Het is een mooi verhaal waarin vergiffenis, en zelf de regie houden een mooie rol spelen.
Schuldig kind is een onderzoek naar de schuldvraag bij pedofilie: welke sporen laat zo'n ervaring na in je leven? Hoe ga je - als slachtoffer, maar ook als dader - om met het schuldgevoel? Ted van Lieshout giet zijn persoonlijke ervaringen in een vraaggesprek tussen zijn 15-jarige ik en de 44 jaar oudere versie. Die interviewvorm geeft het boek een enorme vaart, zonder aan intimiteit in te boeten. Aangrijpende roman, met tal van relevante vragen en opmerkingen.
Prachtig deel II bij ‘Mijn meneer’ dat ik ademloos uitlas. Dit is een boek over agency, over controle willen op je leven, om niet omstandigheden te laten definiëren wie je bent. Het is een verontrustend inzicht in het hoofd van een slachtoffer van kindermisbruik, maar tegelijkertijd ook een heerlijk inkijkje in een puberhoofd en het verschil met volwassen reflectie. Op alle niveaus zeer geslaagd.
Originele vorm en een interessant vervolg op 'Mijn meneer'. Een gevoelig onderwerp heel genuanceerd bekeken en op gereflecteerd vanuit een eigen ervaring in de jeugd van de schrijver. Voelt raar om hier 'I really liked it'-4-sterren aan te geven, omdat het zo'n heftig onderwerp is, maar ik vond het indrukwekkend om te lezen, vooral in combinatie met het voorafgaande boek.
Niets van Ted van Lieshout gaat ooit in je koude kleren zitten, deze memoires zijn daar geen uitzondering op. Erg heftig, maar toch ook fascinerend en confronterend.
Wat een bijzonder boek is dit! Om zo zuiver te kunnen schrijven over iets dat door veel mensen wordt veroordeeld is niet alleen knap, maar zet je ook nog eens aan het denken!
Indringend. Bijzonder. Spannend. Openhartig. Knapgevonden literaire vorm: een gesprek van de jonge Ted met zijn latere oudere versie. Dit boek is de autobiografie bij het boek Mijn Meneer. Van Lieshout brengt knap en persoonlijk nuance aan in het debat over seksueel misbruik.
Eigenlijk een vervolg op ‘mijn meneer’. In gesprek met zijn jongere zelf stelt en beantwoordt Ted van Lieshout zijn eigen vragen. Een bijzonder boek dat afsluit een prachtig artikel van hemzelf uit het NRC in 2012.
This entire review has been hidden because of spoilers.