History's Spoiled Children: The Formation of the Modern Greek State

by Κώστας Κωστής, Jacob Moe (Translator)

History's Spoiled Children is the story of a small Ottoman province and its transformation into a modern European state. In some respects, the challenges to the formation of the Greek state could be likened to those encountered by the Western world in its efforts to impose its politico-cultural model on societies foreign to it. Though the Greeks of the nineteenth and twentieth centuries were Christians whereas the societies subject to Western experimentation today are Muslim, the political venture known as modernization has treated both as civilizing projects and in no way as equal partners. However, there is one distinction that cannot be ignored. Western Europeans regard Greece and Greeks as foundational in their own history. With this in mind, one may better understand the West's (more or less) particular treatment of these populations, which not only rebelled against the Ottoman Empire in the name of Christianity but also invoked connections to an ancient past in which Europe sees the roots of its own identity. Kostas Kostis explores this perception and traces the formation of this favored modern nation, dubbed in nineteenth-century Europe the ''spoiled children of history'.

Genres: History, Nonfiction, Greece

352 pages, Hardcover

First published April 1, 2013

About the author

Ο Κώστας Κωστής (γεν. Αθήνα, 1957) είναι Έλληνας συγγραφέας και καθηγητής πανεπιστημίου, πρωταθλητής Ελλάδος στο δέκαθλο το 1978

Reviews

[Miltos S. · Rating 4 out of 5]

Αδέλφια μου αλήτες πουλιά. Το ξέρετε το τραγούδι?
Αυτό θα πεί reading slump!
Πλέον όμως, I am back, μόνο αυτό έχω να πω.

Για το βιβλίο:
Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας αποτελούν περισσότερο μια προσπάθεια καταγραφής της κρατικής, πολιτειακής και οικονομικής, παρά της πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας - αν χρησιμοποιώ σωστά τους όρους - ιδωμένης με μια ματιά που τείνει μάλλον προς την συντηρητική πλευρά.
Είναι θα έλεγα κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό για το οποίο προϊδεάζει ο τίτλος.
Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι το βιβλίο δεν αξίζει ή ότι δεν πρέπει να διαβαστεί. Κάθε άλλο.
Κάθε τι που μας ανοίγει λίγο περισσότερο τα μάτια για πράγματα και καταστάσεις του παρελθόντος τα οποία αγνοούμε, αξίζει και με το παραπάνω.
Άλλωστε σέβομαι απόλυτα και θαυμάζω απεριόριστα τέτοιες επιστημονικές προσπάθειες, καθώς κατανοώ το χρόνο και τον κόπο που απαιτούν για να έρθουν σε πέρας.
Θα πρέπει όμως να αναφερθώ και στην μεγάλη, αν και μοναδική μου, ένσταση για το όλο εγχείρημα: Πραγματικά αδυνατώ να κατανοήσω την ενσωμάτωση στο βιβλίο των κεφαλαίων που αναφέρονται στα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση. Ποια η σκοπιμότητα να μπουν αυτά τα κείμενα και με αυτή τη ρητορική στο τέλος του βιβλίου? Μόνο ιστορία δεν θα μπορούσα να τα χαρακτηρίσω. Ειλικρινά ήταν σαν να διάβαζα ένα παραμυθάκι με καλούς και κακούς.


Σε κάθε περίπτωση, κάθε φορά που έρχομαι σε επαφή με τέτοιες ιστορικές πηγές (βιβλία, κείμενα, ακόμα και βίντεο στο internet), όλο και πιο πολύ:

1. βεβαιώνομαι για το βάθος της άγνοιάς μας για τα ιστορικά γεγονότα - παλαιότερα και σύγχρονα, εγχώρια και διεθνή. Καμιά δεκαριά χρόνια που μας πιπιλίζουν το μυαλό στο σχολείο, φαίνεται ότι δεν μαθαίνουμε ούτε την αλφαβήτα της ιστορίας.

και

2. συμφωνώ με την άποψη, που κι εγώ κάπου αλλού έχω διαβάσει, ότι: “Δεν υπάρχει ιστορία, μόνο προσωπικές απόψεις”.

