10+1 ερωτήσεις και απαντήσεις για το Μακεδονικό

by Kostis Karpozilos, Δημήτρης Κ. Χριστόπουλος

Το μικρό αυτό βιβλίο γράφτηκε υπό τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων. Στόχος είναι να μπορεί να διαβαστεί από τον καθένα και την καθεμία που προβληματίζεται γύρω από το περίφημο Μακεδονικό. Αυτό που επιχειρεί να προσφέρει είναι μια συνοπτική και κριτική περιήγηση στα πιο διαδεδομένα σχήματα τα οποία, κατά τη γνώμη μας, συνθέτουν τις μεγάλες εθνικές αφηγήσεις, αρθρώνοντας επίσης μια απάντηση σ’ αυτές. Το βιβλίο απευθύνεται στους ολοένα και περισσότερους πολίτες που θέλουν να αναμετρηθούν με την, έως πολύ πρόσφατα, θλιβερή μονοτονία του λόγου περί το Μακεδονικό στη δημόσια συζήτηση. Αλλά όχι μόνο. Ενδιαφέρεται, ακόμα, να συνομιλήσει με εκείνους που είναι διατεθειμένοι να αναμετρηθούν με τους δικούς τους μύθους. Οι συγγραφείς θέλησαν να γράψουν όπως ακριβώς συζητάμε: με τρόπο απλό και όχι αυστηρά επιστημονικό – πόσο μάλλον επιστημονικοφανή. Το ανά χείρας βιβλίο δεν προορίζεται για τους λίγους ή τους ειδικούς.

Genres: History, Politics, Ebooks, Nonfiction

96 pages, Paperback

First published March 15, 2018

About the author

Ο Κωστής Καρπόζηλος είναι ιστορικός, διευθυντής των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ). Σπούδασε νεοελληνική λογοτεχνία στο Τμήμα Φιλολογίας του ΑΠΘ, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ και έλαβε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Κρήτης το 2010. Έχει γράψει το σενάριο του ντοκιμαντέρ Ταξισυνειδησία: η άγνωστη ιστορία του ελληνοαμερικανικού ριζοσπαστισμού (2013) και το βιβλίο Αρχείο Σταύρου Καλλέργη: Ψηφίδες από τον σχεδιασμό της σοσιαλιστικής πολιτείας (Μουσείο Μπενάκη, 2013). Διδάσκει νεότερη ιστορία στο College Year in Athens, έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, στο Sciences Po και στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, ενώ έχει εργαστεί ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στα πανεπιστήμια του Πρίνστον και της Οξφόρδης. Την περίοδο αυτή δουλεύει το επόμενο βιβλίο του, με θέμα την ελληνική Αριστερά στον 20ό αιώνα.

Reviews

[évan · Rating 3 out of 5]

Όταν θέλεις να καταρρίψεις μύθους που έχουν επικρατήσει στο δημόσιο διάλογο ως η μόνη μη αμφισβητήσιμη αλήθεια, δεν έχεις την πολυτέλεια να παραλείπεις τις πηγές σου.

Τολμηρή και αξιόλογη προσπάθεια. Μη ολοκληρωμένη.

[Demetrios · Rating 4 out of 5]

Εξαιρετικό, περιεκτικό, σύντομο, ευανάγνωστο βιβλίο. Και πολύ χρήσιμο για όλους. Μακάρι να διαβαστεί, όσο πιο νηφάλια γίνεται, και από πολλούς που διαφωνούν με τις θέσεις των συγγραφέων. Πιστεύω πως οι καλοπροαίρετοι αναγνώστες, ακόμα κι αν δεν συμφωνήσουν, τουλάχιστον θα προβληματιστούν και θα ξεφύγουν από την πεποίθηση ότι εμείς έχουμε το απόλυτο δίκιο και η απέναντι πλευρά το απόλυτο άδικο.
Προτιμώ να μοιραστώ το εξής απόσπασμα, από τις σελίδες 15-16:

"Αν το καλοκεφτούμε, συχνά τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε δεν τα θεωρούμε «εθνικά θέματα». (...) Για το θέμα του χρέους, λοιπόν, όλοι μπορούν να έχουν άποψη και να διατυπώνουν προτάσεις: (...). Στο ζήτημα αυτό ξέρουμε, ως κοινωνία, ότι δεν συμφωνούμε. Και καλά κάνουμε. Δημοκρατία έχουμε, και η διαφωνία είναι συστατικό γνώρισμά της.
Τι γίνεται, όμως, με τα λεγόμενα «εθνικά θέματα»; Εδώ, η εικόνα αλλάζει. Πρόκειται για θέματα στα οποία η διαφωνία θεωρείται «προδοσία» ή «μειοδοσία». Δεν υπάρχει θεμιτός αντίλογος. Υπάρχει μόνο μια κυρίαρχη άποψη, η οποία μάλιστα απαιτεί να είναι και μοναδική. Το Μακεδονικό υπήρξε κατεξοχήν ένα τέτοιο παράδειγμα."

