Jump to ratings and reviews
Rate this book

The Farm

Rate this book
Closely knit Colombian siblings' internal rifts threaten to tear apart the hard-won legacy their father fought to establish against guerilla and paramilitary violence. An intimate and transgressive novel that confirms Héctor Abad as one of the great writers of Latin American literature today.

Pilar, Eva, and Antonio Ángel are the last heirs of La oculta, a farm hidden in the mountains of Colombia. The land has survived several generations. It is the landscape of their happiest memories but it is also where they have had to face the siege of violence and terror, restlessness and flight.

In The Farm, Héctor Abad illuminates the vicissitudes of a family and of a people, as well as of the voices of these three siblings, recounting their loves, fears, desires, and hopes, all against a dazzling backdrop. We enter their lives at the moment when they are about to lose the paradise on which they built their dreams and their reality.

375 pages, Paperback

First published November 1, 2014

155 people are currently reading
2050 people want to read

About the author

Héctor Abad Faciolince

50 books1,148 followers
Héctor Joaquín Abad Faciolince was born on 1 October 1958 in Medellín, Colombia Colombian novelist, essayist, journalist, and editor. Abad is considered one of the most talented "post-boom" writers in Latin American literature. Abad is best known for his bestselling novels Angosta, and more recently, El Olvido que Seremos.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
1,004 (35%)
4 stars
1,195 (42%)
3 stars
503 (17%)
2 stars
99 (3%)
1 star
21 (<1%)
Displaying 1 - 30 of 289 reviews
Profile Image for Alejandra Restrepo B..
206 reviews401 followers
March 19, 2018

Para mí, que soy del suroeste antioqueño es un libro muy cercano, con un lenguaje que conozco, que es el mío, el de mi casa. Yo reconozco ese apego a la tierra, mis abuelos me contaban las historias de sus andanzas en mula por los caminos viejos que comunicaban los pueblos, ellos también conocieron esos territorios que apenas iniciaban, con calles en tierra y pocas casas alrededor de una iglesia, mi familia también vivió la violencia de cerca, el terror del secuestro, de las amenazas y las injusticias que trae la guerra…en fin, esto fue un terremoto para todas mis fibras sensibles, sobretodo ese final que lo deja a uno con el corazón apachurrado pero que es tan real como la vida misma.
Faciolince es muy hábil para contar historias y para crear personajes íntimos, auténticos y coherentes.

Este libro particularmente me sorprendió porque es contado a varias voces y creo que solo un autor muy hábil es capaz de lograr esto, pasar de un personaje a otro y hacerlo genuino y cercano. También me gustó conocer los orígenes de Jericó y pensar en todas las peripecias, trabajos, travesías y dificultades que tuvieron los fundadores para iniciar los lugares que ahora conocemos tan establecidos y por los que caminamos sin percatarnos siquiera de la mínima parte de su historia.
Profile Image for Makis Dionis.
558 reviews156 followers
June 30, 2018
Ότι δεν κατάφεραν να μας κάνουν οι εμφύλιοι, το αντάρτικο ή οι παραστρατιωτικοί, το κατάφεραν οι επιχειρηματίες

Ο αχός της ιστορίας των απλών ανθρώπων, βαραίνει τις εύκολες επιλογές του σήμερα, σε μια δοκιμαζομενη για χρόνια Κολομβία
Profile Image for Esteban Parra.
486 reviews125 followers
February 1, 2015
Una extraordinaria mezcla del todo, de la vida, del amor, de la familia, de la traición, de la historia, de la muerte, de un pedazo de tierra, de un hogar. Cuando un libro me lleva al borde del llanto, no queda nada más por decir.
Profile Image for Γιάννης Ζαραμπούκας.
Author 3 books222 followers
August 3, 2018
«Λα Οκούλτα» μία κρυμμένη θα έλεγε κανείς φάρμα, μες τα δυσπρόσιτα βουνά της Κολομβίας, εκεί που το πράσινο της φύσης οργιάζει και πλημμυρίζει με την πληθωρικότητά του το ανθρώπινο μάτι. Μία φάρμα, παράδεισος χαμένος ίσως, που ακροβατεί στο σήμερα και το χθες, διατηρώντας άσβεστες τις αναμνήσεις μιας οικογένειας στο πέρασμα των χρόνων. Τις αναμνήσεις των Πιλάρ, Εύα και Αντόνιο, τριών αδερφιών, που στις παιδικές και μη αναμνήσεις τους η «Λα Οκούλτα» κρατά πρωταγωνιστικό ρόλο, αποτελώντας παράλληλα τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε αυτούς και την οικογενειακή τους ιστορία, που χάνεται στα βάθη των χρόνων.

Αφορμή για να γνωρίσουμε τη φάρμα αυτή είναι ένα απρόσμενο τηλεφώνημα στον άνδρα πρωταγωνιστή του βιβλίου, τον Αντόνιο, από την αδερφή του, την Πιλάρ, κατά τη διάρκεια του οποίου του ανακοινώνει τον θάνατο της μητέρας τους. Ταυτόχρονα με την επιστροφή του Αντόνιο στο σπίτι τους στην «Λα Οκούλτα» για την κηδεία της μητέρας του, ξεκινά κι ένα ταξίδι στο παρελθόν μέσα απ’ τις αναμνήσεις της Πιλάρ, της Εύας και του Αντόνιο. Ταξίδι κατά τη διάρκεια του οποίου γινόμαστε κοινωνοί στιγμών των τριών πρωταγωνιστών γεγονός που μας βοηθά να τους γνωρίσουμε σε βάθος, ενώ μέσα απ’ την αναδρομή αυτή μαθαίνουμε και την ιστορία δημιουργίας της φάρμας.

Ο Κολομβιανός συγγραφέας Έκτορ Αμπάδ Φασιολίνσε δημιουργεί ένα πολυφωνικό μυθιστόρημα, γραμμένο εξ’ ολοκλήρου σε α’ ενικό πρόσωπο, γεγονός που δημιουργεί μία άκρως εξομολογητική ατμόσφαιρα κι ένα θαλπερό κλίμα ανάμεσα στους πρωταγωνιστές του βιβλίου και τον αναγνώστη.

