Zwarte bladeren

by Maja Wolny, Steven Lepez (Translator)

Julia, een jonge Poolse communiste van Joodse komaf die in Brussel is neergestreken, studeert fotografie en droomt van een loopbaan als fotojournalist. Op een dag krijgt ze een professioneel fototoestel. Vanaf dat moment wordt Julia getuige van de turbulente gebeurtenissen die het Europa van de jaren 1940 in een vernietigende maalstroom storten. Zo vereeuwigt ze bijvoorbeeld de grootste naoorlogse pogrom waarbij 42 Joden in de Poolse stad Kielce omkwamen. De dag ervoor was Henio, de achtjarige zoon van een schoenmaker, verdwenen. De massa geloofde dat de jongen door Joden ritueel was vermoord.

Genres: Historical Fiction, Fiction, Polish Literature

406 pages, Paperback

First published July 1, 2016

Reviews

[Greta G · Rating 5 out of 5]

Maja Wolny is a Polish journalist and author who lived and worked in Belgium for several years.
To be able to fully dedicate herself to her third novel,
“Black Leaves”, she returned to Poland.
Her book was translated into Dutch, but unfortunately not (yet) into English.

Mrs Wolny combines two story lines in the book.
First, we have the fictionalized account of Julia Pirotte, a Polish photojournalist who played an active role in Jewish and French resistance groups in Marseille during the Second World War. After the war, she returned to Poland where she covered the aftermath of the Kielce Pogrom of 4 July 1946 during which 42 Jewish people were brutally slaughtered after the disappearance of a non-Jewish Polish boy. It was believed that the boy was ritually murdered by Jews...
The photograph on the cover is a self-portrait of Julia Pirotte, taken in 1942.
This historical storyline is combined with a present day fictional narrative of Weronika, a history professor and researcher of Polish attitudes towards Jews during and after the war. But then her 10 year-old-daughter suddenly disappears...

Mrs Wolny succeeds in bringing the fascinating historical figure of Julia Pirotte to life, and the story of Weronika is intriguing and suspenseful.
And although these storylines aren’t really interwoven, there are common points between the stories and the author makes subtle comparisons with present day attitudes towards Jews and towards the tragedy of July 1946.
The author was born in Kielce and with this novel, she wanted to show readers how the people of Kielce still struggle with this horrific past. Her book is a plea against forgetting.

“Er school in haar eerder een zekere onderzoekstristesse, een gevoel van plichtsbewustzijn en trouw aan de geschiedenis.”

[Agnieszka · Rating 2 out of 5]

To begin with let me depict some historical context and a few words of clarification of what the novel is or what it is not. Though it concerns some tragic events from the past, though it employs authentic character it is not a historical novel.

On 4 July 1946 Polish city Kielce was a place of massacre of Jews. Forty two persons, men, women and children, with no exception, got killed or died afterwards from wounds. The spark that set off riots and caused the tragedy was disappearing of eight old year boy. Someone said that Jews captured him and there was nothing that could save Jewish people from hysteric and furious mass.
Another motif in the novel concerns Julia Pirotte. She was a communist that emigrated before outbreak of war and as a photographer documented Marseille in the time of war but also was as a journalist participating in funerals after the masacre and provided plenty photos from the ceremony but also victims in hospitals. And there is yet a figure of Jan Piwnik, a legendary member of the underground movement and major of Home Army. All these three themes create more or less successfully backdrop for the novel.

When the novel starts it is 65 anniversary of these events and another child is missing. This time a 10 year old Laura, the daughter of narrator, Weronika. The latter is historian and majors in Polish-Jewish relations, especially she examines attitudes of Polish villagers towards Jews in the wartime.

Czarne liście is orchestrated on three voices: Julia's story we get in third person narrative while Laura and Weronika are telling their stories themselves. I didn’t find Weronika’s voice very reliable and I didn’t especially like a bit intrusive symbolism and that way felt to me dreams plaguing theses characters or disease that was eating Weronika’s orchids off and what resulted with the title black leaves.