[Nikos Gian · Rating 5 out of 5]

"...Θα το πούμε απλά. Στη συζήτηση για τη συγκρότηση της ταυτότητας των πολιτικών κοινοτήτων που ονομάζονται έθνη, το βασικό δεν είναι αν οι ιστορικές παραδοχές τους είναι τεκμηριωμένες ή όχι αυτό είναι το έλασσον. Το σημαντικότερο είναι αν ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουν το παρελθόν οι κοινωνίες βοηθά τη συνεννόηση και τη συνεργασία ή εντείνει τον διακρατικό ανταγωνισμό και την καχυποψία."...

Άξιζε που το διάβασα ανεξάρτητα από το αν συμφωνώ ή διαφωνώ μαζί του. Ευκολοδιάβαστο βιβλίο που θα ανοίξει ουσιαστική συζήτηση.

[Dimitris Hall · Rating 5 out of 5]

«Αυτοί εδώ οι χωριάτες, που τη γλώσσα τους την καταλαβαίνουν περίφημα κι οι Βούλγαροι και οι Σέρβοι, αντιπαθούν τους πρώτους γιατί τους πήρανε τα παιδιά στο στρατό. Μισούν τους δεύτερους που τους κακομεταχειρίζονται για Βούλγαρους. Και κοιτάνε με συμπαθητική περιέργεια εμάς τους περαστικούς Ρωμιούς επειδή είμαστε γνήσιοι πνευματικοί υπήκοοι του Πατρίκ, δηλαδή του του “Ορθόδοξου Πατριάρχη της Πόλης” […] Ωστόσο δεν θέλουν να ’ναι μήτε “Μπουλγκάρ” μήτε Σρρπ (Σέρβοι) μήτε Γκρρτς (Έλληνες). Μονάχα “Μακεντόν ορτοντόξ”»

Στρατής Μυριβήλης, πρώτη έκδοση του μυθιστορήματος Η ζωή εν τάφω (1924)

«Ήταν ένα κράμα όλων των βαλκανικών εθνοτήτων τότε η Μακεδονία. Έλληνες, Βούλγαροι, Ρουμούνοι, Σέρβοι, Αλβανοί και Μουσουλμάνοι, ζούσαν φύρδην μίγδην κάτω από το βαρύ ζυγό των Τούρκων. Η γλώσσα τους ήταν η ίδια, μακεδονίτικη, ένα κράμα και αυτή από σλαβικά και ελληνικά, ανακατωμένα με λέξεις τούρκικες. Όπως και στα Βυζαντινά χρόνια, οι πληθυσμοί ήταν ανακατωμένοι τόσο, που δύσκολα χώριζες Έλληνα από Βούλγαρο – τις δύο φυλές που κυριαρχούσαν.»

Πηνελόπη Δέλτα, Τα μυστικά του βάλτου (1937)

Δυο αποσπάσματα από το βιβλίο που με εντυπωσίασαν και θέτουν γρήγορα τη βάση για τη συζήτηση ότι το Μακεδονικό (όχι Σκοπιανό) δεν είναι τόσο φρέσκια υπόθεση όσο συχνά λέγεται ότι είναι.

Έχω κουραστεί πραγματικά από την όλη συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα. Το μόσο λίγη πραγματική γνώση και πόσο πολλή προπαγάνδα κυκλοφορεί είναι τόσο αηδιαστικό όσο και ανησυχητικό, για να μη μιλήσω για το πόση ενσυναίσθηση δείχνουν οι μεγαλόψυχοι έλληνες και πόσο σεβασμό στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των γειτόνων μας. Το δημοψήφισμα που έρχεται το ερχόμενο σαββατοκύριακο ξαναμαναφέρνει στο προσκήνιο αυτό το θέμα που επανειλημμένα κάνει την Ελλάδα να γελιοποιείται διεθνώς, και φοβάμαι ότι ακόμα δεν έχουμε δει τα χειρότερα.

Γι' αυτό λοιπόν χάρηκα πολύ που διάβασα τις 10+1 ερωτήσεις και απαντήσεις για το Μακεδονικό. Νομίζω ότι όποιος έχει άποψη επί του θέματος, και από τη μία και από την άλλη μεριά, θα έπρεπε να αφιερώσει τις ελάχιστες ώρες που θα χρειαστεί για να το διαβασεί. Δυστυχώς είμαι σίγουρος ότι αυτοί που θα έπρεπε να το διαβάσουν περισσότερο ούτε καν θα το αγγίξουν στη ζωή τους, αλλά δεν ξέρεις ποτέ...