Παράλληλα, μέσα από τις τρεις αφηγηματικές αυτές φωνές ο συγγραφέας έχει την ευκαιρία να δημιουργήσει εξαιρετικά ενδιαφέροντα δίπολα ιδεών, κι αυτό γιατί από τη μία πλευρά έχουμε την Πιλάρ, η οποία μέσα από τη στάση της ζωής της παρουσιάζει μία προσκόλληση στο παρελθόν, στις ιδέες, τις αντιλήψεις και τα στερεότυπα μιας περασμένης εποχής, ενώ από την άλλη έχουμε τον Αντόνιο, ο οποίος όντας ομοφυλόφιλος και μόνιμος κάτοικος της Νέας Υόρκης πια, μιας κι εκεί μπορεί να ζήσει ελεύθερα με τον σύντροφο του, παρουσιάζει μία πιο σύγχρονη, ελεύθερη κι απαλλαγμένη από απαρχαιωμένες αντιλήψεις στάση ζωής.

Κι ανάμεσα τους βρίσκεται η Εύα, η μεσαία απ’ τα τρία αδέρφια, η οποία καταδεικνύει μέσα απ’ τις δικές της επιλογές μία έντονη τάση ανατροπής και προσαρμοστικότητας σε καθετί νέο, ενώ δεν φοβάται να εκφράσει τις επιθυμίες της, τις οποίες και προσπαθεί να ζήσει!

Ο Φασιολίνσε οικοδομεί ένα πληθωρικό, όσον αφορά τα θέματα που καταπιάνεται, μυθιστόρημα, στο οποίο θα προσέδιδα τον χαρακτηρισμό πανανθρώπινο, διότι τα ζητήματα που θίγονται μέσα απ’ τις ζωές των ηρώων του μας αφορούν όλους και σίγουρα μας έχουν απασχολήσει κατά καιρούς!

Συγκεκριμένα, ο συγγραφέας ασχολείται με τον έρωτα, τη συζυγική αγάπη, την οικογένεια, τον θάνατο, τα γηρατειά, τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ γης και ανθρώπου, την ανάγκη του ανθρώπου να κρατά ζωντανές τις αναμνήσεις των εμπειριών παιδικών και μη που έχει βιώσει, εμπειρίες που αποτελούν βασικό υλικό σύστασης της ταυτότητας του, καθώς και με την Κολομβία και την ιστορία της, η οποία παρουσιάζεται θα έλεγα με τρόπο εύληπτο προς τον αναγνώστη, αφού ο συγγραφέας κάνει άμεσες αναφορές στις επιπτώσεις των πολιτικών και μη γεγονότων στην καθημερινότητα των Κολομβιανών!

Διαβάζοντας, λοιπόν, το αμιγώς κοινωνικό μυθιστόρημα του Κολομβιανού συγγραφέα θα μπορούσα να πω ότι με εντυπωσίασε ο τρόπος που ο συγγραφέας στήνει το βιβλίο του. Τρόπος που μου θύμισε έντονα την φιλοσοφία του παζλ, αφού μέσα απ’ τις αφηγήσεις των τριών πρωταγωνιστών φωτίζονταν κάθε φορά πτυχές που σε περασμένες σελίδες και σε προηγούμενες αναδρομές τους στο παρελθόν παρέμεναν στο σκοτάδι! Άκρως ενδιαφέρον βρήκα επίσης το δίπολο που ανέπτυξε ο συγγραφέας μεταξύ του Αντόνιο και της Εύας. Η Εύα έχοντας τραυματικές αναμνήσεις απ’ την παραμονή της στη φάρμα αδυνατεί να επιστρέψει, θα λέγαμε, σε αυτή και την αποστρέφεται κατά κάποιον τρόπο, ενώ αντίθετα ο Αντόνιο ζώντας πολλά χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά απ’ την Κολομβία, αποζητά την επιστροφή του στη φάρμα και το γαλήνιο περιβάλλον της, ειδικά τις φορές εκείνες που ο νόστος ξυπνά μέσα του και τον κυριεύει, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιεί τις αναμνήσεις του ως μέσο για μια σύντομη, έστω νοερή επιστροφή στο μέρος που δημιούργησε πολλές από αυτές.

Ακόμη, ένα στοιχείο του βιβλίου που είναι άξιο αναφοράς είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Φασιολίνσε μέσα απ' το βήμα που του δίνει ο ήρωας του, ο Αντόνιο, παρουσιάζει τη ζωή ενός ομοφυλόφιλου. Ο Αντόνιο αφήνοντας πίσω κάθε είδους κοινωνικής ντροπής περιγραφεί στιγμές της καθημερινότητας που μοιράζεται με τον σύντροφο του με τόσο τρυφερό, ανθρώπινο και ρεαλιστικό ταυτόχρονα τρόπο, που προξενεί την αναγνωστική συμπάθεια, ξυπνώντας την ανθρώπινη ενσυναίσθηση!

Είναι θαυμαστό το γεγονός πως ο συγγραφέας αν και ξεπέρασε κάποια όρια που θέτει μέχρι και σήμερα η κοινωνία μας, όρια απαρχαιωμένα, επιλέγει να ασχοληθεί με το θέμα της ομοφυλοφιλίας, θέμα που ακόμα αποτελεί "κόκκινη γράμμη" τα όρια της οποίας δύσκολα κάποιος θα περάσει παρότι ζούμε στο 2018, καταφέρνει να παρουσιάσει τη ζωή του ήρωα τόσο ισορροπημένα και ανεπιτήδευτα, και με τέτοια ειλικρίνεια που δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη να κατανοήσει βαθιά τον μυθιστορηματικό αυτό ήρωα!

Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, το μυθιστόρημα του Έκτορ Αμπάδ Φασιολίνσε «Ο ΧΑΜΕΝΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ» είναι ένα μυθιστόρημα που μας μιλά για το πως μεταμορφώνονται και διαφέρουν μεταξύ τους οι απόψεις, η σκέψη και γενικότερα η στάση ζωής ανθρώπων που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές κι ας εμφανίζουν κοινές οικογενειακές καταβολές!

Είναι ένα μυθιστόρημα που αξίζει να διαβαστεί από κάθε αναγνώστη, που αποζητά ένα μακρινό νοερό ταξίδι σε μέρη διαφορετικά από αυτά που έχει συνηθίσει ή έχει επισκεφθεί, μέρη όπου η ζωή κι ο χρόνος κινούνται με τον δικό τους ρυθμό, αλλά και ταυτόχρονα θέλει να απασχολήσει την σκέψη του με σύγχρονους προβληματισμούς, όπως οι θεματικές του Φασιολίνσε, που σίγουρα τον αφορούν!
Profile Image for Ana.
753 reviews173 followers
November 13, 2024
Dói dizê-lo, mas deve ser uma das desilusões do ano, tantas expectativas tinha em relação a esta obra!
Não é mau, mas não é brilhante nem inesquecível como Somos o esquecimento que seremos...

