Tha hương - Mùa biển động #5

Mùa Biển Động #5

by Nguyễn Mộng Giác

Nguyễn Mộng Giác sinh năm 1940 tại Bình Định. Dạy học tại Huế, Qui Nhơn và làm chuyên viên nghiên cứu giáo dục tại Sài Gòn trước 75. 1971 bắt đầu viết văn, từ 72 đến 75, đã có 5 tác phẩm: Nỗi băn khoăn của Kim Dung (tiểu luận). Bão rớt (truyện ngắn) và 3 tập truyện dài: Tiếng chim vườn cũ, Qua cầu gió bay và Đường một chiều . Vượt biển năm 1982. Định cư tại Hoa Kỳ. Từ 1985, Nguyễn Mộng Giác thay Võ Phiến chủ trương tạp chí Văn Học Nghệ Thuật, 1986, đổi tên là Văn Học. Tại hải ngoại, ngoài tập trường thiên Mùa biển động gồm 5 cuốn: Những đợt sóng ngầm (1984), Bão nổi (1985), Mùa biển động (1986), Bèo giạt (1988) và Tha hương (1989); Nguyễn Mộng Giác còn cho in hai tập truyện ngắn: Ngựa nản chân bon, Xuôi dòng và bộ trường thiên Sông Côn mùa lũ viết ở trong nước từ 1977 đến 1981, xuất bản tại Hoa Kỳ năm 1991. Cuốn sách mới nhất là tập tiểu luận nhận định văn học tựa đề: Nghĩ về văn học hải ngoại do Văn Mới xuất bản.

Giữ điạ vị chủ biên tạp chí Văn Học trong gần 20 năm, Nguyễn Mộng Giác đã khám phá, khuyến khích, nâng đỡ rất nhiều cây bút mới, nhiều tài năng trẻ đến chỗ thành danh, ít ai quên được công lao của người anh đầu đàn ấy.

Ông là một trong những cột trụ đã xây dựng nên nền văn học Việt Nam hải ngoại.



Mùa biển động khi mới ra đời được những người yêu văn nghệ đích thực đón nhận như một hiện tượng văn học quan trọng nhất ở hải ngoại, nhưng tác phẩm đã gây gió bão trong lòng cộng đồng người Việt di tản. Chính bản thân Nguyễn Mộng Giác cũng là hồng tâm cho các mũi dùi chĩa vào đánh phá, bởi quan niệm trung dung của ông trong tác phẩm. Thời kỳ đó, vết thương chiến tranh còn đang đỏ máu, người Việt đôi bờ vẫn còn nhìn nhau qua lăng kính hận thù phân cách, thái độ trung dung được coi như một sự "phản bội", "đầu hàng", Nguyễn Mộng Giác đã nhìn xa hơn người đương thời, can đảm trong ngòi bút, ông đã ghi lại cuộc sống trăm mặt cuả miền Nam trong chiến tranh mà không bận tâm đến vị trí bên này bên kia. Chính điều đó đã tạo bề dầy cho tác phẩm. Thời gian trôi qua, chúng ta đã có khoảng cách để đọc lại Mùa biển động trong một tình thế khác, ngoài những ân oán ban đầu, giá trị của tác phẩm hiện ra rõ ràng hơn, chỗ đứng của nó trong văn học Việt Nam cũng được xác định hơn.

805 pages, ebook

First published January 1, 1989

About the author

Ông sinh ngày 4 tháng 1 năm 1940 tại thôn Xuân Hòa, xã Bình Phú, quận Bình Khê (nay là huyện Tây Sơn), tỉnh Bình Định, miền Trung Việt Nam.

Thời kháng chiến chống Pháp 1946 đến 1954, ông học tiểu học và trung học tại vùng kháng chiến. Sau Hiệp định Genève 1954, ông tiếp tục học tại trường Cường Để (Quy Nhơn), trường Võ Tánh (Nha Trang), rồi học năm chót của bậc trung học tại trường Chu Văn An (Sài Gòn).

