Vier mensen moeten met zichzelf en elkaar in het reine zien te komen na een gijzeling door een gevluchte crimineel, die culmineerde in de explosie van de woonboot waarop ze – als strijkkwartet – zaten te repeteren. Heleen, onder het motto Du muss dein Leben ändern, heeft zich onderworpen aan een extreme make-over. Jochem verschanst zich grimmig in zijn zwaarbeveiligd atelier. Zijn echtgenote Carolien, die bij de ramp een pink verloor, zeult rond met een majeure depressie die ze hoopt te verdrijven door in een opwelling het vliegtuig naar China te nemen waar Hugo heen is gevlucht om zich als cultureel ondernemer te storten op het organiseren van muzikale evenementen. Carolien raakt er verliefd op een kinderarts, maar duren doet het niet. Het proces tegen topcrimineel Helleberg, waar ze allen zullen moeten getuigen, hangt als een zwaard van Damocles boven hun hoofd.
Anna Enquist is a pseudonym of the Dutch author and poet Christa Widlund-Broer.
Anna Enquist studied piano at the academy of music in The Hague and psychology at Leiden University. She is the author of the novels The Masterpiece; The Secret, winner of the 1997 Dutch Book of the Year awarded by the public; The Ice Carriers; Counterpoint; Quartet; and the international bestseller The Homecoming, which received the Prix du Livre Corderie Royale-Hermione for its French translation. Anna is also the author of A Leap, a collection of dramatic monologues, as well as numerous poetry collections, including Soldiers’ Songs, for which she was awarded the C. Buddingh’ Prize; A New Goodbye; and Hunting Scenes, winner of the Lucy B. and C.W. van der Hoogt Prize.
Verbazend hoe een leesbrein in mekaar zit! Anna Enquist vind ik een van de beste Nederlandstalige auteurs. ‘Het geheim’ en ‘Het meesterstuk’ staan in mijn toptien en ook andere van haar boeken eindigen hoog. Enkel ‘Kwartet’ vond ik een immense tegenvaller. En dan lees ik toch nog het vervolg! Gelukkig maar, want dit is weer een boek zoals ik van haar gewoon ben. Enquist vertelt over wat de aanslag in ‘Kwartet’ teweegbrengt bij de vier vrienden van het strijkkwartet. Ze reageren allemaal anders, maar bij elk van hen blijkt het leven volledig overhoop te zijn gehaald. Zoals vanouds slaagt Enquist erin hun psychologische toestand zodanig goed en meeslepend te beschrijven, dat je volledig begrijpt waarom de personages doen wat ze doen. Ook sterk is de omschrijving van het verwoestende effect dat het verlies van een kind op het leven van een ouder heeft. In één ruk uitgelezen.
Ik zie de romans ‘Kwartet’ en ‘Want de avond’ van Anna Enquist als een twee-eenheid. Daarom gaat dit verhaal van mij over beide romans. Kwartet kan wel op zichzelf gelezen worden zonder Want de avond, maar Want de avond komt zodanig voort uit de gebeurtenissen in Kwartet, dat door de laatste roman op zichzelf te lezen, de verwikkelingen onvoldoende fundament hebben. De gebeurtenissen in de roman ‘Want de avond’ van Anna Enquist volgen direct op en komen voort uit die in haar roman ‘Kwartet’. In Kwartet is de helende kracht van klassieke muziek aan het werk. Vier hoofdpersonen vormen tezamen een amateur strijkkwartet; dat is een veelbeoefend genre in de klassieke muziek. Wat deze mensen meemaken, wordt enigszins gespiegeld aan de belevenissen – vooral gedachtegangen – van een bejaarde cellodocent, die een van de kwartetleden heeft lesgegeven. Een ander thema van ‘Kwartet’ is de teloorgang van de aandacht van de overheid voor zowel de gezondheidszorg als de cultuur, de roman is ervan doordrenkt. In haar roman ‘De verdovers’ gaat het over de gezondheid van lichaam en geest, daartoe heeft de auteur een tijdje aanwezig geweest in een Amsterdams ziekenhuis om het werk op de afdeling anesthesiologie te observeren. En beroepshalve maakt Enquist deel uit van het culturele leven in Nederland, waarbij zij ook zeer vertrouwd is met klassieke muziek. Dat maakt haar uitermate ‘bevoegd’ om standpunten in te nemen over juist deze thema’s. Belangrijker zijn de persoonlijke interacties van de kwartetleden en hun achterban, ieder met hun eigen geschiedenis en actuele zorgen. Enquist doet die zorgvuldig uit de doeken. Men zou kunnen zeggen dat zij veel uitlegt, en dat klopt, het is immers inherent aan de psychologische roman om diep te