Προσανατολισμός στον αιώνα

by Angelos Terzakis, Άγγελος Τερζάκης

Τα κείμενα του βιβλίου αυτού, είναι επιλογή από άρθρα πολλά που δημοσιεύτηκαν τα τελευταία χρόνια στην εφημερίδα "Το Βήμα", στην ταχτική στήλη της Τετάρτης, κάτω από τη γενική επικεφαλίδα "Οι άνθρωποι και το πνεύμα". "Ενα μόνον αποτελεί εξαίρεση: μια σύντομη ομιλία σε φιλολογικό μνημόσυνο του Albert Camus. Επειδή όμως κι' αυτή δημοσιεύτηκε αμέσως ύστερα στο "Βήμα", κι' επειδή συμπληρώνει κάπως το άρθρο "Ο θάνατος του Καμύ", θεωρήθηκε σκόπιμο να μη λείψει από τη σειρά τούτη.

Δεν άλλαξα στα κείμενα σχεδόν τίποτα, λέξεις μόνον, εδώ-εκεί. Η τάξη που ακολουθείται στο βιβλίο δεν είναι η χρονολογική. Σε τρεις ενότητες, κατά την εννοιολογική τους τη συγγένεια, συγκεντρώθηκαν τα άρθρα. Οι σποραδικές επαναλήψεις σκέψεων ή ιδεών διατηρήθηκαν γιατί μαρτυρούν έμμονες έγνοιες του υπογραφόμενου. Αν τις εξαφάνιζε, θα εμφανιζόταν πιο χρωματικά πλούσιος από όσο πραγματικά είναι - ή δεν είναι...

ΤΗΣ ΑΓΩΝΙΑΣ
Εισαγωγή σε πρόβλημα
Αγωνία και αγωνίες
Η πηγή της αγωνίας
Η παρωδία
Αυτοέλεγχος
Λύσεις και λύσεις
Προς ώτα μη ακουόντων
Το πάθος του απόλυτου
Πόθος αθανασίας
Ελληνική απαισιοδοξία
Η τραγική αλληλεγγύη
Το μεγάλο πρόβλημα
Η έρευνα και το μυστήριο
Δαιμονολογία
Ο μεγάλος κλονισμός
Ανθρώπινα και θεία
Creatores dei
Ο φλεγόμενος γεωμέτρης
Τα 300 χρόνια του Πασκάλ
Μεσοπολεμικές μορφές
Γύρω στον Μπερντιάγεφ
Ο θάνατος του Καμύ
Το πάθος της δικαιοσύνης

ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Βροχερό απόβραδο
Κορίτσια του Τορόντο
Η κραιπάλη
Ο Βερν καθαιρείται
Το παιδί με τα κεράκια
Λήθης υπερβολή
Η Τερέζα κι ο Μπερνάρ
Τα παιδιά με τα κλωνάρια
Προς οργισμένον νέο
Ανεξήγητα
Πρακτική αριθμητική
Λογοδοσία τςη πολιτικής
Έλεγχος της δημοκρατικής ιδέας
Ο πεζολάτης
Ο ματωμένος λυρισμός
Προς την Ατλαντίδα
Δύο μορφές
Ο κατατρεγμένος
Στο εργαστήρι του Τολστόι
Λέων Τολστόι

ΤΗΣ ΑΛΛΗΣ ΟΧΘΗΣ
ΡΩΣΙΑ
Επί πτερύγων ανέμου
Το Συνέδριο δεν χορεύει
Στον ίσκιο του Κρεμλίνου
Ένας λαός που πιστεύει
Γιάσναγια - Παλιάνα
Τιμωρία δίχως έγκλημα
Βραδιάζει στην παλιά Μόσχα
Το φως του Λένινγκραντ
Στο δρόμο του γυρισμού
ΡΟΥΜΑΝΙΑ
Τα τείχη
Σκιές και φώτα
Μυστικές εστίες
Μέσοι αιώνες
Tabula rasa
Η καλόγρια της Μολδαβίας

Βραβευμένο το 1964 με το Βραβείο των δώδεκα ( Έπαθλο Γουλανδρή )

318 pages, Paperback

First published January 1, 1963

About the author

Greek writer of the "Generation of the '30s". He wrote short stories, novels and plays.

He was born in Nafplion in 1907 and lived there until 1915, when he moved to Athens, where he finished school and studied law at the University of Athens. He made his first appearance in Greek literature in 1925 with the short story collection The Forgotten. He took part in the war of 1940 and documented this experience in some of his short stories and especially in his book April. In 1969 he was awarded the prize of Literary Excellence (Αριστείο Γραμμάτων) of the Athens Academy.

He died on 3 August 1979 in Athens.

His son, Dimitri Terzakis, is a noted composer.

