Jump to ratings and reviews
Rate this book

Бог ми е свидетел

Rate this book
„Един от най-добрите романи, дошли от Гърция“ – така американското списание „Пийпъл“ определя романа „Бог ми е свидетел“, с който Макис Цитас се превръща в едно от знаковите имена на съвременната гръцка литература. Книгата е преведена на много езици, а театралният спектакъл по нея вече няколко последователни сезона се играе в Атина.

„Бог ми е свидетел“ е комичен и болезнено тъжен портрет на модерното гръцко общество, видяно през очите на един изключително несъвършен, но симпатичен антигерой.

Хрисоваландис е петдесетгодишен мъж, наскоро е загубил работата си, бори се с влошаването на здравето си и се опитва да разкаже историята на живота си. Дълбоко религиозен, наивен и емоционално незрял, през целия си живот той е бил жертва на хората около себе си – нагли шефове, продажни жени и собственото му семейство. Злият му началник си доставя удоволствие, като да го измъчва и злоупотребява с него. Жените в живота му са го приемали само за пари, а баща му и сестрите му, с които все още живее, го презират. Но той обожава жените, макар и малко да се страхува от тях. Не харесва чужденците, които вече са навсякъде около него.

Хрисоваландис е трагичен антигерой, чешит, с особено чувство за хумор. Постепенно изоставен от всички, той обикаля по улиците на Атина на Бъдни вечер само с един куфар в ръка, а окаяната му фигура всеки момент може да бъде премазана от жестокото общество, което го е отритнало.

256 pages, Paperback

First published July 1, 2013

12 people are currently reading
263 people want to read

About the author

Makis Tsitas

9 books14 followers

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
67 (14%)
4 stars
127 (28%)
3 stars
149 (33%)
2 stars
81 (18%)
1 star
26 (5%)
Displaying 1 - 30 of 62 reviews
Profile Image for Kostas 78.
75 reviews18 followers
February 22, 2017
Η αξία αυτού του βιβλίου φαίνεται μόνο όταν ο τελειώσει κανείς και το καλοσκεφτεί. Κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού σκεφτόμουν ότι στις καλύτερες στιγμές του είναι απλώς ένα διασκεδαστικό ανάγνωσμα. Η ισορροπία όμως ανάμεσα στο κωμικό και το δραματικό βαραίνει όλο και περισσότερο προς το δεύτερο όσο το προχωράει κανείς, και το φινάλε είναι γροθιά στο στομάχι.

Γίνεται να κρατήσεις αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη επί 260 σελίδες όταν δεν υπάρχει πλοκή και ιστορία, αλλά μόνο αφήγηση σκόρπιων περιστατικών? Ναι, αν υπάρχει ταλέντο. Και ο Τσίτας το έχει. Αρχικά φαίνεται ότι δεν υπάρχει εξέλιξη και ότι θα μπορούσε να είναι το μισό σε όγκο χωρίς να αλλάζει τίποτα. Μάλιστα από ότι βλέπω ορισμένοι αναγνώστες μίλησαν περί έλλειψη αφηγηματικής οικονομίας. Κι όμως, μπορεί να μην εξελίσσεται κάποιο στόρι (αφού δεν υπαρχει στόρι) άλλα ολοκληρώνεται όλο και περισσότερο το ψυχογράφημα του ήρωα, του Χρυσοβαλάντη, το οποίο είναι ένας καμβάς όπου ο Τσίτας απλώνει μια επάλληλη σειρά χρωματικών επιφανειών, και σταδιακά από ιχνογραφία γίνεται όλοκληρώμένος πίνακας.

Η συνειρμική αφήγηση σκόρπιων περιστατικών από έναν απόκληρο της κοινωνίας, ένα θύμα και μάλιστα όχι ιδιαίτερα έξυπνο, μου έφερε στο μυαλό τη Μητέρα του Σκύλου του Μάτεση. Η Ραραού του Μάτεση βέβαια είναι θύμα της κοινωνίας, ενώ ο Χρυσοβαλάντης του Τσίτα πρωτίστως θύμα του εαυτού του και του οικογενειακού του περιβάλλοντος, πριν καταλήξει θύμα της κοινωνίας γύρω του.

Τί αντιπροσωπεύει όμως ο Χρυσοβαλάντης? Ο Τσίτας δεν δίνει μασημένη τροφή και το ερώτημα είναι ως ένα βαθμό συζητήσιμο. Σε πρώτο επίπεδο, είναι μια σάτιρα ενός ανθρώπου βαθιά συντηρητικού και θρησκόληπτου, φοβισμένου και διαταραγμένου. Όσο διαβάζεις όμως βλέπεις ότι ο Χρυσοβαλάντης συγκεντρώνει στην προσωπικότητά του πολλές και διάφορες παθογένειες της Ελληνικής κοινωνίας κι έτσι αποκτά μια καθολικότητα ως πρόσωπο. Δεν είναι μυθιστορηματικός αντιήρωας αλλά πραγματικότητα. Προφανώς δεν αντιπροσωπεύει το μέσο Έλληνα αλλά την Ελληνική παθογένεια. Δεν είναι ο συνηθισμένος καλός που συνθλίβεται από την αδικία του κατεστημένου (αυτό θα ήταν κλισέ), και εδώ είναι και το ενδιαφέρον και η πρωτοτυπία. Ο Χρυσοβαλλαντης όχι μόνο είναι δημιούργημα της παθογένειας αλλά είναι παθογένεια και ο ίδιος, είναι ο τύπος που δεν τον προσέχει κανείς κι όμως αυτός νομιμοποιεί το τέρας γύρω μας, το αυγό του φιδιού, παρόλο που ταυτόχρονα είναι και θύμα του.