Ποιες είναι οι 10+1 ερωτήσεις, ρωτάτε;

1. «Μα δεν είναι το ζήτημα της ονομασίας της γείτονος "εθνικό θέμα" για την Ελλάδα;»
2. «Η Μακεδονία είναι από την αρχαιότητα ελληνική. Πώς μπορούν σήμερα κάποιοι να σφετερίζονται αυτή την ιστορία;»
3. «Δεν είναι η Μακεδονία μία και ελληνική;»
4. «Μα υπάρχει μακεδονικό έθνος; Δεν είναι ανύπαρκτο;»
5. «Εντάξει. Δεν είναι ανύπαρκτο. Είναι όμως τεχνητό. Δεν το έφτιαξε ο Τίτο;»
6. «Ποια η σχέση της αριστεράς με το Μακεδονικό Ζήτημα;»
7. «Υπάρχει μακεδονική γλώσσα;»
8. «Βάζουμε στην ίδια θέση την Ελλάδα με ένα κρατίδιο, το κρατίδιο των Σκοπίων;»
9. «Το Σύνταγμα τους είναι αλυτρωτικό. Δεν πρέπει να αλλάξει για να επέλθει ο συμβιβασμός;»
10. «Είναι, δηλαδή, λάθος, πως το κράτος αυτό είναι των Σκοπίων και οι πολίτες του είναι οι Σκοπιανοί;»
10 + 1. «Δηλαδή δεν έχει δίκιο η Ελλάδα;»

Εγώ θα προσέθετα αι μια ερώτηση, δική μου, για όλους όσους επιθυμούν επίλυση του Μακεδονικού αλλά επιμένουν ότι η συμφωνία είναι λάθος:
«Ποια είναι η πρόταση σας για μια νέα ονομασία στην οποία θα συμφωνούσαν οι κάτοικοι της ΠΓΔΜ, αναγνωρισμένοι ήδη ως Μακεδόνες και κάτοικοι της Δημοκρατίας της Μακεδονίας, έστω και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής;»

Το αναφέρουμε γιατί κάτι εναλλακτικές προτάσεις π.χ. Δημοκρατία των Σκοπίων θα ήταν αστείες αν δεν ήταν τόσο δημοφιλείς στα μέρη μας.

Ρητορική συμπληρωματική ερώτηση: «θα συμφωνούσατε εσείς να αυτοαποκαλείστε με ένα όνομα το οποίο θα σας έχει φορέσει κάποιος άλλος;»

Σε αυτό το πνεύμα κινείται αυτό το βιβλίο, το οποίο είναι ό,τι καλύτερο έχω διαβάσει επί του θέματος. Είναι 93 μικρές, πολύ ευκολοδιάβαστες σελίδες γεμάτες με πειστικά επιχειρήματα του γιατί ο συμβιβασμός είναι κάτι που έχουμε ανάγκη, και αν και η Συμφωνία των Πρεσπών δεν είναι τέλεια, είναι ένα βήμα στην σωστή κατεύθυνση (και θα την επικροτούσα όποια κυβέρνηση κι αν την κατέβαζε -- όσο απίθανο κι αν ήταν να την κατέβαζε π.χ. μια κυβέρνηση ΝΔ). Βέβαια εδώ είμαστε Βαλκάνια και έχουμε περίεργες ιστορίες και στάσεις σχετικά με συνθήκες, σύμφωνα και τέτοια.

Αυτό το βιβλίο είναι μια ισχυρή βάση για πολιτισμένη συζήτηση και παραθέτει την αλήθεια σε σχέση με τις πραγματικές (σημαντικό: ΟΧΙ φανατισμένες και ΟΧΙ ανόητα και ανιστόρητα προπαγανδισμένες) θέσεις των Βορειομακεδόνων, όσο και τις πραγματικές αδυναμίες των ελληνικών θέσεων των οποίων δείχνουμε να μην έχουμε επίγνωση, τουλάχιστον η κοινή γνώμη.

Όπως δεν είναι όλοι οι Έλληνες ανιστόρητοι Μακεδονομάχοι που πιστεύουν ότι όλη η Μακεδονία είναι ελληνική (το οποίο σημαίνει ότι είμαστε κι εμείς αλυτρωτιστές στα μάτα των γειτόνων μας που θέλουν να μας δουν έτσι -- να κάτι που μάλλον δεν είχατε σκεφτεί, έτσι;), με τον ίδιο ακριβώς τρόπο δεν είναι και όλοι οι Βορειομακεδόνες τόσο φανατισμένοι σχετικά με αυτό το θέμα. Άσχετα τι μας ποτίζουν τα μέσα και οι, εχμ, ρώσοι κατάσκοποι (ζητώ συγγνώμη για την πηγή, είναι κάτι που απλώς θυμάμαι να άκουσα. Μπορείτε να κάνετε τη δική σας έρευνα).

Με λίγα λόγια, διαβάστε το. Διαβάστε το! Θέλω να το συζητήσω. Και θα ήθελα και αντεπιχειρήματα. Αν υπάρχουν σοβαρά, και όχι φανατισμένα, αντεπιχειρήματα.

Μερικοί σύνδεσμοι που έχω μαζέψει, τροφή για περισσότερη σκέψη:

Μακεδονικό: Τι αφήνει πίσω της η συμφωνία Συνέντευξη με τους συγγραφείς του βιβλίου μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών.