[Michael Kotsarinis]

Ένα βιβλίο που εντυπωσιάζει όχι μόνο με τον όγκο του αλλά και την πληρότητα που πραγματεύεται το αντικείμενό του. Επικεντρώνεται σε αυτό που λέει ο υπότιτλος, δηλαδή την ιστορική πορεία του ελληνικού κράτους και τους παράγοντες που συνετέλεσαν στη διαμόρφωσή του. Εστιάζοντας κυρίως στην πολιτική, την οικονομία και την αλληλεπίδραση αυτών με την κοινωνία καταφέρνει να διατρέξει με συγκροτημένο τρόπο όλη τη "νεοελληνική" ιστορία, από τις παραμονές της Επανάστασης του 1821 μέχρι και το 2016.
Πάντα με ψύχραιμη ματιά, τεκμηρίωση και λογική επιχειρηματολογία αφήνει τα γεγονότα "να μιλήσουν" και να αναδείξουν τις καθοριστικές στιγμές στην πορεία αυτή. Σίγουρα περιέχει και στοιχεία και εκτιμήσεις που δεν θα αρέσουν σε όλους, όμως, θεωρώ ότι ο συγγραφέας κρατάει τις σωστές αποστάσεις και σε κάθε περίπτωση η αμφισβήτηση, όπως και σε κάθε σωστά τεκμηριωμένο ιστορικό βιβλίο, θα πρέπει να γίνει με τεκμήρια και όχι με απλά συναισθηματικά επιχειρήματα.
Σε κάθε περίπτωση το συστήνω σε όλους τους φίλους της ελληνικής ιστορίας.

[Nikos Tsentemeidis · Rating 5 out of 5]

Εξαιρετικό βιβλίο. Μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία της Ελλάδας από το 1800 μέχρι σήμερα, χωρίς να κουράζει με αναλυτικά γεγονότα, αλλά μια ιστορία από πολλές οπτικές όσον αφορά τα οικονομικά, την εκπαίδευση, την πολιτική σκηνή, τις μεταρρυθμίσεις, τον αγροτικό τομέα κτλ. Πολύ ευχάριστο στην ανάγνωση του.

[Stavros Martinos · Rating 4 out of 5]

Ο τίτλος υπόσχεται πολύ πιο εύκολο ανάγνωσμα από αυτό που ακολουθεί: Θα περίμενα να δω "Τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας" ως απάντηση στο (αρκετά ποπ) "Greece: The Modern Sequel" των Ι. Κολιόπουλου - Θ. Βερεμή (2002) ενώ τελικά το βιβλίο δείχνει να απαντάει στην "Ιστορία του Ελληνικού Κράτους" του Γ. Δερτιλή (2009). Οι δύο μελέτες ολοκληρώνονται σχεδόν ταυτόχρονα, μέσα στην αρχή της τρέχουσας κρίσης.
Το ύφος είναι παρόμοιο ("σκληρή" ιστορία) ενώ το επιχείρημα είναι το ακριβώς αντίθετο: Στο "εκ του μηδενός" του Γ.Δερτιλή, ο Κ.Κωστής απαντάει τεκμηριώνοντας τη συνέχεια με το Οθωμανικό σύστημα διακυβέρνησης και αξιών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη θεμελίωση του κράτους την εποχή της Βαυαροκρατίας και αναζητούνται οι διαφορετικές απαρχές αυτού που η δημοσιογραφική γλώσσα αποκαλεί σήμερα "Ελληνική ιδιαιτερότητα" σε διαδοχικές τραυματικές στιγμές, μέσα στη διάρκεια δύο αιώνων. Ο επίλογος, ο οποίος αποκαλύπτει την οπτική του συγγραφέα στη σύγχρονη εποχή, είναι αφιερωμένος στην περίοδο του "εκσυγχρονισμού" η οποία μόλις είχε παρέλθει.
Το διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον, όμως αισθανόμουν σε πολλά σημεία ότι το βιβλίο απευθύνεται σε εξειδικευμένους ιστορικούς που δεν κουράζονται εύκολα με τις λεπτομέρειες της τεκμηρίωσης και τις διαρκείς υποσημειώσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι το βιβλίο δεν είναι προσβάσιμο σε ένα κοινό που θέλει να ενημερωθεί, όμως είναι ιστορία θεσμών και λιγότερο ιστορία ιδεών, όπως υπόσχεται ο (πράγματι) ευρηματικός τίτλος.