NOTA - 07/10
Profile Image for Subashini.
Author 6 books175 followers
March 11, 2018
Surprisingly, this book was a drag. It has three interwoven narratives; three siblings think about their farm, and through their impressions and memories, the history of Colombia. Some interesting points about land ownership, capitalism, and political violence are bogged down by the individual siblings' bland bourgeois nostalgia. Problematic "opinions" about abortion, adoption, and homophobia among African-Americans are simply left unchallenged.

The prose is polished, graceful, lyrical. But it was so well-mannered and tedious. It was the final chapter that had any emotional heft; it puts into context modernisation & what people—whole societies—have lost in terms of their connection to nature. But 300+ pages to get to something moving doesn't make sense. In between, it felt self-indulgent, tepid; characters looping around the same solipsistic concerns. The structure didn't work for me.

However, please take my review with a grain of salt as I predict this book will be widely praised for being a sprawling saga and a modern "literary classic" about Latin America. It is part of that subgenre of literary fiction that gets rave reviews, the subgenre I'll refer to as, "The Pain and Anguish of the Middle Class: We Just Want to be Left Alone with Our Money and Property because The World Out There is Distasteful and Icky and Taking a Political Stand is Unsophisticated". It has received good blurbs from literary heavyweights and good advance reviews in Kirkus and Publishers Weekly. I'm sure it'll find its readers.

Thank you to the publisher for an advance reading copy via NetGalley.
Profile Image for Alma.
751 reviews
November 3, 2020
“..."la ficción es casi siempre copia de la realidad, o es exageración de la misma, o disimulo de lo que si ha ocurrido".”

“El amor no es para siempre sino algo precario, incierto y casi con fecha de caducidad como el yogur o la mermelada”
Profile Image for Célia Loureiro.
Author 30 books960 followers
April 7, 2016
“Gosta-se de uma quinta como se gosta de um marido, de uma mulher, de um velho amor a que dedicámos muito tempo e quase todas as nossas energias. Aprendemos a gostar dela quando éramos crianças, por via de uma felicidade genuína, espontânea, à primeira vista, no sol da infância e nos dias azuis.”

“Oculta” (Quetzal, 2016) é o mais recente romance de Hector Abad Faciolince. A perspectiva deste colunista que vive em Bogotá é a de uma Colômbia desde o seu baptismo como Nueva Granada, colonizada de negros, espanhóis, missionários, judeus, mercenários e cafezeiros, até se tornar num país que começa a abrir-se ao progresso.
Ainda que a espinha do romance seja a história da família Ángel, o apeadeiro é La Oculta, a propriedade que a família detém há séculos. O livro delineia-se a partir do paralelo casa/passado. Três irmãos – Eva, Pilar e António (Toño) exprimem os seus pareceres a três vozes muito distintas.
Toño é apaixonado pelo passado, pelo que está empenhado em reconstruir os passos da família desde a sua chegada às encostas de Jericó. Homossexual, teve de deixar o meio fechado da Antioquia (que qualifica de tosco, homófobo, racista) para poder viver sem preconceitos em Nova Iorque.
Eva narra, sobretudo, as suas aventuras amorosas e um episódio que macula as lembranças felizes de La Oculta: aquele em que paramilitares e a máfia local se juntam para tentar expropriá-los da sua terra.
Pilar é a irmã um tanto tacanha, que nunca saiu da Colômbia, porém plenamente resolvida no amor. Vive um casamento de várias décadas e valeu-se do seu pragmatismo e zelo para cuidar da família, personificando assim a tradição e o imaginário do povo colombiano.
O ritmo do romance é bem compassado, porém são as personagens que ficam um pouco aquém, por até meio do romance parecerem decalques já encontrados um pouco por toda a literatura. Toño, efeminado desde pequeno por ter sido cuidado pela mãe e pelas duas irmãs, que abomina o trabalho braçal e cuida das mãos, e que não gosta de brincadeiras de rapazes e que é casado com um gay artista (e sensível).
Eva, mulher sem defeitos, linda, inteligente, várias vezes casada e outras tantas divorciada, amante de desportos e um tanto leviana.
E Pilar, a “matrona” que dedicou a vida aos interesses da família.
Algumas asserções podem gerar controvérsia, como a de que “as mulheres não querem saber do passado”, por serem práticas e viverem para as tarefas do dia-a-dia e para os desafios conforme estes se lhes apresentam, enquanto o homem parece um passo à frente na racionalidade e busca nas entrelinhas do seu passado um sentido para o seu presente.
A História do país vem assim desvendada por intermédio da história destes judeus convertidos. Os jogos políticos e o estabelecimento de hierarquias locais enriquecem em muito a narrativa, assim como a formação do poder local, sob a forma de máfias e de força militar corrupta. Sem dúvida, um autor a acompanhar.
O despertar para a intimidade dos três irmãos surge de modo delicado e explícito, o que consagra a destreza do autor para ilustrar episódios épicos e outros do foro pessoal com a mesma intensidade.
Um romance que prima pelo retrato meticuloso da Colômbia nos últimos séculos, e que é quase um ensaio romanceado sobre a formação de um país.



Profile Image for Susana.
1,016 reviews195 followers
July 28, 2015
La Oculta es la historia de una finca en Antioquia, plagada de alusiones tangenciales a las raíces, a la familia de Abad Faciolince. Contada por tres hermanos, cada uno con su propia voz, voz que se siente en el estilo narrativo y en los eventos que cada uno de ellos narra, para tejer una trama que promete ser compleja y se queda un tanto corta:

Antonio, el único varón y homosexual en una tierra de "machos verracos", más interesado en el pasado y la historia del pueblo, que en el presente, tanto así, que huye a Nueva York apenas puede, siempre con nostalgia de su tierra, de su finca, donde sabe que es querido, aunque nunca del todo aceptado. El más poético en su escritura.