«Severna»: εικόνες και αντίλαλοι από την «άλλη» Μακεδονία -- εξαιρετικά καλογραμμένο οδοιπορικό στη γείτονα χώρα που αποκαλύπτει το (θα ήθελα) προφανές: ότι καμιά χώρα, όσο μικρή ή μεγάλη, όσο φανατισμένη κι αν την προβάλλουν οι γείτονες της, δεν μπορεί ποτέ να αναχθεί στα στερεότυπα που την απαρτίζουν στο συλλογικό ασυνείδητο όσων δεν την έχουν ποτέ επισκεφτεί. Η αλήθεια είναι πάντα πιο περίπλοκη, πιο ωμή, πιο κοντά στη ζωή, και τα αφηγήματα πολύ απλά δεν χωράνε πια, μπερδεύονται, χάνονται σαν συζήτηση σε δυνατό πάρτι...

Making sense of Macedonia -- Συζήτηση στο Hellenic Democratic Association από τον Φεβρουαρίο στην οποία ήμουν παρών. Άλλη μία σφαιρική άποψη από διπλωμάτες και δημοσιογράφους που είναι μπλεγμένοι στο θέμα εδώ και δεκαετίες και νομίζω η άποψη τους έχει κάποιο βάρος.

Исцелител/The Secret Ingredient (2017) -- Μυστικό συστατικό -- Ταινία που είχα την τύχη να δω πρόσφατα (σε θερινό κινηματογράφο στο Λεωνίδιο, μάλιστα!) που δείχνει αποκαλυπτικά τη ζωή στην Βόρεια Μακεδονία του σήμερα, το πόσο Μακεδόνες είναι ή δεν είναι, πόσο τους απασχολεί το θέμα, και ποια είναι η σημερινή πραγματικότητα τους ως η πιο φτωχή Πρωην Γιουγκοσλαβική δημοκρατία. Και κάτι ακόμα -- ας το πάρει το ποτάμι: το "μυστικό συστατικό" είναι η κάνναβη. Δείτε την (δεν ξέρω πώς, μακάρι να ήξερα!) και θα νιώσετε ότι περισσότερα μας ενώνουν με αυτούς τους ανθρώπους απ' ότι το σύνορο που λειτουργεί για να μας χωρίσει.

Μιλώντας για συνταγές, ορίστε και μια συνταγή στα ισπανικά για... macedonia. Ω, τι αυστηρά καθορισμένες γράμμες και σύνορα, τι μονοχρωματικότητα, τι απολλώνια ελληνικότης! Έτσι θα λέω κι εγώ τη φρουτοσαλάτα από εδώ και στο εξής και θα κόβω αντιδράσεις.

[Ophelia Dimopoulou · Rating 2 out of 5]

Ξακινά με αδιαμφισβήτητες ιστορικές αλήθειες. Στην συνέχεια όμως η πολιτική λύση που προτείνεται (γιατί έστω και ακροθιγώς προτείνεται), με βάζει σε σκέψεις για την αντικειμενικότητα από τους δυο συγγραφείς και επιστήμονες του βιβλίου. Σίγουρα θα προκαλέσει σάλο.

[Kostas Bal]

✔ Ευκολοδιάβαστο, απλό και συνοπτικό. (Το διαβάζεις σε μια μέρα)
❌ Διαφώνησα με το σύνολο των περιεχομένων του βιβλίου.

[Symeon Andronidis · Rating 3 out of 5]