The author has a feel for history and is much better in evoking past. Her portrayal of fictional protagonists is not so suggestive unfortunately. They feel schematic, run-off-the-mill and interactions and dialogues painfully clichéd. Weronika, in personal life a single mother, sometimes hysteric and overprotective, though to her credit not without a cause, professionally noble and regarded researcher. Miro, divorced policeman playing for Wero a knight in shining armour, native-born Kielce citizen who somehow for forty something years remained unaware of what happened in the city. Not sure if it was to indicate almost proverbial stupidity of police or maybe the fact history is something people don’t pay much attention to. Especially if it is shameful and uncomplimentary to us. We have also here some journalist, a fishy careerist and generally not likeable figure and an opportunist Weronika's boss who is concerned with a dillema how in anniversary speech say we're sorry without actually apologising.

While I appreciated sensitivity of Maja Wolny and her good will the final effect felt to me a bit watered down. As one could see there was aplenty historic material but unfortunately she scratched only a surface. I'd prefer if she focused more on historical background for the present thread was not very well executed. I liked it idea though, to combine old and unhealed wounds and broken mother-daughter relationship with events from the past and chances to make amends. The novel had a potential to say something valid on tragic events from 1946. Was it a provocation as we were many times repeated, and if so then ignited by whom? Russians, Germans or maybe infamous secret police? And what role had played then soldiers and Citizen’s Militia? Or was it a tragic accident, a spontaneous act of public mood? But then again if people hadn’t been that prejudiced, if there was not so many animosity and long-lived ill-affected attitudes towards Jews, if there were no mendacious propaganda and false stories of capturing Christian children to make from their blood traditional matza would you still believe one could so easily incite a mob? And where the Catholic Church was then? Why they didn’t denunciate perpetrators loud and clear? I'd like to see these questions more explored for if the author provides such a background and employs such events I’d like to her to do that than use history as a crutch for contemporary story.

As I said the criminal intrigue felt too far-fetched to me. I agree kids can be very ingenious, and imaginative kids even double ingenious, and imaginative kids with overprotective mother, absent father and somewhat mysterious grandmother may be super ingenious. So, ok, I’m not going to whine more of that aspect of the novel. But I thought it was superfluous. Maja Wolny has historic knowledge and background and I wish she tried to write this novel without recourse to sensational motif. The past was tragic enough and dark and for sure it didn’t need additional spices. But it’s of course only my opinion. The author never claimed her novel was to be true story or historical novel or something.

So, to end this longish writing, in my opininion the novel have failed to deftly combine history with present intrigue. The stitches are too visible unfortunately and at places even frayed. What's the point to introduce a thread of Weronika’s mother and her complicity in murdering of hiding Jewish family and to be dismissed with you’re kids, you know nothing as an explanation ? In a way I’ve benefited from reading Czarne liście by meeting Julia Pirotte. I’ve never heard about the woman and her work earlier. Though to tell the truth her figure doesn't provide new information and is not crucial at all. But despite all reservations it's good the novel was written. Every voice that brings these events to life deserves to be heard. So if you never heard about them the novel may be an introduction to further exploration (the author cities quite a lot of sources that were helpful to her). Of course if history is not for you a dead thing. For me it is not.

2,5/5

[Marc Lamot · Rating 3 out of 5]

You'd better not turn over 'black leaves'
The Polish-Belgian writer Maja Wolny (° 1976) interweaves two storylines in this book. For starters, there’s the disappearance of the 10-year-old Laura, in the Polish city of Kielce; the girl went missing after a theater performance at school, and it looks like this is a kidnapping case. Laura's mother is an academic historian who studies the violence of Polish citizens against Jews in and around the Second World War. The second storyline is situated in that past and focuses on the Polish communist Julia Diament. As a journalist she reported on a bloody pogrom against Jews, in the same city of Kielce in the year 1946, that is àfter the Nazi occupation. In the course of the novel, it turns out that there are more connections between the two storylines than you could first suspect.

Jumping back and forth between the two stories makes it rather difficult to orientate yourself as a reader, especially in the beginning, but that improves further on. There certainly is a bit of suspense in this novel, especially in the storyline on Laura. But the swinging back and forth between the detective and the historical narrative sometimes has a very artificial feel. So, compositionally, this is not a complete success. And certain twists and turns, such as the romance between Laura's mother and the police inspector investigating Laura's disappearance, don't really boost credibility. On the other hand, the denouement of the novel was endearing.