Εν τέλει, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα βιβλία των τελευταίων χρόνων.
Profile Image for Jakub.
813 reviews71 followers
July 24, 2018
Your opinion on the book will depend mostly on your attitude towards the protagonist. He is a self-centered, misogynistic, hypocritical 50-year old living with his parents who believes in God but goes to brothels regularly, who adores women but despises most of them. He is also racist, sexist and much more. Some say there is something nice about him but I failed to find in myself even a gram of sympathy for him. The book itself says a lot of important things about Greece (and not only) but it is trying due to absolute focus on the hero.
Profile Image for Leonidas Moumouris.
392 reviews65 followers
August 15, 2022
Ένα μονόπρακτο, από έναν Έλληνα που όλοι γνωρίζουμε. Ένας πενηντάρης με ζάχαρο που η σχέση του με τις γυναίκες και εργασία δεν πήγε πολύ καλά και τώρα με τη βοήθεια του θεού κάνει μια ανασκόπηση ρίχνοντας το φταίξιμο όπου θυμηθεί. Όση πλάκα έχει φορές φορές τόσο πικρό γίνεται αν αναλογιστεί κανείς ότι αυτό που διαβάζουμε δεν είναι φαντασία.
Από ένα σημείο κι έπειτα επαναλαμβάνεται συνεχώς. Θα μπορούσε να είναι το μισό βιβλίο.
Profile Image for fióka.
449 reviews21 followers
April 6, 2020
Nem igazán értettem, hogy például a magyar könyves oldalon miért olyan elképesztően alacsonyak az értékelések. Úgy tűnik, az emberekben megvan az a tendencia, hogy a tartalmat és/vagy a szereplőket értékelik a könyv egésze helyett. Szerencsére itt, a Goodreads-en, helyreállni látszik a világba vetett hitem. Nincs ezzel a kötettel semmi baj. Abszolút hitelesen, ezt a könyv egészén át fenntartva írja meg a világot egy gusztustalan, irtózatos alak szemszögéből. Az illető xenofób, nőgyűlölő, a hülyeségig vallásos, naiv és, ha ez nem lenne már ennyiből teljesen egyértelmű, nyilvánvalóan nem épelméjű. Objektíven természetesen (természetesen?) az egyik nem következik a másikból (csak nálam), de Chrysovalantis tényleg klinikai eset. Chrysovalantis gyermekkorától trauma trauma után következik, ami egy sajátos, de nem egyedülálló, és semmiképpen nem különleges személyiséget hoz létre. Vágyak, elképzelések, hazugságok és a mögöttük rejlő fájdalmas, de nem meglepő valóság kísért. Untig ismert szólamok köszönnek vissza annyi különbséggel, hogy ez görög. Az ember a sajnálattól a viszolygáson át a döbbenetig egész sor érzelmen megy végig, miközben főhősünk bölcsességeit osztja meg a világgal, közben nők után vágyakozik, akiket amúgy mélységesen lenéz, egyedül van és nem érti, hogy miért, nagyság után áhítozik s a megmentő szerepében tündököl, holott őt magát is mások tartják fenn és el.
Chrysovalantis archetipikus, példányai öröktől fogva vannak, s ahogy elnézem, egyre inkább lesznek is, éppen ezért a könyv mindenhol érthető és értékelhető.
Profile Image for pastafloraki.
69 reviews9 followers
December 26, 2022
Η αλήθεια είναι ότι δυσκολεύτηκα να το ολοκληρώσω, μιας και είναι αρκετα repetitive, και στην ουσία διαβαζεις όλη την ελληνική παθογένεια μέσω του πρωταγωνιστή. Οι τελευταίες 60 σελιδες ομως νομίζω σε ανταμείβουν. 3,5*
Profile Image for philosophie.
697 reviews
August 22, 2015
Δοσμένο σε μορφή που έντονα θυμίζει ημερολόγιο το έργο περιστρέφεται γύρω απ' το Χρυσοβαλάντη και τις αναμνήσεις/εμπειρίες του. Ο πρωταγωνιστικός μας χαρακτήρας αποτελεί κλασικό δείγμα αντιήρωα· εγωκεντρικός, μισογύνης, εμμονικός, με ρατσιστικές ιδέες, μικρογραφία του μέσου ανθρώπου.Μια κωμικοτραγικού τύπου σταδιακή κατάβαση στην τρέλα.
Profile Image for Panagiotis.
297 reviews154 followers
January 8, 2015
Ένας μονόλογος ενός ταραγμένου, θλιβερού ανθρώπου, του Χρυσοβαλάντη. Νόμιζα πως θα διαβάσω τις νευρώσεις του μέσου νεοέλληνα, με τον μικροαστισμό του και το ρατσισμό του και ό,τι άλλο κουβαλάει ο κατάπτυστος, για όλους τους υπόλοιπους, μέσος Έλληνας. Μα εδώ ήρθα αντιμέτωπος με ένα πλάσμα που μέσα στην αναποδιά του, προκαλέι τον οίκτο και την συμπάθεια. Αγκίστρώνεται στις λίγες αξίες με τις οποίες μεγάλωσε -την εκκλησία και την οικογένειά του-, ενάντια στο συφερτό πορνίδιων, εκμεταλλευτών, σατράπιδων αφεντικών. Μα τελικά, μέχρι και το φρούριο αυτό που έχτισε γύρω του, καταρρέει. Οι αδερφές καταλήγουν όρνια και η εκκλησία, μέσα σε ένα κορύφωμα, ένας λάκος με φίδια.