graven in de beweegredenen van de hoofdpersonen. Dat laatste is het beste merkbaar in het mijmeren van Carolien in ‘Want de avond’. Over het verhaal wil ik hier niet te veel kwijt. Laten we het erop houden dat in Kwartet enkele traumatische gebeurtenissen plaatsvinden, dat daardoor de vriendschap op het spel komt te staan, en dat in Want de avond gebeurtenissen plaatsvinden die even zo vele symptomen zijn van hoe ieder zijn plaats, zowel van de personen op zichzelf als hoe zij zich tot elkaar verhouden, zoekt – en vindt. Op die manier zijn de twee boeken ook in zekere mate elkaars spiegel. Mensen die over Kwartet vinden dat de ‘ontknoping’ geforceerd overkomt, doen er goed aan, voor zover zij niet tevens Want de avond hebben gelezen, hun mening over dat aspect te heroverwegen na lezing van Want de avond. Erg fraai, deze expressie van introspectie, met een glansrol voor muziek, het laatste in Kwartet meer dan in Want de avond. JM
(read in german translation) ich habe den vorläufer „das streichquartett“ nicht gelesen, konnte mich aber sehr gut mit den figuren zurechtfinden. vier freunde - carolien, hausärztin und cellistin, jochem, ihr mann, geigenbauer, hugo, konzertmanger und heleen, krankenschwester - in amsterdam, mitglieder eines streichquartetts - haben mit den nachwirkungen eines überfalls zu kämpfen - ein verbrecher, mit dem heleen korrespondierte, hat sie auf hugo‘s hausboot überfallen, alle wurden verletzt, haben ihre instrumente verloren, und - schlimmer noch - das vertrauen in die welt und ineinander. das buch erzählt, realistisch und differenziert, wie die vier freunde jeweils versuchen, mit diesem trauma umzugehen, und den weg zurück ins leben zu finden. das ist interessant, psychologisch subtil, traurig und hoffnungsvoll zugleich. lesenswert.
Einst waren sie Freunde, spielten gemeinsam als Streichquartett, zwei von ihnen als ein Paar. Dann erlebten sie gemeinsam einen Nachmittag voller Gewalt, Angst, Verlust. Jetzt ist jeder von ihnen allein. Heleen hat sich komplett von allen anderen abgesondert, ihren früheren Beruf gekündigt, ist gar optisch zu einer ganz anderen geworden. Jochem lebt in seinen Ängsten, vergittert Fenster, lebt lieber provisorisch in seinem gesicherten Atelier mit seiner Wut als mit seiner Frau Carolien. Carolien hängt in einer Art Zwischenwelt, fühlt sich betäubt, nicht zu einer Reaktion fähig. Einzig Hugo scheint mit der ihm eigenen Leichtigkeit mit den Ereignissen klarzukommen, dabei hat er den Kontakt zur für ihn wichtigsten Person verloren, ist nach Shanghai gegangen deshalb.
Wieder zeichnet Autorin Anna Enquist wunderbar die verschiedenen Charaktere. Der Verlag ließ zu diesem Buch verlauten, es setze da an, wo „Streichquartett“ endet, sei aber vollständig eigenständig. Nun, ja – es ist ein ganz anderes Buch. Und nein – wer dieses Buch liest, ist gespoilert für den Vorgänger. Und dieses Buch bezieht sich in jedem Satz derart auf die Vergangenheit, dass es einfach unsinnig ist, NICHT beide hintereinander zu lesen. Ich finde allerdings das aktuelle Buch noch deutlich besser. Die Sprache, die detailreiche Darstellung der Personen, das haben beide. Im aktuelleren jedoch „fehlen“ die Punkte, die ich mich das ältere Buch als zu überladen mit Themen empfinden ließen.
Dafür hat „Denn es will Abend werden“ einiges mehr, in dieser leicht melancholischen Grundstimmung, das innehalten und darüber nachdenken lässt. So etwa, als der frühere Lehrer von Hugo und Carolien beerdigt wird und sie sinniert: „Der, der sie kannte, ist weg, und dadurch ist sie selbst auch zu einem Teil nicht mehr vorhanden. Letztlich bleibt, wenn du alle Freundschaften aufgibst, nichts von dir übrig, und du bist nur in der Gegenwart durch deinen dürren Leib vertreten.“
„Caroliens Gedanken schweifen wieder ab, sie überlegt sich, unter welchen Voraussetzungen einem solche vertraulichen Eingeständnisse möglich sind. Wenn man sich sicher fühlt, wenn man weiß, dass die anderen einen nicht verurteilen oder auslachen werden. Wenn man unter Freunden ist.“
Wat een heerlijk boek! Een echte, ouderwetse Enquist zullen we maar zeggen. Het is het vervolg op Het kwartet. Geen flauw benul of ik dat ooit gekezen heb. Thuis maar eens zien uit te vogelen. Dit was in oeder geval een hele plezierige leeservaring!