A positive element is that Wolny zooms in on a very delicate theme: the anti-Semitism of the Polish population before, during and after the Second World War. That has always been a taboo in Poland, but certainly in the current climate of reviving conservatism it is daring to include this in a novel. Wolny does not shy away from inserting passages that cannot be read in any other way than as a sharp criticism of the current, suffocating climate in Polish society. I’d say this book is worth the read, but to me it rather was a mixed bag.
(rating 2.5 stars, no English edition yet)

[Bart Vanvaerenbergh · Rating 4 out of 5]

Als de 10-jarige dochter van Weronika verdwijnt in de Poolse stad Kielce tijdens een herdenking van een naoorlogse pogrom komen gebeurtenissen uit het heden en verleden samen.
Interessant en intelligent geschreven boek.

[Mela · Rating 3 out of 5]

An interesting historical fiction. A promising author. Important, hurtful historical events, lives full of "crumbs of dreams". One of my favorite styles of writing: direct, minimalistic, and sparse.

Sadly, the contemporary plot, especially the missing child, sounded rather flat. I don't understand why the child behaved as she did, and I didn't buy the behavior of the mother or the police officer either. The idea was good, but it needed a different approach or/and specifics.

Nonetheless, I am going to try more by Maja Wolny in the future.

4-4.5 - for historical fiction part
2-2.5 - for the contemporary part

[Marianna the Booklover · Rating 4 out of 5]

Świetna książka, interesujące połączenie powieści historycznej z thrillerem. Autorka wzięła na warsztat tragiczne wydarzenia z lipca 1946 roku, gdy w Kielcach w pogromie zginęło ok. 40 Żydów. Głównymi bohaterkami zaś uczyniła Julię Pirotte (postać autentyczną, polską fotografkę pochodzenia żydowskiego, która zasłynęła zdjęciami wojennej Marsylii oraz udokumentowała m.in. pogrzeb po kieleckim pogromie), Weronikę Czerny (historyczkę zajmującą się stosunkami polskiej wsi do ludności żydowskiej w czasach drugiej wojny światowej i później) oraz jej 10-letnią córkę Laurę. Sprawnie prowadzona narracja przeplata historie kobiet i dziewczynki, a także wprowadza ciekawe i niejednoznaczne postacie drugoplanowe. Choć jest to niewielka powieść, Maja Wolny zawarła w niej dużo treści. Oprócz trudnej historii Kielc jest to też książka o miłości, zarówno między dwojgiem dorosłych ludzi, jak i tej matczynej. Jest to też opowieść o tym, jak rodzinne tajemnice i wybory naszych przodków kształtują nasze życie. Wątek kryminalny z kolei trzyma w napięciu do samego końca, a jego rozwiązanie przynosi swego rodzaju katharsis. Bardzo satysfakcjonująca lektura, pochłonęłam w kilka godzin i gorąco polecam.

[Agnieszka · Rating 4 out of 5]

When I bought the book I did not really know what to expect. Fiction? Historical fiction? Thriller? What I got was a very well researched story of Julia Pirotte, a shocking story of the massacre of the Jews in Polish Kielce in 1946 (and other terrible acts against Jewish people living in Poland, but also acts of love and sacrifice towards the Jewish community), a story of a lost girl and her mother searching for her, a love story, a story about maternal love and care, a story of dark secrets that can destroy families, that can feed for years on human mind.
A very good book.

[Mariejeanne Van steen · Rating 3 out of 5]