Sau khi học một năm ở Đại Học Văn Khoa Sài Gòn, ông ra Huế học Đại học Sư phạm ban Việt-Hán. Năm 1963, ông tốt nghiệp thủ khoa, khóa Nguyễn Du. Ngay năm ấy, ông được điều đến giảng dạy tại trường Đồng Khánh ở Huế. Năm 1965, đổi ông vào Quy Nhơn làm Hiệu trưởng trường Cường Để.

Năm 1973, thăng ông làm Chánh sở Học chánh tỉnh Bình Định. Năm 1974, chuyển ông vào Sài Gòn làm chuyên viên nghiên cứu giáo dục Bộ Giáo Dục Việt Nam Cộng hòa cho đến 1975.

Về sự nghiệp văn chương, ông bắt đầu viết văn từ năm 1971, đã cộng tác với các tạp chí: Bách Khoa, Văn, Thời Tập, Ý Thức. Năm 1974, truyện dài Đường một chiều của ông được giải thưởng Văn Bút Việt Nam dưới thời Việt Nam Cộng hòa .

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, việc sáng tác của ông tạm gián đoạn. Đến năm 1977, ông cầm bút trở lại, và bắt đầu viết bộ trường thiên tiểu thuyết Sông Côn mùa lũ, và hoàn thành vào năm 1981.

Tháng 11 năm đó (tức sau khi vừa viết xong bộ truyện trên), ông cùng con trai vượt biển. Chuyến vượt biển thành công, ông đã đến được đảo Kuku của Indonesia. Trong mấy tháng ở đây, ông đã viết được một số truyện ngắn mà sau này xuất bản thành cuốn Ngựa nản chân bon, và tập I của bộ trường thiên tiểu thuyết Mùa biển động.

Tháng 11 năm 1982, ông đến Hoa Kỳ, định cư tại Nam California, rồi cộng tác với các báo: Đồng Nai, Việt Nam Tự Do, Người Việt, Văn, Văn Học Nghệ Thuật ở nước ngoài.

Từ năm 1986, ông làm Chủ bút tạp chí Văn Học ở California, Hoa Kỳ. Đến tháng 8 năm 2004, ông phải ngưng công việc làm báo vì phát giác mình bị ung thư gan.

Sau nhiều năm dài chống chọi với căn bệnh hiểm nghèo, ông đã qua đời lúc 22 giờ 15 phút ngày 2 tháng 7 năm 2012 (ngày giờ địa phương ở California, tức sáng ngày 3 tháng 7 năm 2012 giờ Việt Nam) tại tư gia ở thành phố Westminster (Orange County, California, Hoa Kỳ), thọ 72 tuổi .

Reviews

[Nguyễn · Rating 4 out of 5]

Điều khiên tôi ưa thích ở Nguyễn Mộng Giác trong bộ trường thiên tiểu thuyết này là tâm thế ung dung khi viết về một hành trình đầy máu và nước mắt trong lịch sử dân tộc với góc nhìn từ bờ bên kia, chính điều ấy đã giữ tôi lại cho tới những trang cuối cùng chứ không giống như những tác phẩm khác cùng thể loại mà tôi đã từng thử.

Cảm nhận văn chương hạn hẹp của tôi có lẽ đã nằm trọn trong bài viết của Thụy Khuê, không còn gì để nói thêm nữa cả.

http://thuykhue.free.fr/tk06/muabiend...

[Lâm Nguyễn · Rating 5 out of 5]

Câu chuyện xoay quanh 3 gia đình người Huế - từ những năm 60 con cái của 3 gia đình vốn là bạn bè với nhau. Sau bao biến cố của lịch sử cho tới những năm đi tị nạn, những số phận này ly tán mỗi ngã, mỗi phe phái, họ vẫn sống và chứng kiến thời cuộc biến động không ngừng và họ là những con người như bao người bị cuốn trôi theo “mùa biển động” - hay “vận nước nổi trôi”.

Có lẽ nhờ những năm sống ở Huế, ở quê nhà Bình Định và Sài Gòn cũng như cùng trải qua đã giúp Nguyễn Mộng Giác có một cái vốn về thời cuộc, về những cảnh đời, cá tính, lẫn những cảnh sắc, không gian, giúp ông đưa vào trường thiên tiểu thuyết này hết sức đa dạng, phức tạp.

