Kutadgu Bilig II - Tercüme

by Yusuf Has Hacib, Reşit Rahmeti Arat (Tercüme)

TÜRK-İslâm fikir ve san’at hayatının en eski bir nümûnesini teşkil eden Kutadgu Bilig ile ilgili çalışmalar bir bütün halinde ele alınmış olmakla beraber, ayrı-ayrı gâyeler ile mürâcaat edilecek olan kısımlarından istifâdeyi kolaylaştırmak üzere, bunların ayrı neşirleri uygun görülmüş idi. Bundan dolayı, bunların ilki olan metin kısmından (bk. Reşid Rahmeti Arat, Kutadgu Bilig, TDK, İstanbul, 1947) sonra, eserin bugünkü Türkçeye tercümesi neşredilecek ve bunu, iki ayrı kitap hâlinde, izah ve lügat kısımları tâkip edecek idi.
Eserin metin kısmının neşrinde olduğu gibi, bundan sonraki kısımların neşri de uzunca hâsılalar ile aralanmış bulunmaktadır. Bunun iç ve dış bir takım sebepleri vardır ki, zamanımızdaki çalışma şartlarını belirtmek bakımından, ilim tarihi için de faydalı olacağını düşündüğüm bu hususlara ileride daha yakından temas etmek isterim. Yalnız arada, şahsan benim için olduğu kadar, mensubu bulunduğum türk ilim muhiti için de kaybolan bu kadar zaman bulunmaktadır ki, bunun telâfisine artık imkân yoktur.
...

477 pages, Paperback

Published January 1, 1959

About the author

Türk tarihi kaynaklarında Karahanlılar dönemi hakkında yeterli bilgi olmadığı gibi; bu devletin 'vatandaşı' olan “Balasagunlu Yusuf” hakkında bilgiler de yok denecek kadar azdır. M.S. 1017-1019 yılları arasında doğduğu rivayet edilmektedir. Dönemin 'Kuz-Ordu' isimli şehri Balasagun'da doğmuştur. Kendisinin tam bir biyografisi henüz oluşturulamamıştır. Büyük eseri boyunca adını bile sadece bir kez, "Kitap sahibi Yusuf, büyük has hacib, kendi kendine nasihat eder" başlıklı, son bölümünde anmıştır. Bu başlıktan baş teşrifatçı olduğu da anlaşılmaktadır. İyi bir eğitim görmüştür. Çağının geçerli bilimlerinin yanı sıra Arapça ve Farsça da öğrenmiştir. 1077 yılında Kaşgar'da vefat etmiştir. Türbesi de bu kenttedir.

Karahanlı Devleti zamanında yaşamıştır. Temel eğitimini Balasagun'da almıştır. Kendisine önceden Balasagunlu Yusuf denilirken , sonrasında Has Hacib unvanını almıştır. Yusuf Has Hacib, Türk dili ve edebiyatı için temel bir eser olan Kutadgu Bilig (Kutlu kılan bilgi) kitabının yazarıdır. Kutadgu Bilig 6645 beyitlik bir eserdir. Eser, Allah'a hamd, Peygamber'e ve Dört Halifeye teşekkürle başlar.

Yusuf Has Hacib, astronomi bilimini öğrenmek isteyenlerin, önce geometri ve hesap kapısından geçmesi gerektiğini söylemiştir: “Aritmetik ve cebir, insanı kemâle ulaştırır; toplama, çıkarma, çarpma, bölme, bir sayının iki katını, yarısını ve kare kökünü alma işlemlerini bilen, yedi kat göğü avucunun içinde tutar. Her şey hesaba dayanır.”

Yusuf Has Hacib, Türk edebiyatındaki ilk siyasetnameyi yazmıştır. Türk edebiyatında ilk nazım şeklini de o kullanmıştır. Bu nazım şekli de mesnevidir. Bundan dolayı ona Yusuf Has Hacib denilmiştir.

Reviews

[Tuba Kılıç · Rating 2 out of 5]

İnsanların aslına onun hareketi şahittir; hareketi nasıl ise aslı da odur.

[M.Reyyan · Rating 5 out of 5]

Tabgaç Buğra Han'ın kurtarıcısı olan kitap :)
İnsana doğruluğu ve mutluğuğun ana kaynağını beyitler halinde anlatıyor.