De brexit heeft niet enkel met economie, migratie en soevereiniteit te maken, maar ook met de Engelsen zelf. Ze voelen zich niet alleen anders dan de anderen. Ze zijn het ook. Wat maakt de Engelsen zó Engels? In Stiff Upper Lips proberen Harry De Paepe en Flip Feyten dat te achterhalen. Hun zoektocht levert de meest wonderlijke verhalen op. Hoe raakten de Engelsen zo verslingerd aan thee? Wat is het geheim van hun aparte humor? Hoe ontstond het kampioenschap schenen schoppen? En hoe staat het met hun legendarische gereserveerdheid, de 'stiff upper lip'? Hoe komt de Queen aan de titel 'Seigneur of the Swans'? Waarom moet je als parlementslid goed kunnen rennen? En waarom is God een stoffige Engelsman? Met liefde voor Engeland en gevoel voor humor wordt de ziel van Albion blootgelegd. Of u na het lezen de Engelsen beter zal begrijpen, is niet zeker. Maar u zal wél meer van ze houden.
Waarom laat J.K. Rowling de Zweinstein-Express vertrekken vanop perron 9 3/4? Wist je dat Delfts blauw echt blauw is, maar Eton blue groen is, en dat een heel jaar in feite uit drie halve jaren bestaat? Weet je waarom de Engelsen bijna uit pure noodzaak lampreien bij hun eeuwenoude aartsvijanden, de Fransen, moesten gaan halen? Dat Elizabeth II verwant is aan Wodan - de Germaanse oppergod -, de profeet Mohammed én Adam himself? En dat een ander lid van het koningshuis op een verlaten eiland in Oceanië als God zelf beschouwd wordt? Dat... Ach, het gaat maar door. Dit alles en veel meer leer je in Stiff Upper Lips.
Dit boek is voor iedereen die denkt dat de Britten een beetje getikt zijn. Je zult leren dat je verkeerd bent: ze zijn niet een beetje getikt, ze zijn ronduit krankzinnig. Compleet gestoord. Het is een beetje een verzameling van allerlei belangrijke en minder belangrijke weetjes, opvallendheden, anekdotes en zo meer uit de roemrijke (en soms minder roemrijke) geschiedenis van Engeland. Geloof me, dit gaat veel verder dan uitleggen dat Britten werken met ander geld, andere maten, links rijden en een uur achterlopen op Europa. Al die dingen worden eventjes kort vermeld in een stuk of drie bladzijdes, vermoed ik. Verder is dit gewoon een overzicht van alle mogelijke manieren waarop Engelsen zo totaal anders zijn dan de rest van de wereld, en hoe dat komt. Je zit hardop te lachen. Maar misschien veel belangrijker: je krijgt ook een goed beeld van een heel erg apart volk. Enkele grote namen komen voorbij, uit het echte leven, op papier of op het scherm. Er worden ook linken met België gelegd. Het is een soort spoedcursus voor iedereen die graag een beetje een basis wil hebben - en/of voorbereid wil zijn om die rare Engelsen te woord te staan - voor wanneer ze op vakantie gaan. Er is in 2020 een Brexit-update van dit boek verschenen, met een nieuw hoofdstuk waar in het kort even uitgelegd wordt wat er nu eigenlijk gebeurd is. Helder en overzichtelijk, moet ik zeggen. Moeilijke materie en de belangrijke hoofdrolspelers worden gepresenteerd voor leken, en het blijft begrijpelijk. Hier en daar liepen de stukken iets minder duidelijk in elkaar over en lijkt het een beetje van de hak op de tak, maar meestal blijft er wel een algemene trend zichtbaar. Een paar elementen hadden misschien iets helderder neergeschreven kunnen worden - we denken dan met name aan het koningshuis, maar het is ook gewoon een feit dat er zoveel Edwards, Richards, Georges en ga maar door zijn geweest dat iedereen er bijna gek van wordt, hoe nauwgezet je alles ook probeert uit te leggen. Want nauwgezet is het zeker, vooral alle koningen. George V verrast echt ontzettend, trouwens. Zelf heb ik ook wel het een en ander bijgeleerd, en ik heb dan toch Engels - en daarmee ook Engelse cultuur en geschiedenis - gestudeerd.
“Do you still throw spears at each other?”, vroeg Prince Philip, gemaal van Koningin Elizabeth, aan de aboriginals bij een bezoek aan Australië. Als ik eens hardop kan lachen bij het lezen van een boek, is het al goed voor mij.
“Stiff upper lips” beweert een poging te zijn om te peilen naar wat nu eigenlijk “Englishness” is. Wat maakt de Engelsen tot Engelsen en waarom zijn of voelen ze zich anders? Los van de vraag of de Engelsen zich op een andere manier anders voelen dan andere volkeren of naties dat doen, is het stellen van identitaire vragen steeds een heikele onderneming. In een politieke contekst is het vaak drijfzand, maar zelfs als men het louter cultureel wil houden, is het laatste woord nooit gezegd.
Niet dat dit een diepgaande analyse is van de Engelse psyche of de maatschappelijke structuren van Engeland/Groot-Brittannië/Het Verenigd Koninkrijk. Veeleer is het een bonte verzameling anekdotiek en weetjes, die netjes ondergebracht zijn bij vijf thema’s: traditie, stiff upper lip, politiek, monarchie en splendid isolation. Daardoor bindt de mayonnaise wel en ontstaat er een soort synthese.
Lezers zullen dus zien passeren: “the continent is isolated”, the madness of King George, “Kiss me, Hardy”, hoe Worcester dient uitgesproken, the Bridge over the river Kwai, the people’s princess, ... Al die iconische dingen en gebeurtenissen die we met Engeland associeren. En dat zijn er heel veel. Hoe dat allemaal culmineert in de recente Europa Politiek en de Brexit wordt ook goed uitgelegd, hoewel de uitgesproken Angelsaksische visie op economie hier erg onderbelicht blijft.
Al bij al een leuk licht boekje. Onderhoudend en humoristisch. En Anglofiel.
“You look like you’re ready for bed” zei Prince Philip tegen de in traditionele kledij gestoken Nigeriaanse President Olusegun Obasanjo. Een ideale omstandigheid om aan de lectuur te beginnen.
Flip Feyten en Harry de Paepe, twee anglofielen maakten samen een boek vol anekdotes gebracht met een humoristische noot. Eens het kanaal over, stap je binnen in een andere cultuur, een andere wereld met eigen gewoontes en tradities. Ze proberen de Britse identiteit te vatten in 5 hoofdstukken: 'Tradities', 'Stiff Upper Lip', 'Politiek', 'Monarchie' en 'Splendid Isolation'.
'In English dialogue you have to find out what people feel by what they're not saying, which I think is much more interesting.' (Mortimer, p. 82)' 'Hebben de Eskimo's twintig woorden voor sneeuw, dan hebben de Engelsen twintig woorden voor alles. Uitgezonderd sneeuw.' (Roger Sruton, p. 199)'
Een must voor anglofielen en alle anderen die de eigenaardigheden van "Great old England" een beetje willen begrijpen. Met veel (onderkoelde) humor geschreven en vol van weetjes en historische achtergronden.