Autoritarisme, fanatisme, catastrofisme, terrorisme... són cares d’una reacció antiil·lustrada a l’actual crisi de civilització. El nostre present es veu atrapat en una disjuntiva (condemnar-se o salvar-se) que amaga una rendició, una renúncia a la llibertat. Per què ens creiem aquests relats? Com podem combatre aquesta fe cega i les seves formes d’opressió? En aquest llibre s’aposta per una nova il·lustració radical, per lluitar contra les credulitats del nostre temps i el temor i l’oportunisme que les alimenten.
Marina Garcés es filósofa y ensayista, profesora titular de Filosofía en la Universidad de Zaragoza. Es una de las impulsoras del proyecto colectivo de pensamiento crítico y experimental Espai en Blanc.
Garcés describe que los tiempos de la modernidad y la posmodernidad han quedado atrás, y ahora nos enfrentamos a la condición póstuma. ¿Qué es? Pues una situación de agotamiento de identidades y de esperanzas. ¿Hasta cuándo, hasta dónde? El consumismo, el capitalismo, la tecnología voraz... arrasan con la naturaleza, el conocimiento, las condiciones dignas y las esencias propias del ser humano hasta agotarlas. Es, por tanto, una situación límite que sólo ofrece como futuro un final. Sin duda, una crítica actual y nada pesimista de la realidad que se nos ha venido encima y sigue cayendo.
¿Cómo responder? Con un sentido de emergencia, con insumisión y duda. Con una respuesta inteligente, humanista. Volviendo a traer una ilustración que venga de la mano de "unas tejedoras insumisas, incrédulas y confiadas a la vez". Es el momento.
Decir de paso que me declaro muy militante de todos estos autores que, como Garcés, proponen la vuelta de la Ilustración para sacar lo mejor de nosotros mismos en este mundo tan lleno de posibilidades como nunca antes. Pero en este libro he echado en falta soluciones, direcciones hacia las cuales deslizarse.
Apenas 70 páginas le bastan a Garcés para completar un clasico de la filosofía española contemporánea. Se lee muy rápido, pero su digestión debe ser lenta y crítica, al igual que las ideas que ella plantea. Cada uno de sus tres breves capítulos aborda temas relevantes y lo hace con una atención al detalle y al matiz totalmente encomiable. Hay mucha dinamita en este librito y sin duda tendré que releerlo para seguir captando sus muchas propuestas y reflexiones brillantes. Sin duda una obra imprescindible para repensar la filosofía, las humanidades y el pensamiento ilustrado a la luz de una realidad precaria que exige que nos planteemos seriamente y de una vez por todas los vínculos entre saber y emancipación.
Wow. Una llamada a pelear contra la credulidad. Una llamada a recuperar la crítica, a perseguir y conseguir la dignidad humana, la vida digna. Una reflexión que me va a tener muchos días despierta.
Marina Garcés actualiza el compromiso de la Ilustración con el escepticismo liberador. La pensadora escribe muy bien y condensa aún mejor sus ideas, que suponen un retrato sintético pero preciso de la deriva de nuestros tiempos al que le faltan quizás algunas propuestas más concretas.
Pequeñito pero matón. A veces adolece de ser excesivamente denso y virar hacia el academicismo obtuso, sin embargo es tan sintético y directo que esto se supera rápido. Presenta dos o tres ideas muy relevantes que me han gustado mucho y creo me serán muy útiles de ahora en adelante. Una frase: «Contra el dogma apocalíptico y su monocromía mesiánica y solucionista (o condena o salvación), el sentido de aprender es trabajar en una alianza de saberes que conjuguen la incredulidad y la confianza.»
Nos jugamos el estomago, la conciencia y la dignidad del destino común de la humanidad en este tiempo que resta. El nuestro, hoy, es un combate de lo necesario contra lo que se nos presenta como imperativo.
I’m not one for annotating books, which is nothing to do with the sanctity of the text (although I really dislike highlighted text) but because each time I look at something I hope to see it as fresh (or fresh-ish), but Marina Garcés in New Radical Enlightenment is loaded up with sticky notes (OK, I also dislike writing on text): it is brimming with exciting ideas. I read it as two interconnected essays – ‘New Radical Enlightenment’ and ‘Philosophy for a Common World’ – rather than a single text, and while they are free-standing, they make a whole lot of sense as a single piece.
Garcés starts from a simple and compelling proposition – The Enlightenment was not a goal, or a thing to be achieved, but a task, a thing to be done, meaning that it is arguably never finished, and always worked on. The opening section, ‘New Radical Enlightenment’, builds on two important positions: first, that the self-referentiality of scholarly critique has meant that we’ve abandoned critique to introspection (others have made similar compelling arguments, although often from the right and not the Left as Garcés does), and second, that the collapse of any sense of a future means that we have moved from a condition of post-modernity to one of posthumousness, in which our job as scholars, as analysis, as activists, as beings is to make the world liveable; to overcome our posthumous condition through creating a state of liveability.
