What do you think?
Rate this book
Nếp Cũ: Tìm Hiểu Phong Tục Việt Nam Qua Nếp Cũ Gia Đình Và Lễ Tết - Hội - Hè
Sách thuộc bộ Nếp Cũ của nhà văn Toan Ánh, phần 1 giúp bạn đọc tìm hiểu phong tục Việt Nam qua những tục lệ trong gia đình như sinh con, nuôi nấng dạy dỗ con, việc gầy dựng tương lai cho con cái. Phần 2 làm đậm bản sắc Việt Nam qua các dịp lễ, tết, hội hè … với nhiều thông tin rất chi tiết và thú vị.
“Khi đạo đức có dấu hiệu đi xuống, chúng ta nên quay về với những giá trị truyền thống, những chuẩn mực về đạo đức và nét đẹp thuần phong mỹ tục của dân tộc Việt…
Gia đình là nền tảng của xã hội, có gia đình mới có xã hội, nhất là gia đình Việt Nam lại càng là một nền tảng vững chắc của xã hội Việt Nam… Khảo xét về phong tục Việt Nam, phải bắt đầu từ gia đình Việt Nam với những tục lệ đã chi phối gia đình: sinh, tử, giá thú, để dần dần đi tới phong tục về xã hội.” ( TOAN ÁNH)
“Khi đạo đức có dấu hiệu đi xuống, chúng ta nên quay về với những giá trị truyền thống, những chuẩn mực về đạo đức và nét đẹp thuần phong mỹ tục của dân tộc Việt…
Gia đình là nền tảng của xã hội, có gia đình mới có xã hội, nhất là gia đình Việt Nam lại càng là một nền tảng vững chắc của xã hội Việt Nam… Khảo xét về phong tục Việt Nam, phải bắt đầu từ gia đình Việt Nam với những tục lệ đã chi phối gia đình: sinh, tử, giá thú, để dần dần đi tới phong tục về xã hội.” ( TOAN ÁNH)
246 pages, Paperback
Published January 1, 2012
15 people want to read
About the author
Toan Ánh
25 books6 followersToan Ánh tên thật là Nguyễn Văn Toán (1916 - 14 tháng 5 năm 2009), là nhà văn, nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam.
Sinh thời, ông gắn bó mật thiết với đề tài văn hóa truyền thống của Việt Nam từ nông thôn đến thành thị, từ Bắc vào Nam và để lại cho đời khoảng 124 tác phẩm có giá trị học thuật, như:
* Nếp cũ (11 cuốn)
* Việt Nam chí lược (5 cuốn gồm: Người Việt Đất Việt, Miền Bắc khai nguyên, Miền Trung kiên dũng, Miền Nam phú cường, và Cao nguyên miền Thượng)
* Phong lưu đồng ruộng (1958), biên khảo
* Bó hoa Bắc Việt (1958), biên khảo
* Ký vãng (1958)
* Nếp xưa (1962)
* Tiết tháo một thời (1957), tiểu thuyết
* Người đẹp thời chiến cuộc tiểu thuyết lịch sử
* Thanh gươm Bắc Việt, tiểu thuyết lịch sử
* Trong lũy tre xanh, (1957) tập truyện ngắn
* Tinh thần trọng nghĩa Đông Phương
* Phong tục Việt Nam, biên khảo
* Tín ngưỡng Việt Nam, biên khảo
* Hội hè đình đám biên khảo
* Cầm ca
* Hương nước hồn quê (1999)
Sinh thời, ông gắn bó mật thiết với đề tài văn hóa truyền thống của Việt Nam từ nông thôn đến thành thị, từ Bắc vào Nam và để lại cho đời khoảng 124 tác phẩm có giá trị học thuật, như:
* Nếp cũ (11 cuốn)
* Việt Nam chí lược (5 cuốn gồm: Người Việt Đất Việt, Miền Bắc khai nguyên, Miền Trung kiên dũng, Miền Nam phú cường, và Cao nguyên miền Thượng)
* Phong lưu đồng ruộng (1958), biên khảo
* Bó hoa Bắc Việt (1958), biên khảo
* Ký vãng (1958)
* Nếp xưa (1962)
* Tiết tháo một thời (1957), tiểu thuyết
* Người đẹp thời chiến cuộc tiểu thuyết lịch sử
* Thanh gươm Bắc Việt, tiểu thuyết lịch sử
* Trong lũy tre xanh, (1957) tập truyện ngắn
* Tinh thần trọng nghĩa Đông Phương
* Phong tục Việt Nam, biên khảo
* Tín ngưỡng Việt Nam, biên khảo
* Hội hè đình đám biên khảo
* Cầm ca
* Hương nước hồn quê (1999)
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 3 of 3 reviews
February 9, 2019
Đọc để biết viết sớ cúng giao thừa =))
February 13, 2025
2.5/5
***
“Cây có gốc mới nở nhành sinh ngọn
Nước có nguồn mới bể rộng sông sâu
Người ta nguồn gốc từ đâu?