Nguyễn Mộng Giác xây dựng 3 nhân vật chính thuộc 3 gia đình với 3 giai cấp khác nhau đang sống tại Huế:

**Gia đình ông bà Thanh Tuyến**, gốc gác Hà Nội, di cư vào Huế sau 54 cùng 3 người con: Tường, Quỳnh Trang, và Quỳnh Như. Tường: giáo sư triết ở Quốc học, muốn đập vỡ cái trưởng giả của bố mẹ.

**Gia đình ông bà Văn**: trí thức trung lưu. Ông Văn là giáo sư trung học, vợ ở nhà bán sách, ông có 4 người con: Ngữ, Nam, Quế, và Lãng. Ngữ: học dở dang, thi thoảng viết văn.

**Gia đình ông Bỗng**, gốc Huế, nghèo, ông Bỗng làm nghề soát vé tầu hỏa, cùng hai con Ngô và Diễm. Ngô: họa sĩ nhưng không ai mua tranh chàng.

**Ngô** tham dự vào cuộc đấu tranh Phật giáo, bị tù, Tết Mậu thân được phe cách mạng "giải phóng", bị miễn cưỡng "nhập cuộc" trong việc giết người tập thể. Ngô tình cờ gặp lại Tường - đã về bên cách mạng - và được Tường chỉ dẫn để “nhập cuộc” mà không bị nghi ngờ về thân thế. Mãi sau 75, Ngô mới đoàn tụ với gia đình tại Sài Gòn.

**Tường** yêu Nam và có một đứa con mà Nam không hề hay biết trong những ngày cùng Nam say sưa tham gia hoạt động chính trị tại Huế, một ngày, Tường từ biệt Nam và biệt tích, nhiều năm sau Nam mới biết Tường tham gia vào phe cách mạng khi Tường phát biểu trên đài phát thanh. Sau khi giải phóng, Tường theo đoàn quân vào Sài Gòn và gặp lại gia đình mình cũng như gia đình vợ, Tường và Nam dần hàn gắn lại được những rạn nứt trước đây. Nhờ có công cách mạng, Tường cũng có chút tiếng nói và được cấp nhà riêng, 2 vợ chồng chọn sống trong một chung cư cũ với những người có công với cách mạng khác cùng vào nam sau 75. Nhưng rồi sau đó, Tường quyết định vượt biên.

**Ngữ** và **Diễm** những năm tháng ở Huế thầm yêu nhau, ngày cuối cùng trước khi Diễm về nhà chồng, nàng đã trao thân cho Ngữ và sau ngày đó, Diễm có mang đứa con của Ngữ. Diễm lấy người mà nàng không yêu - ưng thuận ý mẹ, để rồi sau khi cưới vào Sài Gòn sinh sống, nàng đã tạo dựng được cơ nghiệp và giàu có, hợp tác cùng bố của Nam là ông Văn trong việc phát hành băng đĩa nhạc. Ngữ sau bao binh biến cũng trôi dạt vào Sài Gòn và hay lui tới nhà ông bà Thanh Tuyến nên dần dà có cảm tình với **Quỳnh Trang**, rồi cả hai cưới nhau. Tuy nhiên, tình cảm của Ngữ và Diễm vẫn còn, nên họ vẫn còn lén lút gặp nhau trong căn hộ riêng mà Diễm đã dành dụm tiền mua. Sau đó, Diễm tìm được suất đi định cư và đề nghị Ngữ cùng con của Ngữ đi cùng, Quỳnh Trang tạm ở lại chờ hai bố con qua Mỹ rồi sẽ đón qua.

Về gia đình ông bà **Thanh Tuyến,** sau những cuộc loạn lạc, nhà cửa đổ nát, họ đã quyết định dời Huế để vào Sài Gòn lập nghiệp cùng với các con. **Quỳnh Như** vẫn tiếp tục việc học tại Huế nên mỗi dịp tết về mới trở lại Sài Gòn ăn tết cùng gia đình. Cái tết Mậu Thân đã làm Quỳnh Như kẹt lại ở Huế nên nàng cũng bị vướng vào cuộc binh lửa và bị thương, nhờ đó nàng đã thân hơn với thầy dạy tiếng Anh đang dạy tại trường Đại học của mình và sau đó cả hai kết đôi, sang Mỹ sống sau bao khó nhọc để thuyết phục gia đình, dù qua đó họ tiếp tục chật vật cho cuộc sống lứa đôi. Sau biến cố 75, Quỳnh Như tìm được suất cho gia đình mình đi định cư theo diện đoàn tụ nhưng gia đình ông bà Thanh Tuyến chần chừ không đi, rồi sau đó lại hối tiếc.