A major part of the challenge she sees in achieving this goal lies in the contemporary economy of information, where the scarcity we live with is not of information but of attention, framed by what she casts a process of knowledge segmentation, meaning that we know a lot about a little bit but are encouraged to see it as a whole. She weaves into this a sense of growing technological power to suggest that these factors combine with a collapse of critique to create a situation where the vision of those with power is of “stupid people in and intelligent world” (p34). The goal of the new radical enlightenment in this situation then is a reactivation of critical subjectivity, returning to a focus on human and non-human forms as the centre of analysis and work. A, perhaps the, key problem, in my reading, this time, is her point that we know more about the relationship between knowledge and power than we do the relationship between knowledge and emancipation: sometimes a sentence sets of a train of thought that goes to all sorts of interesting places…. That one certainly did.
The second part of the book – ‘Philosophy for a Common World’ – is more specifically focused on doing philosophy (it is her patch, after all) that (again, in my reading, this time) weaves together two principle strands. The first is that doing philosophy is necessarily disruptive of Power, but requires time, distance, the chance to get things wrong, and requires dialogue and writing. This is a powerful critique of the standardisation of knowledge and its forms that is the consequence of the fetishization of the ‘scientific article’ in the contemporary academy, the rules of value in the neo-liberal university, and the retreat from writing. The second is that she is alert to and draws in critiques of modernity and coloniality in a way that calls not only for more diverse voices in the field (liberal inclusion) but, riffing off the historian Dipesh Chakrabarty and many of the decolonial thinkers, for the provincialization the European philosophy as one but not the only one of equal voices in the discipline. Finding buen vivir means that “Europe can no longer offer answers to the problems it has posed for humanity as a whole, even when taking up the approaches of postcolonial thought”. (p 150).
The discussion is packed with provocative and engaging ideas: If twentieth century philosophy was linguistic, she asks, is twenty-first century philosophy somatic, of the body. Elsewhere she argues, while rejecting a Hegelian view of the meaning of history, that doing philosophy in the now means being both (academic) philosophy and its negation – there is a potent dialectic running through the piece. There is also a powerful reminder throughout that philosophy as an invitation to uncertainty is at odds with contemporary university, and linked to this she is not convinced that we need to be defending the university (it’s not as if there was a golden age of the university where scholarship served the common weal rather than Power).
I suspect this is one I’ll come back to time and again – there’s a piece I’m doing setting the scene for an edited collection where ‘philosophy for a common world’ is likely to become a key theme; there will be more of that kind of idea as well. It’s also quite a short book, at only 150 pages, but so packed with ideas that it took me ten days to read (including reading the ‘new radical enlightenment’ twice) – there is an awful lot going on here, so take your time, let the ideas roll around, and roll around in them, and be wowed by Marina Garcés (and Julie Wark, her translator).
3.5⭐️ — The way Garcés describes her philosophical beliefs in a technological world is insightful and compelling. She was able to break down and pull in references to expand on how to have independent thinking and identity in a world that is so hard to. Definitely would recommend!
Fratini un dia ens va dir que s'aprenia més del poc que pots entendre d'una lectura complexe que de tot el que entens d'una lectura fàcil. I, clarament, tenia raó. Hi ha moltes coses que se m'escapen però ha estat una lectura enriquidora, encara que també, devastadora. Sobre un temps sense futur, amb la imminència d'una catàstrofe o de quelcom que se'ns llança el damunt. Sobre la incapacitat de ser crítics en un sistema que no ens deixa espai ni temps per pensar, que ens bombardeja ininterrompudament amb nous continguts per suprimir la nostra capacitat crítica i per mantenir-nos submesos a l'statu quo. Sobre l'autoreferencialitat esgotadora en què s'ha convertit el sector artístic.
This book is really a 2.5 for me. The first half was better than the second - more focussed, and with a clearer conception of the problems it was addressing. The second half seemed more spontaneous, taking on simply whatever occurred to the author to write about.
I was surprised, and indeed somewhat disappointed to find that, not only is this not really a scholarly piece (it reads more like a manifesto: it doesn't provide arguments, it asserts problems and posits solutions), it also barely addresses the idea of the Radical Enlightenment. Diderot received a few honourable mentions, which I was pleased to see. But apart from that, it's hard to say what work the Enlightenment is actually doing here. If it means, as it appears to for Garcés, simply pushing people to think for themselves and abandoning our pretensions to systemic representation of reality, one hardly needs to go back as far as the Enlightenment for that; and indeed, one could well go back further. The decision to discuss the Enlightenment to make this point is arbitrary.