Το βιβλίο των Κωστή Καρπόζηλου και Δημήτρη Χριστόπουλου, που φέρει τον τίτλο '10+1 ερωτήσεις & απαντήσεις για το Μακεδονικό' ξεδιπλώνει το περιεχόμενο του υπό την μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων που στη βάση τους συνθέτουν το περιώνυμο 'Μακεδονικό ζήτημα' και τις ιστορικές-μνημονικές-πολιτικές του προεκτάσεις. Γραμμένο σε γλώσσα στρωτή, δίχως αξιώσεις δοκιμιακού ύφους, αλλά επίσης δίχως να απολέσει επαφή με ό,τι δύναται να αποκαλέσουμε 'ιστορία' (ή ακόμη και 'ιστορικότητα') του όλου ζητήματος που άπτεται των σχέσεων της Ελλάδας με την Βόρεια Μακεδονία, το βιβλίο κομίζει στη δημόσια σφαίρα την αίσθηση αποκατάστασης της ιστορικής 'αλήθειας' που εδώ ισοδυναμεί με την έμπρακτη αμφισβήτηση της ελληνοκεντρικής προσέγγισης όπως αρθρώνεται στο επίπεδο των διμερών σχέσεων και της ιστορίας του 'Μακεδονικού' που άπτεται παραμέτρων πολιτικών, μνημονικών, ανθρωπολογικών. Δύναται βέβαια να σημειώσουμε ό,τι έχοντας εκδοθεί και κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις 'Πόλις' το 2018, το '10+1 ερωτήσεις & απαντήσεις για το Μακεδονικό,' δεν αποκόπτεται από τα ευρύτερα συμφραζόμενα της εποχής όπου γράφηκε, της συγκυρίας, με άλλα λόγια, της συγκυρίας που εν προκειμένω σχετίζεται με τις διμερείς διαπραγματεύσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της κυβέρνησης της τότε Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, οι οποίες και κατέληξαν στην υπογραφή της 'Συμφωνίας των Πρεσπών.' Έτσι, θα χαρακτηρίσουμε το βιβλίο και ως βιβλίο 'εποχής,' που περισσότερο όμως στρέφεται στο παρελθόν (ιστορική μνήμη) για να ερμηνεύσει το παρόν. Όμως, εάν και γράφηκε εντός αυτού του ευρύτερου πολιτικού όσο και ιδεολογικού πλαισίου, του αρκούντως 'φορτισμένου,' δεν θεωρούμε πως καθίσταται υπερασπιστικό της κυβερνητικής γραμμής για την επίλυση του χρονίζοντος ζητήματος της ονομασίας της γειτονικής χώρας. Διότι, αν και δεν διεκδικεί τις δάφνες της επιστημονικότητας, εγγράφει κάποια βασικά έως θεμελιώδη χαρακτηριστικά που το κατατάσσουν στην κατηγορία, όχι μόνο της πολιτικής ανάλυσης, αλλά και της ιστορικής προσέγγισης. Η δομή του βιβλίου άπτεται της σειράς που ακολουθούν οι ερωτήσεις που τίθενται και οι απαντήσεις που δίνονται από τους δύο συγγραφείς, με κάθε ερώτηση να εστιάζει σε μία συγκεκριμένη πτυχή του αποκαλούμενου 'Μακεδονικού΄ ζητήματος. Έτσι, δύναται να αναφέρουμε πως, σε αδρές γραμμές, παραστατικά αλλά όχι δημοσιογραφικά, πλαισιώνεται εκ νέου το 'Μακεδονικό' ζήτημα, αναδεικνύονται οι όροι συγκρότησης της έννοιας της 'ελληνικής Μακεδονίας' και το πως αυτή θεσμοποιείται λαμβάνοντας χαρακτηριστικά επίσημης θεσμικής αφήγησης, ιδίως την περίοδο της ύστερης Μεταπολίτευσης, όταν το ζήτημα επανέρχεται στην επιφάνεια, νοηματοδοτείται η αναπαραγωγή ενός κατά βάση μανιχαϊκού και διχοτομικού σχήματος που περιλαμβάνει τους 'Έλληνες,' που ωσάν μεταφυσικά, βρίσκονται στην 'καλή πλευρά' της ιστορίας και από την άλλη τους 'καπηλευτές' Σκοπιανούς που επιβουλεύονται ιστορία και συμβολισμούς που δεν τους 'ανήκουν' (είναι κάτι παραπάνω από 'ψεύτες'), σημαίνεται η σχέση της Αριστεράς με το συγκεκριμένο ζήτημα. Σε αυτό το πλαίσιο, η κύρια λειτουργία του βιβλίου, τιθέμενη ρητά από τους δύο συγγραφείς στον πρόλογο του, είναι η ανα-κατασκευή της ιστορίας και της ιστορικής πραγματικότητας προς την κατεύθυνση αμφισβήτησης των διαδεδομένων εθνικών 'μύθων' περί 'ελληνικότητας' και δη' μοναδικής ελληνικότητας' της Μακεδονίας (η 'ελληνικότητα' διαμορφώνεται φαντασιακά, φέροντας όψεις ιστορικής 'συνέχειας'), περί του θεμελιώδους 'ψεύδους' που συγκροτεί την ταυτότητα των 'άλλων' (που αναπαρίστανται όχι συνοριακά, αλλά πολιτισμικά-ιστορικά ως 'άλλοι'), εκεί όπου επίσης διαπερνώνται θέματα που θιχτεί ελάχιστα στη δημόσια σφαίρα (βλέπε τις προσεγγίσεις του 'Ιού' της εφημερίδας 'Ελευθεροτυπία'), όπως είναι, για παράδειγμα, η παρουσία των Σλαβόφωνων, των 'ντόπιων' στις βόρειες περιοχές της χώρας. Παρουσία η οποία και επανεπινοείται πολιτικά-μνημονικά, άλλοτε με όψεις 'απειλής' και άλλοτε με όψεις αφομοίωσης, σε ένα πεδίο όπου και οι ντόπιοι επεξεργάζονται ό,τι νοείται ως πολιτικό, γλωσσικό, πολιτισμικό 'ίχνος,' όπως δείχνει η ανθρωπολογική μελέτη της Μαρίκας Ρόμπου-Λεβίδη με τον τίτλο 'Επιτηρούμενες ζωές. Μουσική, χορός και διαμόρφωση της υποκειμενικότητας στη Μακεδονία.' Η ανάλυση των δύο συγγραφέων δεν διστάζει να αναμετρηθεί με θέματα που ενέχουν λειτουργίες ταμπού για την κρατική ή αλλιώς θεσμική σφαίρα, συναρθρώνοντας αυτή την ιστορική προσέγγιση με μία εν γένει ανθρωπολογική οπτική, καθώς και με μοτίβα ανάλυσης λόγου (discource analysis) ώστε να αναδειχθεί πληρέστερα το περιεχόμενο του 'Μακεδονικού' ζητήματος, η παραγωγή ενός και εθνικιστικού λόγου (έχει ενδιαφέρον το κεφάλαιο για την πανσπερμία εθνοτήτων που δρούσαν στα εδάφη της Μακεδονίας την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας), υπενθυμίζοντας ό,τι η ιστορία συνιστά και 'παίγνιο' αναπαραστάσεων. Θα αναφέρουμε πως χρήσιμη για την αφηγηματική ροή του βιβλίου θα ήταν και το να δοθεί έμφαση σε μαρτυρίες κατοίκων και από τις δύο πλευρές των συνόρων, κάτι που δεν γίνεται, με διακύβευμα την ενσωμάτωση υποκειμενικών βιο-αφηγήσεων δίπλα στις επίσημες θεσμικές. Παρ' όλη αυτή την παράλειψη, το βιβλίο δεν χάνει την χρησιμότητα του, λειτουργώντας, δίπλα σε ό,τι σημειώσαμε, και ως παρεμβατικό, στη δημόσια σφαίρα, βιβλίο, βιβλίο που δεν αποφεύγει την αντιπαράθεση και την συμμετοχή στον ανταγωνισμό στο πεδίο των ιδεών. Μάλιστα, αυτό που διεκδικείται είναι μία οιονεί "θεραπευτική λειτουργία" που θέτει την ελληνική κοινωνία, όχι ενώπιον κάποιου φαντασιακού ή μη ψυχαναλυτή, αλλά ενώπιον των 'μύθων' με τους οποίους τρέφεται και συγκροτεί μέρος της ταυτότητας και της ίδιας υπόστασης της.