[blondie · Rating 5 out of 5]

Ένα βιβλίο που διαβάζεται ευχάριστα και καταπιάνεται με πολλές πτυχές, πολλές επιμέρους ευφυείς παρατηρήσεις, κάποιες λίγες αστοχίες. Κυνική αφήγηση μα ρεαλιστική. Ιδανικό για συζήτηση και πάνω από όλα γνώση του παρελθόντος για πρόβλεψη του μέλλοντος μιας και η ιστορία δυστυχώς δεν μας μαθαίνει, αλλά επαναλαμβάνεται.

[Constantinos Capetanakis · Rating 4 out of 5]

Παρόλο που κατά την ανάγνωσή του έπιασα τον εαυτό μου να έχει περιστασιακές ενστάσεις, όχι για την ουσία αλλά για την επιλογή εμβάθυνσης, ή μη, στα ιστορικά κυρίως δρώμενα, στο τέλος συνειδητοποίησα ότι κάτι διαφορετικό θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο. Και αν για ορισμένες περιόδους ο κος Κωστής θα μπορούσε να εμβαθύνει περισσότερο (κυρίως για την περίοδο του Μεγάλου Διχασμού) από την άλλη έργα τόσο πλήρη σαν του κου Μαυρογορδάτου για την εν λόγω περίοδο θα επεσκίαζαν μία τέτοια απόπειρα.

Επομένως,κατάλαβα, αφενός ότι ο κος Κωστής ειδικεύεται ιδιαίτερη στην οικονομικο-κοινωνική εστίαση και στις κοινωνιολογικές συνέπειες, αφετέρου στο ότι είναι όντως εξαιρετικός στην αποτύπωση τόσο της σχέσης αιτίου-αιτιατού όσο και της σύνθεσης παραγόντων, χωρίς να διστάζει να αναγνωρίζει τις κατά τόπους δυσκολίες ερμηνείας.

Γιατί η δυσκολία ερμηνείας μας (των Ελλήνων) εξακολουθεί να υπάρχει και παρότι έχει μειωθεί λόγω της πληθώρας αξιόλογων εργασιών, δεν παύει να εγείρει καινούρια ερωτήματα, ειδικά σε σχέση με τις σουρεαλιστικές καταστάσεις που βιώσαμε τα τελευταία χρόνια.

Η επιλογή του κου Κωστή να ξεκινήσει το οδοιπορικό του από τη μεταμόρφωση και τον μετασχηματισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, προκειμένου να μας "βάλει" ομαλά και νηφάλια στα της Ελληνικής Επανάστασης ήταν 100% πετυχημένη, και μαζί με το τελευταίο κομμάτι του βιβλίου, (Μεταπολίτευση έως 2018), αποτελούν, κατά την άποψή μου, τα καλύτερα κεφάλαια του βιβλίου. Το δε ρίσκο, το οποίο ο ίδιος ο συγγραφέας παραδέχεται ότι παίρνει, του να συμπεριλάβει την τραγική δεκαετία του 2010, το ξεπερνάει εξαιρετικά εύκολα. Δεν καταλαβαίνω τη μομφή, που νομίζω διάβασα και κάπου εδώ. Κάθε συγγραφέας που κατέχει το υλικό του, γνωρίζει σε βάθος το αντικείμενο μελέτης και σε τελική ανάλυση σέβεται τον εαυτό του και κυρίως τους αναγνώστες του, διατυπώνει μία άποψη. Εξ ορισμού δεν μπορούν όλοι να συμφωνήσουν. Αυτό όμως δεν καθιστά λάθος την επιλογή εκφοράς άποψης.