With that being so, perhaps my disappointment with this book is a result of my own preconception of what it ought to do. I had hoped it would be a detailed vindication of the radical legacy of the Enlightenment, drawing on the lessons it still has to teach us on the far-left today. After the first few pages, I had also begun to hope it would say something novel about combatting the climate catastrophe towards which capitalism is hurtling us. But nothing in this book is novel - again, if it is anything, it is a manifesto. And if it is a manifesto, what it really appears to be motivating is a change in perspective on academic institutions and processes of knowledge production.
4* Humanismo, conocimiento, crítica, incredulidad... un ensayo breve, pero conciso sobre esta sociedad altamente conocedora, pero a la vez analfabeta. ¿Las causas? Hay que leerlo. En mi caso, requeriré de una segunda lectura, puesto que siento que no he llegado a comprender todo.
molt bo!! no té 5 estrelles pq m’ha costat molt de llegir i no sé si ha estat molt trascendental x mi però ha estat molt interessant. es llegeix una mica com un manifest i per això no poso cites, és bastant un tot. recomanadissim!
Molt bon llibre, un pamflet en la millor tradició que defensa l'autora. Compacte, directe, radical... una actualització brillant de la il·lustració radical.
“Todas as opiniões valem o mesmo porque não passam disso, de opiniões. Padronizadas enquanto tal, perdem toda a força de interpelação e de questionamento. Expressam-se uma ao lado da outra, mas perdem qualquer possibilidade real de comunicação entre si. A segmentação e a padronização são dois processos que, paradoxalmente, andam de mãos dadas e têm como consequência uma gestão ordenada e previsível da incomunicação entre saberes e da sua inutilidade recíproca.”
Muy recomendable incluso si, como yo, vives de las rentas de la filosofía dada en el instituto. Lo teórico y referencial se suple con una gran capacidad de síntesis y selección de contenido. Me han resultado especialmente interesantes los conceptos de 'neutralización crítica' y 'subjetividad interpasiva'.
'¿Cómo podemos seleccionar si no podemos atender a todo lo que nos rodea?' ... 'No podemos formarnos una opinión de todo lo que sucede a nuestro alrededor' ... 'Una subjetividad desbordada es la que hoy se somete con más facilidad a la adhesión acrítica a la opinión, ideología o juicios de otros'.
“Me imagino la nueva ilustración radical como una tarea de tejedoras insumisas, incrédulas y confiadas a la vez”.
Ensayo muy cortito pero MUY denso sobre la era actual (la era del agotamiento que denomina la autora). Plantea cuestiones y propone teorías y reflexiones a las que dar una pensada. Eso sí, se necesita tener el cerebro con todas las neuronas activas, con cafeína y frescas como una lechuga.
Muy general. Esperaba más cosas de Garcés, aunque hay reflexiones interesantes. De todas formas, análisis como el de Lipovetsky, por ejemplo, se me hacen más lúcidos (¡incluso los análisis que ya tienen 30 años!). En fin, el poco jugo que había, creo que lo hemos buenamente sacado.
Foi a primeira obra que li da autora, e, por isto, torna-se difícil avaliar ou classificar este livro. Ainda assim, é patente em todas as páginas uma doutrina disruptiva.
Através de uma lente afinada para a crítica, a autora espanhola transporta o leitor para um núcleo de questões “aparentemente resolvidas”, como é a escola do Iluminismo, e mostra-nos como esta corrente (como era percepcionada no séc XIX e XX) já não faz tanto sentido.
De uma forma geral, é um livro atualista que nos oferece ferramentas de índole prática para uma visão mais objetiva e ponderada de toda a informação que nos rodeia.
“Humanos estúpidos en un mundo inteligente: es la utopía perfecta”
“La credulidad de nuestro tiempo nos entrega a un dogma de doble faz: o el apocalipsis o el solucionismo. O la irreversibilidad de la destrucción, incluso de la extinción, o la incuestionabilidad de soluciones técnicas que no está nunca en nuestras manos hallar. Si nos hemos quedado sin futuro es porque la relación con lo que pueda suceder se ha desconectado completamente de lo que podemos hacer. Por eso da igual saber… Ante tal desactivación de la subjetividad crítica, una nueva ilustración radical tiene como principal desafío volver a poner en el centro de cualquier debate el estatuto de lo humano y su lugar en el mundo y en relación con las existencias no humanas”.
Necessitaré rellegir-lo en paper, anar marcant coses i estudiar. Marina Garcés sempre m'aclapara i sobrepassa, però considero tot un luxe i necessitat alhora poder-la llegir.
