What do you think?
Rate this book
De laatste getuige
Liggend op het dak van een trein ontvlucht de twintigjarige Wim Aloserij in 1943 de verplichte Arbeitseinsatz in Duitsland. Hij duikt onder bij een boer en slaapt maandenlang in een kist onder de grond. Toch wordt hij bij een razzia opgepakt en opgesloten in de beruchte Gestapo-gevangenis aan de Euterpestraat. Hij belandt in Kamp Amersfoort en gaat enkele weken later op transport naar Noord-Duitsland, waar hij acht maanden lang de dodelijke dwangarbeid in de concentratiekampen Husum en Neuengamme overleeft.
Als de oorlog bijna ten einde is, belandt Wim op het luxe cruiseschip Cap Arcona, dat voor anker ligt in de Lübecker Bocht. Terwijl op de wal de geallieerden Duitsland tot overgave dwingen, begaat de RAF boven water een dodelijke vergissing. Jachtvliegtuigen bombarderen meerdere schepen en in een waar inferno verongelukken 7000 gevangenen. Samen met slechts enkele honderden opvarenden overleeft Wim Aloserij een van de grootste scheepsrampen aller tijden.
Op zijn vierennegentigste vertelt hij ons zijn verhaal. Als de laatste getuige.
Als de oorlog bijna ten einde is, belandt Wim op het luxe cruiseschip Cap Arcona, dat voor anker ligt in de Lübecker Bocht. Terwijl op de wal de geallieerden Duitsland tot overgave dwingen, begaat de RAF boven water een dodelijke vergissing. Jachtvliegtuigen bombarderen meerdere schepen en in een waar inferno verongelukken 7000 gevangenen. Samen met slechts enkele honderden opvarenden overleeft Wim Aloserij een van de grootste scheepsrampen aller tijden.
Op zijn vierennegentigste vertelt hij ons zijn verhaal. Als de laatste getuige.
391 pages, Paperback
First published April 5, 2018
28 people are currently reading
611 people want to read
About the author
Frank Krake
11 books5 followersEntrepreneur, auteur Rood Bloed, Menthol en De Rampondernemer, De Hand Van Maradona, createur, voetbalisemotie.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 96 reviews
December 8, 2018
Luisterboek.
Het boek begint als een soort jongensboek, ik leefde helemaal met de hoofdpersoon Wim mee. Dat kwam me verderop in het boek duur te staan. Ik kon het bijna niet opbrengen om zijn gang door de oorlog en de kampen aan te horen. De ongelofelijke wreedheden die plaatsvonden maken dat ik me voor de zoveelste keer verbijsterd afvraag hoe mensen dat elkaar aan kunnen doen. Gelukkig heeft Wim na de oorlog zijn balans weer redelijk kunnen vinden, zodanig zelfs dat hij Duitsers op vakantie in ons land gewoon kon helpen. Mijn vader, voormalig krijgsgevangene, ging in 1957 voor het eerst op vakantie naar Duitsland. Het enige dat ik me herinner van die vakantie waren de vele mannen zonder arm of been die we zagen en waarbij mijn vader elke keer bromde 'weer een oorlogsslachtoffer'.
Het boek begint als een soort jongensboek, ik leefde helemaal met de hoofdpersoon Wim mee. Dat kwam me verderop in het boek duur te staan. Ik kon het bijna niet opbrengen om zijn gang door de oorlog en de kampen aan te horen. De ongelofelijke wreedheden die plaatsvonden maken dat ik me voor de zoveelste keer verbijsterd afvraag hoe mensen dat elkaar aan kunnen doen. Gelukkig heeft Wim na de oorlog zijn balans weer redelijk kunnen vinden, zodanig zelfs dat hij Duitsers op vakantie in ons land gewoon kon helpen. Mijn vader, voormalig krijgsgevangene, ging in 1957 voor het eerst op vakantie naar Duitsland. Het enige dat ik me herinner van die vakantie waren de vele mannen zonder arm of been die we zagen en waarbij mijn vader elke keer bromde 'weer een oorlogsslachtoffer'.
May 4, 2018
Afgelopen 2 mei overleed Wim Aloserij
In één avond uitgelezen, wat een indrukwekkend verhaal. Wim z'n levensverhaal en de ervaringen in de Duitse concentratiekampen laten een enorme indruk achter. Prachtig geïllustreerd, een boek wat je je nog zal herinneren lang nadat je de laatste pagina hebt omgeslagen.
Opdat wij niet vergeten
In één avond uitgelezen, wat een indrukwekkend verhaal. Wim z'n levensverhaal en de ervaringen in de Duitse concentratiekampen laten een enorme indruk achter. Prachtig geïllustreerd, een boek wat je je nog zal herinneren lang nadat je de laatste pagina hebt omgeslagen.
Opdat wij niet vergeten
October 21, 2018
Het ongelooflijke en waargebeurde verhaal over Wim Aloserij, die als jongvolwassene de oorlog meemaakte. Hij ontvlucht Duitsland, waar hij als zoveel mannen verplicht voor de Duitsers moet werken. Hij vindt een onderduikadres, maar daar wordt hij ontdekt en wordt naar een werkkamp gebracht, wat eigenlijk neerkomt op een concentratiekamp.
De dingen die hij daar beleeft, daar gaan je haren van overeind staan. Ongelooflijk, dramatisch. Verschrikkelijk om te zien wat een mens een ander mens kan aandoen. Bijna onwerkelijk om te zien wat mensen daar deden om te moeten overleven. Ongelooflijk bijna dat er overlevenden waren.
Tegen het einde van de oorlog raakt hij verzeild op een schip voor de kust van Lübeck. Daar wordt het schip tot zinken gebracht door de geallieerden. Hij overleeft ook dit.
Al met al een verslag om kippenvel van te krijgen, maar het verhaal moet verteld worden.
Weinig tot haast geen dialoog, maar bij dit als een verslag/documentaire verteld verhaal stoort mij dat in het geheel niet. Ik heb het absoluut niet gemist, zo zat ik met ingehouden adem te luisteren (ik had de luisterboekversie) naar de laatste getuige van dit afschuwelijke drama.
Het enige dat ik erg jammer vond is dat hij na de oorlog bij de Jevova's getuigen is beland. Dit heeft verder niets met het boek te maken, is puur persoonlijk gevoel.
De dingen die hij daar beleeft, daar gaan je haren van overeind staan. Ongelooflijk, dramatisch. Verschrikkelijk om te zien wat een mens een ander mens kan aandoen. Bijna onwerkelijk om te zien wat mensen daar deden om te moeten overleven. Ongelooflijk bijna dat er overlevenden waren.
Tegen het einde van de oorlog raakt hij verzeild op een schip voor de kust van Lübeck. Daar wordt het schip tot zinken gebracht door de geallieerden. Hij overleeft ook dit.
Al met al een verslag om kippenvel van te krijgen, maar het verhaal moet verteld worden.
Weinig tot haast geen dialoog, maar bij dit als een verslag/documentaire verteld verhaal stoort mij dat in het geheel niet. Ik heb het absoluut niet gemist, zo zat ik met ingehouden adem te luisteren (ik had de luisterboekversie) naar de laatste getuige van dit afschuwelijke drama.
Het enige dat ik erg jammer vond is dat hij na de oorlog bij de Jevova's getuigen is beland. Dit heeft verder niets met het boek te maken, is puur persoonlijk gevoel.