Παρόλα αυτά έχω κάποιες "μικρομεσαίες" ενστάσεις. Ο λόγος θα μπορούσε να είναι πιο απλός, η εξαγωγή συμπερασμάτων λιγότερο κλινική, και η έκφραση άποψης πιο άμεση (με εξαίρεση το σήμερα, όπου ο συγγραφέας είναι ξεκάθαρος στην τοποθέτησή του). Είναι όμως, πράγματι, μία πολύ αξιόλογη μελέτη, που διαβάζεται με μεγάλο ενδιαφέρον, εύκολα, αν και απαιτεί οπωσδήποτε προτέρα γνώση (έστω κάποια) των βασικών ιστορικών γεγονότων. Διαφορετικά, θα υπάρχει πρόβλημα για τον μέσο αναγνώστη, καθώς ο κος Κωστής δεν εμβαθύνει πολύ στα καθαυτά ιστορικά γεγονότα, θεωρώντας ότι ο αναγνώστης δεν είναι ο "μέσος" και ότι τα περισσότερα εξ αυτών των γεγονότων είναι λίγο ως πολύ γνώριμα.

Θα μου χρησιμεύσει οπωσδήποτε για επαναμελέτη, και συστήνεται χωρίς αμφιβολία.

[Georgina Koutrouditsou · Rating 5 out of 5]

Μια εξαιρετικά καλογραμμένη μελέτη,που έλειπε!
Έμεινα απολύτως ευχαριστημένη και μπορώ να πω ότι θα γυρνώ και θα ξαναγυρνώ στις σελίδες της.
Γενικότερα ο συγγραφέας και σε προηγούμενα έργα του έχει δείξει την ίδια εξαιρετική εικόνα!
Το θεωρώ απαραίτητο οδηγό για άτομα που σπουδάζουν πάνω στο αντικείμενο της Ιστορίας!Παρόλα αυτά είναι ένα εξίσου σημαντικό βιβλίο για κάθε βιβλιοθήκη που ο κάτοχός της ενδιαφέρεται για μια κριτική ματιά στο παρελθόν μας και όχι μόνο.Δεν είναι βιβλίο παραλίας,αλλά μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη που από την πρώτη στιγμή φάνηκε ότι γράφτηκε με προσοχή και με αίσθημα ευθύνης ως προς την επιστήμη της Ιστορίας.

[Panagiotis Atmatzidis · Rating 4 out of 5]

Το διαβάζω αυτήν την περίοδο περιστασιακά και τμηματικά. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «δοκίμιο» καθότι αναλυτικότατο.

Στις 08/01/2017 τελείως την ανάγνωση του βιβλίου. Έχουν ιδιαίτερη σημασία και οι παρατηρήσεις που έχει κάνει στο τέλος του βιβλίου, όπου περιγράφεται η προσέγγιση του συγγραφέα στην προσπάθεια συγγραφής ενός, έτσι κι αλλιώς πολύ δύσκολου βιβλίου, αναλυτικότατα.

Αρχικά θα ξεκινήσω με μια κριτική στα σημεία που θεωρώ πως καλύφθηκαν με μια σχετική ελαφρότητα. Η ανάλυση του κου Κωστή για τον Δεκέμβρη του 2008 (κεφάλαιο «Ελληνική Ασθένεια»), κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι μάλλον προβληματική.

Εκ πρώτης όψεως το θέμα των ταραχών αντιμετωπίζεται μάλλον ρηχά. Ποιο συγκεκριμένα στην σελ. 839 αναφέρεται σε κάτι ασήμαντο για την Ελληνική πραγματικότητα όπως την τοπολογία των διαδηλώσεων. Είναι ασήμαντο γιατί όλες οι διαδηλώσεις στην Ελλάδα καταλήγουν στην Ελληνική βουλή και είτε εξ αιτίας της προκλητικής στάσης αστυνομικών, είτε λόγο «γνωστών αγνώστων», είτε λόγο συνήθειας(;), είτε λόγο ανόητων αναρχικών το μπάχαλο θα γίνει πάντοτε μπροστά στο κτίριο της βουλής. Δεν υπάρχει τίποτε το ιδιαίτερο εδώ. Την ίδια στιγμή συγκρίνει την κατάσταση με το Παρίσι, όπου χαρακτηρίζει ποιο βίαιες τις εκδηλώσεις μεν αλλά σπεύδει να τις «δικαιολογήσει» λόγο «τοπολογίας». Δηλαδή, επειδή έγιναν 4 τετράγωνα ποιο κάτω το Παρίσι είναι «Ευρώπη» ενώ εμείς «Ψαροκώστενα».

