Jump to ratings and reviews
Rate this book

De tandeloze tijd #7

Kastanje a/d Zee

Rate this book
Kastanje a/d Zee is het, zelfstandig te lezen, 7e deel van de cyclus De tandeloze tijd. Het verschijnt ter gelegenheid van de 65e verjaardag van de auteur gelijktijdig met deel 6 Kwaadschiks, dat door de Bezige Bij uitgegeven wordt. De strikt beperkte oplage heeft niets van doen met het door de slechte verstaander als obsceen of pornografisch te duiden karakter van de roman. De auteur wilde Kastanje a/d Zee, dat voor hem een van zijn dierbaarste teksten van de cyclus behelst enige tijd voor zichzelf en een select aantal betrokken lezers reserveren zodat het, op zijn minst voor enige tijd, kan uitgroeien tot een mythe. Het boek kan beschouwd worden als een studie in erotische jaloezie in al zijn facetten. Het boek, met een omvang van 224 pagina's, werd in twee kleuren gedrukt op speciaal voor deze uitgave vervaardigd, geschept papier. Het werd gebonden in een band van kurk met platten van kastanjekleurig handgeschept Japans papier. Peter Muller tekende speciaal voor dit boek initialen waarmee elk hoofdstuk opent. Alle boeken werden door de auteur genummerd en gesigneerd. Het boek was drie dagen na verschijnen reeds uitverkocht.

224 pages, Hardcover

Published November 1, 2016

3 people are currently reading
103 people want to read

About the author

A.F.Th. van der Heijden

68 books220 followers
Adrianus Franciscus Theodorus (Adri) van der Heijden is een Nederlandse schrijver. Hij heeft ook gepubliceerd als Patrizio Canaponi en als A.F.Th. In 2003 ontving hij de Schrijversprijs der Brabantse Letteren en in 2011 de Constantijn Huygensprijs, telkens voor zijn hele oeuvre.

Adrianus Franciscus Theodorus (Adri) van der Heijden is a Dutch writer. He also published as Patrizio Canaponi and as A.F.Th. In 2003 he received the Schrijversprijs der Brabantse Letteren and in 2011 the Constantijn Huygensprijs, both prizes for his entire work.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
10 (7%)
4 stars
43 (31%)
3 stars
54 (39%)
2 stars
23 (16%)
1 star
8 (5%)
Displaying 1 - 27 of 27 reviews
Profile Image for Guus van der Peet.
321 reviews39 followers
Read
May 5, 2025
Ik ben Stemvorken al een paar jaar aan het uitstellen, omdat ik – preuts als ik ben – niet heel veel behoefte voel om 900 pagina's aan lesbische porno van een 70-jarige man te lezen. Anderzijds wil ik ook niet stoppen met de Tandeloze Tijd nu ik negen romans diep in die reeks zit. Het kwam dus goed uit dat AFTh zijn eerder alleen bibliofiel uitgegeven Kastanjes a/d Zee eindelijk voor een groter publiek uitbracht.

Nu ontdekte ik al vrij snel tijdens het lezen dat dit in wezen heteroseksuele porno is. Maar soit, dat betekent in ieder geval dat er in ieder geval één geslacht is dat soort-van realistisch is uitgewerkt. En het is 700 pagina's korter. Dat helpt ook.

Bovendien blijft AFTh wat mij betreft de beste stilist van het Nederlands taalgebied. De eerste paragraaf van het proloog in een van de meest beeldende die ik in tijden heb gelezen; en met dat woordspel tussen "betrappen" en "traplopen" in de openingsalinea van het eerste hoofdstuk flikt hij dat gewoon opnieuw. Je gaat hem bijna vergeven dat de climax eigenlijk gewoon een hypereloquente variant is op "ik neuk je de moeder".

