ბახტრიონი

by Vazha-Pshavela

საქართველოში თათრები თარეშობენ და ტერიტორიებს ისაკუთრებენ, მოსახლეობას აუბედურებენ და მათ შორის, ფშავსაც, რომლის მაცხოვრებელთა ნახევარი დახოცილია.
ფშაველები, თუშებთან ერთად, ბახტრიონის დაპყრობილი ციხის დასაბრუნებლად ერთიანდებიან, რომელთა შორის არამხოლოდ კაცები, არამედ ქალიც გმირულად იბრძვის.

Genres: Georgian, Poetry

44 pages, Hardcover

About the author

Vazha-Pshavela (Georgian: ვაჟა-ფშაველა, July 26, 1861 – July 10, 1915) is the pen-name of the Georgian poet and writer Luka Razikashvili , a classic of the new Georgian literature.

Vazha-Pshavela was born in a small village Chargali (Pshavi mountainous province in Eastern Georgia) in a family of clergyman. He graduated from the Pedagogical Seminary in Gori 1882, where he became close to Georgian populists (narodniki). Then 1883 entered Law Department of St. Petersburg University (Russia) as a non-credit student, but returned to Georgia in 1884 due to financial restraints. Worked as a teacher of Georgian language. He was also a famous representative of a National-Liberation movement of Georgia.

Vazha-Pshavela started his literature activities in mid-1880s. In his works, he portrayed everyday life and psychology of his contemporary Pshavs. Vazha-Pshavela is the author of many world-class literary works - 36 epics, about 400 poems ("Aluda Ketelauri", "Bakhtrioni", "Gogotur and Apshina", "Host and Guest", "Snake eater", "Eteri", "Mindia", etc.), plays, and stories, as well as ethnographic, journalistic, and critic articles. He pictured the highlanders' life almost exactly ethnographically and still recreated an entire world of mythological concepts. In his poetry, the poet addressed the heroic past of his people and appealed to the struggle against external and internal enemies (poems A Wounded Snow Leopard (1890), A Letter of a Pshav Soldier to His Mother (1915), etc.).

In his best epic compositions, Vazha-Pshavela exposed the problems of interaction between an individual and a society, a human and nature, love and duty before the nation. A conflict between an individual and a temi (community) is depicted in epics Aluda Ketelauri (1888, Russian translation, 1939) and Guest and Host (1893, Russian translation 1935); its characters choose against some obsolete laws of their community.

As a nature admirer, Vazha-Pshavela knows no comparison in Georgian poetry. His landscapes are full of motion and internal conflicts. The language is saturated with all the riches of his native language, and yet this is an impeccably exact literary language. Thanks to excellent translations into Russian (by Nikolay Zabolotsky, V. Derzhavin, Osip Mandelshtam, Boris Pasternak, S. Spassky, Marina Tsvetaeva, and others), translations into English (by Donald Rayfield, Venera Urushadze, Lela Jgerenaia, Nino Ramishvili, and others), translations into French (by Gaston Bouatchidzé), translations into German (by Yolanda Marchev, Steffi Chotiwari-Jünger) Vazha-Pshavela's compositions have became available to representatives of other nationalities of the ex-USSR.

Vazha-Pshavela died in Tiflis on July 10, 1915. Buried in the same place, in the Pantheon of the Mtatsminda Mountain. He was a representative of a National-Liberation movement of Georgia.