January 7, 2019
Dit boek vertelt het verhaal van Wim Aloserij vanaf zijn jeugd waar hij mishandelt werd door zijn stiefvader waar hij woont samen met zijn moeder, zus en halfbroer en waar hij nog een broertje krijgt van zijn moeder samen met zijn stiefvader. Dankzij de talrijke middeltjes om maar uit de handen te blijven van zijn stiefvader zal dit ook waarschijnlijk wel aan de basis liggen van de vindingrijk om uit de handen te blijven van de Duitsers want Wim is veel door het oog van de naald gekropen om het ergste te voorkomen. Het boek las ik als een film voor mijn ogen. Het is zodanig vertelt dat je je werkelijk in de huid kruipt van Wim. Je ondergaat bijna zelf de gruwel en ziet ook met je eigen ogen de wandaden dat er gebeuren. Wim overleeft 3 werkkampen namelijk kamp Amersfoort, Neuengamme en Husum en wanneer de oorlog bijna te einde is komt hij terecht op het schip de Althus waarna hij wordt overgescheept naar het luxeschip Cap Arcona dat wordt gebombardeerd door de Britse geallieerden. Ook dit overleeft Wim als één van de weinige overlevenden van dit schip. Na de oorlog heeft hij ook nog talrijke nachtmerries waarbij hij achtervolgt wordt door de Kapo's en andere SS'ers. Een gruwel dat een mens voor de rest van zijn leven niet vergeet. Het heeft dan ook lang geduurt vooraleer Wim Aloserij zijn volledige verhaal kon doen aan de auteur Frank Krake. Dit boek is tot stand gekomen en kon de Heer Aloserij tenslotte op 2 mei 2018 de rust vinden op 94 jarige leeftijd.
March 20, 2020
Indrukwekkend relaas over Wim Aloserij, die tijdens de Tweede Wereldoorlog op miraculeuze wijze 3 concentratiekampen overleeft. En mens blijft.
December 13, 2024
Prachtig boek.
Het begint nog voor de oorlog, in dit eerste gedeelte wordt het verhaal van Wim verteld. Meteen heb je een band met hem. Zijn dromen, zijn daden, zijn ideeën. Met de uitbraak van de oorlog en het moeten werken in Duitsland begint voor mijn gevoel het ‘echte verhaal’. De dingen die gebeurd zijn lijken zo onwerkelijk en hoe het NA de oorlog met de overlevenden vergaat is net zo ongelofelijk. Ik heb het idee dat daar soms weinig over gesproken wordt. Ik heb met tranen in mijn ogen het boek uitgelezen. Ik heb vernomen dat Wim inmiddels is overleden en hoop dat deze man nog een mooi leven heeft gehad en nu rust heeft gevonden.
Ik lees veel oorlogsboeken, maar deze is voor ieder een aanrader. Een ‘favoriet’ klinkt niet netjes omwille van het gruwelijke verhaal, maar het heeft me ontzettend geraakt. De foto’s die er ook bij gebruikt worden, zorgen voor een nog betere inleving. Chapeau voor de schrijver/makers van het boek!
Het begint nog voor de oorlog, in dit eerste gedeelte wordt het verhaal van Wim verteld. Meteen heb je een band met hem. Zijn dromen, zijn daden, zijn ideeën. Met de uitbraak van de oorlog en het moeten werken in Duitsland begint voor mijn gevoel het ‘echte verhaal’. De dingen die gebeurd zijn lijken zo onwerkelijk en hoe het NA de oorlog met de overlevenden vergaat is net zo ongelofelijk. Ik heb het idee dat daar soms weinig over gesproken wordt. Ik heb met tranen in mijn ogen het boek uitgelezen. Ik heb vernomen dat Wim inmiddels is overleden en hoop dat deze man nog een mooi leven heeft gehad en nu rust heeft gevonden.
Ik lees veel oorlogsboeken, maar deze is voor ieder een aanrader. Een ‘favoriet’ klinkt niet netjes omwille van het gruwelijke verhaal, maar het heeft me ontzettend geraakt. De foto’s die er ook bij gebruikt worden, zorgen voor een nog betere inleving. Chapeau voor de schrijver/makers van het boek!
This entire review has been hidden because of spoilers.
August 24, 2019
De tweede wereldoorlog vormt de achtergrond waartegen dit verhaal zich afspeelt. We volgen de Nederlander Wim doorheen de oorlogsjaren. Al snel wordt duidelijk dat niet alleen de joden slachtoffers waren maar dat ook de inwoners van door duitse bezette gebieden niet konden ontsnappen aan de gruweldaden van de ss. Een boek dat vlot leest en rijk werd geïllustreerd met vele foto s van toen.
April 6, 2019
Prachtig en ontroerend getuigenverslag van de wreedheden in de tweede wereldoorlog. Leest weg als een roman, maar de gruweldaden zetten je weer terug op de aardbol.
April 13, 2018
Met dank aan de groep Samenlezenisleuker en uitgeverij Achtbaan voor het recensie-exemplaar.
In dit indrukwekkende boek De laatste getuige opgetekend door de auteur Frank Krake, vertelt de 94-jarige Wim Aloserij zijn verhaal als de laatste getuige van het overleven van drie concentratiekampen en een scheepsramp.
Opgroeiend in een arm gezin in Amsterdam met een moeder, zus, twee halfbroertjes en een stiefvader die het weekloon verbraste in de kroeg.
En meestal moest Wim het dan ontgelden wanneer zijn dronken stiefvader thuis kwam.
Wim wordt er heel handig in om zich te verstoppen voor de losse handjes van zijn stiefvader.
Deze vindingrijkheid en zijn innemende en vrolijke aard zal hem later nog goed van pas komen.
Want ook Wim ontkomt niet aan de oproep van de Duitsers in 1943 voor de verplichte Arbeitseinsatz.
Hij moet zich melden maar duikt onder bij een boer.
Maanden later wordt hij toch opgepakt en via de gevangenis belandt hij in het tussenkamp, Kamp Amersfoort.
Later gaat hij op transport naar de concentratie kampen, Husum en Neuengamme.
De omstandigheden zijn erbarmelijk en gruwelijk maar Wim komt er doorheen.
De oorlog is bijna ten einde wanneer de geallieerden een dodelijke vergissing begaan en het schip
Cap Arcona bombarderen, het schip waar Wim en duizenden gevangenen verblijven.
Ook hier heeft Wim een beschermengeltje op zijn schouder en overleeft hij deze scheepsramp terwijl er 7000 gevangenen verongelukken.
Veel boeken over de oorlog gaan over vernietigingskampen maar slechts weinige over de werkkampen.
De beetje vergeten groep vind ik en als dochter van een vader die ook twee jaar tewerkgesteld werd in een werkkamp en ongeveer dezelfde leeftijd had als Wim Aloserij was ik nieuwsgierig naar en blij dat ik dit boek mocht lezen.
Doordat mijn vader nooit iets verteld had over de oorlog en zijn jaren in een werkkamp, had ik geen idee hoe het moest zijn. Wel dat het hem zijn gezondheid heeft gekost waardoor hij een aantal jaren na de oorlog zelfs een long moest laten verwijderen. Nu ik ouder word en laatst in Berlijn ben geweest kwamen mijn vragen, die ik niet meer kan stellen, aangezien mijn vader al enige tijd is overleden.
Door dit boek dat voor mij dus heel confronterend en aangrijpend was, heb ik een goed beeld gekregen van de omstandigheden in werkkampen.
Een boek dat ook nog eens vlot en goed is geschreven door de auteur Frank Krake. Met mooie foto's is het een schitterend mooi boek geworden.
Ik las het in één adem uit.
Bedankt Frank Krake en Wim Aloserij voor dit pareltje.
En diep respect heb ik voor deze laatste getuige.
In dit indrukwekkende boek De laatste getuige opgetekend door de auteur Frank Krake, vertelt de 94-jarige Wim Aloserij zijn verhaal als de laatste getuige van het overleven van drie concentratiekampen en een scheepsramp.
Opgroeiend in een arm gezin in Amsterdam met een moeder, zus, twee halfbroertjes en een stiefvader die het weekloon verbraste in de kroeg.