Ik moet dus ook toegeven dat dit me vrij lang kon meekrijgen puur op stijl, zelfs wanneer de zogenaamd seksuele vrijgevochtenheid van de verder inhoudsloze Marike (uit Nijmegen!) er telkens op neerkomt dat ze zegt dat Albert weg moet gaan uit haar kamer om vervolgens toch weer mee te gaan in al zijn seksuele perversiteiten. Eigenlijk ging ik me pas echt vervelen vanaf het uitgerekte subplot waarin ze op een epische queeste ging on te leren squirten.

(ondergetekende geeft de lezer hierbij toestemming om een onbeperkt aantal kots-emoji's op plekken naar keuze in de tekst te plakken)


Gelezen is de setting waar porno voor bedoeld is: ingeklemd in een treinzitje tijdens een drie uur-lange reis van Dijon naar Strasbourg, naast een hoogbejaarde Franse non
Profile Image for Huub.
296 reviews2 followers
December 13, 2024
Vond m wat tegenvallen, deze roman over 'jaloezie in al haar facetten' . Als onderdeel vd tandeloze tijd levert het een beetje achtergrond, al is het ook losstaand te lezen. Voor liefhebbers van seksueel expliciete verhalen wel ok, maar het haalt het bij lange na niet bij bijv Slag om de Blauwbrug, Advocaat vd hanen of zelfs een tussendoortje als Weerborstels.
Eigenlijk 2 sterren, maar een extraatje omdat zijn taalgebruik toch erg mooi is
Profile Image for Muriël Van Der Wal.
257 reviews11 followers
January 27, 2025
Van der Heijden kan dus ook porno schrijven. Met hoogdravend taalgebruik dat wel. Het wordt daardoor nergens echt g**l. De personages uit de tandeloze tijd krijgen hier weer een verdieping. Dat is wel heerlijk ;).
Profile Image for Annet.
215 reviews3 followers
April 26, 2025
Nietsvermoedend deed ik mezelf tijdens de 90ste boekenweek dit 7e deel van de Tandeloze Tijd cadeau. Nou, dat heb ik geweten! Van der Heijden zelf beschouwt het als erotische studie van de jaloezie in al haar facetten en verschijningsvormen. En inderdaad, 225 blz. lang krijg je als lezer keer op keer alle hoeken van de studentenkamer van Alberts vriendin Marike te zien. Van der Heijden denkt, in zijn nawoord, dat het de lezer uit zijn seksuele kluisters kan bevrijden.
Rode konen kreeg ik er niet van, maar wel vond ik mijn bewondering terug voor Van der Heijden als chroniqueur, voor hoe hij het gewone tot iets bijzonders schrijft. Zijn alledaagse Brabantse jeugd en Nijmeegse studentenleven zo groots en meeslepend neerzetten, en daarmee vooral ook humoristisch zijn, is een unieke gave.
43 reviews
August 7, 2025
Deel 7 van de Tandeloze tijd. De serie begon leuk, en speelde zich in Oost-Brabant af, maar wordt nu steeds minder. Misschien omdat de schrijver in Amsterdam is gaan wonen? Dit deel beschrijft de seksuele jaloezie van de hoofdpersoon en dit op een heel uitgebreide manier. Zo uitgebreid dat je er moe van wordt. Dan weet je het wel. Jammer, het spelen met taal, waar de schrijver bekend om staat, raakt volledig ondergesneeuwd.
84 reviews
January 6, 2025
Het zevende deel van de tandeloze tijd( alle delen gelezen) gaat een beetje tegenstaan. A F.Th valt in herhaling en gaat vervelen. Jammer
Profile Image for Esselyn.
78 reviews4 followers
July 19, 2025
Misschien had ik door de achterflap beter te lezen, kunnen weten dat het een seks-boek is. Maar toch: mannen die schrijven over het vrouwelijk orgasme? Nope
Profile Image for Cees Rhienen.
434 reviews14 followers
January 5, 2025
[RECENSIE] Kastanje a/d Zee van A.F.Th. van der Heijden