"Nuestra impotencia actual tiene un nombre: analfabetismo ilustrado. Lo sabemos todo, pero no podemos nada. Con todos los conocimientos de la humanidad a nuestra disposición, solo podemos frenar o acelerar nuestra caída en el abismo".
"Un mundo smart para unos habitantes irremediablemente inútiles".
Hoy no he ido a ver a Marina porque me daba pereza, sus palabras son ciertas, pero me da alivio saber que me mataré antes de que todo esto me preocupe demasiado.
Como siempre, Marina Garcés haciendo una reflexión súper acertada. En una era donde vivimos ahogados por una sobreinformación sin filtros y charlatanería, es necesario buscar un sentido a todo el conocimiento del que disponemos y ser radicalmente críticos para conjugar incredulidad y confianza. Este es el único modo para que podamos defendernos frente a los movimientos opresores y catastrofistas que nos abocan a una condición póstuma. Frente a las credulidades, razón.
Garcés expone sobre un lienzo crítico un dibujo póstumo del mundo, de un ser humano desesperanzado que vive bajo el martirio constante de la finitud de la vida. Relaciona esta idea con la imagen de la “retropía”, la idealización de un pasado que observamos como un chaleco salvavidas en la lejanía del oleaje mientras la sociedad lucha por sobrevivir desamparada en un mar de dudas. Un escenario extremista que nos ha convertido en seres indiferentes. Indiferencia como producto de un sentimiento constante de caducidad, la sociedad del “hasta cuando”.
“¿Hasta cuándo tendré empleo? ¿Hasta cuándo viviré con mi pareja? ¿Hasta cuándo habrá pensiones? ¿Hasta cuándo Europa seguirá siendo blanca, laica y rica? ¿Hasta cuándo habrá agua potable? ¿Hasta cuándo creeremos aún en la democracia?... Desde las cuestiones más íntimas hasta las más colectivas, desde lo individual hasta lo planetario, todo se hace y se deshace bajo la sombra de un «hasta cuándo». Aunque la historia se haya puesto en mar-cha, seguimos sin tener futuro”.
Saturación de información, de acceso a ella y de necesidad constante de una opinión. Necesitamos opinar y tomar bando en poco tiempo, sin haber tenido tiempo para “digerir” lo recibido. Nos convertimos sin darnos cuenta en loros que repiten con una melodía tediosa lo que el partido político de turno publica en redes sociales, rodeado de inyecciones constantes de dopamina plastificada para que nuestra atención logre memorizar el mensaje.
“El hecho de tener una opinión neutraliza la exigencia de tener que ir un paso más allá para que pueda ser puesta en cuestión. Todas las opiniones valen lo mismo porque son eso: opiniones. Estandarizadas en cuanto tales, pierden toda fuerza de interpelación y de cuestionamiento”.
Carga contra la idea utópica del solucionismo; un mundo en el que no haya problemas porque todo esté delegado a unas máquinas que se ocupen de hacerlo todo. Si no tenemos algo que solucionar, algo que nos obligue a mirarnos al espejo, ¿cuál es el sentido de vivir? Es una idea platónica, que pone lo negativo en un cajón intentando tacharlo de innecesario cuando eso negativo da sentido a lo positivo, al crecimiento, a la individualidad.
“¿Es esto vivir? Es una pregunta, como él mismo escribía, que está al alcance de cualquiera y que puede aparecer en cualquier contexto de vida. No apela a una objetividad calculable sino a una dignidad que siempre puede ser puesta en cuestion […], afirmar que el tiempo de la humanidad puede llegar a agotarse pero que lo humano es precisamente aquello que no está acabado”
¿Su solución? Una nueva ilustración radical, un movimiento de duda frente a los dogmas inculcados que nos impiden tener una crítica, un pensamiento propio y por lo tanto una razón de ser.
“su crisis está directamente relacionada con la distancia que se ha abierto entre lo que sabemos, acerca del mundo y de nosotros, y nuestra capacidad de transformar nuestras condiciones de vida. Hemos constatado históricamente que saber más, tener más educación, más información, etc., no nos hace más libres ni éticamente mejores. Tampoco ha contribuido a forjar unas sociedades más emancipadas. De ahí la profunda desproporción que nos asalta y que hace de nosotros analfabetos ilustrados”.
Muy muy muy muy buen libro, denso en algunos puntos pero que refresca.
Llibre breu però dens, estimulant, de lectura i digestió lenta. Probablement dels que necessites tornar a llegir per acabar d’entendre. Hi apareixen conceptes interessants com la necessitat de fixar els limits del que entenem com a “vida vivible” i l’evolució del que considerem “humà”