Pilar, la mayor, la hermana que mantiene y rescata las tradiciones, la más representativa de su tierra, la responsable de preparar a los muertos de la familia, la mujer que se casa con el primer novio y sigue enamorada y feliz con él, cincuenta años después. Si hubiese que tuviese que buscar una palabra para definirla es transparente.

Eva, la moderna, volcada a la lectura, la cultura, con "una sed increíble de conocimiento" que la vida del pueblo le había cercenado y que se ve envuelta directamente en eventos de violencia, por los que fue muy conocida Colombia en una época. Hermana que, a diferencia de Pilar, se casa 3 veces, tuvo innumerables amantes, siempre a la búsqueda del ¿hombre perfecto? ¿del amor perfecto?


La Oculta es un libro triste, desesperanzado, y en ese sentido decepcionante; no es lo que espero cuando leo a Héctor Abad Faciolince, ¿dónde quedó su buen humor y optimismo?. ¿Así se siente? ¡Qué diferencia con su luminosa perspectiva en “El olvido que seremos”!

La escritura sigue siendo hermosa, poética, llena de giros que nos ponen a soñar, como:

“Leer una novela ya leída y subrayada por mi papá era como volver a conversar con él a través de la historia del libro; era como si lo estuviésemos leyendo y comentando juntos en la finca, como habíamos hecho muchas veces en la vida, de una hamaca a otra”


Pero a veces raya en lo cursi:

"... Con la mirada perdida en la oscuridad, sin ver nada, alejada del mundo, esas cosas que nos pasan cuando leemos un buen libro, y los propios pensamientos flotan, arrastrados por las ideas escondidas en la escritura, como dos nubes distintas que se juntan y se mezclan en el cielo. A veces, incluso, se ennegrecen y salta un relámpago, palpita un trueno en la frente, llueve, lloramos, se toca una cuerda honda que no sabíamos tener tensa dentro del pecho, en la mitad del cuerpo"


Con ligeros guiños, como este pasaje que supuestamente refleja la opinión del padre sobre los libros, que recuerda a Angosta cuando pone a otros a escribir su opinión sobre los autores colombianos:

"Así es como debería ser la literatura: repleta de acción, sin espacio para los clichés y las meditaciones sentimentales. Había oído muchos elogios de Joyce, Kafka, Proust, pero había resuelto no seguir ese sendero de la llamada escuela psicológica o de la del flujo de la conciencia. La literatura debía volver al estilo de la Biblia y de Homero: acción, suspenso, imágenes, y solo una pizca de juegos mentales"


En la medida que adelanta en la historia se vuelve más pesada, más negra, más pesimista:

"Ojalá esta calma nos dure hasta la muerte. Si hay otra tormenta, que les toque a mis hijos y no a mi, no, no es justo, yo ya no me merezco más tormentas" ¿qué madre le desea algo semejante a sus hijos?

"Es triste que yo hable tanto de mis antepasados, que busque tanto mis orígenes, sabiendo que no seré antepasado ni origen de nadie"

La diferencia entre el pensamiento de países civilizados y los nuestros: "Que también esa cosa antioqueña de vivir todos juntos, como si fueran cachorros toda la vida, era algo ridículo, como de cultura antigua, tribal, pero sin ningún asidero en el mundo civil contemporáneo, en el mundo urbano y disperso, globalizado, en el que los adultos se regaban por todos los rincones del globo y escogían sus relaciones por gusto, por afinidades, y no por esas antiguallas de la sangre o la tierra"

"Es increíble: lo que no lograron hacernos ni las guerras civiles, ni la guerrilla ni los paramilitares, lo consiguieron los negociantes"

"... la nueva forma en que les gustaba vivir a los jóvenes con plata, encerrados en pequeños guetos protegidos, en burbujas opulentas"

"Todo está muerto, en realidad, y somos nosotros lo único que falta por morir"

Profile Image for Alejo López Ortiz.
185 reviews55 followers
June 27, 2021
Creo que la novela, como el autor, es tibia. Esa brillante herramienta de contar con tres narradores sea quizá la perfecta excusa para mantener la tibieza de la obra. Tocar temas oscuros, ocultos y delicados se entrelaza en esa narración rápida en la que parece que Pilar, Eva y Toño, dicen tanto, sin comprometerse con lo dicho. Lo sentí, muy desde el inicio de la obra, como un artificio comercial de Abad Faciolince para entretener sin levantar más ampollas que las meramente necesarias, las que no le impidan salir de su zona de confort. Desde luego, el sitio en el que él ha habitado desde siempre.

Ahora bien; para mí, habitante del suroeste antioqueño, no deja de ser apasionada la visión histórica que Abad Faciolince logra en la obra. La colonización antioqueña, de la que son hijos los narradores, así como lo soy yo, trae una cantidad enorme de hábitos, costumbres, creencias y características incluso genéticas, que incluso la ciudad, la educación y el paso de los años no borra con toda certeza. Me gustó la voz del Toño histórico, que relata la llegada de sus ancestros a Jericó, una historia muy similar a la que hallaríamos todos en este territorio si volviéramos la vista atrás. No se si el histórico Toño logre tocar las fibras del lector. Pero para nosotros, los hijos de la colonización antioqueña, esa historia es casi un credo de nuestra raza.

En cuanto a la divergencia de lo paisa, un terreno en el que considero que Abad Faciolince peca, como lo dije en el primer párrafo en su tibieza, reconozco el ejercicio de contraste que logra ese trípode argumental que hacen Pilar, Eva y Antonio. No solo los parió la misma madre, sino que maman de la misma teta cultural y, sin embargo, logran ser visiones diferentes ancladas al mismo árbol. Me perdí muchas veces con lo que el autor quiso decir en el fondo. Pero esa nostalgia no me impidió ampliar, crear o afirmar, mis opiniones frente a muchos conceptos que el entramado de La Oculta (la finca) va creando en esa nueva generación de citadinos en los que nos convertimos los que vamos llegando a la ciudad. Al menos en eso, yo, al igual que los narradores, y quizá Abad Faciolince, no logro armar el rompecabezas de mi idea de lo que significa ser paisa, en esta tierra de arraigo por la tierra y vaga ilusión por la innovación.
Profile Image for Alejandra Garcia.
38 reviews1 follower
January 14, 2024
Es el segundo libro que leo de este autor, su prosa es adictiva, como si fueras a Jérico, Antioquia y te encontrarás en una finca y te sentaras a tomar tinto (café) con Antonio, Eva y Pilar, los tres hermanos protagonistas; te contarán su historia, la historia de su familia, la de muchas familias de Antioquia, la de Colombia, la de los obstáculos y felicidades que trae la vida. Plasma con hermosas palabras, como es la cultura Antioqueña en muchos sentidos.
Es un libro precioso!
Profile Image for Ana Carvalheira.
253 reviews68 followers
March 13, 2016
“Oculta”, o último romance publicado por Hector Abad Faciolince, pode ser comparado com “Somos o Esquecimento que Seremos” apenas na vontade do autor em narrar elementos biográficos, autobiográficos, ficcionados ou não e que nos remetem para uma vivência familiar ancestral acompanhando, simultaneamente, a história política e social da Colômbia.