EEN CONTROVERSIEEL VERHAAL DAT NIET IEDEREEN TEVREDEN STEMT

++ ‘Het veren van haar buik was als dat van een deinende, doorgelegen matras in een goedkoop Parijs hotel, maar het gehoon van de innerlijke stem hielp hem aan zijn gerief’ ++

Oorspronkelijke titel: Kastanje a/d Zee
ISBN: 978 90 253 1856 7
Uitgegeven door: Uitgeverij Querido
Pagina’s: 231
Vertaling:
Beoordeling: ⭐️⭐️

De in Geldrop (Noord-Brabant) geboren auteur A.F.Th. van der Heijden heeft zijn verhalen die zijn ondergebracht in de reeks ‘De tandeloze tijd’ deels gebaseerd op zijn eigen leven. Maar tevens voelt hij zich daar zeker niet aangebonden en laat daarnaast zijn fantasie de vrije loop. Je zou vermoeden als het deel autobiografisch is dat de delen ook een bepaalde chronologie vormen met elkaar. Maar niets is minder waar. Het onlangs verschenen zevende deel, Kastanje a/d Zee (2024), kun je volgens de auteur, het beste zien als aftakking van het tweede deel, De gevarendriehoek (1985).
Van der Heijden mocht een flink aantal prijzen in ontvangst nemen waaronder driemaal een oeuvreprijs.

Het verhaal in Kastanje a/d Zee kent feitelijk drie hoofdpersonen om wie alles draait. Dat zijn Albert Egberts, Marike de Swart en Hans Krop. Albert en Hans zijn bevriend maar er zijn geen twee grotere tegenpolen als dit duo. Is Hans een knappe extraverte man waar de vrouwen graag omheen zwerven, het tegengestelde daarvan is Albert. Beide wonen ze aan het riviertje De Dommel dat door hun woonplaats slingert maar Hans aan de ‘goede kant’ en blijft er voor Albert niets anders over als de overkant, die een andere titel heeft meegekregen van de bewoners aan de ‘goede kant’.
Als Albert denkt met Marike een relatie te hebben, haar appartement in Nijmegen betreedt, ziet hij zijn vriend vertrekken en denkt daar het zijne van. Albert kan veel hebben van zijn vriend maar Marike beschouwt hij als zijn eigendom en tegelijk met de ontmoeting komt zijn jaloezie als een bittere oprisping naar boven…

++ ‘Hij vlocht zijn vingers door haar tenen, omcirkelde met zijn duim de enkel, en streek dan opwaarts met zijn handpalm langs de warme binnenkant van haar been. De tong had weer zijn eigen routes, niet per se parallel’ ++

In de plot van Kastanje a/d Zee spelen twee thema’s een bijna overheersende rol. Alles wat de klok slaat is seks en daarin laten beide partners Albert en Marike zich niet onbetuigd. Het gaat zelfs zover dat beide een lezing bijwonen van de NVSH die als ondubbelzinnige titel meekreeg ‘Onder het topje van de ijsberg of: kunnen vrouwen ejaculeren?’ Het was voor beide een eyeopener en dus moest er daarna hevig worden geëxperimenteerd. Op de achtergrond speelt de jaloezie van Albert ten aanzien van Hans een steeds belangrijkere rol…

De schrijfstijl van Van der Heijden is zeer expliciet en soms zelfs plat te noemen. Met personages die nauwelijks ontwikkelen, anders dan hun seksuele ontwikkeling, gaat ruim negentig procent van het verhaal over seks en de daaraan verwante zaken. Het thema jaloezie komt op een goede tweede plaats maar wordt makkelijk verdrongen door een volgende seksuele escapade. De al eerdergenoemde expliciete schrijfstijl schuurt in die vele momenten zelfs tegen pornografie aan. Zoals het drietal ongenuanceerd over seks praat en er mee bezig is zou je af en toe zelfs kunnen spreken van grensoverschrijdend gedrag. Maar dat was in de periode dat dit alles speelde, jaren zestig en zeventig, zeker niet het geval.