Om me in te leven in het boek,heb ik wat opgezocht ivm de turbulente,geschiedenis van Polen,getrokken tussen grootmachten,de Sovjet Unie en nazi Duitsland. Na de tweede wereldoorlog,gedeeltelijk opgeschoven tussen deze grootmachten.Onafhankelijk in 1989,en recent bij de Europese Gemeenschap,in 2004.
In het boek, wisselen twee verhaallijnen in verschillende hoofdstukken,met raakpunten,in plaatsje ,het Poolse dorp Kielce,in andere tijd. Gedeeltelijk thema,gebeurtenis in dit dorp Kielce,pogrom op Joden na de oorlog -1946-,als gevolg van verdwijning kind en schuldvraag.
Je kan elk verhaal apart lezen, duidelijke titels per hoofdstuk,die verwijzen naar elk verhaal.
Het boek start met levensverhaal,non-fictie, van reëel persoon, Julia Diament -echtgenote Pirotte,journaliste,fotografe.
Julia ,Pools-Joods,geboren in Konskowolo , moeder overlijdt vrij vroeg in haar jeugd,ze heeft nog zusje Mindla en broer Majer. Ze huwt met Belg Jean Pirotte,min of meer schijnhuwelijk ,ze verkrijgt de Belgische nationaliteit.Fotografie en journalistiek bepalen oa haar levensloop.Ze verblijft ruime tijd in Marseille,een plek die haar ligt en zit in het verzet tijdens de oorlog. Zo wordt ze als journaliste en fotografe een belangrijke getuige, na de oorlog in 1946,van moordpartij in Kielce van een groep Joodse bewoners, door de inwoners vh dorp,al dan wel of niet in opdracht.Aanleiding verdwijning van kind,wiens dood in de schoenen van de Joodse inwoners wordt geschoven,met een moordpartij als gevolg.
Haar zus komt om in de oorlog vermoord door de nazi's,eveneens haar vader.
Als journaliste ondervindt ze tegenwerking in Polen haar verhaal zoals het zich voordeed uitgebreid te brengen,te negatief,de betrokkenheid van Poolse mensen in deze moord. Ze brengt eveneens verslag vd begrafenis vd slachtoffers.
Ze krijgt nog een brief van haar broer uit Moskou,die er werkt als vertaler en die poëzie schrijft .Hij hoopt nog op broederschap tussen mensen. Hij sterft in een goelag kamp.
Het tweede verhaal, fictie,brengt spanning met de verdwijning van 10 jarig meisje Laura,in de zomer van 2011,na een schoolvoorstelling,die verwijst naar Pools oorlogsverleden.De zoektocht van de moeder,verweven met familiebanden ,leunen aan tegen de eerste verhaallijn. Een romance ,met politieman,die haar steunt.De verdwijning wordt onderwerp in de Poolse gemeenschap van complotten,recuperatie allerlei...Het verwerken van gebeurtenissen,pogrom tijdens en na de tweede wereldoorlog,blijven nog nazinderen.De schrijfster Maja Wolny,raakt een onderwerp wat nog steeds voor controverse zorgt in Polen.
Vermits Polen belangrijke Europese partner is,is het boek zeker interessant.
(Heb sommige stukken herlezen om goed in het verhaal te komen)

[Marianne · Rating 3 out of 5]

De Belgisch – Poolse schrijfster geeft in deze roman een stem aan de Pools – Joodse Julia. Deze fotografe die tijdens de oorlog in Brussel belande, huwde met een Belg en kwam zo aan haar naam Pirotte. Haar talent voor fotografie werd herkend door Suzanne Spaak die Julia haar eerste Leica gaf.
Van dat moment af registreert Julia alle belangrijke gebeurtenissen in het Europa van de jaren veertig. Zo gaat ze als reporter voor de Zolnierz Polski naar Kielce waar op juli 1946 40 Joodse mannen, vrouwen en kinderen werden doodgeslagen. Julia probeert de ware achtergrond te achterhalen.
Evenwijdig loopt het verhaal van Weronika, een historica aan de Universiteit van Kielce wiens 10-jarige dochter 65 jaar later opeens verdwijnt. Haar zoektocht naar haar kind brengt Weronika ongemakkelijk dicht bij haar eigen Poolse familiegeschiedenis en doodgezwegen geheimen.
De achterflap van dit boek heeft me verleid omdat het me een interessant gegeven leek wat meer te weten te komen over het hoe en waarom er ook vandaag nog steeds weerzin bestaat om misdaden die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de gewone man en vrouw in de straat werden begaan onder ogen te zien. De film ’Ida’ van Pawel Pawlikowski bracht dit thema mooi in beeld en mijn nieuwsgierigheid werd er door gewekt. Op dat vlak bleef ik in dit boek wat op mijn honger zitten, maar een vlot lezend misdaadverhaal doorspekt met authentieke geschiedenis is dit boek zeker wel.
De foto op de cover is Julia Pirotte en is eigendom van het Musée de la Photographie, Charleroi, België.

[Nina · Rating 4 out of 5]

Weronika Czerny jest historykiem, bada stosunki polsko-żydowskie na polskiej wsi. Mieszka i pracuje w Kielcach z niespełna dziesięcioletnią córeczką Laurą. W przededniu kolejnej rocznicy pogromu kieleckiego Laura znika. Wtedy, przed laty, w roku 1946 Kielce odwiedziła druga bohaterka powieści, postać autentyczna, Julia Pierotte, fotoreporterka „Żołnierza Polskiego”.