Oculta, é a personagem principal e é sobre ela que toda a narrativa se encontra centrada; na realidade, La Oculta é uma quinta que pertence à família Angeles desde o século 18, situada numa zona da montanha no meio da cordilheira andina o que a torna praticamente invisível por quem a procurasse na paisagem a olho nu. Conhecemos a história da família e das vicissitudes políticas movimentadas por mais de três séculos, através do relato, na primeira pessoa, de outras três personagens, três irmãos: Pilar, Eva e António, os sobreviventes do clã que, no século 21, em vários flashbacks, nos dão conta da história remota do surgimento da aldeia de Jericó, das suas vivências, angústias, dos episódios de violência indescritível, cujos responsáveis são, discriminadamente, grupos de narcotraficantes ou militares ou políticos. E cada um deles tem a sua própria personalidade e creio que poderemos nos identificar, se não com algum deles individualmente, com algumas características psíquicas ou peculiares de cada um. Pilar, é o esteio da família: casada há mais de 30 anos com Alberto, seu primeiro e único amor, sempre feliz no enlace, é ela a quem La Oculta mais impressiona, não a querendo perder, mantendo a promessa que fizera a seu pai no leito de morte; Eva, a mais nova, casada três vezes, independente e autónoma, vítima de uma perseguição da qual sai fisicamente maltratada, tendo sobrevivido apenas porque sabia nadar, episódio que, porém, lhe alterou a vontade de manter a quinta; e António, homossexual, vivendo com o seu amante Jon em Nova York, cujo interesse pela propriedade manifesta-se de forma acentuada mas numa perspetiva histórica de tentar reconstruir a árvore genealógica da família e o contributo de cada um dos seus ascendestes no desenvolvimento da exploração e a sua manutenção no seio familiar.

É uma história que condensa várias emoções às quais é impossível ficarmos alheios. Mas, para mim, faltou-lhe a beleza, o encanto, a comoção, a forte sensibilidade narrativa que qualifico "Somos o Esquecimento que Seremos" para mim e até ao momento, a obra prima de Hector Abad Faciolince.
Profile Image for Abby Mieles.
23 reviews6 followers
August 26, 2018


Este es el segundo libro que leo de Héctor Abad Faciolince, el primero fue “El olvido que seremos”, el cual me hizo enamorarme de él. Esa manera de escribir tan profunda, tan nostálgica y tan romántica (con respecto al amor a la patria), me impulsó a leer otra de sus obras.

La Oculta, es un libro que desarrolla un tema primordial y es, el amor sin límites hacia nuestra tierra, aquella fundada por nuestros ancestros y que nos definen.

Muchas veces ansiamos irnos lejos, vivir en otro país porque sentimos que no pertenecemos al lugar donde nacimos y crecimos, o simplemente porque consideramos que otra ciudad u otro país, es mejor que el nuestro. Y es cuando nos marchamos de verdad, nos alejamos de nuestra tierra, nuestras raíces, nuestras costumbres, nuestras tradiciones, nuestra gente, que empezamos a extrañarlos, y añorar un pronto regreso.

Puede que en x o y región el sentimentalismo sea mayor, pero en todos existe un amor por la patria; y en eso nos damos cuenta que no es la estructura de un pueblo, de una ciudad, sino aquellas costumbres, tradiciones y esa gente, la cual hace que un lugar sea especial.

Leer La Oculta me ha enseñado a valorar mi tierra, mi pueblo, mi gente, cada circunstancia y momento vivido, han influenciado muchísimo en mí, y es lo que me ha convertido en lo que soy ahora. No puedo decir que jamás desearé cambiar de ambiente, irme a vivir a otra ciudad, a otro país y hasta otro continente, pero de lo que sí estoy segura es que jamás olvidaré de dónde vengo y nunca dejaré de añorar volver a casa.
Profile Image for Julián González.
156 reviews19 followers
January 23, 2016
Siento que a esta historia le falta corazón, ese algo que haga que uno conecte con el libro.
Profile Image for Gavin Armour.
612 reviews127 followers
November 10, 2020
LA OCULTA – so der Name der titelgebenden Finca in Héctor Abads Roman von 2014 (Deutsch 2016) – ist ein Ort im Verborgenen, wie es der Begriff schon andeutet. Verborgen, aber natürlich schwingt auch das „Okkulte“ mit, also etwas Magisches. Und genau das ist dieser Ort – im positiven wie im negativen Sinne – für die, die ihn seit Generationen bewohnen.

Dreistimmig erzählt Abad von der historischen wie persönlichen Geschichte der Familie Ángel, in deren Besitz sich die Finca und das sie umgebende Land befindet. Da ist einmal Antonio, der in New York lebt und dort eine freiere Gesellschaft findet, als im katholischen Kolumbien, aus dem er stammt. Er ist homosexuell, in einer engen Beziehung zu Jon, er ist ein Geiger in einem großen Orchester und trotz seiner Distanz zur Heimat fast obsessiv mit der Geschichte La Ocultas beschäftigt. Dann gibt es Pilar, die ältere Schwester, das älteste von drei Geschwistern, die seit Jahren mit ihrem Mann Alberto auf La Oculta lebt und am stärksten mit dem Haus und dem Land verbunden ist. Und schließlich Eva, die ein gespaltenes Verhältnis zu der Finca hat, da sie dort einst fast Opfer eines Anschlags der Paramilitärs geworden wäre.

Abwechselnd und in individuell erkennbaren Stimmen, lässt Abad die drei Geschwister nun berichten.

