Van Nicolaas van Myra tot Sinterklaas: De kacht van een verhaal

by Rita Ghesquiere

Vol verwachting kijken miljoenen kinderen én hun ouders uit naar Sinterklaas. Wie was Nicolaas van Myra? Hoe groeide de legende? Waarom was de verering in het Oosten verschillend van die in het Westen? Is Sinterklaas nu zo anders dan vroeger?

Nog veel meer aspecten komen in dit boek aan bod, zoals het voortbestaan van heidense gebruiken, de betekenis van andere winterheiligen, de invloed op het dagelijks leven, de weerslag van het protestantisme... Daarbij gaat het o.m. ook over het paard, Zwarte Piet, de schoorsteen, de boot uit Spanje, pepernoten en de Amerikaanse Santa Claus, Belangrijke bronnen zijn de talloze sinterklaasboeken voor kinderen maar ook voor volwassenen!

Rita Ghesqueiere brengt een wetenschappelijk verantwoord overzicht van de Nicolaasgeschiedenis. Die komt nog meer tot leven door de talrijke kleurenfotot's, Middeleeuwse iconen, latere schilderijen, zoeterige devotieprentjes, maar ook omslagen van de moderneste jeugdboeken laten zien hoe Nicolaas van Myra alles overleefde: de beeldenstorm, het protestantisme én de geschiedenis

240 pages, Paperback

First published January 1, 1989

About the author

Rita Ghesquiere (Menen, 18 augustus 1947 - Leuven, 12 maart 2018) was een Belgische literatuurwetenschapper. Sinds 2009 emeritus gewoon hoogleraar aan de faculteit Letteren van de Katholieke Universiteit van Leuven.

Op het gebied van jeugdliteratuur is haar boek Het verschijnsel jeugdliteratuur bekend, waarin zij omschreef wat een werk tot literatuur maakt en hoe de literaire canon gevormd wordt. Zij stelde dat jongeren wel degelijk nog lezen. Als het literaire aanbod kwalitatief volstaat, nam volgens Ghesquiere lezen een plaats in vóór de televisie of de computer.

Zij schreef ook over de uitgeverij Averbode, een in Vlaanderen bekende uitgeverij van kinder- en jeugdboeken en tijdschriften voor kinderen en jongeren. Daarnaast publiceerde zij een boek over de achtergronden van het Sinterklaas-verhaal.

Ghesquiere was ook coauteur van het standaardwerk Lexicon van literaire termen.

Op het vlak van de literatuurwetenschap publiceerde zij een overzicht van de Europese literatuurgeschiedenis. Aan haar werd in 2015 de Hieronymus van Alphen Prijs toegekend.

Reviews

[Tess · Rating 3 out of 5]

Vol verwachting kijken miljoenen kinderen – en hun ouders - in de decembermaand uit naar ‘t Sinterklaasfeest, maar wie is Nicolaas? Is hij een legende? Een mythe? Een fabel? Waarom was de verering in het Oosten verschillend in vergelijk van die in ‘t Westen? Is Sinterklaas nu zo anders dan vroeger? Ghesquiere stelt van wel. Onze Kerst- en Nieuwjaars gebruiken wortelen in een diep verleden waarin winterheiligen niet weg te denken zijn.

Graaft de lezer dieper dan leert die dat het een voortbestaan van heidense gebruiken betreft waarbij verschillende andere winterheiligen nog steeds ten tonele worden gevoerd die een grote invloed hebben op ons dagelijks leven. Denk hierbij aan het paard (de witte schimmel), Zwarte Piet, de schoorsteen, de boot uit Spanje, pepernoten en de Amerikaanse Santa Claus. En, mogelijk de belangrijke bronnen zijn de talloze sinterklaasboeken voor kinderen maar ook voor volwassenen!

Samenvattend: Rita Ghesquiere creëert een wetenschappelijk overzicht m.b.t. de Nicolaasgeschiedenis. Voorgenoemde komt in dit boek tot leven door de talrijke kleurenfoto’s van Middeleeuwse iconen, schilderijen, devotieprentjes, maar ook omslagen van de modernste jeugdboeken. Het laat ons zien hoe Nicolaas van Myra alles overleefde: de beeldenstorm, het protestantisme én de secularisatie.

[Xavier Roelens · Rating 2 out of 5]

Dit boek is academisch van aanpak. Het ordent teksten rond Sint Nicolaas / Sinterklaas, brengt samenvattingen ervan, legt een historische lijn aan. Hokjes, terugkerende thema's, historische veranderingen. Voorbeeldig.
En aan het slot volgt een besluit met plots enkele boeiende inzichten, zoals het verband tussen Sinterklaas en de gift economy, waarna je met de vraag zit: wat een interessant boek zou je kunnen krijgen als je van hieruit vertrekt.

[Sylvia · Rating 5 out of 5]

Very good background information about the celebration of Sinterklaas, its origin and development through the centuries.
Not to be read by children who still believe in Sint Nicolaas.