Το βιβλίο, μέσα στην μαυρίλα του, βγάζει γέλιο. Ο Χρυσοβαλάντης κρύβει μια τρυφεράδα, μέσα από τα αδυσώπητα σχόλιά του για τον βόρβορο της κοινωνίας, την αναπόληση αλλοτινών, καθώς πρέπει εποχών, αναδύεται ένα πικρό χιούμορ. Τουλάχιστον εγώ γέλασα με την καρδιά μου σε μερικά σημεία. Ένας μονόλογος, δίχως κεφάλαια και ενότητες. Απαρτίζεται από παραγράφους στις οποίες ο πρωταγωνιστής, άλλοτε θυμάται την ζωή του, όπου συνήθως καταριέται ένα αφέντικο που τον σημάδεψε και τις γυναίκες που τον κατήντησαν χοντρό και νευρωτικό, άλλοτε αποτυπώνει την καθημερινότητά του - εναν θλιβερό βιο, έναν αγώνα να βρει δουλειά πάλι, ενώ στο σπίτι οι αγαπημένες αδερφές του, λατρεμένες στην αρχή του κειμένου, "καραπουτανάρες" στο τέλος, εξυφαίνουν ιστούς, όπως καταλήγει, να του φάνε τις πενταροδεκάρες του.

Ο Χρυσοβαλάντης είναι τραγικός. Φάσκει και αντιφάσκει, όχι επειδή είναι ανίδεος. Μα επειδή είναι ένα θύμα. Πρωτίστως του ίδιου του του εαυτού και της σαθρής, μικροαστικής οικογένειας, με ό,τι χειρότερο μπορει να κρύβει αυτή.

Ο Τσιτάς καταφέρνει να βγάλει στο χαρτί ένα ξεχωριστό ανάγνωσμα και νομίζω σε μεγάλη συμφωνία με αυτό που είχε κατα νού. Φαίνεται από την αρμονία και τον ρυθμό του κειμένου. Δεν είναι ευχάριστο, αν και προκαλεί γέλιο, ούτε είναι κάτι που θα ήθελα να αποτελεί κορμό των αναγνωσμάτων μου ως είδος, παρόλο που το απόλαυσα. Εξ ου και 3. Με τα όλα του, όμως. Ούτως ή άλλως, I liked it είναι σύμφωνα με το σύστημα βαθμολόγησης.

Profile Image for Thal.
197 reviews19 followers
May 27, 2017
Το Σοφό Παιδί meets Λοστρέ meets Το Κιβώτιο meets Για Λογαριασμό Σας. Νοσηρά αστείο. Ιδανικά διαβάζεται απνευστί. Ελπίζω να ανεβεί ξανά του χρόνου η παράσταση για να τη δω.
3,5* που στρογγυλοποιούνται προς τα πάνω επειδη μου ειναι τρομερά συμπαθής ο Μάκης Τσίτας.

#readathon17 [12/26] ~ [ένα βιβλίο που κέρδισε κάποιο ξένο λογοτεχνικό βραβείο τα τελευταία 3 χρόνια]
Profile Image for Mk.
557 reviews65 followers
May 31, 2019
Το συγκεκριμένο βιβλίο, ξεκίνησα να το διαβάζω μετά από πρόταση – κάποιου που ξεκάθαρα δεν με ξέρει καθόλου από ότι φαίνεται- και είναι το δεύτερο βιβλίο στα χρονικά που δεν κατάφερα να ολοκληρώσω. ( Το πρώτο είναι το » Περηφάνεια και Προκατάληψη»)
Μπορώ να πω με σιγουριά ότι ο εκνευρισμός που τράβηξα, προσπαθώντας να διαβάσω αυτό το βιβλίο, δεν έχει προηγούμενο.

Πιστεύω ότι η γνώμη που διαμορφώνει κανείς για αυτό το βιβλίο εξαρτάται σημαντικά από την εντύπωση που δημιουργεί στον καθένα ο πρωταγωνιστής, επειδή η δομή του είναι σαν ημερολόγιο- μονόλογος (;).

Ο πρωταγωνιστήας μας λοιπόν, είναι ένας εγωκεντρικός, μισογύνης, ρατσιστής, υποκριτικός πενηντάχρονος, ο οποίος ζει με τους γονείς του. Υποτίθεται ότι πιστεύει στον Θεό βαθύτατα, αλλά πηγαίνει τακτικά σε μπουρδέλα, λατρεύει τις γυναίκες, αλλά μισεί την πλειοψηφία τους. Θέλει ιδανικά για σύζυγο του μία νεότατη Αγγλίδα ή Γαλλίδα κατά προτίμηση, που να είναι όμορφη, αλλά όχι σαν τις «ξετσίπωτες» που λατρεύει.

Είδα πολλές κριτικές που χαρακτηρίζουν τον πρωταγωνιστή και τον βίο που διάγει αστείο. Νοσηρό θα έλεγα καλύτερα. Προσπάθησα να το διαβάσω, αλλά η απέχθεια και η αηδία που μου προκαλούσε ο πρωταγωνιστής με εμπόδισαν από το να το ολοκληρώσω.

Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερες κριτικές βιβλίων, ταινιών, άρθρα και πολλά άλλα, κατευθυνθείτε εδώ:https://heshotme.wordpress.com
Profile Image for Сања Грујић.
8 reviews1 follower
October 15, 2018
“Bog mi je svedok” – Makis Citas
https://lorelaj386.wordpress.com/2018...

Edicija Prometheus

Da li ste imali priliku da se upoznate sa knjigama iz edicije Prometheus koju je priredila izdavačka kuća Laguna? Ako niste, toplo vam preporučujem da to uradite.