Có tổ tiên trước rồi sau có mình”
Đầu năm đọc một cuốn sách về phong tục tập quán truyền thống của dân tộc, mở mang được bao điều.
Điều đầu tiên là chữ Lễ, thứ có lẽ là quan trọng nhất trong phong tục ngày xưa. Ngày nay với tinh giản hóa, như sự chúc Tết giờ chỉ toàn xã giao, hình thức, hay một dịp để khoe của, đã làm mất đi gần hết cái ý nghĩa cốt lõi của phong tục tập quán xưa:
---
“Dân ta thờ phụng tổ tiên. Người ta thờ phụng tổ tiên nhà mình, lại tôn trọng cả tổ tiên người khác. Nhân ngày Tết, người ta đến nhà nhau, trước là để lễ Tết, sau là để chúc tụng lẫn nhau.
Việc lễ Tết các cụ là một việc rất hệ trọng. Ngày Tết, các cụ đi lễ hết các nhà họ xa họ gần trong làng, và khắp hết các nhà lân bang hàng xóm. Các cụ đi không hết, các cụ cắt con cháu đi thay.
Đi lễ Tết không như ngày nay đi chúc Tết ở thành thị. Ở thành thị, bây giờ người ta đến chúc Tết nhau vì xã giao, còn xưa kia, mục đích chính của việc đi chúc Tết là lễ Tết trước rồi mới chúc Tết sau”
---
Đồng thời, mình cũng thực sự tâm đắc với cái tục lệ cũ, đó là chỉ đặt tên chính thức cho con khi nó đủ tuổi suy nghĩ, và vui vẻ chấp nhận cái tên ấy. Càng sống, chẳng hiểu sao mình càng thấy sự quan trọng của cái tên, và việc cha mẹ tự ý đặt mà không có sự đồng thuận của chính người con là một điều mình vẫn cứ lăn tăn.
---
“Khi ông Nhiệm lên sáu tuổi, ông Ngô Thì Sĩ mới hỏi ý ông muốn lấy tên gì. Ông Nhiệm đã thưa:
- Thưa cha, con xin phép cha cho con ghép vào tên húy của cha (chữ Sĩ), một chấm phảy để làm tên con; chữ Nhiệm. Nhiệm là gánh vác, ý cậu bé muốn mai sau gánh vác một phần trách nhiệm của nước nhà.”
---
Và cuối cùng, đó là cái quyền lực được khắt khe, được đe nẹt của thầy đồ. Đúng, mình thừa nhận là cái gì cũng có mặt xấu mặt tốt, và cũng có giáo viên lạm dụng bạo lực thật. Nhưng việc cha mẹ bảo vệ con cái một cái quá lên như bây giờ, nó khiến mình cảm thấy đạo đức học đường chỉ xấu đi chứ không tốt đẹp gì lên cả… Có lẽ vì, người thầy có tâm, có học thức thật sự, mình tin sẽ rất ít dùng roi vọt, mà chỉ để đấy để đe, để dọa là chính mà thôi. Chỉ có những tội lỗi cực nặng như ăn cắp vặt, hay đánh bạn, thì lúc đó thầy mới bắt buộc phải dùng đến nó.
---
“Để giữ cho đứa trẻ khỏi hư thân lười biếng, luôn luôn ông đồ có ngọn roi mây ở lớp học.
Thứ nhất hay chữ, thứ nhì dữ đòn! Ông đồ khỏe đánh học trò cũng là một ông đồ giỏi.
Đứa trẻ trước ngọn roi mây cũng phải ngoan ngoãn chăm chỉ.
…
Ta lại nói nghiêm sư tác thành, ông thầy nghiêm làm cho ta nên người. Vị tôn sư phải đức nghiêm làm đầu, và có nghiêm mới có uy tín đối với học trò.”
---
***
Tuy nhiên, ngoài những điều thú vị ấy thì thú thực sách hơi rườm rà, và có quá nhiều thứ khá thừa. Nếu cô đọng lại nhiều hơn, và có thể giới thiệu thêm những biến thể, những sự đa dạng của các phong tục ở nhiều nơi khác nhau có lẽ sẽ hay hơn.
***
“Cây có gốc mới nở nhành sinh ngọn
Nước có nguồn mới bể rộng sông sâu
Người ta nguồn gốc từ đâu?
Có tổ tiên trước rồi sau có mình”
Đầu năm đọc một cuốn sách về phong tục tập quán truyền thống của dân tộc, mở mang được bao điều.