Antonio erzählt die Generationen zurückreichende Historie der Provinz Antioquia, in der La Oculta liegt. Wie Siedler einst hierher aufbrachen und in einer Art sozialistisch-reformistischen Kommune eine freie Gemeinde aufzubauen trachteten, in der es keine Sklaven, keine Leibeigenen und keine Unterdrückung der Indios gibt; in der das Land zwar nicht gleich, jedoch nach Leistung und Talent, nicht nach Geburtsrecht oder Stand verteilt wird; wo der EInfluß der Kirche zwar nicht vollends zurückgedrängt, jedoch stark eingehegt wird. Er erzählt, wie es der Siedlung erging, wie sich das Land im Laufe von ca. 160 Jahren durch die Erbschaftsfälle zwischen den Generationen immer weiter aufteilte und wie die Familie Ángel eben im Besitz der Finca und der Hektar darum herum blieb.

Pilar hat einen weitaus persönlicheren Zugang zum Thema. Sie erzählt von den innerfamiliären Verwerfungen und auch der Härte, die in der Familie herrschte. Wie ihr Vater einst darum bat, das Land niemals zu verkaufen, unter keinen Umständen, nicht einmal, als Pilars Sohn von Guerilleros entführt und für Monate verschleppt wird und sie und ihr Mann alles versuchen, um das Lösegeld zusammen zu bekommen. Sie berichtet von dem Riss, der zwischen ihr – der mit Abstand konservativsten Vertreterin ihrer Generation – und ihren Geschwistern verläuft, wie sie aber immer bemüht ist und war, die Familie irgendwie zusammenzuhalten. Auch nach dem Tod der Mutter – der Vater ist da schon lang verstorben – die Traditionen und Rituale erfüllen will, die das Leben auf La Oculta bestimmen. Eva und auch Pilar leben eigentlich in Medellin, sie haben Ausbildungen und Studiengänge absolviert, daß Pilar einst zurück auf das Land gezogen ist, das die Familie die vergangene Dekaden eher als Urlaubs- und Rückzugsort betrachtet hat, liegt eher an ihren Schulden und dem Wunsch, ein einfaches Leben zu führen als daran, daß sie die Stadt meidet.

Eva schließlich ist die Ausbrecherin. Sie hat sich den Traditionen der Familie entzogen, führt ein aufregendes Liebesleben, war dreimal verheiratet und ist doch nie wirklich glücklich. Sie hat ihre Vorlieben in der Kultur, in der Literatur und dem Theater, ist aber – auch aufgrund innerfamiliärer Notwendigkeiten – in Medellin hängengeblieben und hat dort die Buchhaltung in der mütterlichen Bäckerei besorgt. Sie schließlich wird es im Verlauf des Romans sein, deren Bedürfnisse immer kleiner, immer nichtiger werden, die sich immer mehr nur und ausschließlich auf sich zurückzeiht, keinen Besitz mehr will und damit den ursprünglichen Siedlern in Antioquia und deren Idealen näher kommt, als ihre Geschwister. Und damit auch einen Kreis schließt.

In den drei sich ergänzenden, manchmal auch widersprechenden Stimmen schwingt aber mehr mit als die Geschichte einer Familie. Es ist die Geschichte eines Landes, das an der Schwelle zwischen Gestern und Morgen in die Moderne einen Weg sucht. Die Familien zerbrechen, es treibt sie auseinander und der Zusammenhalt ist nicht mehr der, den es einst gab. War schon der Aufbruch in die Gegend um Jericó einer in die Moderne, so blieben die Siedler doch konservativen, religiös geprägten Ritualen und Traditionen verhaftet. Antonio berichtet, daß seine Familie ursprünglich von Sephardim abstammt, also spanischen Juden, die einst vor den antisemitischen Dekreten der spanischen Könige ins Ausland flohen. Viele konvertierten auch. So war es auch in der Familie Ángel. Doch gerade Pilar schlägt dieses Erbe aus, sie ist katholisch, wenn auch gemäßigt, und legt wenig Wert auf die Geschichten ihres Bruders.

Ohne dies zu kritisieren oder darüber zu urteilen, erzählt Abad also auch von den gesellschaftlichen Fesseln der Religion, die aber zusehends abgestreift werden. Das führt zu Freiheiten – man bedenke die mehrfachen Scheidungen und Neu-Ehen Evas – doch der Umgang mit dieser Freiheit ist nicht leicht und führt eben auch zu Einsamkeit und Verlust. Dabei muß man allerdings bedenken, daß hier von einer im europäischen Sinne bürgerlichen Familie erzählt wird, die sich eines gewissen Wohlstands erfreut. Eines Wohlstands, über den zumindest Pilar auch reflektiert – auch, wenn sie stets bemüht ist, ihn zu verteidigen, zumindest zu rechtfertigen.

Im Zentrum des Buchs steht jedoch der Traum von jener Utopie, die wir Kindheit nennen, die uns unweigerlich entfleucht, der wir unweigerlich entwachsen. La Oculta war ein Traum-Ort, ein Refugium, an dem die Familie Ángel zusammenkommen konnte, an dem alle gleich waren und jeder sich auf seine Weise ausleben konnte. Man ritt, man schwamm im See, man verträumte die Nachmittage, las oder malte. Es wurde viel und gut gegessen. Und doch verliert der Ort seine Magie. Bzw. entpuppte er sich zumindest für Eva, die über Dutzende Seiten von ihrer nächtlichen Flucht vor den „Musicos“, einer Guerilla-Bande, berichtet, auch als ein Albtraum-Ort, als eine Ausgeburt finsterer Magie, wenn man so will. Sie hat nach diesem Erlebnis, das eindringlich geschildert wird, ein zunehmend gebrochenes Verhältnis zu La Oculta.

Und auch auf einer rein wirtschaftlichen, also ausgesprochen weltlich-realistischen Ebene, geht die Magie nach und nach verloren. Immer mehr Land musste verkauft werden, immer näher rücken die städtische Lebensweise und das (post)moderne Leben. So bringt die Befriedung des Landes – nachdem die Farc und andere Terrororganisationen ihren Frieden mit dem kolumbianischen Staat gemacht hatten, die paramilitärischen Kommandos nicht mehr ihre Schreckensherrschaft ausübten und die Drogenkartelle ihre Kriege gegen das In- und Ausland schließlich aufgegeben hatten – eben nicht nur Frieden und mehr Wohlstand nach Kolumbien, sondern sorgt eben auch für weitere Veränderungen. Immer schwingt dieser unlösbare Konflikt, dieses Dilemma, zwischen einer traditionellen Gesellschaft, die eben ihre ganz eigenen Korsette, Sitten und Riten aufrecht zu erhalten versucht, und der (Post)Moderne mit, in der vieles einfacher, weil freier und gleicher wird, die aber auch vieles einebnet und über Bedürfnisse und Eigenheiten und viele Differenzen hinweggeht.