Novels
Prisoners (Δεσμώτες, 1932)
The Decay of the Tough Ones (Η παρακμή των Σκληρών, 1933)
The Purple City (Η Μενεξεδένια Πολιτεία, 1937)
Princess Isambo (Η πριγκηπέσσα Ιζαμπώ, 1945)
Journey with Esperus (Ταξίδι με τον Έσπερο, 1946)
The Twilight of Men (Το λυκόφως των ανθρώπων, 1947)
Without God (Δίχως Θεό, 1951)
The Secret Life (Η μυστική ζωή, 1957)
The Novel of the Four (Το Μυθιστόρημα των Τεσσάρων, 1958) (written together with Karagatsis, Myrivilis and Venezis)

Short story collections
The Forgotten (Ο ξεχασμένος, 1925)
Automn SYmphony (Φθινοπωρινή συμφωνία, 1929)
Of Love and of Death (Του έρωτα και του θανάτου, 1943)
April (Απρίλης, 1946)
Affection (Η στοργή, 1944)

Plays
Emperor Michael (Αυτοκράτωρ Μιχαήλ, 1936)
Wedding March (Γαμήλιο Εμβατήριο, 1937)
The Cross and the Sword (Ο σταυρός και το σπαθί, 1939)
Helots (Είλωτες, 1939)
The Master (Ο εξουσιαστής, 1942)
The Great Game (Το μεγάλο παιχνίδι, 1944)
Pure (Αγνή, 1949)
Theofano (Θεοφανώ, 1956)
Night in the Mediterranean (Νύχτα στη Μεσόγειο, 1957)
The Happiness Ransom (Τα λύτρα της ευτυχίας, 1959)
Thomas the Two-Souled One (Θωμάς ο δίψυχος, 1962)
The Ancestor (Ο πρόγονος, 1970)

Reviews

[Savvas · Rating 4 out of 5]

Νιώθω το προσωπικό αποτύπωμα της ψυχοσύνθεσης του Τερζάκη. Ένας αστός διανοούμενος και βαθιά δημοκράτης. Διαβάζοντας τα δοκίμια του αυτό που παίρνεις είναι την έντονη υπαρξιακή ανησυχία του συγγραφέα.
Μ άρεσε. Διαβάζεται εύκολα με την προϋπόθεση πως μπορείς να ακούσεις και να καταλάβεις, όσο είναι δυνατό, την ψυχική κραυγή του.

[Azy Gouziou · Rating 5 out of 5]

Άγγελος Τερζάκης: Προσανατολισμός στον Αιώνα (Δοκίμια)
ΟΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ - ΑΘΗΝΑ 1992

Σύμφωνα με το εισαγωγικό σημείωμα του συγγραφέα, τα κείμενα του παρόντος τόμου αποτελούν επιλογή από πλήθος άρθρων που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, στην τακτική στήλη της Τετάρτης, υπό τον γενικό τίτλο "Οι άνθρωποι και το πνεύμα".

Γραμμένα στα τέλη της δεκαετίας του 1950, τα δοκίμια αυτά μεταφέρουν στον σημερινό αναγνώστη το άρωμα μιας άλλης εποχής, μιας εποχής που, αν και φαντάζει μακρινή, παραμένει οικεία και διαχρονική. Ο λόγος του Τερζάκη είναι μεστός, στοχαστικός και γλαφυρός, με μια απλότητα που δεν στερείται λεπτότητας, τρυφερότητας και αξιοσημείωτης σεμνότητας.

Κάθε δοκίμιο, μοναδικό και ξεχωριστό, μου κράτησε συντροφιά για αρκετές μέρες, προσφέροντας τροφή για σκέψη και μια ήρεμη συγκίνηση.

---
Μερικά αποσπάσματα:

Σελ. 55 Από οποιαδήποτε αφορμή κι αν πεθάνουμε, η αρρώστια μας η μοιραία, η αγιάτρευτη είναι ο Χρόνος

Σελ. 73 Κανένα θέλγητρο δεν είναι ισχυρότερο από εκείνο που συνοδεύει το αίσθημα του κινδύνου

Σελ. 194 Είχα από καιρό μιαν επιθυμία σχεδόν παθιασμένη να την ιδώ, περιέργεια νέου για μια νέα.( Εννοεί τη επίσκεψή του στη Μ. Πολυδούρη που νοσηλευόταν στην Σωτηρία). Εκεί όμως, στο κατώφλι του φτωχικού δωμάτιου, μπροστά στα δύο - τρία σκαλάκια που ανέβαζαν στη σανιδένια βεραντούλα, άλλαξα γνώμη. "Εμπάτε σεις", κάνω στους άλλους. "Εγώ θα περιμένω εδώ".

Σελ. 257 Κάτω από τις πανύψηλες βελανιδιές, σ' έναν τάφο αρητόρευτο, χωματένιο κι ανθισμένο, κοιμάται τον αιώνιο ύπνο ο Λέων Τολστόι, ο προφήτης τής ρωσικής γης. Η βροχή έχει πυκνώσει, το δάσος θυμιατίζει γύρω, αναδίνοντας μύρα δροσερά. Κάθομαι σ' έναν κομμένο κορμό, με πλεγμένα πάνω στα γόνατα τα δάχτυλά μου, και ξαποσταίνω. Έχω το αίσθημα πώς κρατώ κι εγώ για λίγο βάρδια, βάρδια τιμής στον τάφο αυτόν που σκεπάζει τόση ζωή και τόση μεγαλωσύνη.

Σελ. 315 Γριούλα καλόγρια της Μολδαβίας, με δίδαξες πως οι ανθρώπινες ψυχές ψάχνονται να συναντηθούν απελπισμένα μέσα στην ερημιά του κόσμου τούτου, αποζητιόνται, διψάνε να ψηλαφιστούν κάτω από το τρυφερό και ματωμένο λάβαρο της αγάπης