Eerlijk gezegd heb ik er spijt van dit boek te hebben gekocht. Het is niets voor mij. Ik vind Enquist een interessante schrijfster door haar achtergrond in de psychoanalyse maar tijdens het lezen wordt deze interesse niet verder uitgewerkt. Hetzelfde ervaarde ik tijdens het lezen van De Thuiskomst: saaaaaai.
Want de avond gaat over het leven van vier personen na een gijzeling. De gijzeling vindt kennelijk plaats in het boek Kwartet (wat ik niet gelezen heb). We volgen Carolien en Jochem, een echtpaar wat als gevolg van de gebeurtenissen uit elkaar is gegroeid en vervolgens ieder voor zich weer een leven probeert op te bouwen. Carolien verliest zich in een reis naar China en Jochem stort zich vol op zijn werk.
Het uitgangspunt van het boek belooft veel. Wat ik echter heel vervelend vond is dat Enquist de gedachtes van de hoofdpersonages tot in detail uitwerkt. Het gevolg is dat ik als lezer geen enkele ruimte ervaar om zelf iets in te vullen of een vorm van verbeelding toe te laten. Bladzijdes zijn gevuld met gedachten en eindeloze overpeinzingen. Het verhaal vindt plaats in de hoofden van de hoofdpersonages. Dit werkt stroperig en zorgt er voor dat ik het verhaal niet als een geheel kon ervaren maar als losse brokken.
Het is echt ontzettend jammer dat Anna Enquist blijkbaar niet op de hoogte is van het concept validisme en dat haar houding jegens het 'Oosten' ook een beetje uit de jaren '50 lijkt te stammen. Dit boek was namelijk wel echt de Anna Enquist waar ik op zat te wachten - de persoonlijke ontwikkeling die de personages doormaken doet wel wat denken aan Russische schrijvers - alleen dan gewoon zo Hollands en recht voor z'n raap als het maar kan. En allemaal in een superkort boek.
Enquist blijft maar doorratelen over kleine Chinezen en ongeveer alle neerbuigende cliche's passeren de revue (inclusief de verbazing over hoe mensen met weinig inkomen het hoofd boven water houden - ja het lijkt erg idyllisch, maar lees maar even Factfulness van Hans Grosling en dan ben je ook weer bij - onze grootouders leefden precies zo). En dan ontdekt de hoofdpersoon dat 'de zwakzinnigenzorg' misschien ook wel wat voor haar is. Dit boek is gepubliceerd in 2018 dus er is geen enkel excuus voor dat soort taalgebruik - en Enquist lijkt wel enigszins op de hoogte want ze moet natuurlijk even de draak steken met term 'mentaal uitgedaagde' personen. Maar als je even stil staat bij de implicaties - de hoofdpersoon mist een pink, voelt zich geen huisarts meer, en gaat dus maar AVG (arts verstandelijk gehandicapten) worden op basis van voluntourism-achtige ervaringen in China? Als je je door die missende pink al beperkt voelt in je lichamelijk onderzoek bij mensen die verbaal kunnen communiceren, hoe ga je dat oplossen bij mensen die niet verbaal kunnen communiceren?
Dat van die pink blijft sowieso een beetje een ding. Hele volksstammen mensen missen (meerdere) vingers en leren daar weer mee leven. Ja, natuurlijk is het ontzettend traumatisch. Maar na tig keer 'de verminkte hand' snappen we de boodschap wel. Caroline heeft in dit boek grote stappen gemaakt mbt niet weglopen voor trauma's, maar accepteren dat een hand met vier vingers ook prima is, dat was duidelijk een brug te verg.
Ja, en toch drie sterren want Anna Equist, want een unieke blik in het hoofd van vier totaal verschillende mensen, want mooie rollende zinnen. Alleen leest het boek gewoon alsof het 50 jaar te laat is gepubliceerd.
Hoe herpak je je leven na een traumatiserende gebeurtenis? Dat is de vraag die Anna Enquist probeert te beantwoorden in dit boek. Hoofdpersonage is - kan het anders - een vrouw die al een eerder trauma meesleept: de dood van haar kinderen. Dubbele kwetsuur. Want de avond volgt vier mensen die hun leven weer op de rails proberen te krijgen, maar de focus ligt vooral op Carolien en Jochem die totaal anders reageren op de gebeurtenissen en dus als echtpaar uit elkaar groeien. Carolien vlucht naar China, waardoor het verhaal ook neventhema's krijgt: de manier waarop mensen leven onder een didactuur. Uiteraard speelt muziek weer een belangrijke rol in deze roman van Enquist, want de vier personages zijn muzikanten. De schrijfstijl is erg staccato, waar ik soms wat moeite mee had. Het boek kan niet tippen aan romans als De thuiskomst, Het meesterstuk of Contrapunt, maar ik heb deze ook graag gelezen.