So kommt es, wie es kommen muß: Irgendwann will die eine ihren Anteil verkaufen, der andere kann sich den Unterhalt der Finca nicht mehr leisten und so wird das verbliebene Land verkauft, nur das Haus mit einem kleinen Grundstück bleibt erhalten. Der Wald wird gerodet, der See trockengelegt, die Kaffeesträucher werden ausgerissen und weggeschmissen, die Pferde müssen ebenfalls verkauft werden, weil ihre Koppeln ebenfalls Zugangswegen und den Pools der neu entstehenden Villen weichen müssen. Was bleibt, ist die Erinnerung an einen magischen Ort, das Land der Kindheit, an Feste und auch Trauer, an etwas Gemeinsames, das vielleicht unmerklich gewichen ist. Und wofür La Oculta also ebenso als Symbol steht, wie für die Tage des Glücks.

Abad gelingt da ein kleines Meisterstück. Wie er die Geschichte des Landes mit der der Familie Ángel verwebt und daran die Modernisierung Südamerikas generell thematisiert, zeugt von großem literarischem Können. Natürlich vernimmt man in Antonios Chronologie immer auch ein fernes Echo von Marquez´ HUNDERT JAHRE EINSAMKEIT, jenem Großroman aus Kolumbien, der einst weltweit für Furore sorgte. Doch anders, als es der Titel vielleicht vermuten ließe, bleibt Abad ganz diesseitig. Sein Roman ist weit entfernt vom „magischen Realismus“, der die südamerikanische Literatur so lange bestimmt hat. Viel mehr bedient Abad sich eines fast gnadenlosen Realismus, indem er seine Erzähler – und damit sich selbst – jeglicher Urteile enthalten lässt. Deskriptiv ist dieser Text, scheinbar einfach in seiner klar strukturierten Sprache. Aber sie hat Fallen, Untiefen, Momente, in denen man ein Mehr spürt. Die leise Melancholie aber, die den Leser aus den Zeilen und zwischen den Seiten anweht, ist der Geschichte selbst geschuldet. Die Erzählenden hingegen sind nüchterne Menschen, die die Notwendigkeiten und Bedürfnisse hinter ihren Entscheidungen sachlich erklären können.

So bleibt nur ein kleiner Hauch von Kritik. Denn Abads Erzählung ist nicht wirklich spannend. Man folgt diesen verschiedenen Stimmen, wechselt damit immer wieder, manchmal etwas unvermittelt, zwischen der großen, fast epischen Erzählung, die Antonio bietet, und den kleinen familiären Ereignissen und Begebenheiten, die sich dann auch wieder nicht so sehr von anderen Familiengeschichten unterscheiden, die man in den vergangenen Jahren aus allen Teilen der Welt gelesen und gehört hat.

Doch warum kritteln? Héctor Abad, der gemeinhin schon zu den Großen der zeitgenössischen Literatur Südamerikas gezählt wird, ist da ein großartiger Roman gelungen, der ein weites Feld absteckt und auf diesem Feld lauter kleine Areale. Und auf jedem dieser Areale gibt es wieder kleine Bereiche zu entdecken. Trotz vielleicht mangelnder Spannung, packt das und entwickelt einen Sog, in den der Leser sich gern hineinziehen lässt.
Profile Image for Alejandro Sierra.
120 reviews14 followers
December 22, 2020
En está historia convergen tres miradas: Histórica, convencional y otra más liberal. Una familia y su relación con la tierra. Tiene un final que me dejó con un gran sin sabor; no por el desarrollo sino más bien por la verdad que en ella guarda. Héctor Abad Faciolince tiene una forma de narrar que nos atrapa de manera inmediata.
Profile Image for Adriana Villegas Botero.
Author 11 books136 followers
December 31, 2014
La Oculta es una finca en las montañas de Jericó. Tiene café, caballos, vacas, tecas y un lago oscuro en el que sus protagonistas nadan o descansan la mirada. La Oculta es un lugar paradisíaco aunque haya sido escenario de violencia y muerte: muerte natural, muerte política y muerte por razones del azar.

La finca une a la familia de generación en generación. Desde los antepasados de origen judío que colonizaron la región y se hicieron a esta tierra, hasta las nuevas camadas que se reúnen allí para pasar la Navidad.

La Oculta, el libro, es el monólogo de Antonio, Eva y Pilar, tres hermanos muy distintos que cuentan sus vidas, la historia de su familia, de la finca y del país, a partir de sus tres posiciones muy particulares: Pilar, la hija mayor, vive en la finca, la ama y no desearía venderla jamás. Eva odia la finca desde que unos paracos intentaron matarla allá y huyó nadando por el lago oscurecido por la noche. Antonio vive en Nueva York con su novio y tiene una foto de la finca como protector de pantalla en su computador. La Oculta es su patria.

En esta nueva novela de Héctor Abad reaparecen algunos temas presentes en El olvido que seremos: la familia, la unión familiar y esa obsesión tan paisa de vivir todos juntos y reunirse a menudo; la música y el violín, que tocaba la hermana muerta en El olvido que seremos y que acá interpreta Antonio el hermano ausente; el lenguaje antioqueño que sirve para nombrar, para hacer visibles, elementos de la cultura que van desde los fríjoles y la mazamorra, hasta el colerín calambroso.

También acá, al igual que en El olvido que seremos, reaparece esa hipótesis según la cual la suerte juega un papel fundamental en la vida de la gente. El esfuerzo, la educación, la herencia y el talento trazan destinos, pero la suerte los trastoca de manera súbita.

En El olvido que seremos aparecía Alvaro Uribe como pretendiente de una hermana. Ella lo rechazó y él bautizó a una yegua con el nombre de la mujer esquiva "para poder montarla". En La Oculta aparecen los Uribe como mafiosos que negocian caballos, y más adelante, sin nombrarlo, aparece un ex presidentico malvado, ex novio de una hermana... un tipo mandón, mal amante y eyaculador precoz, con antepasados en Salgar, Antioquia, y con malquerencia por la gente a la que no le gusta madrugar. Ver más: http://secretodelectura.blogspot.com/...