En meestal moest Wim het dan ontgelden wanneer zijn dronken stiefvader thuis kwam.
Wim wordt er heel handig in om zich te verstoppen voor de losse handjes van zijn stiefvader.
Deze vindingrijkheid en zijn innemende en vrolijke aard zal hem later nog goed van pas komen.
Want ook Wim ontkomt niet aan de oproep van de Duitsers in 1943 voor de verplichte Arbeitseinsatz.
Hij moet zich melden maar duikt onder bij een boer.
Maanden later wordt hij toch opgepakt en via de gevangenis belandt hij in het tussenkamp, Kamp Amersfoort.
Later gaat hij op transport naar de concentratie kampen, Husum en Neuengamme.
De omstandigheden zijn erbarmelijk en gruwelijk maar Wim komt er doorheen.
De oorlog is bijna ten einde wanneer de geallieerden een dodelijke vergissing begaan en het schip
Cap Arcona bombarderen, het schip waar Wim en duizenden gevangenen verblijven.
Ook hier heeft Wim een beschermengeltje op zijn schouder en overleeft hij deze scheepsramp terwijl er 7000 gevangenen verongelukken.
Veel boeken over de oorlog gaan over vernietigingskampen maar slechts weinige over de werkkampen.
De beetje vergeten groep vind ik en als dochter van een vader die ook twee jaar tewerkgesteld werd in een werkkamp en ongeveer dezelfde leeftijd had als Wim Aloserij was ik nieuwsgierig naar en blij dat ik dit boek mocht lezen.
Doordat mijn vader nooit iets verteld had over de oorlog en zijn jaren in een werkkamp, had ik geen idee hoe het moest zijn. Wel dat het hem zijn gezondheid heeft gekost waardoor hij een aantal jaren na de oorlog zelfs een long moest laten verwijderen. Nu ik ouder word en laatst in Berlijn ben geweest kwamen mijn vragen, die ik niet meer kan stellen, aangezien mijn vader al enige tijd is overleden.
Door dit boek dat voor mij dus heel confronterend en aangrijpend was, heb ik een goed beeld gekregen van de omstandigheden in werkkampen.
Een boek dat ook nog eens vlot en goed is geschreven door de auteur Frank Krake. Met mooie foto's is het een schitterend mooi boek geworden.
Ik las het in één adem uit.
Bedankt Frank Krake en Wim Aloserij voor dit pareltje.
En diep respect heb ik voor deze laatste getuige.
May 20, 2018
Indrukwekkend
May 27, 2018
Hoe moet ik in vredesnaam beginnen aan het schrijven van deze recensie...
-Vier dagen later-
Eigenlijk ben ik nog niet klaar om de recensie te schrijven maar dit boek heeft het zo verdiend.
De Laatste Getuige vertelt het levensverhaal van Wim Aloserij, hij overleefde drie concentratiekampen tijdens de tweede wereldoorlog en een van de grootste scheepsrampen aan het einde van die periode. Ik heb het boek mogen ontvangen van Frank Krake, de auteur, en ik ben bij ontvangst dan ook gelijk in het boek gedoken. Wat het boek misschien nog wel des te belangrijker maakt is het feit dat Wim op 2 mei 2018 is overlijden, midden in alle interviews en voordat hij op 4 mei tijdens de dodenherdenking kon spreken.
Het boek begint het verhaal van Wim direct bij het begin, namelijk in het Amsterdamse Kattenburg, een ‘eiland’ midden in de stad. Mocht je er nu eens willen gaan kijken, het is het gebied achter het Scheepsmuseum. Wim woonde op Kattenburg samen met zijn moeder, zus, broertje en stiefvader. Omdat stiefvader Hendrik niet een hele lieve man was, om het maar zacht uit te drukken, had Wim het thuis niet altijd even prettig.
Toen bekend werd dat de oorlog toch echt in aantocht was en jonge mannen naar Duitsland werden gehaald om daar te werken, kon ook Wim zich uiteindelijk niet langer verschuilen in de slagerij waar hij werkt. Hij werd naar Duitsland gebracht en daar aan het werk gezet. Na te zijn ontsnapt van daar en terug in Amsterdam is het uiteindelijk niet mogelijk om iets anders te doen dan onder te duiken. Daar duurt het een tijd voordat Wim wordt opgepakt tijdens een razzia en naar Kamp Amersfoort wordt gebracht.
Vanuit daar gaat het alleen maar bergafwaarts, vanuit Kamp Amersfoort gaat hij naar Neuengamme, dan naar Husum en na een tijd weer terug naar Neuengamme. Maar als de geallieerden oprukken in Noord-Duitsland wordt Neuengamme leeggehaald en alle gevangenen die nog resteren meegenomen naar het grote cruiseschip Cap Arcona, die qua grootte vergeleken kan worden met de Titanic.
Niet wetende dat er gevangenen uit de concentratiekampen op het schip zaten en in de veronderstelling dat de Nazis weg wilden vluchten op het schip wordt het schip gebombardeerd door de Britse RAF. Van de 7000 mensen aan boord, als ratten in de val, ontsnappen er maar enkele honderden, waaronder Wim.
Wat ik zo ontzettend bijzonder vind aan het verhaal van Wim, is hoe hij zo ontzettend veel geluk heeft, niet in het feit dat hij naar de kampen moest en dat hij bij een scheepsramp betrokken was, maar wel hoe hij zich overal uit weet te krijgen, hoe hij van de 7000 mensen op het schip maar een van de 300 was die het uiteindelijk overleven. Dat haalt niet weg dat het een verschrikkelijke periode moet zijn geweest. Wim geeft zelf aan nadat hij weer thuis in Amsterdam was dat hij nog regelmatig nachtmerries had, over honden en mannen die hem achterna zaten en waarbij hij menigmaal wakker werd gemaakt door zijn vrouw.
Ook vind ik het feit dat hij katholiek wordt opgevoed, maar na alle verschrikkingen van de oorlog zich laat omdopen tot Jehova’s Getuige. Omdat hij zoveel respect had voor de mannen in Neuengamme die ondanks alle verschrikkingen zo ontzettend dicht bij hun geloof bleven. Of zoals Wim het zelf beschrijft: “Al die politieke gevangen die tegen Hitler waren, stonden te spitten. Jehova’s weigerden te werken voor de Duitsers.”
Het verhaal van Wim is een verhaal dat me nog lang gaat bij blijven, niet alleen omdat er zo ontzettend veel in zijn leven is gebeurd, maar omdat hij er zo goed mee om lijkt te gaan. Na het lezen van het boek zag ik via de twitter van de auteur een bericht over dat onze lokale zender een stuk liet zien over Wim, verteld door Frank zelf. Je zag beelden over hoe Wim Neuengamme nog weer bezocht en hoe hij ook terugblikte op wat er daar allemaal was gebeurd. Een man van 94 jaar oud, die over die periode vertelt alsof het voor hem ook maar een verhaal is geweest, in plaats van dat het zijn leven was en hij die verschrikkingen allemaal heeft meegemaakt.
Ik was zo ontzettend onder de indruk van dit boek. Ik heb al vaker in recensies geschreven dat ik boeken die zich afspelen in de periode van de Tweede Wereldoorlog erg interessant vind. Deze is daar dan ook geen uitzondering op. Ik denk dat ik deze misschien nog wel een keer zo interessant vind omdat je compleet wordt meegesleept in het verhaal van Wim. Ik heb boek uitgelezen met tranen stromend over mijn wangen omdat ik ze niet meer binnen kon houden.
Mocht je je handen kunnen krijgen op een kopie van dit boek, lees het! Want het is zo’n verschrikkelijk belangrijk onderwerp en een periode in de geschiedenis van de wereld waarvan ik vind dat we die NOOIT mogen vergeten. Het enige wat mij nu nog rust is om te zeggen; Frank, ontzettend bedankt dat ik dit indrukwekkende boek heb mogen ontvangen van je. En Wim, ik hoop dat je je rust hebt gevonden, het ga je goed.