[Normita Normito · Rating 3 out of 5]

Δεν ξέρω πως βαθμολογεις ένα πολιτικό / ιστορικό πόνημα όταν δεν αναφέρει τις πηγές του.
Επειδή το διάβασα σε pdf δεν ξέρω αν στην κανονική έκδοση είχε κάποια βιβλιογραφία.
Αν δεν είχε είναι σαν να μιλάμε στο καφενείο και ο καθένας να λέει την άποψη του.
Αν αφήσω στην άκρη αυτό το γεγονός, ωραία και απλά τα γράψανε για κάποιον που δεν έχει ιδέα για το μακεδονικό και θέλει να κάνει μια εισαγωγή στο θέμα.

[Panos Papazoglou · Rating 3 out of 5]

Στα θετικά πρώτα, το βιβλίο αποτελεί μια διαφωτιστική ει��αγωγή στο θέμα, με κατανοητή επιχειρηματολογία και εύκολη προσέγγιση μέσα από τις ερωτήσεις/απαντήσεις στα βασικά σημεία. Περιεκτικό και σύντομο, με στόχο το ευρύ κοινό. Από την άλλη, θα ήταν ευπρόσδεκτες κάποιες πηγές, χάρτες κτλ, ώστε να αναδειχθεί η επικαιροποιημένη "χρησιμότητα" και η επιστημονική λογική της κυκλοφορίας του.

[Diamantis · Rating 2 out of 5]

Διαφωτιστικό σε κάποια σημεία, εκνευριστικά δασκαλίστικο σε αρκετά άλλα. Προσπαθώντας να σε πείσει για τα επιχειρήματα του το βιβλίο, πέφτει στην παγίδα να "τσουβαλιάζει" πολύ αρνητικά οποιονδηποτε έχει διαφορετική γνώμη από το περιεχόμενο του.

[Geo P · Rating 5 out of 5]