Điều đầu tiên là chữ Lễ, thứ có lẽ là quan trọng nhất trong phong tục ngày xưa. Ngày nay với tinh giản hóa, như sự chúc Tết giờ chỉ toàn xã giao, hình thức, hay một dịp để khoe của, đã làm mất đi gần hết cái ý nghĩa cốt lõi của phong tục tập quán xưa:
---
“Dân ta thờ phụng tổ tiên. Người ta thờ phụng tổ tiên nhà mình, lại tôn trọng cả tổ tiên người khác. Nhân ngày Tết, người ta đến nhà nhau, trước là để lễ Tết, sau là để chúc tụng lẫn nhau.
Việc lễ Tết các cụ là một việc rất hệ trọng. Ngày Tết, các cụ đi lễ hết các nhà họ xa họ gần trong làng, và khắp hết các nhà lân bang hàng xóm. Các cụ đi không hết, các cụ cắt con cháu đi thay.
Đi lễ Tết không như ngày nay đi chúc Tết ở thành thị. Ở thành thị, bây giờ người ta đến chúc Tết nhau vì xã giao, còn xưa kia, mục đích chính của việc đi chúc Tết là lễ Tết trước rồi mới chúc Tết sau”
---
Đồng thời, mình cũng thực sự tâm đắc với cái tục lệ cũ, đó là chỉ đặt tên chính thức cho con khi nó đủ tuổi suy nghĩ, và vui vẻ chấp nhận cái tên ấy. Càng sống, chẳng hiểu sao mình càng thấy sự quan trọng của cái tên, và việc cha mẹ tự ý đặt mà không có sự đồng thuận của chính người con là một điều mình vẫn cứ lăn tăn.
---
“Khi ông Nhiệm lên sáu tuổi, ông Ngô Thì Sĩ mới hỏi ý ông muốn lấy tên gì. Ông Nhiệm đã thưa:
- Thưa cha, con xin phép cha cho con ghép vào tên húy của cha (chữ Sĩ), một chấm phảy để làm tên con; chữ Nhiệm. Nhiệm là gánh vác, ý cậu bé muốn mai sau gánh vác một phần trách nhiệm của nước nhà.”
---
Và cuối cùng, đó là cái quyền lực được khắt khe, được đe nẹt của thầy đồ. Đúng, mình thừa nhận là cái gì cũng có mặt xấu mặt tốt, và cũng có giáo viên lạm dụng bạo lực thật. Nhưng việc cha mẹ bảo vệ con cái một cái quá lên như bây giờ, nó khiến mình cảm thấy đạo đức học đường chỉ xấu đi chứ không tốt đẹp gì lên cả… Có lẽ vì, người thầy có tâm, có học thức thật sự, mình tin sẽ rất ít dùng roi vọt, mà chỉ để đấy để đe, để dọa là chính mà thôi. Chỉ có những tội lỗi cực nặng như ăn cắp vặt, hay đánh bạn, thì lúc đó thầy mới bắt buộc phải dùng đến nó.
---
“Để giữ cho đứa trẻ khỏi hư thân lười biếng, luôn luôn ông đồ có ngọn roi mây ở lớp học.
Thứ nhất hay chữ, thứ nhì dữ đòn! Ông đồ khỏe đánh học trò cũng là một ông đồ giỏi.
Đứa trẻ trước ngọn roi mây cũng phải ngoan ngoãn chăm chỉ.
…
Ta lại nói nghiêm sư tác thành, ông thầy nghiêm làm cho ta nên người. Vị tôn sư phải đức nghiêm làm đầu, và có nghiêm mới có uy tín đối với học trò.”
---
***
Tuy nhiên, ngoài những điều thú vị ấy thì thú thực sách hơi rườm rà, và có quá nhiều thứ khá thừa. Nếu cô đọng lại nhiều hơn, và có thể giới thiệu thêm những biến thể, những sự đa dạng của các phong tục ở nhiều nơi khác nhau có lẽ sẽ hay hơn.
November 6, 2023
Cụ Toan Ánh đi từ Đời sống bản thân, như ăn uống, từ gạo, nấu cơm, ăn cơm, xôi đến các thứ bánh trái, bánh đúc, cháo, bánh chưng, bánh giày, nước mắm, chao; qua những thức ăn phụ: thực vật, hoa màu phụ, rau, gia súc, dã thú, khoáng vật (muối). Rồi đến bữa ăn và cách nấu ăn, qua đến các thức uống truyền thống như nước chè và thú thưởng chè. Cùng nhiều nội dung khác như trang sức, làm lụng, nghỉ ngơi, giải trí, đời sống gia đình, nhà cửa, cưới xin, sinh đẻ, gây dựng con cái, khao vọng, đau ốm đến tang ma. Kết thúc của một đời người.
Displaying 1 - 3 of 3 reviews