In het begin van het verhaal zijn de twee belangrijkste personages beiden behoorlijk pessimistisch. De sfeer is door deze, en de overige, personages niet aangenaam. Sympathie is dan nog niet echt op te brengen als lezer waardoor ik het het eerste stuk van het verhaal niet erg prettig vond. Daarnaast maakt Enquist gebruik van veel 'halve zinnen' waarbij ze het onderwerp steeds weglaat. Als een van de beste Nederlandse schrijfsters heeft ze die aanpassing in taalgebruik niet nodig vind ik, sterker nog, het doet voor mij afbreuk aan haar stijl. Verderop in het boek begon het verhaal iets meer te leven voor me. Daar zijn de karakters ook verder uitgewerkt waardoor ze meer aanspreken. Het onderwerp vind ik goed gekozen, en ik vind het knap dat ze weer de muziek erin weet te verwerken en toch origineel blijft.
Dit boek is het (zelfstandig te lezen) vervolg op "Het kwartet", wat ik niet gelezen had. Het boek gaat over hoe de 4 leden van een strijkkwartet omgaan met een gezamenlijk trauma. De ene vlucht er letterlijk van weg, een ander lid probeert zichzelf te veranderen, nog iemand anders verliest zichzelf in angst en controledrang, en het hoofdpersonage weet nog niet van wat hout pijlen maken. Goed geschreven, natuurlijk, maar het tempo was mij wat te gezapig, waarschijnlijk omdat ik de persoonlijkheid van de hoofdrolspelers niet goed genoeg kende. Ik wil het boek dat hier aan voorafgaat wel lezen. Maar niet onmiddellijk.
Vervolg op Kwartet. Hoe is het de kwartetleden vergaan na de afschuwelijke aanval op Hugo's boot? In deze roman wordt vooral Carolien gevolgd, die zeer getraumatiseerd is door de gevolgen van de aanslag. Haar verleden speelt op, de niet-verwerkte dood van haar zoons en de schrijfster neemt alle tijd om haar ontreddering aannemelijk te maken. En dat is ook een beetje de zwakte van deze roman: te veel aandacht voor Carolien, te weinig voor de andere drie. En het feelgoodslot is pathetisch en weinig realistisch.
De leden van een muziekkwartet ondergaan een trauamatische ervaring. Zij kunnen eigenlijk niet meer normaal functioneren en spelen ook niet meer samen. 2 ervan zijn met elkaar getrouwd en ook dat gaat niet meer zo goed. Vanuit Carolien wordt grotendeels het verhaal verteld. Hoe iedereen het op zijn manier verwerkt. Aan het eind spreken ze in ieder geval weer met elkaar en het ziet er hoopvol uit. Zoals ik gewend ben van Enquist stelt zij weer niet teleur. Een prachtig verhaal!!
Iedereen verwerkt een traumatische ervaring op zijn eigen manier in dit boek. Alle pijn blijft zich ophopen totdat de bergen beginnen in te storten. Anna Enquist schrijft over verlies als ervaringsdeskundige en dus zou je willen dat ze dat minder goed zou doen.
Het was een verdrietig verhaal met daarin veel geleden pijn en onverwerkte trauma’s. Hoeveel leed kan een mens hebben. Maar ik vond het mooi geschreven. Het einde was ook een soort opluchting. Eindelijk ging het iets de goede kant op.
This entire review has been hidden because of spoilers.
Altijd weer een mooie schrijfstijl en meeslepend verhaal. In eerste instantie word je redelijk neerslachtig van alle ellende, lethargie en noodlot dat beschreven wordt, maar gaandeweg de acceptatie en zelfinzicht. Echt een lekker leesboek dat je in een keer uit wilt lezen.
This entire review has been hidden because of spoilers.
Prachtig verhaal, ik miste eerst wat diepgang, misschien omdat het veel ‘leunde’ op Het kwartet’ maar gaandeweg veranderde dit en werd het meer een verhaal op zichzelf.
Het is wel makkelijk leesbaar maar het blijft hangen. Aldoor het gevoel gehad dat ik met een soort opmaat bezig was en het verhaal nog moest beginnen. Dat gebeurde voor mij dus niet.
Wederom een prachtig boek van Anna Enquist. Intieme beschrijving van hoe de hoofdpersonen omgaan met hun trauma’s. En stapje voor stapje heling vinden.