Văn hóa và Con người

by Nguyễn Trần Bạt

Cuốn sách là một phần trong những cố gắng nhằm lý giải một số hiện tượng của cuộc sống xuất phát từ những đòi hỏi của chính nó. Ông không có tham vọng to tát mang tính triết học mà chỉ mongnhững nghiên cứu của mình như là kết quả của những suy tưởng khởi nguồn từ những ý niệm lắng lại trong tâm hồn mình, khi cuộc sống đã đi qua nó.

Chẳng hạn như về tự do, một đề tài trăn trở qua nhiều tiểu luận của ông, ông so sánh: Các công ty Mỹ như một tổ ong, có người ra và người vào, dựa trên một tiêu chuẩn nào đó với cơ chế thông thoáng. Mô hình này tốt hơn, bởi nó dựa trên sự tự do của con người, bởi vì sớm hay muộn, sự phát triển của xã hội cũng dựa trên sự thức tỉnh của các giá trị cá nhân. Toàn cầu hoá và hội nhập là một minh chứng cho sự dần mất đi của các giá trị khu trú để cho phép con người trở thành một đối tượng độc lập. Đó là cá nhân.

Ông hiếm khi ra khỏi "tháp ngà" của mình trừ những việc giao đãi quan trọng. Ông không trực tiếp điều hành công việc kinh doanh. Vậy ông làm gì trong suốt những khoảng thời gian dài tĩnh lặng đó? "Tôi suy nghĩ và bán trí khôn cho người khác" - Câu trả lời có vẻ ngạo mạn, nếu như người ta không hiểu ông. Ông có lối nói chuyện bóc trần và gọi đúng tên của sự vật mà không tô vẽ hay làm giảm nhẹ sự thật dù vẻ đẹp đẽ hay xấu xa của nó.

Unknown Binding

Published January 1, 2005

Reviews

[Your Favorite Person · Rating 4 out of 5]

Tôi không nghĩ ai đọc cuốn này mà lại không bị dính với hình ảnh bác Bạt đang tỉ mỉ viết suy tưởng về xã hội mà trong đó là cả một cái chum đầy ắp những kinh nghiệm của người đi qua hai thời đại. Tôi đọc tôi chỉ hâm mộ một tư tưởng rất chào đón cuộc đời của bác, ở cuốn sách có sự tự tại nhưng không dửng dưng của người đi qua nhiều vùng bão, có sự đối chất đa thoại từ kiến thức đa ngành (tôi mê nhất lúc bác viết về văn hoá từ góc nhìn của người không theo hàn-lâm, bác như cắm thép vào móng nhà suy nghĩ của tôi, hiện cũng ổn áp để tạm nằm) và nhất là chất chứa rất nhiều tình cảm mặc dù giọng văn của bác thì sắc xảo, không mượn biện pháp gì cả, cảm giác như đang làm toán tìm x nhưng là văn học. Nhân đang nói về cách viết tìm x của bác, đoạn đầu tôi đọc thấy chặt chẽ quá, cả bài của bác chả có cái nào tôi có thể đào lên tìm gốc cả, làm tôi thấy chững lại nhiều lần, hay, nhưng nói thế không có nghĩa là cả tập tiểu luận này đều như vậy, nhất là đoạn về toàn cầu hoá và chính trị. Nhưng dù gì kết bài thì vẫn phải nói rằng câu chữ và suy ngẫm của bác rất "thẩm mỹ" - từ mà bác hay nhắc đến như là tiêu chuẩn của một xã hội.