Samengevat is Kastanje a/d Zee een roman die zeker in deze tijd controversieel te noemen is. Er zullen lezers zijn die het boek de hemel inprijzen maar ook die het met de grond gelijk willen maken. De beoordelingen per onderdeel hieronder spreken voor zich…

Eindoordeel: 2,0 sterren

Karakterontwikkeling: 2 sterren
Plot: 2 sterren
Leesplezier: 2 sterren
Schrijfstijl: 3 sterren
Originaliteit: 2 sterren
Psychologie: 2 sterren
33 reviews
February 1, 2025
"Jij zou ook van die ruwe bolsters om je kastanjes moeten hebben. Het zou me misschien leren eraf te blijven."

Het staat er echt. We zijn pas op pagina 3 van dit boek als je deze werkelijk tenenkrommende beeldspraak voor je kiezen krijgt. En zo zijn er meer.

Desalniettemin, laten we met het positieve beginnen. Dit boek is in veel opzichten vintage Van der Heijden. De stijl is natuurlijk fenomenaal, daar doen een paar mislukte vormen van beeldspraak niet zo veel aan af. Belangrijker, de structuur van deze korte roman is werkelijk op en top. Het door elkaar heen vlechten van verschillende tijden is helemaal niks nieuws of origineels, maar het is hier tot in perfectie uitgevoerd en het boek is dan ook razend knap gecomponeerd.

Maar oioioi. Het is geen pareltje aan de 'Tandeloze Tijd'-boom. Dit boek, mocht u het nog niet begrepen hebben, gaat over seks. Over jaloezie. Van Bertje Egberts naar zijn geliefde Marieke de Swart en vooral zijn rivaal Hans Krop, een mede-Geldropper - maar dan uit het rijke deel - die hem al sinds zijn jeugd achtervolgt omdat hij goed is in alles waar Albert niet goed in is en vice versa. Jawel, Hans Krop heeft een uitzonderlijk groot geslacht. Bedankt voor deze mededeling.
Hier wringt meteen iets. Deze Hans Krop komt uit de lucht vallen. Ik heb er het "Groepsportret - Wie is wie in De Tandeloze Tijd" nog op nageslagen want ik wilde checken of mijn indruk klopte. Inderdaad, daar wordt geen Hans Krop in vermeld. In dit boek lezen we echter opeens dat de hele jeugd van Egberts gedomineerd werd om niet te zeggen verpest is door deze Krop. Dat is wel heel merkwaardig als je dit boek onderdeel wil laten uitmaken van de cyclus. Alsof je een nieuw deel toevoegt aan het Nieuwe Testament en Jezus opeens drie vrouwen en 138 kinderen laat hebben, waarvan er een zo irritant is dat Jezus suïcidaal wordt en zich uit wil laten leveren aan de Romeinen. Zoiets.

Maar laten we het boek stand-alone beoordelen. Kijk, het is niet erg als literatuur over seks (door Van der Heijden overigens als sex gespeld) gaat. Integendeel, het is juist kunstmatig als het er niet over gaat. Maar is dit nodig? Zo geweldig zijn seksscènes meestal niet om te lezen, die in dit boek zeker niet. En dan dat rare nevenplot over de vrouwelijke jaloezie op het mannelijke ejaculeren. Ik ben geen vrouw, maar: really? En nog even over Hans Krop: erg geloofwaardig is dat hele jeugdverhaal niet. Albert Egberts had, als jongen uit een arbeiderswijk, best wat meer ballen mogen hebben - met of zonder kastanjebolsters. En als deze Krop zo'n gehaat iemand is, waarom gaan ze dan samen op vakantie na het eindexamen? Merkwaardig.

Er is ook een gemiste kans. De nevenplot met de moeder van Krop had veel meer uitgebuit kunnen worden. In plaats daarvan krijgen we, na een op zich intrigerend bijna-einde, een slothoofdstuk met een soort Buster Keaton-achtige scène die werkelijk nergens voor nodig was.