Moju čitalačku avanturu započela sam knjigom italijanskog pisca i scenariste Frančeska Pikola Želja da se bude kao svi drugi. A nakon duže pauze, pročitala sam knjigu Bog mi je svedok, za koju je Makis Citas nagrađen Evropskom nagradom za književnost 2014. godine.

Šta povezuje naslove edicije Prometheus?
Knjige navedene edicije govore o modernom čoveku, o problemima i nesrećama koje su zadesile različite zemlje u 20. i 21. veku. Njima se pruža slika jednog vremena iz ugla glavnog junaka, pripovedača. Pogled pripovedača, modernog čoveka, na svet koji ga okružuje određen je situacijom u kojoj se nalazi njegova zemlja, raspoloženjem koje u njoj vlada, ali i ličnim motivima, osećanjima, razmišljanjima. Čitajući ih, moći ćete da uočite sličnosti i razlike između naše i drugih zemalja, a priče junaka lako ćete razumeti i u pojedinim delovima sa njima poistovetiti.


Kad čovek nema para, počinje sa samokritikom. (Makis Citas, Bog mi je svedok, Laguna, Beograd, 2016, str. 70.)


Roman o pojedincu kao slika društva

Hronološku nit je teško uhvatiti, jer roman čine odlomci koji se vezuju za različite vremenske periode – sećanja i aktuelna dešavanja iz života glavnog junaka, Hrisovaladisa. Ono što možemo naslutiti jeste postojanje jednog ciklusa, oko godinu dana, u okviru kog se Hrisovaladis priseća događaja iz različitih perioda života. Ovi odlomci su povezani motivima koji se ponavljaju i važni su za junakovo razumevanje života i situacije u zemlji. Glavni motivi su žene (nesrećne ljubavi), seks, religija, porodica, posao, (ne)prijatelji.

Radnja romana smeštena je u Atinu. Hrisovaladis je svedok promena koje su zahvatile Grčku. Ekonomska kriza vlada, a banke uhode dužnike. Muškarci i žene biraju strance za partnere. Migranti predstavljaju poslovnu opasnost za Grke kao jeftina radna snaga… Pojedinac se oseća ugroženim. Kao žrtva tranzicije, svako ko nije dovoljno snalažljiv, osuđen je da postane stranac u sopstvenom gradu.

Naš junak sa godinama postaje psihički nestabilna ličnost. Iako su njegove greške kobne, on iz iskustva ne uči. Hrisovaladis sebe vidi kao žrtvu, a drugi to osećaju i koriste. On, u svojim pedesetim godinama, postaje sve bolesniji, ali i psihički izmučeniji. Ako je nekada umeo humorom da zamaskira bol, sve manje snage ima za to. Ne pronalaženje izlaza vodi do silaska s uma.


Kome preporučujem roman?

Citas ima jednostavan stil. Međutim, roman može biti težak za čitanje, jer je iskustvo junaka gorko. Takođe, na trenutke može biti naporno. Imala sam osećaj da su pojedini delovi suvišni i da se ponovo ispreda o stvarima o kojima je dovoljno rečeno. Ovo je, naravno, moje mišljenje.

Iako se ističe da je roman prožet humorom, ja bih pre svega istakla sumornu stranu romana koja je dominantnija. I pored toga smatram da roman može biti interesantan mnogima, posebno onima koji vole društvene teme, Grčku, moderne romane. Ukoliko želite da neke stvari bolje razumete, kako u zemlji, društvu, tako i u vama samima, pročitajte ovaj roman. U njemu se krije po deo svakog od nas.
This entire review has been hidden because of spoilers.
Profile Image for Sofia.
333 reviews8 followers
October 25, 2020
Αυτό το βιβλίο μου θύμισε παρά πολύ το βιβλίο η Ελεονόρ Ολιφάντ είναι απολύτως καλά.
Αναγνωρίζω ότι είναι καλογραμμένο, η ιδέα του αντιήρωα έξυπνο εργαλείο ώστε να παρουσιάσει ο συγγραφέας αυτό το κομμάτι που θέλει από την σύγχρονη ζωή στην Ελλάδα.
Όμως, μετά τη μέση του βιβλίου βαρέθηκα να το διαβάζω καθώς το ένιωθα αρκετά επαναλαμβανόμενο χωρίς κορυφώσεις ή κατι επιπλέον. Μετά την 120 σελίδα διάβαζα γιατί απορούσα που θα το πάει όχι γιατί με είχε συνεπάρει.
Το τέλος ήταν αρκετά καλό και η πρώτη φορά που ένιωσα πραγματικά κάποια συναισθηματική σύνδεση.
Profile Image for TheAuntie.
210 reviews43 followers
March 20, 2015
βέβαια, το συνολικό νούμερο σελίδων θα μπορούσε να είναι αισθητά μικρότερο αν ο συγγραφέας θα είχε κάνει καλύτερη χρήση της "οικονομίας του λόγου", αλλά το βιβλίο είναι καλό, στην αρχή νιώθεις μεγάλη αντιπάθεια για τον Χρυσοβαλάντη (και εξ αιτίας της πολυλογίας) αλλά μέχρι τέλος νιώθεις πια συμπόνια για αυτό τον άνθρωπο που προσπαθεί με όλο τον εαυτό του απλά να επιζεί μέσα σε μια κοινωνία (και μια οικογένεια) προβληματική, βίαιη, τιποτένια.
Profile Image for Alfredo.
33 reviews
August 19, 2019
Ενδιαφέρον κωμικοτραγικό στόρυ με ολίγον τι weird wave λανθιμική ατμόσφαιρα. Ωραία γραφή και έξυπνη αποσπασματική/ημερολογιακή προσέγγιση. Ο πρωταγωνιστής του έργου έχει υπάρξει συμμαθητής/συνάδελφος/γείτονας μου σίγουρα.
Profile Image for Ioannis Savvas.
339 reviews50 followers
June 20, 2016
Διαβάζοντας το βιβλίο, έφερνα στο νου μου πρόσωπα που θα μπορούσα να ταυτίσω με τον Χρυσοβαλάντη, τον πρωταγωνιστή (ή μήπως κομπάρσο της ζωής, σε ένα κακογραμμένο σενάριο;). Θυμήθηκα συμμαθητές, συναδέλφους, γνωστούς. Ο Χρυσοβαλάντης συγκεντρώνει το μέσο όρο των χαρακτηριστικών και των ιδιοτήτων του Έλληνα. Δεν είναι σούπερ σταρ, είναι ένα πιόνι. Αλλά κι αυτό χωρίς στρατηγική θέση. Είναι ένα πιόνι για φάγωμα. Θυσιάζεται για να υπάρχει το σύστημα ιδεών της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Προσφέρεται -αυτοβούλως μέσα στην άγνοιά του- να συνθλιβεί στα γρανάζια της αδυσώπητης πραγματικότητας. Ζει σε έναν φανταστικό κόσμο για να αντέξει τον πραγματικό κόσμο που τον χτυπάει αλύπητα.