Στην ίδια σελίδα λίγο πιο κάτω γράφει:

Στον χώρο τον ΜΜΕ το μεγαλύτερο μέρος τους έδειξε να δικαιώνει τις κινητοποιήσεις και αντιστοίχως να κατακεραυνώνει τις αστυνομικές δυνάμεις σε κάθε απόπειρα χρήσης βίας

Είναι παραπάνω από εμφανές, ότι η αντίληψη που έχει ο κος Κωστής για τις διαδηλώσεις αλλά και για τα ΜΜΕ δεν συνάδει με την πραγματικότητα όπως την αντιλαμβάνονται οι διαδηλωτές που είναι στον δρόμο κι όχι σε γραφεία.

Το πρόβλημα της αστυνομικής βίας στην Ελλάδα είναι υπαρκτό και περιστατικά πολλά (π.χ. ζαρντινιέρα λίγα χρόνια πριν). Η εν ψυχρό δολοφονία του Γρηγορόπουλου λοιδορήθηκε από τον ΣΚΑΪ, το Mega Channel προσέθεσε ηχητικά στο video που βγήκε στην επιφάνεια λίγες μέρες μετά, αφού όλα τα ιδιωτικά ΜΜΕ είχαν συνταχθεί υπέρ της αστυνομίας με δηλώσεις όπως του κου Παπαχελά (βλ. video). Αργότερα δεν έσπευσε κανένας να ζητήσει «συγνώμη» για τις κατηγορίες περί «προκλητικής στάσης» του νεκρού δεκαεξάχρονου. Σε ποια ΜΜΕ αναφέρεται ο κος Κωστής;

Στην συνέχεια σε πολλά σημεία ο κος Κωστής υποβαθμίζει τόσο το γεγονός όσο και την σημασία αν κι εν τέλει μας χαρίζει μια μάλλον ορθολογική αφήγηση. Λίγο πιο κάτω θα κρίνει τις εκδηλώσεις ως «μη μαζικές», ωστόσο δεν μπορώ να θυμηθώ μαζικότερες διαδηλώσεις οργής, ενώ όπως επισημαίνει κι ο ίδιος «υπήρξε έστω και σιωπηρή, στήριξη των ενηλίκων στις διαδηλώσεις και τις καταλήψεις των νέων».

Σε άλλο σημείο, αναφέρει τον κ. Σιμήτη ως έναν από τους κορυφαίους πρωθυπουργούς της χώρας, που ξεκίνησε μια διαδικασία «εκσυγχρονισμού» όπως δεν κατέφερε να την συνεχίσει λόγο σκανδάλων, κυρίως την πτώση του χρηματιστηρίου το 2000. Κι εκεί θεωρώ πως το να παροτρύνει ένας πρωθυπουργός χώρας τους πολίτες να «παίξουν στο χρηματιστήριο» είναι τίποτε λιγότερο από τραγικό. Οπότε, δέχομαι πως μεταρρυθμίστηκα προσπάθησε και πάλεψε, ωστόσο κάποια λάθη - που εν τέλη στοίχισαν ακριβά, όπως αναφέρει το βιβλίο - είναι αδιανόητο να γίνονται από ανθρώπους που κατέχουν θέση ευθύνης δεδομένου και της πολύχρονης πείρας που είχε ο κος Σιμήτης. Θεωρώ πως ο συγγραφέας θα έπρεπε να είναι λιγάκι πιο «μετρημένος» σχετικά με τον συγκεκριμένο πρωθυπουργό.