Profile Image for Elisa Carranza.
23 reviews1 follower
May 9, 2025
At its surface, a bittersweet and loving story about three siblings and family. Underneath, deep-hitting commentary on violent Latin American history and the effects of capitalism. All of it was wonderful but the last 50 pages were incredible.
Profile Image for Anddy Books.
170 reviews8 followers
June 14, 2023
La maldición de la oculta
Esta obra fue publicada en el año 2014, en general es un libro dónde los tres personajes principales (Antonio, Pilar y Eva) giran alrededor de La oculta, una finca que ha sido heredada de generación en generación y que les ha traído muchas dificultades y alegrías.
Me gustaría dirigir esta reseña hacia los personajes, los disfruté mucho y creo que sin temor a equivocarme son lo mejor de este libro, desde Antonio que es quién se encarga de buscar los datos históricos (de dónde viene su familia y por ende la finca) hasta Pilar que se encargó de cuidar a La oculta por muchísimos años y Eva que es un personaje intenso con una vida muy vanguardista para sus tiempos.
Entonces, que me gustó además de los personajes: La pluma de Faciolince, es cruda y al mismo tiempo guarda poesía en sus líneas; tiene representación LGBTQ+ de una forma sutil, la historia no gira sobre eso y es lo mejor; la investigación profunda de Antonio sobre La oculta y sus orígenes (todo muy detallado y claro); como se trata la violencia aquí, las injusticias, las problemáticas sociales que han existido en Colombia hace muchos años y que aún al día de hoy se sigue viviendo en una burbuja de “mejoras” que ya la nueva generación no le cree al gobierno (no por pesimistas ni nada de eso, sino porque sabemos que las cosas no se van a solucionar tan fácilmente y menos con promesas vacías y repetidas).
Este libro fue un gran aliado para mí, pensé que después de El olvido que seremos el autor no me podría sorprender, FALSO quedé matada con esta novela, se las recomiendo si quieren conocer la realidad de su País y les invito a descubrir qué sucede con La oculta.
Profile Image for Tatiana Nicholls.
114 reviews2 followers
May 17, 2015
A story written from the view of three siblings. Show how the south of Antioquia was colonized, and the reasons of the richness of today. A nice way to understand the "paisa" culture, understand the importance of land for them and by changing the person who talks you can see the same place from a different perspective. it is actually a historic novel, narrated from a very colloquial voice. Three monologues- Eva: the women of today, that talks from a voice of freedom. Pilar, you can see the colombian traditional women, and Alfonso or Toño: that from his voice of difference, homosexuality and exile miss his land.

With some moments where you feel that story is slow and a little repetitive, you will understand in an easy way to understand the protagonist: La Oculta: the land.
Profile Image for Melissa Restrepo.
32 reviews
April 2, 2018
Definitivamente es un libro maravilloso, admiro esa capacidad de Faciolince de hacer una introspección profunda de 3 voces, personajes diferentes e hilar una historia en conjunto.

No se convierte en mi favorito de este autor, creo que fragmentos de amor furtivo nunca será destronado de mi corazón, pero este es un buen relato para leer, aunque un poco pesado también es una viva imagen de las situaciones que nos han tocado a muchos en Antioquía y Colombia de tener que dejar el lugar querido. Posiblemente es una de la más hermosa oda a la nostalgia por la tierra y el campo.
Profile Image for Diana Lopez.
15 reviews4 followers
January 24, 2015
I'm a great fan of Hector Abad. I love how he describes the situations and characters in his books. La Oculta is a really nice book, I was completely absorbed by it and read it quite fast. However, I was so dissapointed with the end, I was expecting something different or at least more time on why they took that decision regarding La Oculta. I guess he wanted to show that you take a lot of time to build things but sometimes with just a blinking everything fades out.
Profile Image for Carolina.
44 reviews
December 18, 2021
La Oculta es, por demás, una historia sensible y maravillosa que me resultó familiar. Porque en Colombia, cuando cuentan las barbaries que deja a su paso la violencia o hablan sobre la añoranza por un pedazo de tierra, siempre resulta ser una historia familiar.

Conecté con sus personajes, incluso cuando sus pensamientos y los míos no coincidían. Debo decir que me enamoré de una parte de cada uno, sufrí, lloré y reí con todos; eso me hizo amar este libro.
Profile Image for John  Palacio.
79 reviews1 follower
September 27, 2021
Sentí una triste conexión, como una mirada al pasado o al futuro, todavía no sé. Porque yo creo que no es solo de antioqueños ese deseo profundo de poseer un pedazo de tierra y defenderlo hasta las últimas, puede que hasta sea un deseo irracional, primitivo, tampoco sé todavía.

Este libro es como una nostalgia por adelantado. Es más, quizás lo vuelva a leer en unos 20 o 30 años.
Profile Image for Juliana Cáceres..
11 reviews1 follower
July 19, 2015
"Una vez, estando allá con él sentados en la misma hamaca, mirando juntos el lago y las montañas, me di cuenta de que ese sitio, esa tarde, con esa luz, en ese momento y en esa compañía, sí era el lugar más hermoso del mundo".

¡Como siempre, es un placer leer a Abad!
Profile Image for dianapiescha.
36 reviews2 followers
July 28, 2024
Héctor Abad Faciolince me ha vuelto a maravillar con su extraordinario manejo del lenguaje. Las descripciones de los paisajes antioqueños y las historias mágicas de la familia Ángel son simplemente fascinantes. "La Oculta" es un libro auténtico, impactante y sumamente disfrutable.
Profile Image for Juan Arias.
21 reviews
February 8, 2015
Esperaba mas de faciolince. Como el mismo lo dijo: tenía que salir con algo y rápido
Profile Image for Gabriel Llagostera.
418 reviews46 followers
July 10, 2021
3.5

La novela recorre, a través de la mirada de 3 hermanos de edades y personalidades muy diferentes, la historia de La Oculta, una finca campestre colombiana. Lo mejor está en la pintura que se hace de una zona subdesarrollada y atravesada por el dolor de la guerrilla y los paramilitares.

La historia tiene su interés y está muy bien escrita, pero no es mi tipo de novela: demasiado contemplativa para mi gusto. Además no la favoreció en mi consideración el venir después del librazo que fue "Contigo en la distancia" que tiene una estructura parecida (aunque con más acción).
Displaying 1 - 30 of 289 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.