En toch flakkert genoeg van de brille van Van der Heijden in de jaren tachtig door, waardoor ik het boek toch nog een voldoende geef.
Profile Image for Hans Canters.
235 reviews2 followers
January 9, 2025
Los van de opnieuw overvloedige pornografische passages waar ik kruiselings doorheen schiet is wat dan overblijft weer ouderwets goed en legt het weer nieuwe puzzelstukjes in de reeks de Tandeloze Tijd. Hilarisch is de scène in de zeventiger jaren bij de NVSH. Waar aanschouwelijk uitleg wordt gegeven over het vrouwelijke ejaculeren ofwel sprietsen , wat men tegenwoordig een golden shower noemt. Ook kostelijk is de scène over het schuifelen op klassenfuiven op het nummer Nights in White Satin waarbij alle jongens bij de snaredrumklap vóór de befaamde fluitsolo allemaal tegelijk op de kont van hun meisje petsen.
Maar toch, op de duur begint 'het uitdrijven van de jaloezie', op typisch groteske van der Heijden-wijze te irriteren. Smerige praatjes die ik niet wil lezen verpakt in prachtige taal. Waarom? De kijkjes door de kieren van Alberts geheugen in zijn Geldropse jeugd zijn zoveel boeiender en mooier! Daarom lees ik door, om nog wat glimpjes. Ik trotseer de porno...
Profile Image for Jules.
24 reviews1 follower
January 12, 2025
Tsja. Wat moet je hier nu van vinden. Past mooi in de cyclus. Welbespraakte Albert die het leven zoekt.
In de sex in dit deel. Plastisch beschreven.
Erg benieuwd wat een lezer onder de 30 hier van denkt. Misschien las ik het 30 jaar geleden met rode oortjes. De romantische worsteling blijft herkenbaar. Maar is dit nog van deze tijd? Van der Heijden schreef het ook niet meer als puber maar als vijftiger.
Oude mannen fantasie ? Toch blijven er mooie beelden hangen. De kastanje, de geuren, de vloeistoffen. Jaloezie is wel een sterk thema. Heb ik niet zo veel mee maar zou nu wel eens een Othello willen zie. Misschien meer dan 3 sterren. Benieuwd naar reviews.
Profile Image for Joost van Hoek.
212 reviews3 followers
April 8, 2025
Van der Heijden schrijft over squirten (iemand verzin alsjeblieft een Nederlands woord) lang voordat Heleen van Royen er het boek Juice aan wijdde.

Het is interessant om te bedenken dat het boek eigenlijk uit 2016 stamt en speelt in de zeventiger jaren. Los van dat in fictie alles kan is de vraag hoe we de handelingen nu zouden zien. Is dit grensoverschrijdend? Een mooie vraag om mee te spelen.