Στην προηγούμενη κριτική, που έγινε καθώς διάβαζα το βιβλίο έγραψα τα ακόλουθα:

Το βιβλίο αν κι εξαιρετικό ως προς την ανάλυση που έχει κάνει ο συγγραφέας, έχει διάχυτο ένα στοιχείο που το συναντώ συχνά τόσο σε ακαδημαϊκούς όσο και σε δημοσιογράφους με διάφορες εκφάνσεις: ένα κόμπλεξ κατωτερότητας απέναντι στους Ευρωπαίους ή στο παρελθόν μας.

Οι ρίζες αυτού του «κομπλεξισμού» προέρχονται από ένα ένδοξο παρελθόν που ειδικότερα οι διανοούμενοι το κουβαλάνε ως βάρος, μια έμμεση παραδοχή πως οι κεντρικό-Ευρωπαίοι αποτελούν το πρότυπο ιδανικού πολίτη, μια απέχθεια για την «Ελληνική κοινή γνώμη» όπως αυτή εκφράζεται όταν της δίνεται η ευκαιρία στις εκλογές, ή στο ένα δημοψήφισμα(!) όπου το «ΟΧΙ» έγινε «ΝΑΙ» ... εν τέλη.

Τίποτε από τα παραπάνω δεν ισχύει στην πραγματικότητα. Στην Ελλάδα η πρώτη εφημερίδα σε κυκλοφορία είναι το "πρώτο Θέμα". Χαμηλού επιπέδου κίτρινος τύπος. Στην Γερμανία είναι η "Build". Επίσης χαμηλού επιπέδου κίτρινος τύπος.

Είναι άδικο και κρίμα για τον μέσο Έλληνα να περνάει από τέτοια κριτική. Δεν γνωρίζω άλλον λαό, που τόσο η πολιτική εξουσία (βλ. συνέντευξη ΓΑΠ 2009), όσο και οι «διανοούμενοι» (ναι τους βάζω σε εισαγωγική πλέον) να τον κατακεραυνώνουν συστηματικά και να του επιρρίπτουν ευθύνες με τρόπο κι ένταση που σε άλλη «Ευρωπαϊκή χώρα», όπως γράφει ο κος Κωστής, θα ήταν αδιανόητες. Ο κος Βερέμης σε πρόσφατη συνέντευξη στο κανάλι της βουλής έφτασε να πει κατά λέξη πως η Ελλάδα έχει «μεγάλους πολιτικούς, αλλά μικρό λαό». Θεωρώ πως πρέπει να είσαι πολιτικά ανόητος για να πεις κάτι τέτοιο, όμως ο κος Βερέμης δεν είναι «ανόητος». Τότε πως εκστομίζει τέτοιες φράσεις; Το αποδίδω στον εγγενή κομπλεξισμό που αναφέρω πιο πάνω, χωρίς να είμαι 100% σίγουρος πως φταίει αυτό.

Κατά την γνώμη άνθρωποι σαν τον κο Κωστή έχουν ευθύνη απέναντι στον Ελληνικό λαό, απέναντι σε όλους εμάς. Ο γονέας, όταν θέλει να μιλήσει στο παιδί του, γονατίζει, κοιτάζει το παιδί στα μάτια. Έτσι πρέπει να γονατίσει κι ο πνευματικός κόσμος της χώρας, να μας κοιτάξει στα μάτια και να προσπαθήσει να κατανοήσει τι συμβαίνει και να μοιράσει τις ευθύνες ορθολογικά και ισότιμα αφήνοντας κατά μέρος τις προσωπικές αγκυλώσεις. Αν δεν μπορεί να το κάνει αυτό, τότε λυπάμαι αλλά δεν υπάρχει γέφυρα επικοινωνίας και την γέφυρα επικοινωνίας την στήνει πάντοτε ο πνευματικά ανώτερος. Είναι δική του υποχρέωση.

Ας μην ξεχνάμε ότι ήμαστε μια νεαρή δημοκρατία, μια χώρα 140 χρόνων που δεν έχει περάσει διαφωτισμό και βρισκόμαστε σε γεωγραφική θέση που δεν διακρίνεται από σταθερότητα. Ας μην έχουμε παράλογες απαιτήσεις ούτε από τους Έλληνες ούτε από την Ελλάδα.