**Lãng**, 17 tuổi, trong cơn giận đã tự xung vào lính, trong một lần trở về Huế anh đã đeo xâu tai người - “chiến công” mà anh tâm đắc. Lãng trong trường thiên tiểu thuyết là nhân vật phụ, tham gia chinh chiến, và sống sót trở về, để rồi trong những hành trình lửa đạn đó, càng cho thấy rõ hơn không khí trong quân ngũ, trong cuộc chiến, cho thấy rõ hơn về sự sống - cái chết giữa hai lằn ranh mảnh như sợi tơ, tưởng chừng đã đứt, nhưng may vẫn vẹn nguyên, để chàng lại tiếp tục chứng kiến những thời khắc đổi thay của lịch sử mà chàng liên tiếp bị cuốn vào mà không thể bật ra.

///

Chỉ qua hình ảnh 3 gia đình ở 3 giai cấp, qua 3 nhân vật chính, cùng với những tuyến nhân vật phụ bổ trợ, Nguyễn Mộng Giác đã xây dựng một trường thiên tiểu thuyết nặng ký và đầy những tư liệu sống động về thời cuộc mà người đọc không cùng thời có thể hình dung được những biến cố, những gay go, những tàn khốc, những giằng co, đối đối lập, những xót xa, những chua cay... tất cả những thứ từ to lớn đến vụn vặt lần lượt đưa lên những trang giấy làm những hình ảnh của một thời lần nữa lướt qua và đọng lại trong lòng người đọc.

Đây thực sự là một tiểu thuyết xuất sắc của ông.

[Nguyễn Quang Vũ · Rating 5 out of 5]

Không có gì để review, chỉ gửi cái ebook: https://www.fshare.vn/file/NKM7QX6R3VS6

[Nguyễn Quang Vũ · Rating 5 out of 5]

Một trang sử bi thương của những người Việt Nam. Đầy máu và nước mắt ...

[AnhHuy Le · Rating 5 out of 5]

Mình nhai cuốn này trong thời gian thi cuối kì. Ghi lại đây vài dòng để nhớ những tuần ngồi lì một chỗ đối diện cửa sổ. Nhìn ra nhìn vô, cảm thấy bản thân vô dụng nhường nào. Ngắm nào mấy đàn chim bay tứ tung theo bản năng, không quy củ hàng lối gì cả. Nào thỉnh thoảng máy bay, vèo qua cái nền trời xám. Nào lũ trẻ con cười cợt giờ ra chơi ở trường mẫu giáo đối diện. Ước ao được là một phần của những chuyển biến lịch sử trong bộ tiểu thuyết đang đọc. Mà thôi ông ạ. Ngồi rung đùi dửng mỡ, đến bao giờ mới học được cách biết ơn đây?

Ấn tượng về Nguyễn Mộng Giác là một nhà văn rất có tâm. Cái tâm của ông thể hiện ở sự chu đáo trong lối quan sát và khắc họa nội tâm nhân vật. Những đoạn văn đặc tả sự hình thành và mâu thuẫn trong lý luận của Lãng khi nhấn cò súng, của Nam khi xách can dầu hỏa đòi xuống đường tự thiêu vì Phật, của Ngữ khi quyết vượt biên mà bỏ lại gia đình, của Ngô khi làm nhiệm vụ "canh gác" cho bọn Sáu Lăng - chị Miềng xử lý 170 người bị xếp vào loại chống phá Cách Mạng. Làm xong "nhiệm vụ" đó "Ngô cảm thấy mình trở thành một người khác, nguồn máu luân lưu trong người chàng dường như cũng khác. Cả trái tim dòng máu luân lưu đó cũng đổi nhịp hoạt động."

