Een tuin in de winter. Herinneringen aan Gerrit Kouwenaar

by Anna Enquist

Begin jaren negentig ontmoetten Anna Enquist en Gerrit Kouwenaar elkaar op Poetry International in Rotterdam. Enquist was kort daarvoor als dichter gedebuteerd met de bundel Soldatenliederen, die later die week, tot enthousiasme van Kouwenaar, op het festival bekroond werd met de C. Buddingh’-prijs voor het beste poëziedebuut. Kouwenaar had net een geur van verbrande veren gepubliceerd en werd met Lucebert allerwegen beschouwd als de belangrijkste levende Nederlandse dichter.
De ontmoeting betekende vriendschap op het eerste gezicht en markeerde het begin van een langdurige omgang die zijn beslag kreeg in jaarlijkse bezoeken aan Kouwenaars huis in Zuid-Frankrijk, gezamenlijke literaire excursies in het buitenland, geregelde ontmoetingen in Amsterdam. Een tuin in de winter is het verhaal van die dichtersvriendschap: een aangrijpend boek der herinneringen, waarin Anna Enquist behalve over Gerrit Kouwenaar (1923-2014) terloops ook veel over zichzelf, haar (poëzie)opvattingen en hebbelijkheden vertelt.

160 pages, Paperback

Published June 13, 2017

About the author

Anna Enquist is a pseudonym of the Dutch author and poet Christa Widlund-Broer.

Anna Enquist studied piano at the academy of music in The Hague and psychology at Leiden University. She is the author of the novels The Masterpiece; The Secret, winner of the 1997 Dutch Book of the Year awarded by the public; The Ice Carriers; Counterpoint; Quartet; and the international bestseller The Homecoming, which received the Prix du Livre Corderie Royale-Hermione for its French translation. Anna is also the author of A Leap, a collection of dramatic monologues, as well as numerous poetry collections, including Soldiers’ Songs, for which she was awarded the C. Buddingh’ Prize; A New Goodbye; and Hunting Scenes, winner of the Lucy B. and C.W. van der Hoogt Prize.

Reviews

[Jan Dronkers · Rating 4 out of 5]

Kleine herinneringen.

[Jan Vranken · Rating 5 out of 5]

Een pareltje.

[Fransien Vandeweghe · Rating 3 out of 5]

3,5 *

[Delphine · Rating 4 out of 5]

Een tuin in de winter is het verhaal van de dichtersvriendschap tussen Gerrit Kouwenaar en Anna Enquist, opgetekend door die laatste. Het zijn herinneringen: dat Kouwenaar er wàs, moet worden vastgelegd, het is poging om hem te vereeuwigen (of te 'onteeuwigen', om het met een geliefkoosd woord van Kouwenaar zelf te zeggen).

Enquist laat haar herinneringen de vrije loop: van hun eerste ontmoeting op Poetry International in Rotterdam, over gezellige avonden in Kouwenaars huis in Frankrijk, tot de dood van Herman de Coninck in Lissabon (1997). Enquist is als een goede dochter voor Kouwenaar: met hun partners ondernemen ze gezinsuitstappen, samen gaan ze op dichtersexcursie. Ook de kantelmomenten in hun leven volgen elkaar snel op: in 2000 verliest Kouwenaar zijn geliefde Paula, één jaar later verongelukt de dochter van Enquist.

Verdere aandacht gaat naar hun verschillende poëticale benadering: voor Kouwenaar is het gedicht een ding van taal. Het gedicht troost niet. Het gedicht verbeeldt geen emoties , voor Enquist is taal een vangnet om over onbeheersbare angst of wanhoop heen te leggen.

Naarmate de jaren vorderen, wordt Enquist meer een mantelzorger dan een goede dochter: de kwaaltjes nemen toe bij Kouwenaar, zijn aanzetten tot gedichten af, tot het doek valt in 2014.

Een tuin in de winter leest als een mooi eerbetoon aan Kouwenaar, een man die ondanks zijn literaire status steeds bleef hunkeren naar erkenning.

[Jacques · Rating 5 out of 5]

Aangrijpende herinneringen aan bijna vijfentwintig jaar vriendschap tussen Enquist en Gerrit Kouwenaar. Over hun gezamenlijke vrienden, het buitenverblijf in Frankrijk, de literaire avonden, ontmoetingen met andere auteurs in Amsterdam. Over het vak van schrijver/dichter en het omgaan met taal en humor.
Een privé-domein over twee reuzen in de Nederlandse letteren. Enquist vertelt terzijde veel over zichzelf. Een relaas dat eindigt bij Kouwenaars aftakeling, zijn onrust, zijn angst, de twijfel om euthanasie en zijn overlijden in 2014.

[Jelle Mostien · Rating 4 out of 5]

Aangrijpend relaas van een innige vriendschap tussen een oudere en jongere dichter.
Nu de verzamelde gedichten en de biografie van Gerrit Kouwenaar verschenen zijn is dit de ideale inleiding om mij in deze vijftiger te verdiepen.

[Elsbeth Kwant]

Een mooie geserreerde vertelling - dichtersvrienden. Herinneringen aan de meest hermetische dichter aller tijden, Gerrit Kouwenaar, die niets menselijks vreemd was. Mooie details over het huis in de bergen, een prachtige beschrijving van Bernlef - een familieman, die kon geven zonder te krijgen, omdat hij niets nodig had van de ander. De dood van Herman de Coninck (eerder in Hemmerechts verhaal gelezen), en na 2000 de dood van de vrouw van Kouwenaar en de dochter van Enquist veranderen de beschreven levens. Het verhaal blijft mooi en klein.