-Vier dagen later-
Eigenlijk ben ik nog niet klaar om de recensie te schrijven maar dit boek heeft het zo verdiend.
De Laatste Getuige vertelt het levensverhaal van Wim Aloserij, hij overleefde drie concentratiekampen tijdens de tweede wereldoorlog en een van de grootste scheepsrampen aan het einde van die periode. Ik heb het boek mogen ontvangen van Frank Krake, de auteur, en ik ben bij ontvangst dan ook gelijk in het boek gedoken. Wat het boek misschien nog wel des te belangrijker maakt is het feit dat Wim op 2 mei 2018 is overlijden, midden in alle interviews en voordat hij op 4 mei tijdens de dodenherdenking kon spreken.
Het boek begint het verhaal van Wim direct bij het begin, namelijk in het Amsterdamse Kattenburg, een ‘eiland’ midden in de stad. Mocht je er nu eens willen gaan kijken, het is het gebied achter het Scheepsmuseum. Wim woonde op Kattenburg samen met zijn moeder, zus, broertje en stiefvader. Omdat stiefvader Hendrik niet een hele lieve man was, om het maar zacht uit te drukken, had Wim het thuis niet altijd even prettig.
Toen bekend werd dat de oorlog toch echt in aantocht was en jonge mannen naar Duitsland werden gehaald om daar te werken, kon ook Wim zich uiteindelijk niet langer verschuilen in de slagerij waar hij werkt. Hij werd naar Duitsland gebracht en daar aan het werk gezet. Na te zijn ontsnapt van daar en terug in Amsterdam is het uiteindelijk niet mogelijk om iets anders te doen dan onder te duiken. Daar duurt het een tijd voordat Wim wordt opgepakt tijdens een razzia en naar Kamp Amersfoort wordt gebracht.
Vanuit daar gaat het alleen maar bergafwaarts, vanuit Kamp Amersfoort gaat hij naar Neuengamme, dan naar Husum en na een tijd weer terug naar Neuengamme. Maar als de geallieerden oprukken in Noord-Duitsland wordt Neuengamme leeggehaald en alle gevangenen die nog resteren meegenomen naar het grote cruiseschip Cap Arcona, die qua grootte vergeleken kan worden met de Titanic.
Niet wetende dat er gevangenen uit de concentratiekampen op het schip zaten en in de veronderstelling dat de Nazis weg wilden vluchten op het schip wordt het schip gebombardeerd door de Britse RAF. Van de 7000 mensen aan boord, als ratten in de val, ontsnappen er maar enkele honderden, waaronder Wim.
Wat ik zo ontzettend bijzonder vind aan het verhaal van Wim, is hoe hij zo ontzettend veel geluk heeft, niet in het feit dat hij naar de kampen moest en dat hij bij een scheepsramp betrokken was, maar wel hoe hij zich overal uit weet te krijgen, hoe hij van de 7000 mensen op het schip maar een van de 300 was die het uiteindelijk overleven. Dat haalt niet weg dat het een verschrikkelijke periode moet zijn geweest. Wim geeft zelf aan nadat hij weer thuis in Amsterdam was dat hij nog regelmatig nachtmerries had, over honden en mannen die hem achterna zaten en waarbij hij menigmaal wakker werd gemaakt door zijn vrouw.
Ook vind ik het feit dat hij katholiek wordt opgevoed, maar na alle verschrikkingen van de oorlog zich laat omdopen tot Jehova’s Getuige. Omdat hij zoveel respect had voor de mannen in Neuengamme die ondanks alle verschrikkingen zo ontzettend dicht bij hun geloof bleven. Of zoals Wim het zelf beschrijft: “Al die politieke gevangen die tegen Hitler waren, stonden te spitten. Jehova’s weigerden te werken voor de Duitsers.”
Het verhaal van Wim is een verhaal dat me nog lang gaat bij blijven, niet alleen omdat er zo ontzettend veel in zijn leven is gebeurd, maar omdat hij er zo goed mee om lijkt te gaan. Na het lezen van het boek zag ik via de twitter van de auteur een bericht over dat onze lokale zender een stuk liet zien over Wim, verteld door Frank zelf. Je zag beelden over hoe Wim Neuengamme nog weer bezocht en hoe hij ook terugblikte op wat er daar allemaal was gebeurd. Een man van 94 jaar oud, die over die periode vertelt alsof het voor hem ook maar een verhaal is geweest, in plaats van dat het zijn leven was en hij die verschrikkingen allemaal heeft meegemaakt.
Ik was zo ontzettend onder de indruk van dit boek. Ik heb al vaker in recensies geschreven dat ik boeken die zich afspelen in de periode van de Tweede Wereldoorlog erg interessant vind. Deze is daar dan ook geen uitzondering op. Ik denk dat ik deze misschien nog wel een keer zo interessant vind omdat je compleet wordt meegesleept in het verhaal van Wim. Ik heb boek uitgelezen met tranen stromend over mijn wangen omdat ik ze niet meer binnen kon houden.
Mocht je je handen kunnen krijgen op een kopie van dit boek, lees het! Want het is zo’n verschrikkelijk belangrijk onderwerp en een periode in de geschiedenis van de wereld waarvan ik vind dat we die NOOIT mogen vergeten. Het enige wat mij nu nog rust is om te zeggen; Frank, ontzettend bedankt dat ik dit indrukwekkende boek heb mogen ontvangen van je. En Wim, ik hoop dat je je rust hebt gevonden, het ga je goed.
April 13, 2018
De boekenblog Samenlezenisleuker plaatste enige tijd geleden een recensentenoproep voor wie het non-fictie boek ‘De laatste getuige’ zou willen lezen. Uitgeverij Achtbaan stelde de leesexemplaren beschikbaar mist je recensie uiterlijk 15 april online staat.
Ik wist zodra ik hoorde over het verhaal van Wim Aloserij, wat door Frank Krake in dit werk uitgeschreven is, dat ik het moest lezen. Al is het maar om een beter idee te krijgen van wat mijn eigen opa voor leed heeft moeten ondergaan in de tweede wereld oorlog. Daarnaast vind ik het persoonlijk enorm belangrijk dat mensen en de gehele wereld bevolking zich bewust is, wordt en blijft dat oorlog afschuwelijk is. Oorlog kan nooit een goed doel dienen en kan nooit de oplossing zijn. Toch is het nog altijd veel te veel gaande in de wereld en een constant aanwezige dreiging. Ik heb met eigen ogen gezien wat voor schade het bij mijn opa heeft aangericht, hoe hij zijn hele leven de loodzware last op zijn schouders droeg en hoe hij nauwelijks kon praten over wat er allemaal gebeurd is. Ook andere ouderen die ik dankzij mijn werk tegenkom dragen nog altijd de littekens van de tweede wereld oorlog.
Zodra je het verhaal van Wim gaat lezen dringt van begin tot eind tot diep in je ziel door. Dat iemand, een mens van vlees en bloed, zulke gruwelijkheden heeft kunnen ondergaan en dat heeft overleeft is een wonder. Het toont absoluut de onmetelijke kracht van de innerlijke mens. Daarentegen laat het boek ook zien hoe beestachtig mensen kunnen zijn, hoe zij alles kunnen doen als zij denken dat het gerechtigd is. Bepaalde elementen in het verhaal zijn letterlijk misselijkmakend en dan te bedenken dat het geen verhaal is, maar realiteit is geweest voor Wim. Toch is in alles de strijd om te overleven te voelen, de constante hoop dat het beter wordt. Zijn vechtlust wordt op een prachtige manier beschreven door Frank, die zijn bewoording zo heeft gekozen dat het een mengeling is van het daadwerkelijk verhaal van Wim maar ook de geschiedkundige feiten ruim aanbod komen. Het geheel wordt ondersteund door foto’s en documentatie afbeelding die nu na zoveel jaren nog de verschrikkingen laten zien van de oorlog.