Τον Δεκέμβριο του 2017 ξεκίνησαν ξανά οι διαπραγματεύσεις για την επίλυση του "Μακεδονικού Ζητήματος" ανάμεσα στην Ελλάδα και την Π.Γ.Δ.Μ. Οι επικρατούσες συνθήκες στο πολιτικό προσκήνιο έμοιαζαν να ευνοούν την επίλυση του. Το περίφημο "Βέτο του Βουκουρεστίου" το οποίο κόστισε στη χώρα μας αποτελούσε πλέον μια μακρινή και πικρή ανάμνηση. Μαζί με τις διαπραγματεύσεις σε θεσμικό επίπεδο ξεκίνησε και αναπτύχθηκε το γνώριμο σε πολλούς από τη δεκαετία του '90 κλίμα εναντίωσης σε οποιαδήποτε επίλυση εμπεριείχε τον όρο Μακεδονία στο όνομα της γειτονικής χώρας. Τα συλλαλητήρια για την προάσπιση της μιας και μοναδικής "Ελληνικής Μακεδονικότητας" αναβιώθηκαν, χωρίς όμως να έχουν την απήχηση του παρελθόντος.
Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί πρωτοβουλία του ιστορικού και διευθυντή των Α.Σ.Κ.Ι. Κωστή Καρπόζηλου και του ακαδημαϊκού Δημήτρη Χριστόπουλου. Οι συγγραφείς θεώρησαν πως πλέον οι καιροί είχαν ωριμάσει για να αποτυπωθεί κάτι διαφορετικό. Προετοιμάστηκε και εκδόθηκε την περίοδο που οι διαπραγματεύσεις απασχολούσαν την πολιτική επικαιρότητα, με σκοπό να καλύψει το κενό που είχε δημιουργηθεί από μια συγκεκριμένη ρητορική τις τελευταίες δεκαετίες στο συγκεκριμένο ζήτημα. Υπό τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων, το παρόν εγχειρίδιο δεν σκοπεύει μόνο να ξεδιαλύνει ένα ευρύ φάσμα ερωτημάτων, αλλά ταυτόχρονα να προκαλέσει τον αναγνώστη να έρθει αντιμέτωπος με τα πιστεύω του. Επιμέρους ζητήματα όπως το "αλυτρωτικό σύνταγμα" της γειτονικής χώρας, η ύπαρξη Μακεδονικής γλώσσας, το "κατασκευασμένο κράτος" από τον Τίτο και η αδιαμφισβήτητη Ελληνικότητα του Αρχαίου Μακεδονικού Βασιλείου και της Αργειακής Δυναστείας προσεγγίζονται με επιστημονικότητα χωρίς εθνικούς συναισθηματισμούς. Στο ιστορικό πλαίσιο αποτυπώνεται η πραγματικότητα που αφορά τη συγκρότηση των δύο κρατών με τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε συνδυασμό με την Εθνογένεση στα Βαλκάνια τους τελευταίους δύο αιώνες.
Από τον Μάρτιο του 2018 που η παρούσα έκδοση κάνει τον κύκλο της πολλά έχουν συμβεί. Οι επικριτές της την κατηγόρησαν ότι ερευνά το θέμα υπό κάποια συγκεκριμένη πολιτική σκοπιά, "αριστερής προέλευσης". Το συγκεκριμένο σχόλιο είναι κάτι παραπάνω από άτοπο, δεδομένου ότι οι συγγραφείς έχουν σαφή στόχο να καταδείξουν τους μύθους και τα ψέματα που παρουσιάζονται, παρά να κάνουν μικροπολιτική ανάλυση. Τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς υπογράφηκε η "Συμφωνία των Πρεσπών" η οποία θα έδινε επιτέλους λύση. Λίγους μήνες αργότερα επικαιροποιήθηκε και από τα δύο κράτη. Η γειτονική χώρα ονομάζεται επίσημα πλέον Βόρεια Μακεδονία, οι κάτοικοι της Μακεδόνες και η γλώσσα Μακεδονική.

Παρ'ότι το "Μακεδονικό Ζήτημα" είναι θεσμικά λυμένο, το παρόν βιβλίο εξακολουθεί να είναι σημαντικό. Όχι μόνο για να πείσει όσους έχουν ακόμα αμφιβολίες για το αν η συμφωνία είναι δίκαιη, αλλά γιατί δίνει τη δυνατότητα στους αναγνώστες να αξιολογήσουν τα "φαντάσματα" και τους σκοταδισμούς του παρελθόντος, οι οποίοι εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα. Για παράδειγμα, οι πρόσφατες δηλώσεις της νυν Υπουργού Παιδείας ότι "το μάθημα της Ιστορίας οφείλει να διαμορφώνει εθνική συνείδηση", φαντάζουν ξένες την ώρα που οι ιστορικοί κάνουν έκκληση εδώ και χρόνια για αναδιαμόρφωση της "Εθνικής Μυθολογίας" που διδασκόμαστε ως Ιστορία στα σχολικά έδρανα. Το σίγουρο είναι ένα. Η επιστήμη της Ιστορίας δεν έχει ως μέλημα να αποφανθεί για το ποιο σύγχρονο έθνος κράτος θα οικειοποιηθεί την κληρονομιά πολιτισμών που υπήρξαν χιλιετίες πριν.

Τέλος, η συνοπτική δόμηση και η απλή γλώσσα κάνουν το βιβλίο αρκετά προσιτό. Όπως ειπώθηκε και από άτομα του δημοσιογραφικού κύκλου, το συγκεκριμένο εγχειρίδιο θα έπρεπε να μοιράζεται μαζικά στους πολίτες από τα σχολεία και τις κρατικές υπηρεσίες, με σκοπό να υπενθυμίσει πως υπάρχουν σοβαρότερα ζητήματα της καθημερινότητας να μας απασχολούν από το "Μακεδονικό".

Αρχικά Δημοσιευμένο : https://www.gumagazine.gr/article/viv...

[Evanthis Gogoulis · Rating 4 out of 5]

Αν και είμαι απόλυτα σύμφωνος με την ουσία του βιβλίου (ότι δηλαδή η Ελλάδα ΔΕΝ έχει δίκιο στην υπόθεση του Μακεδονικού), οφείλω κι εγώ να πω ότι τα επιχειρήματα των συγγραφέων θα έπρεπε είναι πιο καλά τεκμηριωμένα, ώστε να μην αφήνουν περιθώρια να τα αμφισβητήσει κανείς. Αναφέρονται κάποιες πηγές, αλλά σε ορισμένα σημεία υπάρχουν ελλείψεις και εύκολα μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι εκφράζονται προσωπικές θέσεις των συγγραφέων.

