Το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα

by Takis Theodoropoulos, Τάκης Θεοδωρόπουλος

Το Μυθιστόρημα του Ξενοφώντα είναι το μυθιστόρημα της εποχής που ο ελληνικός κόσμος πνέει τα λοίσθια. Οι πόλεις επιδίδονται σ’ έναν ασταμάτητο πόλεμο μεταξύ τους, ο Πέρσης βασιλιάς παρακολουθεί και παρεμβαίνει, και η Ιστορία εγκυμονεί.
Στην ηττημένη Αθήνα του Πελοποννησιακού Πολέμου, ο Σωκράτης καταδικάζεται σε θάνατο και μερικά από τα καλύτερα παιδιά της αναρωτιούνται για την αξία της δημοκρατίας, της μεγάλης εφεύρεσης του προηγούμενου αιώνα. Ο Πλάτων ιδρύει την Ακαδημία, ενώ ο Ξενοφών παίρνει τη δική του μοναχική πορεία. Ωραίος σαν τον Αλκιβιάδη, γόνος της παλιάς καλής Αθήνας, θα γίνει μισθοφόρος του Κύρου πριν τον εξορίσουν οι συμπολίτες του κατηγορώντας τον για φιλολακωνισμό. Το υπόλοιπο της ζωής του θα το περάσει εξόριστος στην Πελοπόννησο, γράφοντας ένα έργο που κατάφερε να φτάσει ακέραιο ως τις μέρες μας. Κι αυτό μοιάζει με θαύμα: χωρίς φιλοσοφική σχολή να τον υποστηρίζει, χωρίς μαθητές να φροντίζουν για την υστεροφημία του, ελλειμματικός φιλόσοφος κατά πολλούς, μειονεκτικός ιστορικός κατ’ άλλους, ο Ξενοφών κατόρθωσε να διασχίσει τους αιώνες και να φτάσει ως το δικό μας παρόν αρθρώνοντας τον μοναχικό του λόγο, διεκδικώντας την ειλικρίνεια αυτής της μοναξιάς που τον κάνει να μοιάζει παράξενα σύγχρονός μας.


Αυτό που με γοήτευσε περισσότερο στην προσωπικότητα του Ξενοφώντα και με κάνει να τον αισθάνομαι σύγχρονό μας είναι οι αντιφάσεις του, η μοναχικότητά του. Όσο για την εποχή του, είναι η εποχή της παρακμής του ελληνικού κόσμου, κι αυτοί οι άνθρωποι έζησαν την πρώτη μεγάλη κρίση της Δημοκρατίας. Δεν με ενδιαφέρει μονάχα ο αρχαίος κόσμος, η δύναμή του και η αδυναμία του, αλλά και η σχέση του με τον δικό μας κόσμο.
Τάκης Θεοδωρόπουλος

Ρέουσα αφήγηση, χωρίς πλατειασμούς και περιττά, δίχως ίχνος ακαδημαϊσμού, ζωντανεύει όλη την εποχή του Ξενοφώντα χωρίς να περιορίζεται στα της θρυλικής εκστρατείας. Για την ακρίβεια, η εκστρατεία είναι μονάχα ένα (κομβικό βεβαίως) επεισόδιο από τον βίο και την πολιτεία του Ξενοφώντα. Στο επίκεντρο όμως του συγγραφέα είναι ο ίδιος ο Ξενοφών, τόσο ως στρατιωτικός ηγέτης όσο και ως πολιτικός ανήρ αλλά και συγγραφέας.
Ηλίας Μαγκλίνης, Η Καθημερινή

352 pages, Paperback

First published January 1, 2004

About the author

Takis Theodoropoulos (Greek: Τάκης Θεοδωρόπουλος; French/German: Takis Théodoropoulos) is a journalist and fiction writer.
The primary subject matter of his novels is classical Greek history.
In 1999 his novel Η δύναμη του σκοτεινού θεού (The Power of the Dark God, 2007) was awarded the Ouranis Foundation prize by the Academy of Athens.
In 2004 he was recognized by the Académie Française for his contribution in promoting French literature.
He is the publishing director at Oceanida since 1988.