Het boek laat je niet meer los als je eenmaal begonnen bent met lezen. Ik heb het naderhand echt moeten laten bezinken eer ik deze recensie kon schrijven. Het raakte mij zo ontzettend en de kleine stukjes die mijn opa mij verteld heeft tijdens zijn leven kan ik nu beter plaatsten. Het breekt nog altijd mijn hart dat dit gebeurd is en nog steeds op grote schaal over de gehele wereld gebeurd. Ik kan en wil niet begrijpen hoe de zucht naar oorlog ontstaat. Uiteraard is het Utopia om te wensen dat mensen alleen maar vredelievend met elkaar omgaan maar laten we het alsjeblieft met zijn alle proberen? Elke dag en nacht opnieuw. Zoals Lenny Kravitz ooit zong; ‘Let love rule’!
Ik geef dit boek de volle 5 sterren en als het kon meer. Het is voor mij enigszins raar om een beoordeling aan dit boek te hangen maar dat hoort er nu eenmaal bij in de recensentenwereld.
Spanning: 8
Plot: 10
Leesplezier: 6
Schrijfstijl: 10
Originaliteit: 8
Psychologie: 10
Ik wist zodra ik hoorde over het verhaal van Wim Aloserij, wat door Frank Krake in dit werk uitgeschreven is, dat ik het moest lezen. Al is het maar om een beter idee te krijgen van wat mijn eigen opa voor leed heeft moeten ondergaan in de tweede wereld oorlog. Daarnaast vind ik het persoonlijk enorm belangrijk dat mensen en de gehele wereld bevolking zich bewust is, wordt en blijft dat oorlog afschuwelijk is. Oorlog kan nooit een goed doel dienen en kan nooit de oplossing zijn. Toch is het nog altijd veel te veel gaande in de wereld en een constant aanwezige dreiging. Ik heb met eigen ogen gezien wat voor schade het bij mijn opa heeft aangericht, hoe hij zijn hele leven de loodzware last op zijn schouders droeg en hoe hij nauwelijks kon praten over wat er allemaal gebeurd is. Ook andere ouderen die ik dankzij mijn werk tegenkom dragen nog altijd de littekens van de tweede wereld oorlog.
Zodra je het verhaal van Wim gaat lezen dringt van begin tot eind tot diep in je ziel door. Dat iemand, een mens van vlees en bloed, zulke gruwelijkheden heeft kunnen ondergaan en dat heeft overleeft is een wonder. Het toont absoluut de onmetelijke kracht van de innerlijke mens. Daarentegen laat het boek ook zien hoe beestachtig mensen kunnen zijn, hoe zij alles kunnen doen als zij denken dat het gerechtigd is. Bepaalde elementen in het verhaal zijn letterlijk misselijkmakend en dan te bedenken dat het geen verhaal is, maar realiteit is geweest voor Wim. Toch is in alles de strijd om te overleven te voelen, de constante hoop dat het beter wordt. Zijn vechtlust wordt op een prachtige manier beschreven door Frank, die zijn bewoording zo heeft gekozen dat het een mengeling is van het daadwerkelijk verhaal van Wim maar ook de geschiedkundige feiten ruim aanbod komen. Het geheel wordt ondersteund door foto’s en documentatie afbeelding die nu na zoveel jaren nog de verschrikkingen laten zien van de oorlog.
Het boek laat je niet meer los als je eenmaal begonnen bent met lezen. Ik heb het naderhand echt moeten laten bezinken eer ik deze recensie kon schrijven. Het raakte mij zo ontzettend en de kleine stukjes die mijn opa mij verteld heeft tijdens zijn leven kan ik nu beter plaatsten. Het breekt nog altijd mijn hart dat dit gebeurd is en nog steeds op grote schaal over de gehele wereld gebeurd. Ik kan en wil niet begrijpen hoe de zucht naar oorlog ontstaat. Uiteraard is het Utopia om te wensen dat mensen alleen maar vredelievend met elkaar omgaan maar laten we het alsjeblieft met zijn alle proberen? Elke dag en nacht opnieuw. Zoals Lenny Kravitz ooit zong; ‘Let love rule’!
Ik geef dit boek de volle 5 sterren en als het kon meer. Het is voor mij enigszins raar om een beoordeling aan dit boek te hangen maar dat hoort er nu eenmaal bij in de recensentenwereld.
Spanning: 8
Plot: 10
Leesplezier: 6
Schrijfstijl: 10
Originaliteit: 8
Psychologie: 10
June 22, 2018
Bij het zien van de schitterende cover van De Laatste Getuige van Frank Krake weet je meteen dat je niet zomaar een zoveelste oorlogsverhaal gaat lezen. Om een of andere reden weet je meteen dat je een indringend, afschuwelijk verhaal gaat lezen.
Al gelijk tijdens het lezen van het eerste hoofdstuk krijg je een zwak voor Wim, je hebt hem meteen in je hart gesloten. Je hebt meteen al door dat er geen kwaad schuilt in hem, die keren dat hij boos wordt, is het terrecht en heeft die persoon het ook verdiend. Ondanks dat het een indringend, schokkend verhaal is, is het tegelijkertijd ook bewonderenswaardig hoe inventief Wim was. Je kan alleen maar begrip hebben voor waarom hij wilde overleven en gelukkig heeft hij die wens van toen uiteindelijk ook uit kunnen laten komen. Bij het weerzien met zijn moeder moet je alleen maar lachen om de opmerking die hij maakte na wat zijn moeder tegen hem zei.
De Laatste Getuige geeft goed weer hoe de jeugd van Wim was, wat hij was geworden als de oorlog niet was uitgebroken, hoe het vroeger was op Kattenburg in Amsterdam, hoe de band was met zijn moeder en zus, het begin van de oorlog in Amsterdam, hoe Wim wist te overleven in de drie concentratiekampen en van de scheepsramp, hoe het eraan toe ging in de kampen en op de schepen, hoe hij zijn vrouw heeft leren kennen en hoe het Wim na de oorlog is vergaan.
Lees verder op https://surfingann.blogspot.com/2018/....
Al gelijk tijdens het lezen van het eerste hoofdstuk krijg je een zwak voor Wim, je hebt hem meteen in je hart gesloten. Je hebt meteen al door dat er geen kwaad schuilt in hem, die keren dat hij boos wordt, is het terrecht en heeft die persoon het ook verdiend. Ondanks dat het een indringend, schokkend verhaal is, is het tegelijkertijd ook bewonderenswaardig hoe inventief Wim was. Je kan alleen maar begrip hebben voor waarom hij wilde overleven en gelukkig heeft hij die wens van toen uiteindelijk ook uit kunnen laten komen. Bij het weerzien met zijn moeder moet je alleen maar lachen om de opmerking die hij maakte na wat zijn moeder tegen hem zei.
De Laatste Getuige geeft goed weer hoe de jeugd van Wim was, wat hij was geworden als de oorlog niet was uitgebroken, hoe het vroeger was op Kattenburg in Amsterdam, hoe de band was met zijn moeder en zus, het begin van de oorlog in Amsterdam, hoe Wim wist te overleven in de drie concentratiekampen en van de scheepsramp, hoe het eraan toe ging in de kampen en op de schepen, hoe hij zijn vrouw heeft leren kennen en hoe het Wim na de oorlog is vergaan.
Lees verder op https://surfingann.blogspot.com/2018/....