Από την άλλη, βέβαια, θα πει κανείς ότι η ρητορική του μίσους απέναντι στη γείτονα χώρα είναι εντελώς αστήρικτη. Άρα όσα ανέφερα πιο πάνω είναι πταίσματα, μπροστά στην ημιμάθεια που διακρίνει την απέναντι πλευρά.

Αναμφίβολα το βιβλίο είναι χρήσιμο και ευκολοδιάβαστο και ελπίζω να προβληματίσει πολλούς που τόσα χρόνια σπεύδουν να καταδικάσουν όσους τολμούσαν να εκφράσουν αντίθετη άποψη.

[Christos Chamos · Rating 3 out of 5]

Και μονο η προθεση συγγραφης ενος ψυχραιμου βιβλιου πανω σε ενα καυτο εθνικο ζητημα, σε μια εποχη οπου η παραμικρη διαφωνια στην 'εθνικη' γραμμη που χαραζει η κυριαρχη αποψη απορριπτεται ως 'αντεθνικη', αξιζει συγχαρητηριων.
Περιπεκτικο, ευκολοδιαβαστο, αλλα και 'στρατευμενο' στη μια πλευρα.

[Pavlos Gerardos · Rating 4 out of 5]

Πολυ ενδιαφερον κ ελευθερα διαθεσιμο σε pdf:

http://www.dimitrischristopoulos.gr/1...

[George Malandrakis · Rating 3 out of 5]

Σε αρκετά σημεία έχει δίκιο, αν και γενικά "αριστερίζει" τόσο πολύ που καταντάει κουραστικό ακόμα και για αριστερίζοντες. Πάντως θα έπρεπε να διαβαστεί από μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού.

[Kat Somaraki · Rating 4 out of 5]

Ευανάγνωστο και περιεκτικό. Θα ήταν ακόμη καλύτερο αν οι συγγραφείς παρεθεταν τις πηγές τους.

[Malamas · Rating 5 out of 5]

Έλλογα, απλά και λιτά

[Ελεωνόρα Ορφανίδου]

Στο βιβλίο τους “10+1 Ερωτήσεις & Απαντήσεις για το Μακεδονικό”, ο ιστορικός Κωστής Καρπόζηλος, διευθυντής των Αρχείων σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας και ο Δημήτρης Χριστόπουλος, καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, σταχυολογούν τις στερεοτυπικά επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις για το Μακεδονικό και τις απαντούν, αποκαθιστώντας τις πραγματικότητες στη θέση των εθνικών μύθων και αφηγημάτων που αποδείχθηκαν βλαπτικά και ναρκοθέτησαν επί χρόνια κάθε προοπτική διευθέτησης της διένεξης με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Οι συγγραφείς προσεγγίζουν το Μακεδονικό με ρεαλισμό. Δεν αποφεύγουν τα τραυματικά ζητήματα και τις άβολες παραμέτρους και γράφουν απλά αλλά με υπόβαθρο επιστημονικό για ένα θέμα υψηλής πολιτικής το οποίο έχει ένα σαφές ιστορικό υπόβαθρο, ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα.

Ανύπαρκτη χώρα, ανύπαρκτη γλώσσα, ανύπαρκτο όνομα; διερωτώνται οι συγγραφείς.
Είναι το ζήτημα της ονομασίας της γείτονος εθνικό θέμα για την Ελλάδα; Η Μακεδονία είναι από την Αρχαιότητα ελληνική; Πώς μπορούν σήμερα κάποιοι να σφετερίζονται όλη αυτή την ιστορία; Δεν είναι η Μακεδονία μία και ελληνική; Υπάρχει μακεδονικό έθνος; Υπάρχει μακεδονική γλώσσα; Είναι το Σύνταγμα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας αλυτρωτικό;

Η ερώτηση με την οποία κλείνει το βιβλίο είναι κομβική: “Δηλαδή,δεν έχει δίκιο η Ελλάδα;”

Το βιβλίο των Κωστή Καρπόζηλου και Δημήτρη Χριστόπουλου “10+1 Ερωτήσεις & Απαντήσεις για το Μακεδονικό” κυκλοφορεί από της Εκδόσεις Πόλις.

Μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών μεταφράστηκε στα μακεδόνικα και κυκλοφορεί και στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Ελεωνόρα Ορφανίδου
http://athina984.gr/wp-site/2018/10/0...

[Marginalia Σημειώσεις στο περιθώριο]

Η κριτική του Δημοσθένη Παπαδάτου στο πέμπτο μας τεύχος εδώ: https://marginalia.gr/arthro/mia-para...

[Fotini Streltsof]

http://www.dimitrischristopoulos.gr/w...