Στην αφήγηση (μονοκόμματη, αν και αποσπασματική) εναλλάσσεται το κωμικό με το τραγικό με έναν τρόπο ευφυή και αβίαστο. Ένα βιβλίο πολύ όμορφο, συγκινητικό, που σε κάνει να αναθεωρήσεις την άποψή σου για τον άνθρωπο που καθημερινά προσπερνάς, που ίσως ζεις δίπλα του, αλλά έχεις καταδικάσει τουλάχιστον στην περιφρόνηση. Μάρτυς μου ο Θεός, μου άρεσε!
4 reviews
June 21, 2020
A mordantly wry insight into the effects of e Greek crisis after 2008. Tsitas has created a contemporary equivalent of ‘A Confederacy of Dunces’’ Igantius J Reilly. Satirical and humorous, this novel rightly won the 2014 EU prize for literature. It provides an honest vignette into modern-day Athens and to the contraindications of post-crisis survival. Topical and of literary significance.
Profile Image for Eva.
417 reviews31 followers
February 10, 2021
Περίμενα κάποια στιγμή όλοι αυτοί οι αναχρονιστικοί αφορισμοί να καταλήξουν κάπου. Στην ακύρωση; Ίσως. Κάπου όμως. Και συνέχισα να διαβάζω με ενδιαφέρον το μπρος πίσω στο χρόνο, έναν αφηγητή που αυτοαναιρείται κάθε 2 σελίδες, φάσκει αντιφάσκει και τελικά μένει ηττημένος όπως τόσοι άλλοι σε αυτή τη ζωή. Όχι ακριβώς ένας από εμάς, αλλά ένας μέσα σε τόσους πολλούς γύρω μας. Ήταν πολύ καλό, ναι.
Profile Image for Marianna Dimeli Sparidou.
22 reviews8 followers
September 2, 2020
1,5 ⭐για την ακρίβεια Κουραστικός μονολογος ,λιγο καλυτερεύει στο τελος. Ναι.
Profile Image for ΠανωςΚ.
369 reviews70 followers
January 25, 2015
Το ξεκίνησα. Το παράτησα πριν από τη μέση. Δεν προχωρούσε με τίποτε. Ναι. Το ξαναξεκίνησα λίγες μέρες μετά. Κυλούσε νεράκι. Γέλασα δυνατά σε ορισμένα σημεία. Χιούμορ έχει. Ναι. Κατά τ' άλλα, λίγα πράγματα. Μάρτυς μου ο θεός, δεν με πείθει ο ήρωας Χρυσοβαλάντης ως ο μέσος άνθρωπος. Ναι. Ως ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, όπως γράφουν οι περισσότεροι κριτικοί. Αν δεν είχα γελάσει τόσο, ειδικά με τον Εξαποδώ, πρώην αφεντικό του Χρυσοβαλάντη (η εναρκτήρια σκηνή με το καψόνι του ασανσέρ είναι εξαιρετική), θα έβαζα ένα αστεράκι λιγότερο. Ναι.
Profile Image for Νατάσσα.
285 reviews95 followers
June 16, 2015
Εξαιρετικά προσεγμένη και ενδιαφέρουσα γραφή. Ο ήρωας από τους πιο αντιπαθητικούς που έχω "γνωρίσει", αν τον συναντούσα θα 'θελα να του δώσω δυο φάπες. Αλλά ξετυλίγεται άριστα ο χαρακτήρας του, δίνονται στο τέλος οι εξηγήσεις για την συμπεριφορά του.
Άριστο πλάσιμο χαρακτήρα. Μου άρεσε το βιβλίο.
Profile Image for Yiorgos Fermeletzis.
1 review
July 31, 2014

Ότι καλύτερο έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια. Πραγματικά ένα υπέροχο βιβλίο !

Ένα βιβλίο που μπορεί να δώσει στον κάθε ένα διαφορετικά συναισθήματα, και αυτό είναι που το κάνει μοναδικό.

Ένα βιβλίο που σε ξυπνάει-τρομάζει γιατί σε κάνει να δεις για πρώτη φορά τα όσα έκανες και έζησες χωρίς να τα έχεις σκεφτεί ποτέ.