Reviews

[Βαγγέλης Ιωσηφίδης · Rating 2 out of 5]

Δυστυχώς κλαίω τα λεφτά μου που το αγόρασα. Για να είμαι ακριβοδίκαιος, είναι φανερό πως ο συγγραφέας έκανε ιστορική έρευνα πάνω στην περίοδο αυτή και παρουσίασε αρκετά σοβαρά και αξιόλογα ιστορικά στοιχεία. Γι' αυτό γλιτώνει το 1 αστεράκι. Όμως, δεν έχει κανένα απολύτως δικαίωμα να παρουσιάζει το έργο του σαν μυθιστόρημα (και μάλιστα να βάζει την ίδια τη λέξη και στον τίτλο για να μας πείσει) όταν οι διάλογοι ανάμεσα σε πρόσωπα είναι μετρημένοι στα δάχτυλα σ' ένα τόσο βιβλίο τόσων σελίδων. Όχι, δεν ήταν μυθιστόρημα. Ήταν μια συνεχής αφήγηση με πρόσωπα σκιές, για τα οποία μαθαίναμε μέσω αντιπροσώπου (του συγγραφέα συγκεκριμένα). Όσον αφορά το λεξιλόγιο, με ενόχλησε φοβερά η επαναλαμβανόμενη φράση "το παιχνίδι της δύναμης και της αδυναμίας" που φυτρώνει σε διάφορες παραλλαγές σαν μανιτάρι παντού, παντού, παντού μέσα στο έργο. Σε κάποια φάση το έβρισκα και 2 φορές στην ίδια σελίδα. Ένα άλλο στοιχείο που με πείραξε είναι πως, ενώ ο συγγραφέας είναι ξεκάθαρα καλός χρήστης της γλώσσας, έγραφε τις παραγράφους σαν άρθρα εφημερίδας (αρθρογράφος είναι η κυρίως ιδιότητά του): τεράστιες παράγραφοι, χωρίς αρχή, μέση και τέλος, νοηματικά σαν κουβάρι που κάνει τον αναγνώστη να μπερδεύεται. Όχι, αυτό δεν είναι μυθιστόρημα. Η δουλειά του συγγραφέα είναι να στρώνει τον δρόμο στον αναγνώστη, όχι να τον αποπροσανατολίζει επίτηδες με όποιον τρόπο μπορεί.

[Yanper · Rating 2 out of 5]

Ο συγγραφέας έχει κάνει ιστορική έρευνα, δεν το αμφισβητώ, αλλά μυθιστόρημα; Μία αποσπασματική βιογραφία του Ξενοφώντα διανθισμένη από τα διάφορα ιστορικά και μη γεγονότα της εποχής του θα το έλεγα. Πρώτη φορά διαβάζω βιβλίο που το ένα τρίτο του, καθ’ υπερβολή μου βέβαια, είναι γραμμένο σε υποσημειώσεις. Δεν έγινα σοφότερος αλλά και δεν το ευχαριστήθηκα.

[Πηνελόπη Δημάκη · Rating 3 out of 5]

Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του Ξενοφώντα, αλλά σε αρκετά σημεία κουράζει ο τρόπος γραφής και οι πολλές υποσημειώσεις.

[Searchingthemeaningoflife Greece · Rating 5 out of 5]

- Σωκράτης: Κι όμως άλλο είναι να δίνεσαι όπως σου υπαγορεύει η φύση, κι άλλο να ξέρεις τί κάνεις όταν δίνεσαι. Με τη βία δεν μπορείς να αποκτήσεις φίλους, ούτε να τους κρατήσεις. Μόνο η απόλαυση κι η ηδονή μπορούν να σπρώξουν το θηρίο στα δίχτυα σου.

- Σωκράτης: Στους χορτάτους να μην προσφέρεις τίποτε ώσπου να ξαναπεινάσουν. Σε όσους σε θέλουν, να τους υπενθυμίζεις πόσο γλυκιά είναι η παρέα σου χωρίς να δείχνεις πως τους θέλεις. Να τους ξεφεύγεις για να σε επιθυμήσουν όσο γίνεται περισσότερο.

-Σωκράτης: Το μοναδικό καλοφτιαγμένο σώμα σου. Και η ψυχή που κατοικεί μέσα του. Αυτή σου μαθαίνει με ποιο βλέμμα μπορείς να γοητεύσεις, με ποιά λόγια μπορείς να αγγίξεις την ψυχή του άλλου, πώς να υποδέχεσαι αυτόν που θα σε φροντίσει, πώς να διώχνεις τους ενοχλητικούς, πώς να ασχοληθείς με τον φίλο σου που θ' αρρωστήσει και πώς να ανταμείψεις όποιον σ' ευεργετήσει. Και σ' όποιον σε φροντίζει πραγματικά, σ' αυτόν να του χαρίσεις την ψυχή σου. Ξέρω πως στους φίλους σου δεν χαρίζεις μόνο το τρυφερό σου σώμα, αλλά και τη σκέψη σου.