En wat kan Van det Heijden toch goed schrijven. Zelfs dat steeds dezelfde themas en obsessies van Albert langskomen stoort mij niet. Door de prachtige stijl voelt het als thuiskomen.
Profile Image for Martijn Nicolaas.
295 reviews18 followers
June 1, 2025
Ontegenzeglijk een echt deel uit ‘De tandeloze tijd’ met zijn over een hele roman uitgestrekte scènes. Maandag 7 oktober 1977 weet Van der Heijden uit te smeren en tot in alle details met zijn meanderende, van metaforen bolstaande zinnen te beschrijven. ‘Leven in de breedte’. Dat is nog steeds bewonderenswaardig. Maar het mag natuurlijk ook wel ergens over gaan. En de opgeklopte obsessie met zijn jaloezie en een vriendje van vroeger is daar mijns inziens wat te dun voor.
Profile Image for Bram.
266 reviews
December 7, 2024
Handelseditie van de in 2016 bibliofiel uitgegeven roman Kastanje a/d Zee. Adri – megalomaan oeuvrebouwer – Van der Heijden is weer op dreef in deze somtijds pornografische roman over jaloezie. Het was fascinerend en geestig, van harte aanbevolen voor liefhebbers van squirting of sprietsen, zoals Van der Heijden het ook wel noemt.
479 reviews1 follower
December 31, 2024
Van der Heijden maakte er geen geheim van dat hij in principe een pornografische roman wilde schrijven, en daar is hij in geslaagd. Verder is het de grandioze stijl die we van hem gewend zijn. Maar als roman is het eigenlijk maar saai, en voelt het alsof een puistje van de tandeloze tijd is uitgegroeid tot een enorme waterblaar.
242 reviews5 followers
December 30, 2019
A.F.Th. van der Heijden laat hier (weer) zijn meesterschap op het detail zien. Dat het boek (nog) niet voor het grote publiek toegankelijk is, is jammer en begrijpelijk. Soms moet je een 'bonbon van mooie beschrijvingen' onuitgepakt laten, hoewel ik er van heb genoten.
Profile Image for Jos.
85 reviews3 followers
January 4, 2025
De vraag is of De Tandeloze Tijd zichzelf aan het overleven is. Van der Heijden is inmiddels een witte oude man en dat levert nogal vrouwonvriendelijke passages op over "meisjes" en hun "lijfjes". Albert Egberts wordt dan juist weer niet ouder, net als Kuifje.
34 reviews
June 21, 2025
Aangezien ik uit Nijmegen kom, weliswaar paar jaar jonger dan AFTh, zijn de passages aldaar herkenbaar en grappig, en is het taalgebruik rijk en mooi, maar het verhaal op zich is wel wat karig, in tegenstelling tot de seks
Profile Image for Sander Steggink.
109 reviews2 followers
December 22, 2024
Niet erg gelukkig als Zogkoorts, maar ook deze viel me tegen. Kan A F Th nog over iets anders schrijven dan sex/seks? Jaloezie in al haar facetten. Yeah, right.
Profile Image for Suzan.
6 reviews
January 31, 2025
Tja, ik had ‘m op de leeslijst van de literatuurcursus gezet die ik geef. Gaf veel discussie en dat is mooi. Het boek raakt, is vlot geschreven maar mist diepte.
29 reviews
March 17, 2025
Niet zijn beste boek, minder humorvol en wat plastisch/beschrijvend. Beter richting het einde. Iets te veel over spermastromen m.i.
Profile Image for Frans Van Der Zanden.
486 reviews9 followers
December 25, 2024
Tja, wat moet ik nou van dit boek vinden. Ik ben al vanaf 1983 (!) een groot liefhebber van de ‘Tandeloze Tijd’, de weergaloze romancyclus van AFTh van der Heijden. Bij het verschijnen van elk nieuw deel ging ik weer naar de winkel. Ook nu, in 2024, het 7e deel van deze, niet chronologische serie. Het barokke taalgebruik van van der Heijden blijft onnavolgbaar en ongeëvenaard. Daar kan ik bij ieder boek weer erg van genieten. Ook deze keer weer. Over de inhoud van deze ‘Kastanje aan de Zee’ heb ik echter wel zeer grote bedenkingen. Eigenlijk is het gewoon een erotische roman van een witte, oude man. Het is dat vdH het bijna volledig maskeert in wollig taalgebruik, maar in feite is het gewoon je reinste vrouwonvriendelijke pornografie. Beetje moeilijk dus. Van der Heijden heeft bij mij zoveel krediet opgebouwd dat ik ‘m toch maar vier sterren geef.
Profile Image for Kees Paalvast.
413 reviews6 followers
December 20, 2024
Van der Heijden schrijft over seks. Dat schijnt tegenwoordig niet meer zo te mogen. En ja, het is plastisch beschreven en grotesk, soms obsceen, maar ook intrigerend en geestig. En gelukkig is het geen vuistdik boek dit keer.
De Tandeloze Tijd heeft weer een puzzelstuk erbij. Als fan van Albert Egberts en zijn tijdgenoten ben ik daar blij om. Vandaar 3,5 ⭐️ naar boven afgerond.
Displaying 1 - 27 of 27 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.