Όπως λέει και ο Φοίβος Δεληβοριάς στο popaganda.gr:

«Ένα βιβλίο είναι σα μια αντλία. Δε σου δίνει τίποτα, αν δεν βάλεις πρώτα το δικό σου νερό κι αν δεν ανεβοκατεβάσεις με δύναμη το έμβολο. Πόσο μπορείς, όμως, να το κάνεις αυτό αν η αντλία δεν τραβάει τίποτε; Ξεκίνα, λοιπόν, να διαβάζεις και μόλις φτάσεις στο 1/10 θα ξέρεις πολύ καλά αν έχει να σου δώσει. Αν δεν έχει, τότε όση δύναμη και να βάλεις, το βιβλίο αυτό δεν είναι για σένα. Παράτα το.»

Αυτό πιστεύω και εγώ. Πρέπει να έχεις «κάτι», για να σου το ανταποδώσει αυτό το βιβλίο.

Όσο για τους άπιστους, δείτε τις κριτικές στο biblionet.gr (μερικές από τις δεκάδες που έχουν γραφτεί) και θα πειστείτε:

Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Μάρτυς μου ο Θεός, Περιοδικό "Μανδραγόρας", τχ. 50, Άνοιξη 2014



Librofilo Μάρτυς μου ο Θεός , "Librofilo", 20.5.2014

Κώστας Δρουγαλάς Ψυχογιατροσόφια , Περιοδικό "Ένεκεν", τχ. 32, Μάιος-Ιούνιος 2014

Τέσυ Μπάιλα Μάρτυς μου ο Θεός , http://www.culturenow.gr, 22.4.2014

Φίλιππος Φιλίππου Μάρτυς μου ο Θεός , Περιοδικό "Οδός Πανός", Απρίλιος-Ιούνιος 2014

"Πατριάρχης Φώτιος" Μάρτυς μου ο Θεός , "Βιβλιοκαφέ", 10.2.2014

Τούλα Ρεπαπή Ενάρετος καλόγερος μες στο τρελό Μανχάταν ή Τα Ρωρώ του Έρωτα , www.diavasame.gr, Φεβρουάριος 2014

Μαρία Ρουσάκη - Βίλλα Μάρτυς μου ο Θεός , http://enavivlio.blogspot.gr, 13.1.2014

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου Έλληνες λογοτέχνες, νέοι και πρωτοεμφανιζόμενοι , "The Books' Journal", τχ. 39, Ιανουάριος 2014

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου Βιβλία για τις γιορτές (2), ελληνική πεζογραφία , www.oanagnostis.gr, 17.12.2013

Εικόνες από το μέλλον της κρίσης , "Το Βήμα"/ "Βιβλία", 15.12.2013

Αριστοτέλης Σαΐνης Από την Ιστορία και την κρίση στην υπέρβαση της πραγματικότητας , "Εφημερίδα των Συντακτών", 14.12.2013

Κατερίνα Καριζώνη Μάρτυς μου ο Θεός , http://www.culturenow.gr, 9.12.2013

Έλενα Μαρούτσου Μάρτυς Μου Ο Θεός: Η ιστορία Μιας Πτώσης , http://literature.gr, 7.12.2013

Φίλιππος Φιλίππου Μάρτυς μου ο Θεός , tvxs.gr, 29.11.2013

Έλενα Χουζούρη Χρυσοβαλάντης: ένας ιδιόμορφος χαρακτήρας , www.oanagnostis.gr, 19.11.2013

Σπύρος Πετρουνάκος Νέες εκδόσεις που ξεχωρίζουν , Περιοδικό "Αθηνόραμα", 14.11.2013

Ανθούλα Δανιήλ Το γελοίον του πράγματος , "The Books' Journal", τχ. 37, Νοέμβριος 2013

Χρίστος Παπαγεωργίου Μάρτυς μου ο Θεός , Περιοδικό "Φρέαρ", τχ. 4, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2013

Ξενοφών Μπρουντζάκης Μάρτυς μου ο Θεός , "Το Ποντίκι", 31.10.2013

Σταυρούλα Τσούπρου Αμεσότητα συναισθημάτων , "Η Καθημερινή", 12.10.2013

Γιώργος Καλογερόπουλος Το θύμα και το τέρας , "Bookstand", 1.10.2013

Κώστας Αγοραστός Μάρτυς μου ο Θεός , www.bookpress.gr, 10.9.2013

Γιώργος Βαϊλάκης Αντίδοτο στην παρακμή , "Ημερησία", 7.9.2013

Μαρία Στασινοπούλου «Η ζωή μου έγινε κέντρο διερχομένων. Χαραμίστηκα» , "Εφημερίδα των Συντακτών", 31.8.2013

Λαμπρινή Κουζέλη Αναμνήσεις μιας κακόγουστης ζωής , "Το Βήμα"/ "Βιβλία", 18.8.2013

Γιάννης Στάμος Μάρτυς του ο Θεός , "Ελευθεροτυπία", 16.8.2013

Τιτίκα Δημητρούλια «Μαγική εικόνα» , "Η Καθημερινή"/ "Τέχνες και Γράμματα", 4.8.2013

Κατερίνα Σχινά Βιβλία για το καλοκαίρι , "The Books' Journal", τχ. 34, Αύγουστος 2013

Μάρτυς μου ο Θεός , www.catisart.gr, 30.7.2013

Κώστας Αγοραστός 30+1 βιβλία για το καλοκαίρι , www.bookpress.gr, 28.6.2013

Γιώργος Κορδομενίδης Βιβλία στο κομοδίνο , Περιοδικό "Εντευκτήριο", τχ. 101, Απρίλιος-Ιούνιος 2013