Poems and narrative stories of Vazha-Pshavela are published in more than 20 languages.
The mountaineer poet Vazha-Pshavela is indeed, as Donald Rayfield writes,‘qualitatively of a greater magnitude than any other Georgian writer’.[1]
The five epic poems of Vazha-Pshavela ('Aluda Ketelauri' (1888), 'Bakhtrioni' (1892), 'Host and Guest' (1893), 'The avenger of the blood' (1897), 'Snake eater' (1901)) is based on the principle Golden ratio, thus this poems resembles the works of Ancient and Renaissance authors

Reviews

[Nika Meleksishvili · Rating 5 out of 5]

ნაწარმოები, რომლის ყოველ სიტყვას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს; რომლის თითოეულ სტრიქონს მკითხველი უნდა ჩაუღრმავდეს და ფართო თვალსაწიერით შეხედოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ასე მგონია, რომ სათანადოდ ვერ დააფასებს. და ვთვლი, რომ მის ისტორიულ, ეროვნულ პოემად ქცევით სამყაროს ვართმევთ შედევრს.

[ნიკა ბერიძე · Rating 5 out of 5]

რატომღაც მგონია, რომ ალუდასთან და "სტუმარ-მასპინძელთან" შედარებით იჩაგრება. არადა ნამდვილად არაა ხელწამოსაკრავი.

[ანკა ლობჯანიძე · Rating 3 out of 5]

„ბახტრიონი“ იშვიათი პოეტური ოსტატობით გვიხატავს, ჩემთვის ყველაზე დასამახსოვრებელ, შემოსეულ მტერთან ბრძოლაში გმირულად დაღუპული შვილების დედას - სანათას. შავებში ჩაცმული დედაკაცი მოთქმით დასტირის ხოშარის გორზე დამარხულ შვილთა საფლავებს. ვინაა ეს ქალი? რამ მოიყვანა მარტოდმარტო სალოცავ ხატთან? ჩვენს კითხვებს პასუხი ღიად არ ეცემა, თუმც ვაჟა გვანიშნებს, რომ იქ, სადაც მუხლის თავებზე დამხობილი ქალი ქვითინებს, გმირების აკლდამაა. ტრადიციის ძალით, აქ დღესასწაული უნდა ყოფილიყო დღეს, მაგრამ არც ხალხი ჩანს და არც ხევისბერის ომახიანი ხმა ისმის.
პოემის ერთ-ერთ პერსონაჟთან, კვირიასთან საუბრისას ვიგებთ, რომ მოხუცი ქალი მარტოდმარტო მივიდა გმირების აკლდამასთან, აანთო სანთელი, საკუთარი ხელით დაკლა საკლავი, მაშინ როდესაც სათემო წესით დედაკაცს აკრძალული ჰქონდა მიცვალებულთათვის საწესოს შესრულება. ქალმა გადალახა თემის ხელშეუხებელი ტრადიცია. ამით უფრო მეტად იგრძნობა ის უბედურება, რომელიც თავს დაატყდა ქართველობას. მამაკაცებმა შემოსეულ მტერს თავი შეაკლეს. თემი დედაკაცების ამარა დარჩა.
თითქოსდა შემთხვევით მოსულ კვირიასთან საუბარმა ქალს ცნობიერება დაუბრუნა და ტკივილი მიუყუჩა. მოხუცი ქალი მიხვდა, რომ ოც წელს თავის მშობლიურ კუთხეს მოწყვეტილი კაცი შემთხვევით არ მოვიდოდა ფშაველებთან. კვირიამ სანათას უფრო დიდი ეროვნული ტკივილი აგრძნობინა. ამ ტკივილმა კი სულგამწარებულ ქალს საკუთარი ვაება დაავიწყა და საზოგადო ვარამზე ჩააფიქრა.
პოემა „ბახტრიონში“ მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავთ ბერ ლუხუმსა და ზეზვას. მათი სახით ჩვენს წარმოდგენაში ცოცხლდებიან გმირები, რომლებმაც თავი შესწირეს ქართველი ერის კეთილდღეობას და მომავალს თაობებს არსებობის უფლება მისცეს.
ბერი ლუხუმი პოემაში შემოდის, როგორც ფშაველთა წინამძღოლი, ხევისბერი. სწორედ ისაა ადამიანი, რმელიც გამოიცნობს კვირიას დაღონების მიზეზს. სწორედ მისთვის გაცხადდება კვირიას წინასწარმეტყველური სიზმრის შინაარსი და „წყვილად“ ჩამოედინება ცრემლები.
ვაჟა-ფშაველამ ბერ ლუხუმში გამოხატა გმირის იდეალი, რომელსაც მტრის ურდოები ჭრიდნენ და ჩეხდნენ, მაგრამ ნაჭრილობევი სახე ამშვენებდა და ვაჟკაცურ იერს მეტად აძლევდა. ბერი ლუხუმი საქართველოს სიმბოლოა, რომელიც დაჭრილ-დაჩეხილი შევიდა რუსეთის მფარველობის ქვეშ და ამით არსებობა შეინარჩუნა, თუმცა ცარიზმმა ქართველ ერს ეროვნული თავისუფლება წაართვა.
ვაჟამ ორი ობოლი ძმის ზღაპრისა და გველის ალეგორიული სურათის „ბახტირონში“ შეტანით შექმნა სამშობლოსათვის თავდადებული გმირის აპოლოგია. საინტერესოა პარალელიც: თუ მხდარ წიწოლას სამშობლოსადმი ღალატის გამო არც ერთი ადამიანი არ მიეკარა, გმირ ლუხუმს თვით გველიც კი დაემხარა მტრის ხელით მიყენებული ჭრილობის განკურნებაში.
კვირია და ლელა განსაკუთრებულ როლს თამაშობენ პოემაში. მათ მოახერხეს ბახტრიონის ციხეში შესვლა და გაუკაფეს გზა ქართველთა ლაშქარს. კვირია ციხის შესავალ კარებთან ვაჟკაცურად დაეცა. ლელა ქართველი მებრძოლი ქალების ტიპიური განსახიერებაა. ისიც გმირულად მოვკდა ბახტრიონის ციხეში, მაგრამ კვირიამაც და ლელამაც თავზე უკვდავების გვირგვინი დაიდგეს.