November 8, 2018
Ik had al vaker verhalen gelezen over de oorlog en de concentratie kampen maar dit is er wel één die me lang zal bij blijven. De ontberingen de honger de mensonterende gebeurtenissen, het is verschrikkelijk. Maar mag nooit vergeten worden. Het is een makkelijk leesbaar boek . Deze mag wel op de boekenleeslijst.
November 23, 2023
A very impressive book, about an average Dutch young man that ended up living in several concentration camps and surviving a ship wrecking.
The story is well written/well told. It sucked me in from almost page one and even kept me reading through the horrors of his camp time.
He anxiously waited for the war to be over, to tell everyone back home about the horrifying things the camp administration ordered and which were carried out by staff and some class of prisoners. He tries to stay alive, without breaking any rules, for that would mean punishment. But (as far as was told) he also refrained from becoming a bad person, harming fellow prisoners (and even camp staff) while trying to stay alive.
It's good this story has finally been told. Although the 'no more' to war has been violated many times since 1945.
The story is well written/well told. It sucked me in from almost page one and even kept me reading through the horrors of his camp time.
He anxiously waited for the war to be over, to tell everyone back home about the horrifying things the camp administration ordered and which were carried out by staff and some class of prisoners. He tries to stay alive, without breaking any rules, for that would mean punishment. But (as far as was told) he also refrained from becoming a bad person, harming fellow prisoners (and even camp staff) while trying to stay alive.
It's good this story has finally been told. Although the 'no more' to war has been violated many times since 1945.
November 6, 2020
Een boek waar je veel over kan vertellen en wil vertellen. Het verhaal is ongelooflijk en staat zo duidelijk beschreven. Ik heb gehuild om het einde, zo mooi beschreven, zo echt.
In sommige delen van het verhaal werd ik gewoon misselijk door het lugubere verhaal.
Persoonlijk kan ik me er niets bij voorstellen hoe dit voor Wim heeft moeten zijn en dat hij pas in zijn laatste levensjaar zich gehoord mocht voelen is ongelooflijk. Dankbaar voor het leven wat we mogen hebben. Een aanrader is dit verhaal zeker, eentje die nog vaak gehoord moet worden.
In sommige delen van het verhaal werd ik gewoon misselijk door het lugubere verhaal.
Persoonlijk kan ik me er niets bij voorstellen hoe dit voor Wim heeft moeten zijn en dat hij pas in zijn laatste levensjaar zich gehoord mocht voelen is ongelooflijk. Dankbaar voor het leven wat we mogen hebben. Een aanrader is dit verhaal zeker, eentje die nog vaak gehoord moet worden.
December 8, 2018
Indrukwekkend en indringend boek dat het afschuwelijke leed van kampgevangene Wim beschrijft en wat hem voor heel zijn leven zal tekenen. Onvoorstelbaar om te begrijpen hoeveel men een kampgevangene in een oorlog kan aandoen. Dat iemand het overleeft in ongelofelijk. Zeer knap beschreven en vastgelegd. Als audioboek is het nog indringender dan het lezen.
July 16, 2025
Het is een indrukwekkend verhaal. En geweldig opgeschreven door Frank Krake. Ik begon eraan op een veel te warme dag waarop ik weinig anders meer deed dan stilzitten en een boek lezen. Ik vergat hoe warm het was. Wat. Een. Verhaal. Ik stopte met het lezen toen het uit was. Op Harmkes Leestips lees je mijn leeservaring.
April 21, 2019
Ik geef zelden 5 sterren, maar dit boek is het meer dan waard.
Je leeft mee tot in het diepste van je ziel, je voelt de miserie in je maag en je hoopt met gans je hart dat dit nooit meer zal gebeuren.
Je leeft mee tot in het diepste van je ziel, je voelt de miserie in je maag en je hoopt met gans je hart dat dit nooit meer zal gebeuren.
January 26, 2025
I felt this book was very good in giving an insight to what happpened during the holocaust. It is an eye opener. I never used to like history lessons but from books like these you can have a sense of what actually happened and I have learnt loads as well.
October 3, 2018
Je kent enkele verhalen van opa en oma. Je hebt het een en ander op school geleerd. Maar om het zo te lezen van een van de overlevenden... kippenvel. Vreselijk wat mensen elkaar aan kunnen doen. Ik kon het boek niet in een keer uitlezen doordat het zo binnenkwam. Enorm indringend.
September 4, 2019
Een indrukwekkend relaas van gruwelijkheden die mensen elkaar aandoen. Dit boek zou gelezen moeten worden bij lessen over de tweede Wereldoorlog.
This entire review has been hidden because of spoilers.
March 3, 2022
Een waargebeurd, aangrijpend en heftig boek. Dit boek neemt je mee hoe een jongvolwassene Wim Aloserij de Tweede Wereldoorlog meemaakte, onderdook, 3 concentratiekampen en een scheepsramp overleefde.
October 20, 2018
Mooi stukje geschiedenis.. met een aanloopje naar de oorlog en een leuke schets van het leven in die tijd en vlak na de oorlog. Een aanrader.
June 1, 2019
Aangrijpend verhaal dat echter redelijk sec wordt verteld en daardoor helemaal niet beklijft. Jammer, maar dat maakt wat de man overkomen is niet minder vreselijk. Wat mensen elkaar toch aandoen. En waarom?
September 5, 2020
Eerlijk en indrukwekkend boek over een jonge man die in de tweede wereld oorlog in strafkampen onder barre en onmenselijke omstandigheden samen met duizenden anderen te werk wordt gesteld. Eens te meer het besef dat onmenselijkheid dus beestachtig is. Het is ongelofelijk wat mensen andere mensen aan kunnen doen in een veranderende wereld.
March 4, 2022
This book is extraordinary miraculous and inspiring true story about a 20 year old young man who have survived not one, but three concentration camps. He, Wim Aloserj, 94, has kept secret for most of his life. As a child, he grew up in Amsterdam, on the Kattenburg Island. He was the victim of an alcoholic and abusive father. He hated him. In 1943, he escaped from a work camp. He went into hiding on the farm sleeping for months in a wooden chest hidden underground, until he was arrested. In the final days of the war while boarding on a ship to be bombed on a Nazi prison boat. In this book, he wrote a very moving page turner where he describes every detailed information about his time in the camp that was brutally and horrendous by the kapo. I enjoy reading and I didn’t want the book to end- and not only because the story was very suspense that keeps you riveted from the start to the end.
January 14, 2021
Wat een indrukwekkend boek! Ongelooflijk wat deze man heeft meegemaakt. Ondanks het feit dat ik al veel oorlogsverhalen gelezen heb, heb ik weer veel geleerd en daar ben ik dankbaar voor.
April 8, 2018
Een bijzondere getuige
Het indringende verhaal over het leven van Wim Aloserij, dat begint met de mishandelingen door zijn stiefvader en eindigt met het verhaal over zijn leven tijdens de Tweede Wereldoorlog dat hij eindelijk, nu hij 94 jaar oud is, vertelt. Het verhaal wordt afgewisseld met foto’s en tussendoor waarheidsgetrouwe informatie, die het alleen maar waardevoller maken om dit boek te lezen. Over een oorlog die we nooit mogen vergeten en over een jongeman die weet te overleven.
Het is bijzonder om te lezen hoe Wim weet te overleven. Het lijkt alsof hij door zijn mishandelende stiefvader geleerd heeft om niet op te vallen en om scherp te observeren en de juiste keuzes te maken. Het boek blijft boeien tot het eind en bij de epiloog wordt duidelijk hoe bijzonder Wim is.