Μισέλ Φάις Eαρινή σύναξη πεζογράφων , "Εφημερίδα των Συντακτών", 3.3.2013
Profile Image for Sladjana Kovacevic.
841 reviews20 followers
December 2, 2024
BOG MI JE SVEDOK-MAKIS CITAS
✒️SVE TELEFONSKE pozive vezane za pronalaženje posla obavljam van kuće, da moji ne bi brinuli. Još uvek nisam skupio hrabrost da im kažem kako sam u svojoj pedeset prvoj ponovo nezaposlen.
„Dobro jutro, hteo bih, molim Vas, da porazgovaram sa šefom vaše firme; zovem se Hrisovaladis H., litograf sa dvadesetogodišnjim iskustvom."
✒️Izgovarajući gromkim glasom:
„Aksios!”
🤣Hrisovaladis,tragikomičnu junak ovog romana je tipičan Balkanac koji se nije snašao u kapitalizmu. Ostao je bez posla.
🤣Naravno,nestašica para izvlači na površinu sve frustracije i sve ne baš tako lepe osobine ovog antiheroja.
🤣Hrisovaladis je pun predrasuda.
🤣Vernik-zato što u veri vidi magično rešenje svih svojih problema. "Greši" i kaje se. To jest,grešio bi,da mu sve muke koje su ga snašle ne prouzrokuju erektilnu disfunkciju.
🤣Naravno da pored crkve konsultuje i zvaničnu medicinu,kojoj,naravno,baš i ne veruje. Kao ni sveštenicima. Ni ženama. Ni strancima. Bilo koje nacije.
🤣Hrisovaladis ima i porodične probleme.
🤣A i drugovi ga izbegavaju.
🤣I ma koliko puta poželela da ga prebijem zbog svih ograničenih stavova,nekako mi ga je i žao jer ne shvata da su svi njegovi problemi-on sam.
🤣 Dok uporno traži opravdanje i izgovor,Hrisovaladis nam zapravo pokazuje da ipak jeste proizvod društva i vremena u kome živi. I u tome je veština autora da nam pruži širu sliku.
🤣Roman se završava uzvikom "Aksios"-dostojan. Na nama je da sami donesemo odluku da li je Hrisovaladis verodostojan predstavnik jednog nesrećnog,zbunjenog čoveka,karikatura ili tragičan lik. Ili sve od navedenog.
🤣Knjiga je preporuka svima osim onima koji izbegavaju ogledala. Jer,u manjoj ili većoj meri,svi smo mi ponekad Hrisovaladis.
#7sensesofabook
#makiscitas #bogmijesvedok
Profile Image for Giacomo Belbo.
19 reviews
September 28, 2020
Ιδιαίτερο στυλ, προσωπική σύγχρονη γραφή, περίπλοκος ήρωας και εξαιρετική κορύφωση.
Profile Image for Kostas Terzanidis.
152 reviews8 followers
November 20, 2025
260 σελίδες να επαναλαμβανεις τα ίδια και τα ίδια... Βαρετό; Τουναντίον, παίρνεις και βραβεία!
(Σοβαρά τώρα, αν ήταν πολύ μικρότερο, η βαθμολογία θα ήταν διαφορετική).
Profile Image for Aleksandar Obradović.
Author 26 books26 followers
April 22, 2017
Mnogo više očekivao i knjiga je zaista obećavala. Na kraju, osim nekih komičnih scena i razmišljanja glavnog junaka, knjiga nije donije ništa novo. Šteta!
Profile Image for Giouli Tsakalou.
121 reviews29 followers
April 20, 2020
Το συγκλονιστικό βιβλίο του Μάκη Τσίτα ‘Μάρτυς μου ο Θεός’ που πήρε το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης το 2014, το διάβασα στην επανέκδοσή του απ’ τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Κλείνοντάς το με κυρίευσε ένα αίσθημα πληρότητας για το ίδιο το θέμα, τον ήρωα, τη γλώσσα και τη φόρμα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας.
Είμαστε στην Αθήνα παραμονές των Ολυμπιακών του 2004. Ο Χρυσοβαλάντης, ένας παχουλός πενηντάρης τυπογράφος, ψάχνει για δουλειά και μόλις τη βρίσκει, τη χάνει.
Μιλώντας σε πρώτο πρόσωπο, μας περιγράφει τα οικονομικά του βάσανα, την προβληματική του οικογένεια, με τις ‘μουλάρες’ τις αδελφές του, τις ερωτικές του φαντασιώσεις για διάφορες αλλοεθνείς καλλονές, τον θρησκευτικό του οίστρο, τις ρατσιστικές του ιδεοληψίες, τη λιγούρα του για φαγητό και ζωή.
Ομως ο έρμος ο Χρυσοβαλάντης, που τη μια προκαλεί υστερικά γέλια και την άλλη βούρκωμα στους αναγνώστες, δεν ξέρει πού πατάει και πού βρίσκεται.
Ενας ανερμάτιστος άνθρωπος, πανικόβλητος απ’ την κρίση που αχνοφαίνεται στην Ελλάδα, παραπαίει μεταξύ αγαθομάρας και θυμοσοφίας. Γι’ αυτό τελικά γίνεται ο εκπρόσωπος του μέσου Ελληνα καθώς ομολογεί όσα πολλοί σκέφτονται αλλά τα κρατούν για τον εαυτό τους.
Υπό άλλες συνθήκες, θα μπορούσε να είναι έρμαιο των ριάλιτι εκπομπών της τηλεόρασης, όμως ο ήρωας του Μάκη Τσίτα, έλκεται από τα αφεντικά του, τις γυναίκες, τους πνευματικούς του και τους γιατρούς όλων των ειδικοτήτων.
Με γλώσσα άλλοτε ελλειπτική με κενά σκέψης, άλματα στο παρελθόν και στο μέλλον (θέλεινα παντρευτεί σε πύργο στην Αγγλία όμως δεν μιλάει Αγγλικά) κι άλλοτε με τροπάρια ή στιχάκια της συμφοράς, ως το καταληκτήριο παραλήρημα, ο Χρυσοβαλάντης κάνει τον αναγνώστη να τον λυπάται, να τον αντιπαθεί και τελικά να τον συγχωρεί, να τον αποδέχεται. Γιατί; Μα, επειδή ο Χρυσοβαλάντης είναι καθρέφτης μας και προφητεύει όλα όσα δεν θέλαμε να ακούσουμε την εποχή της ψεύτικης, ντοπαρισμένης ευημερίας μας.
Είναι η Ελλάδα που μας σταυρώνει και σταυρώνεται.
Στο πρώτο του μυθιστόρημα, ο Μάκης Τσίτας μετά από άλλα τρία βιβλία ενηλίκων αρκετά θεατρικά και είκοσι-τέσσερα παιδικά, μπαίνει στην καρδιά μας με τον Χρυσοβαλάντη του.
Μας σαγηνεύει τρυφερά σε μια ιστορία όπου ο καθένας μας, όσο κι αν το αρνιέται, βρίσκει ένα κομμάτι δικό του ή κάποιον γνωστό του. Και αυτό είναι που τελικά μας κερδίζει.
Προφανώς το βραβείο της Ευρωπαϊκής Ενωσης του 2014, πήγε σε άξιο εκπρόσωπο της Ελληνικής λογοτεχνίας και δεν είναι τυχαίο ότι έχει ήδη μεταφραστεί σε 12 γλώσσες.