Τα παραπάνω μάλλον αδικούν εν τέλη τον καθηγητή Κ. Κωστή γιατί μας χαρίζει περίπου την ίδια λογική που περιγράφω καθότι τονίζει στον επίλογο του βιβλίου πως η Ελλάδα από μια επαρχία της οθωμανικής αυτοκρατορίας κατάφερε να γίνει ένα σχετικά σύγχρονο Ευρωπαϊκό κράτος μέσα σε δύο αιώνες, κάτι που καμία άλλη Βαλκανική χώρα δεν κατέφερε, κάτι που πρέπει να το αναγνωρίζουμε και να μας κάνει υπερήφανους.

[Pinko Palest · Rating 2 out of 5]

άλλη μία ιστορία του ελληνικού κράτους. Με αρκετό "εκσυγχρονισμό". Δεν είμαι σίγουρος ότι είναι αυτό που μας έλειπε. Υπάρχουν αρκετά χρήσιμα στοιχεία μέσα στο βιβλίο (πχ ότι οι φαναριώτες ήταν χωρισμένοι σε αγγλόφιλους και ρωσσόφιλους από πριν το 1821), αν και ορισμένα από αυτά βασίζονται σε μάλλον τραβηγμένες ερμηνείες

[Observ8 · Rating 5 out of 5]

Probably one of the best books about the "Greek experience"

[Kostas Bal · Rating 5 out of 5]

Εξαιρετικό! Τολμώ να ομολογήσω ότι για πολλά χρόνια ο τίτλος του βιβλίου λειτουργούσε αποτρεπτικά. Απέφευγα να το διαβάσω φοβούμενος ότι το βιβλίο αποτελεί ένα πόνημα με καταγγελτική διάθεση, χωρίς κάποιο νόημα. Με διέψευσε ευχάριστα, σε βαθμό που μετανιώνω που δεν το διάβασα νωρίτερα.

[Denise · Rating 4 out of 5]

Four Stars because the English translation left me sometimes perplexed (sentences without Verbs!) and because in the last chapter, the Author describing Events he experienced Personally, became emotional and lost his Academic distance. Apart from these Minor Details all in all a very instructive book for Greeks and foreigners respectively. It might not dispell the foreign prejudices but it Shows why they are there. (There is certainly more Academic work on the separate Fields touched superficially here, which is understandable Given the Scope of the book). And for the Greeks it is informative, in a broad Sense Balanced and it tries to Show that we(I am an expat) Need more than filotimo, if we want Hellas to work!

[Apostolos Christofis · Rating 5 out of 5]

Καταπληκτικό βιβλίο. Αποτυπώνει βήμα προς βήμα την ίδρυση του ελληνικου κράτους και πώς αυτό, με την ανοχή και τη βοήθεια της δύσης, μετατρέπεται από μια οθωμανικη επαρχία σε σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος(με όλες τις ατέλειες του) και ο αγώνας αυτός προς μια δυτικόευρωπαϊκου τύπου δημοκρατία είναι διαρκής και δεν πρέπει να θεωρείται κεκτημένο, ειδικα στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης που μαστιζει την χωρα

[Nikos · Rating 4 out of 5]

Απαραίτητο ανάγνωσμα για όσους ενδιαφέρονται για την ιστορία του τόπου τους. Βέβαια, η ανάγνωσή του δεν είναι εύκολη γιατί ο συγγραφέας δεν δίνει βάση στην εξιστόρηση των γεγονότων, αλλά εστιάζει στην ερμηνεία και την ανάλυσή τους (τα γεγονότα αναφέρονται σε πίνακες στην αρχή κάθε κεφαλαίου) με ιδιαίτερη έμφαση στα οικονομικά στοιχεία. Για παράδειγμα, δεν αναφέρεται πουθενά το σχέδιο Άτσεσον (πέρα από τον αρχικό πίνακα) και δεν εξιστορούνται καθόλου τα της Μικρασιατικής εκστρατείας.