Wim groeit op in een hechte gemeenschap in Amsterdam, waar hij veel rondzwerft met zijn vriendje en met zijn oudere zus Jo. Als de oorlog begint werkt hij bij een slagerij en weet hij lange tijd uit handen van de Duitsers te blijven. Uiteindelijk wordt hij toch tewerkgesteld in Duitsland waar hij in het metaal van de tramwereld terecht komt. Als de sfeer grimmiger wordt, ontsnapt hij terug naar Nederland en duikt onder. Hij helpt op de boerderij bij zijn onderduikadres, maar wordt gesnapt met zijn mede-onderduiker Cor en wordt opgesloten in een Gestapo-gevangenis. Hij komt in Kamp Amersfoort en later naar Noord-Duitsland in de concentratiekampen Neuengamme en Husum. Daar verricht hij dwangarbeid en ziet hij dagelijks hoe medegevangenen worden afgeranseld, afgebeuld, dood neervallen en hoe Duitsers, maar ook ex-gevangenen martelen voor vermaak en voor hun eigen positie. Wim wil overleven en uit deze hel komen en weet soms op slinkse wijze voor een extra boterham of een andere tewerkstelling of slaapplaats te zorgen. Het leven in de kampen is onvoorstelbaar gruwelijk. Tegen de tijd dat de Duitsers bang zijn voor de geallieerden, worden de gevangenen in schepen, w.o. het cruiseschip Cap Arcona gescheept. Het is de bedoeling van de Duitsers dat niemand nog kan getuigen over de misstanden in de concentratiekampen. Ook dit weet Wim te overleven.
Het indringende verhaal over het leven van Wim Aloserij, dat begint met de mishandelingen door zijn stiefvader en eindigt met het verhaal over zijn leven tijdens de Tweede Wereldoorlog dat hij eindelijk, nu hij 94 jaar oud is, vertelt. Het verhaal wordt afgewisseld met foto’s en tussendoor waarheidsgetrouwe informatie, die het alleen maar waardevoller maken om dit boek te lezen. Over een oorlog die we nooit mogen vergeten en over een jongeman die weet te overleven.
Het is bijzonder om te lezen hoe Wim weet te overleven. Het lijkt alsof hij door zijn mishandelende stiefvader geleerd heeft om niet op te vallen en om scherp te observeren en de juiste keuzes te maken. Het boek blijft boeien tot het eind en bij de epiloog wordt duidelijk hoe bijzonder Wim is.
Wim groeit op in een hechte gemeenschap in Amsterdam, waar hij veel rondzwerft met zijn vriendje en met zijn oudere zus Jo. Als de oorlog begint werkt hij bij een slagerij en weet hij lange tijd uit handen van de Duitsers te blijven. Uiteindelijk wordt hij toch tewerkgesteld in Duitsland waar hij in het metaal van de tramwereld terecht komt. Als de sfeer grimmiger wordt, ontsnapt hij terug naar Nederland en duikt onder. Hij helpt op de boerderij bij zijn onderduikadres, maar wordt gesnapt met zijn mede-onderduiker Cor en wordt opgesloten in een Gestapo-gevangenis. Hij komt in Kamp Amersfoort en later naar Noord-Duitsland in de concentratiekampen Neuengamme en Husum. Daar verricht hij dwangarbeid en ziet hij dagelijks hoe medegevangenen worden afgeranseld, afgebeuld, dood neervallen en hoe Duitsers, maar ook ex-gevangenen martelen voor vermaak en voor hun eigen positie. Wim wil overleven en uit deze hel komen en weet soms op slinkse wijze voor een extra boterham of een andere tewerkstelling of slaapplaats te zorgen. Het leven in de kampen is onvoorstelbaar gruwelijk. Tegen de tijd dat de Duitsers bang zijn voor de geallieerden, worden de gevangenen in schepen, w.o. het cruiseschip Cap Arcona gescheept. Het is de bedoeling van de Duitsers dat niemand nog kan getuigen over de misstanden in de concentratiekampen. Ook dit weet Wim te overleven.
February 3, 2025
Vorig jaar zou mijn opa 100 jaar zijn geworden. Enkele maanden daarvoor ging ik samen met mijn nicht naar Kamp Amersfoort, waar hij een aantal maanden heeft vastgezeten onder erbarmelijke omstandigheden. Op aanraden kocht ik er een boek. Het verhaal van Wim Aloserij zou waarschijnlijk een goed beeld geven van zaken die mijn opa ook moet hebben meegemaakt. Afgelopen (24) december was het 25 jaar geleden dat mijn opa overleed en vond ik het een passend moment om het boek weer op te pakken.
Het boek biedt een tragisch inkijkje in hoe een willekeurige Nederlander de oorlog moet hebben ervaren. Met als kanttekening dat het verhaal van Wim Aloserij wel heel bizar en heftig wordt naarmate de oorlog vordert (moeite waard om op te zoeken of dus het boek te lezen). Het vertoont echter ook enkele overeenkomsten met wat ik weet van mijn opa’s verhaal. Het is bij vlagen matig geschreven, maar daar wil ik eigenlijk niet te veel over kwijt. Ik gebruik Goodreads graag om het verhaal van mijn opa op mijn eigen manier (mijn eigen gedachtenstroom) vast te leggen.
Soms verrast de schrijver mij trouwens toch, door juist wel een bepaalde emotie op bijzondere wijze neer te pennen. Het is geen Nederlandse Laurent Binet, maar ik ben blij dat ik het gelezen heb. De alledaagsheid van Wims leven, hoe hij richting Kamp Amersfoort vertrekt, het onbegrip in zijn verhaal… Het draagt allemaal bij aan dat ik de Tweede Wereldoorlog op een andere manier tot mij nam dan mijn (beperkte?) empathisch vermogen mij ooit eerder in staat heeft gesteld.
“Een deel van de bewakers bleef achter op het station. In het voorbijgaan drukte een van hen Wim een zakje boterhammen in zijn handen. 'Weet je wel waar je naartoe gaat?' vroeg hij. 'Ik weet helemaal niets,' zei Wim. 'Je gaat naar een vernietigingskamp.'”
Zo losstaand lijkt het citaat misschien Hannah Arendts ‘de banaliteit van het kwaad’, te bevestigen. Maar ik pikte het er eigenlijk uit om te laten zien hoe het boek toont hoe complex de menselijke aard is. Er zijn goede én slechte NSB'ers (tsja, wie bepaalt dat eigenlijk?), Nederlanders die anderen proberen te redden (soms heldhaftig, soms halfslachtig), en mensen die vooral hun eigen leven willen voortzetten (en is overleven dan opeens een vorm van verraad? – iets wat bleef hangen in mijn gedachten). Voor mij is dit wel de meerwaarde van zo'n boek, naast de intrinsieke waarde van de documentatie van dit soort individuele verhalen.
Ook mijn opa werd opgepakt, ergens ten noorden van Amsterdam (rond Heiloo wss). Ook mijn opa leefde in armoede voor, tijdens en na de oorlog - armoede als constante. Het schijnt trouwens dat hij in Kamp Amersfoort nog maar 50 kg woog. In november of december 1943 werd hij gearresteerd, na verlof van Klöckner, een wapen-/staalbedrijf in Duitsland, waar hij tewerk was gesteld. Waarschijnlijk omdat hij niet op tijd was teruggekeerd of omdat zijn papieren waren ingenomen. Na een aantal maanden in het kamp werd hij naar Osnabrück gestuurd om daar te werken. Vrij kwam hij uiteindelijk pas mid juni(!!) 1945. En hij is, al lopend (dit deel begrijp ik zelf niet goed, maar misschien hoeft dat ook niet), naar Kampen gegaan om daar de boot naar Hoorn (vermoed ik) te nemen, terug naar huis.