Η Κριτική αναρτήθηκε στην Athens Voice
https://www.athensvoice.gr/culture/bo...
Profile Image for Afroditi Kousouni.
186 reviews6 followers
September 10, 2020
Ο Χρυσοβαλάντης είναι ένας άνεργος πενηντάρης. Έχει προβλήματα υγείας. Ζει με τους γονείς και τις αδελφές του. Έχει γνωρίσει μόνο τον αγοραίο έρωτα, ονειρεύεται ένα σπιτικό, μια σύζυγο (Αγγλίδα κατά προτίμηση), μια δουλειά, φίλους. Έχει εργαστεί χρόνια ως λιθογράφος. Παιδί αυστηρών καταβολών, με πατέρα στρατιωτικό, μάνα- θύμα του αλκοολισμού και της βιαιότητάς του, που πιστεύει στον Θεό, εξομολογείται τακτικά, απεχθάνεται τους αλλοδαπούς, αλλά έχει μια αδυναμία στις Ρωσίδες και τις Ουκρανέζες. Ένα βιβλίο μονόλογος, χωρίς πλοκή, χωρίς πιασάρικο στόρι, μόνο κατάθεση ψυχής αυτού του πλάσματος, που ψυχογραφείται σελίδα τη σελίδα. Με έκανε να μην ξέρω πώς να αντιδράσω, να τον λυπηθώ, να θυμώσω, να γελάσω ή να κλάψω με τον (αντι)ήρωα που ακροβατεί μεταξύ ευαισθησίας και ευήθειας, αιθεροβαμοσύνης και πραγματισμού. Είναι πραγματικό επίτευγμα του συγγραφέα που καταφέρνει να οπτικοποιεί τόσο ζωντανά τον πρωταγωνιστή του που γεννά στον αναγνώστη πραγματικά συναισθήματα. Άλλωστε ο Χρυσοβαλάντης δεν είναι ένα πρόσωπο μυθικό. Είναι το μυθιστορηματικό άβαταρ χιλιάδων αληθινών Χρυσοβαλάντηδων, η ζωή των οποίων είναι γκρίζα και θλιβερή. Και όλα μοιάζουν λάθος. Ακόμη και η ίδια τους η ύπαρξη. Εξαιρετικό το παιχνίδι με τα σημεία στίξης στις τελευταίες σελίδες, δίνουν την ένταση που αρμόζει σε ένα τέλος, το οποίο στην τρισδιάστατη μορφή του, τη γήινη, τη φτιαγμένη από σάρκα και όχι από μαύρα σημαδάκια, θα ήταν απλά ζοφερό.
Profile Image for Rita Milou.
14 reviews6 followers
November 29, 2015
Σαν πολλοί ένοικοι της πολυκατοικίας μου να μαζεύτηκαν σε αυτό το βιβλίο, όλοι σε έναν χαρακτήρα, και κυρ-Τάκης και κυρ-Γιώργος και το φασισταριό του 3ου ορόφου, κλπ,κλπ, κ αυτό τελικά είναι το λάθος του, γιατί η γλώσσα και ο περίγυρος είναι πολύ ρεαλιστικά για να δω την ιστορία ως συμβολική και ο ήρωας εντελώς συμβολικός και καρικατούρα για να τον δω ρεαλιστικά.
Profile Image for Visnja Novosel.
5 reviews2 followers
July 9, 2017
Usprkos opisu na koricama koji puno obećava, ja nisam uspjela iščitati urnebesan opis društva i simpatičnog heroja, baš naprotiv, glavni je akter iritantan, frustiran srednjovječni muškarac koji mrzi žene i doseljenike iz različitih država južnije i istočnije od vlastitog geografskog položaja koji mu žele uzeti novac ili posao.
Displaying 1 - 30 of 62 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.