Έτσι, για να είναι έχει κάποιος ολοκληρωμένη εικόνα καλό θα ήταν να έχει διαβάσει πριν (ή και ταυτόχρονα) και ένα πιο κλασσικό εγχειρίδιο (πχ αυτό των Βερεμή Κολλιόπουλου). Να σημειωθεί ότι πουθενά στο βιβλίο δεν αιτιολογείται ο 'παιχνιδιάρικος' τίτλος του βιβλίου που -άλλωστε- είναι διαμετρικά αντίθετος ως προς το ύφος του με το περιεχόμενό του.

[Nektarios kouloumpos · Rating 5 out of 5]

Μια συνοπτική ιστορία του ελληνικού κράτους που καλύπτει και την προεπαναστατική περίοδο και όλες τις ζημώσεις που οδήγησαν στην ελληνική επανάσταση. Το βιβλίο τελειώνει με το τρίτο μνημόνιο.
Η εργασία δεν υπεραναλύει κανένα θέμα καθώς θα χρειαζόταν δυο τόμοι ακόμη. Παρόλα αυτά, με σχετική οικονομία καταπιάνεται με αφορμές και αιτίες που εξηγούν ή προσπαθούν να εξηγήσουν τα ιστορικά γεγονότα.
Για κάποιον που θέλει να γνωρίσει εν συντομία την σύγχρονη ελληνική ιστορία το βιβλίο αυτό είναι ιδανικό. Κρατά αποστάσεις και παρουσιάζει πηγές από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Αν κάποιος χρειάζεται περισσότερες πληροφορίες για μια συγκεκριμένη ιστορική χρονική περίοδο του ελληνικού κράτους μπορεί να ανατρέξει στην πλούσια βιβλιογραφία του συγγράμματος.

Καλή ανάγνωση.

[George Pappas · Rating 5 out of 5]

Brilliant summary of the ups and downs of the modern Greek state, giving a well around analysis of how a small area of the ottoman empire became a modern European state

[NIKI · Rating 4 out of 5]

Δεν ξερω για εσάς αλλα ενώ μου αρέσει η ιστορία αρκετα βιβλία με έχουν απογοητεύσει παρόλο που ειναι ... ιστορία! Αυτο το βιβλίο σου δίνει κάτι παραπάνω! Οχι απαραίτητα σε γνώση (αν και στην περίπτωση μου έγινε και αυτο) αλλα στο να καταλαβεις λιγο καλύτερα τι συνέβη πέρα απο τα πολιτικά τις ημερομηνιες και τα ονόματα! Πολύ ωραίο λοιπόν το προτινω ανεπιφύλακτα!!

[Maria Pantazopoulou · Rating 4 out of 5]

Παρόλο που το συγκεκριμένο βιβλίο απαιτεί πολλά απ'τον αναγνώστη, δεν παύει να αποτελεί μια άκρως ενδιαφέρουσα ανάλυση των γεγονότων που διαμόρφωσαν τη σημερινή Ελλάδα. Οφείλει, πάντως, κανείς να επισημάνει πως ο συγγραφέας αναλύει αλλά δεν εξηγεί τα γεγονότα, οπότε μια επιφανειακή γνώση θα ήταν απαραίτητη για να μπορέσει κανείς να κατανοήσει σε βάθος τα λεγόμενα του βιβλίου. Σε κάθε περίπτωση, η ανάλυση των ιστορικών περιστάσεων της μοντέρνας Ελληνικής ιστορίας είναι εξαιρετικά καίρια, όπως καίρια είναι επίσης και η προσπάθεια του Κωστή να συνδέσει τα γεγονότα με έναν τρόπο που να επιδεικνύει τις κοινές πτυχές όλων όσων έχουν διαδραματιστεί τα τελευταία 150 περίπου χρόνια. Έτσι, παρόλο που η Ελλάδα του Καποδίστρια ουδεμία σχέση έχει με την Ελλάδα του σήμερα, ο αναγνώστης πετυχαίνει να βρει τους κοινούς παρονομαστές και να βγάλει σαφή και ολοκληρωμένα αποτελέσματα για τις συγκυρίες που καθόρισαν την πορεία της Ελλάδας από την Τουρκοκρατία και μετά.