Gelukkig maar, want anders was ik er niet geweest (ultieme how can i make this about me ben ik hier aan het flippen!!!) Waarom vertel ik dit zo uitgebreid (naast dat ik een zwak voor bloggen krijg)? Niet alleen zodat ik mijn eigen woorden kan geven aan het persoonlijke verhaal van mijn opa en op deze manier dit er altijd weer kan bij pakken, maar ook vanwege de woede en onmacht over wat er nu in Amerika gebeurt. En de waakzaamheid die nodig is, omdat fascisme nooit echt verdwijnt. Waakzaamheid voor hoe makkelijk dat kan overwaaien naar Europa, met die Euro- en Nederfascisten. Als ze al jaren extreme taal uiten, is dat geen stijltje of een overdrijving. Als ze een nazigroet brengen, is dat geen ongelukkig juichgebaar. Als ze zeggen dat ze Guantánamo Bay willen gebruiken voor 30.000 'illegale aliens', is dat geen militaire gevangenis, maar het begin van een concentratiekamp.
En als ze zeggen dat ze landen willen binnenvallen, is dat niet per definitie een strategische onderhandelingspositie. Dat is altijd existentieel.
Maar de tijd om alleen maar te klagen is ook voor mij voorbij. En om strijdvaardig te eindigen, citeer ik graag Alexandria Ocasio-Cortez:
“One thing about me is that I will fight Nazis until I’m 6 feet in the ground.”
Ik sluit mij er graag bij aan.
-------------------------------------------
Trouwens, wat ik zelf nog van mijn opa herinner (ik was nog geen vijf toen hij overleed), zijn de fietstochten naar de moestuin. Naar de kapucijners, die tot de hemel reikten. Hij zat op zijn knieën, zijn handen zwart van een aardige, grondige bezigheid. Hij liet de peulen door zijn vingers glijden, één voor één, geduldig, als een man die altijd tijd had – behalve voor onzin. Ik dwaalde tussen de planten, verloren in een oerwoud van mijn eigen kinderlijke verbeelding.
Hij ligt daar, languit in het gras, met de lege schillen van kapucijners als vingerhoedjes op zijn vingers. Als ik naar hem toe ren, schiet hij ineens de blauwschokkers uit zijn mond, als een kinderlijke mitrailleur, recht op mij af. Ze spatten op de aarde om ons heen, terwijl zijn lach tussen de bladeren opstijgt.
Lobi voor degene die dit helemaal heeft gelezen hahaha. Maar ach je moet wat op je maandagavond. x
Het boek biedt een tragisch inkijkje in hoe een willekeurige Nederlander de oorlog moet hebben ervaren. Met als kanttekening dat het verhaal van Wim Aloserij wel heel bizar en heftig wordt naarmate de oorlog vordert (moeite waard om op te zoeken of dus het boek te lezen). Het vertoont echter ook enkele overeenkomsten met wat ik weet van mijn opa’s verhaal. Het is bij vlagen matig geschreven, maar daar wil ik eigenlijk niet te veel over kwijt. Ik gebruik Goodreads graag om het verhaal van mijn opa op mijn eigen manier (mijn eigen gedachtenstroom) vast te leggen.
Soms verrast de schrijver mij trouwens toch, door juist wel een bepaalde emotie op bijzondere wijze neer te pennen. Het is geen Nederlandse Laurent Binet, maar ik ben blij dat ik het gelezen heb. De alledaagsheid van Wims leven, hoe hij richting Kamp Amersfoort vertrekt, het onbegrip in zijn verhaal… Het draagt allemaal bij aan dat ik de Tweede Wereldoorlog op een andere manier tot mij nam dan mijn (beperkte?) empathisch vermogen mij ooit eerder in staat heeft gesteld.
“Een deel van de bewakers bleef achter op het station. In het voorbijgaan drukte een van hen Wim een zakje boterhammen in zijn handen. 'Weet je wel waar je naartoe gaat?' vroeg hij. 'Ik weet helemaal niets,' zei Wim. 'Je gaat naar een vernietigingskamp.'”
Zo losstaand lijkt het citaat misschien Hannah Arendts ‘de banaliteit van het kwaad’, te bevestigen. Maar ik pikte het er eigenlijk uit om te laten zien hoe het boek toont hoe complex de menselijke aard is. Er zijn goede én slechte NSB'ers (tsja, wie bepaalt dat eigenlijk?), Nederlanders die anderen proberen te redden (soms heldhaftig, soms halfslachtig), en mensen die vooral hun eigen leven willen voortzetten (en is overleven dan opeens een vorm van verraad? – iets wat bleef hangen in mijn gedachten). Voor mij is dit wel de meerwaarde van zo'n boek, naast de intrinsieke waarde van de documentatie van dit soort individuele verhalen.
Ook mijn opa werd opgepakt, ergens ten noorden van Amsterdam (rond Heiloo wss). Ook mijn opa leefde in armoede voor, tijdens en na de oorlog - armoede als constante. Het schijnt trouwens dat hij in Kamp Amersfoort nog maar 50 kg woog. In november of december 1943 werd hij gearresteerd, na verlof van Klöckner, een wapen-/staalbedrijf in Duitsland, waar hij tewerk was gesteld. Waarschijnlijk omdat hij niet op tijd was teruggekeerd of omdat zijn papieren waren ingenomen. Na een aantal maanden in het kamp werd hij naar Osnabrück gestuurd om daar te werken. Vrij kwam hij uiteindelijk pas mid juni(!!) 1945. En hij is, al lopend (dit deel begrijp ik zelf niet goed, maar misschien hoeft dat ook niet), naar Kampen gegaan om daar de boot naar Hoorn (vermoed ik) te nemen, terug naar huis.
Gelukkig maar, want anders was ik er niet geweest (ultieme how can i make this about me ben ik hier aan het flippen!!!) Waarom vertel ik dit zo uitgebreid (naast dat ik een zwak voor bloggen krijg)? Niet alleen zodat ik mijn eigen woorden kan geven aan het persoonlijke verhaal van mijn opa en op deze manier dit er altijd weer kan bij pakken, maar ook vanwege de woede en onmacht over wat er nu in Amerika gebeurt. En de waakzaamheid die nodig is, omdat fascisme nooit echt verdwijnt. Waakzaamheid voor hoe makkelijk dat kan overwaaien naar Europa, met die Euro- en Nederfascisten. Als ze al jaren extreme taal uiten, is dat geen stijltje of een overdrijving. Als ze een nazigroet brengen, is dat geen ongelukkig juichgebaar. Als ze zeggen dat ze Guantánamo Bay willen gebruiken voor 30.000 'illegale aliens', is dat geen militaire gevangenis, maar het begin van een concentratiekamp.
En als ze zeggen dat ze landen willen binnenvallen, is dat niet per definitie een strategische onderhandelingspositie. Dat is altijd existentieel.
Maar de tijd om alleen maar te klagen is ook voor mij voorbij. En om strijdvaardig te eindigen, citeer ik graag Alexandria Ocasio-Cortez:
“One thing about me is that I will fight Nazis until I’m 6 feet in the ground.”
Ik sluit mij er graag bij aan.
-------------------------------------------
Trouwens, wat ik zelf nog van mijn opa herinner (ik was nog geen vijf toen hij overleed), zijn de fietstochten naar de moestuin. Naar de kapucijners, die tot de hemel reikten. Hij zat op zijn knieën, zijn handen zwart van een aardige, grondige bezigheid. Hij liet de peulen door zijn vingers glijden, één voor één, geduldig, als een man die altijd tijd had – behalve voor onzin. Ik dwaalde tussen de planten, verloren in een oerwoud van mijn eigen kinderlijke verbeelding.
Hij ligt daar, languit in het gras, met de lege schillen van kapucijners als vingerhoedjes op zijn vingers. Als ik naar hem toe ren, schiet hij ineens de blauwschokkers uit zijn mond, als een kinderlijke mitrailleur, recht op mij af. Ze spatten op de aarde om ons heen, terwijl zijn lach tussen de bladeren opstijgt.
Lobi voor degene die dit helemaal heeft gelezen hahaha. Maar ach je moet wat op je maandagavond. x
Displaying 1 - 30 of 96 reviews