Czy powodem ewentualnego porwania Laury mogła być tematyka publikacji i wykładów Weroniki?

Wiodącym wątkiem książki jest dziesięć dni z życia zrozpaczonej matki. Jednak dla nastroju powieści równie istotne jest tło wydarzeń, obecnych i historycznych, w Kielcach i na świętokrzyskiej wsi, a także w okupowanej Europie, powojennym Berlinie, w sowieckim łagrze. Słuchając audiobooka w doskonałej interpretacji Danuty Stenki poddałam się temu nastrojowi. Tym bardziej, że język autorki jest bogaty a przy tym po prostu ładny, zarówno w pierwszoosobowych relacjach Weroniki jaki i w opisach sytuacji i zdarzeń, nawet w tych epizodach, gdzie emocje ocierają się o sentymentalizm. Wydarzenia historyczne, obserwacje socjologiczne, psychologiczne reakcje bohaterów, także tych epizodycznych, przedstawione są kompetentnie i przekonująco.

Natomiast fabularyzowany wątek niezmiernie ciekawego życia żydowskiej komunistki Julii Pierotte, dokumentalistki krajobrazu Kielc po pogromie, mógłby - i moim zdaniem powinien - stanowić sam w sobie temat odrębnej powieści. Włączenie tej postaci w rodzinną historię nie tylko Weroniki, także jej partnera, kieleckiego policjanta, nie wydało mi się zabiegiem specjalnie udanym.

[Monica Wies · Rating 3 out of 5]

Julia, een Pools-Joodse jonge vrouw, studeert fotografie in Brussel vlak voor WOII.
Door haar camera is zij getuige van alle gebeurtenissen in Europa tijdens de jaren 40.
Ze keert na de oorlog terug naar Polen en vereeuwigd de grootste naoorlogse pogrom in Kielce. Er kwamen 42 Joden om. Er was een jongetje zoekgeraakt en de Joden kregen de schuld.
65 jaar later raakt het dochtertje van Weronika, een historica wonend in Kielce, vermist.
Net als bij de vorige vermissing worden de stadsbewoners meegesleurd in allerlei complottheorieen.
Voor Weronika is deze vermissing aanleiding om opnieuw naar haar familiegeschiedenis te kijken.
Deze gaat terug naar de tijd waarin Julia leefde en Weronika komt tot de ontdekking dat er raakpunten zijn tussen beide families en gebeurtenissen.

[Patrycja Krotowska · Rating 2 out of 5]

To czwarta książka Mai Wolny, po którą sięgnęłam. I czwarta w audiobooku. Słuchałam jej jeszcze w styczniu w ramach #kobiecystyczeń, ale długo o niej nie pisałam z prostego względu. Niestety, zupełnie mnie nie przekonała. Wynudziłam się, bohaterki mi się nie podobały, historia zupełnie mnie nie wciągnęła, nie było w tej książce nic, co by mnie do niej przyciągnęło....

[Marzena · Rating 2 out of 5]

Kolejna próba podjęta przeze mnie, zachęconą poleceniem Olgi Tokarczuk. Ale naprawdę nie. Kryminał poetycki tym razem :) Sztampa, kartonowe postaci. Na końcu płakałam... ze śmiechu :))) Końcówka wznosi tę książkę na wyżyny Harlekinów :)

[Wilfried · Rating 4 out of 5]

verweven, met het leven zelf.....

[Marko · Rating 5 out of 5]

Pięknie napisana książka nie tylko o strasznych historycznych wydarzeniach.

[Els.Hoedemaekers · Rating 4 out of 5]

mooi en interessant schrijfster

[Wojtek Konieczny · Rating 4 out of 5]

(Audiobook), 7/10
Lektor - 5/6 (Stenka)

[Charline Heyse · Rating 3 out of 5]

3,5/5 sterren! ⭐️

[Jan · Rating 4 out of 5]

4,5☆ Weer een schrijfster om te blijven volgen. ,,Mooie" verweving van het hedendaagse Polen met zijn verleden.

[Kinga · Rating 2 out of 5]

Dałam się złapać na okładkę. Okładka dobra. Książka zła.

[Anna · Rating 2 out of 5]

Książka miała być porównaniem losów dwóch różnych kobiet z historią Żydów w Polsce, ale jakoś nie wyszło.