[Natalia Adamashvili · Rating 5 out of 5]

"ბახტრიონი" სკოლის მერე აღარ წამიკითხავს მგონი, საოცრად კარგია ყველაფერი, სიტყვების მუსიკალობა, სიუჟეტი, პერსონაჟები.

"ლეკებ რო ვაცხვეთ ქადადა" - ჟრუანტელი!

ვაჟას ყოველთვის ვაფასებდი, მაგრამ ახლა კიდევ ერთი სიმი შეარხია, რომელიც მწერლის შენით თუ შენში აღმოჩენას მოაქვს. არ ვიცი სხვანაირად როგორ ავხსნა, მაგრამ ახსნა დიდად არც ჭირდება.

[ეთოო · Rating 4 out of 5]

“მკვდარია უგრძნობი კაცი,
უსაზარლესი მკვდარზედა”

[Nika Tkeshelashvili · Rating 5 out of 5]

საღოლ ვაჟა ბოზიშ

[Jeko Badalashvili · Rating 4 out of 5]

აი თითქოს სტუმარ-მასპინძელსა და ალუდა ქეთელაურს რომ შეხედავ, მათთან შედარებით სუსტი პოემააო, ვიმეორებ მათთან შედარებით.

ზოგადად ვაჟა გენიაა, ერთ-ერთი საუკეთესო რამ რაც მას შეუქმნია, ნამდვილად შედის ტოპ 3-ეულში

[Milana · Rating 5 out of 5]

ყველა მეუბნებოდა ,რომ რთული ნაწარმოებიაო...

მიუხედავად იმისა, რომ მარტო 1-4 15-19თავები გავიარე ,მაინც ძალიან კარგი იყო

ვაჟა მსოფლიო პოეტია ❤️

[M · Rating 5 out of 5]

"მკვდარია კაცი უგრძნობი,
უსაზარლესი მკვდარზედა"

[Sandro Krtv · Rating 5 out of 5]

ამის ამოღება იქნებოდა???!!!