Ai cũng có câu chuyện của họ. Và Nguyễn Mộng Giác có tâm trong nỗ lực của ông để đi tới cùng những tâm tư, những giằng xé đó. Con người thật không hề đơn giản chút nào. Đặc biệt khi đặt họ trong những bi kịch lịch sử mà bộ tiểu thuyết đặc tả. Ai là người đánh giá hành động nào là đúng sai hành vi của con người? Trong cái hoản cảnh thiếu thốn những năm XHCN, khi mà nhà nhà kín cửa chỉ lo bữa cơm cho tối nay, chỉ mong có cái nghề nào không bị công an cấm đủ nuôi sống gia đình, nơm nớp lo sợ điều tiếng vì cái lý lịch tư sản của mình, ai hơi đâu mà đi đánh giá đúng sai. Phải có nguồn sinh lực nào lớn lắm, chắc mới đủ để những người mơ mộng như Ngữ tiếp tục được sống với giấc mơ, với chữ nghĩa. Mà anh cũng chỉ mơ được tới lúc để xác lại ở một bãi "taxi", khi đang nắm tay con chờ chiếc ghe tới đưa mình vượt biên.

Thếcòn với những nhân vật lanh lợi, nhiều mánh khóe để sống sót trong cái thể chế sau chiến tranh như Diễm, liệu cô có tin vào cái "Nhân chi sơ tính bản thiện" không? Làm sao có thể đánh bạo dúi vào tay họ một nắm tiền hối lộ, khi không kỳ vọng con người mình đối diện này là tham lam, vụ lợi? Nói vậy, chứ mình cũng cảm phục lắm những người mẹ, người vợ trong truyện. Bạn đọc tìm tới bài tiểu luận của Thụy Khuê để thấy được cái thế giới phụ nữ được vẽ trong bộ tiểu thuyết này - http://thuykhue.free.fr/tk06/muabiend....

Đọc xong, lịch sử vĩ mô mình cũng chỉ nắm được tản mạn đây đó. Bộ tiểu thuyết đi qua những sự kiện lịch sử những năm 1963-1975 của những vùng đất từ vĩ tuyến 17 đổ xuống. Từ phong trào "thánh chiến" tử vì đạo của miền Trung, tới chiến dịch Tết Mậu Thân, rồi cuộc triệt thoái cao nguyên trên tỉnh lộ số 7 mùa xuân năm 1975. Cuối cùng là đời sống những năm đầu XHCN ở Miền Nam Việt Nam. Nhưng những bi kịch vĩ mô này không làm ngợp mình bằng cái nhìn vi mô vào nội tâm những cá nhân thời chiến. Với tất cả xúc cảm bình dị mà rất bản năng, Nguyễn Mộng Giác cho mình thấy tầm quan trọng của việc thấu hiểu.

"Thái độ của Spinoza với các hành vi của con người là thái độ duy nhất đúng mà ta học tập: Tôi đã cố gắng một cách thận trọng để không chế giễu hay thương hại hoặc ghê tởm những hành vi của con người, mà chỉ để thấu hiểu chúng. Hỡi ơi, thấu hiểu nghĩa là đau đớn tột cùng, nghĩa là gánh chịu nỗi đau của Chúa đóng đanh câu rút" - Trích trong Giăng lưới bắt chim.

[Lan Anh · Rating 4 out of 5]

Một cuốn sách trái chiều về chiên tranh việt Nam. Cuốn sách viết về những người lính VNCH. Đọc cuốn sáh được hiểu thêm về các khía cạnh của ctranh Việt Nam, mình có góc nhìn riêng rẻ hơn- ko đơn thuần là thù hằn, là mất nước, là chiến thắng vẻ vang!
Đọc mà thương: thương những người lính, đều là con dân Việt Nam
Đọc mà ko cảm xúc: ko tức giận, ko phán xét, đơn thuần là cuộc chiến của 2 phe. Thắng làm vua, thua làm giặc.
Đọc mà sợ: sợ sự trấn áp, kèm cặp, phe phái.
Đọc mà hiểu: hiểu được vì sao có nhữg hành xử như vậy!

Kết cuối của truyện làm mình thổn thức và âm ỉ nhất. Mình như đau chung cùng các nhân vật!