حدیث خوش سعدی: دربارهٔ زندگی واندیشهٔ سعدی

by عبدالحسین زرین‌کوب

کتاب «حدیث خوش سعدی» دربارهٔ زندگی واندیشهٔ سعدی شیرازی شاعر و نویسندهٔ پارسی گوی نامدار ایرانی نوشته شده است.
هشتاد صفحه نخست این کتاب، متضمن سیری در تاریخ عصر سعدی و روزگار مغول است.
به ویژه خلق و خوی اتابک ابوبکر – حاکم وقت فارس – و طرز زندگی مردم شیراز شرح داده شده است.
در ادامه تصویری از ایام کودکی و جوانی سعدی به دست داده شده چگونگی تحصیل او در بغداد و چند و چون سفرهایش بازگو می‌شود و سرانجام بازگشت سعدی به شیراز و ماحصل تجارب و آموخته‌های او – در قالب آثاری چون بوستان و گلستان – توصیف می‌شود.
مباحث بعدی کتاب، از دیگر آثار زرین کوب که به نوعی به سعدی مربوط می‌شده جمع‌آوری شده است.

Genres: Literature

192 pages, Hardcover

Published April 1, 2012

About the author

Abdolhossein Zarinkoob
He was born on March 19, 1923, in Borujerd, Iran, received his PhD from Tehran University in 1955 under the supervision of Badiozzaman Forouzanfar, and held faculty positions at universities such as Oxford University, Sorbonne, and Princeton University, among many others.

Because of his pioneering works on Iranian literature, literary criticism and comparative literature, he is considered the father of modern Persian literature.

Reviews

[Nazanin · Rating 4 out of 5]

طبع تورا تا هوس نحو کرد
صورت صبر ازدل ما محو کرد

حدیث خوش سعدی، گردهمایی نرم و نازک و شیرینی ست از نوشته های این سو و آن سوی نویسنده ارجمند دکتر زرین کوب ، پیرامون احوال و اطوار آن شیرازی طناز و خوش سخن ....

همانی که خانم آریان، همسر جناب زرین کوب در مقدمه اشاره می کنند :
"...آن چه شما امروز به نام حدیث خوش سعدی در دست دارید یادداشت های پراکنده ای است که از محتوای ده ها کارتن انباشته از یادداشت های گوناگون درباره موضوع های مختلف جمع آوری شده...به نظم درآمده و با بررسی دقیق دوباره به شکل این کتاب تقدیم خوانندگان گرامی می گردد...البته اگر استاد در حیات خویش می خواست کتابی درباره سعدی تالیف کند به این یادداشت های پراکنده هرگز رجوع نمی کرد، قلم سحّار خود را به روی کاغذ می گذاشت و با انبوه معلومات تازه طرحی نو می افکند. "

بنابراین ایشان مجال نیافتند که مشخصا کتابی با تمرکز بر سعدی تالیف کنند واین اثر کلکسیونی است از آنچه که دکتر زرین کوب در زمان های مختلف راجع به سعدی منتشر کرده اند و شاید به همین خاطر بعضی از مطالب در فصل های مختلف، چندین بار تکرار شده است ، گرچه کیست که مشتاق استشمام چندباره عطر گل نباشد؟

کتاب مطلبی کوتاه دارد درباب وضعیت شیراز در دوره جوانی و میانسالی سعدی و آن هایی که بر آن دیار در آن دوران حکم می راندند و بعد دیگر حکایت می کند از تحصیلات مقدماتی وی در شیراز و کوچیدنش مقارن هجوم مغول به بغداد و ادامه تحصیلاتش در نظامیه ی آن شهر وسفرهایش به شام، جامع بعلبک ، صنعا، بلخ، بامیان و بیابان و زنگ کاروان ، شتران و ... (و چه عطری دارند این نام های آفتاب زده...) سپس می پردازد به بازگشت شاعر زنده دل شیرازی به سرزمین پدری و احوالاتش در آن عهد تا به انتها و بعد شرح نوای دل انگیز سعدی در میان چنگ و رباب آن ها که دوست داشتند از عطر و گلاب او، چکه ای هم بر کلمات خود بچکانند ، در سرزمین خودش و حتی آن دورتر ها از جامی تا گوته و ...و همه این شرح و توصیفات نویسنده عزیز، نه آن قَدَر به تفصیل وتوضیح که به قَدر چیدن دسته گلی از گلستانی ست که البته همان هم عطر و ریاحینش دل می برد....

به هرحال این اثر، چکیده ای بود جمع و جور اما حتما قابل اعتنا ازتلاش محقق بزرگوارکه البته به شدت قابلیت پرداخت هرچه بیشتر را داشته (دست کم به اندازه اثر دوست داشتنی پله پله تا ملاقات خدا درباره احوال مولانا) که متاسفانه با خروج نویسنده عزیز از این دنیا، نا تمام مانده است و البته که ارمغان ارزشمندی ست برای لذت بردن از ادبیات پیوسته زیبای دکتر زرین کوب و نگاهی دیگر بر آن شاعر دل ربایی که قلمش موسایی می کرد با کلمات خفته و روزگاری از گل ِ پنج روز و شش، گلستانی همیشه خوش به یادگار گذاشت

"....از جامع بعلبک که سعدی در آن به طریق موعظه سخن گفته است امروز، جز محرابی مختصر با دیوارها و ستون هایی چند، دیگر چیزی بر جای نیست. آن نزدیکان بی بصر و دوران باخبر که در آن روزگاران گوش به سخن شیخ شیراز می نهادند اکنون همه رفته اند و از آنها نشانی باقی نمانده است، اما برای کسی که در گلستان شیخ سیری کرده است صدای سعدی هنوز در خرابه جامع بعلبک به گوش می رسد...." ص 81

[Reza · Rating 3 out of 5]

از آنجایی که کتاب مجموعه‌ای از یادداشت‌های پراکنده استاد زرین‌کوب درباره سعدی است، تکرار چندباره‌ی بعضی مطالب و گسستگی طرح موضوعات کمی برای خواننده نامطبوع است؛ نیاز به ویراستاری و صفحه‌آرایی مجدد کتاب هم محسوس است.
اما از طرف دیگر برای یک مخاطب عام (مثل من)، زیبایی کلام استاد در بررسی احوال و سرگذشت سعدی و توجه به جنبه‌های مختلف زندگی شیخ شیراز، خواندن چنین کتابی را دلپذیر می‌کند.

[Hassan Taqizadeh]

پیشنهاد می کنم
نمایی کلی از شخصیت و اندیشه سعدی

[SMehdi Razavi · Rating 3 out of 5]

حقیقتِ امر اینه که جناب زرین‌کوب به اندازه‌ای که در انتخاب نام‌ برای کتاب‌ها خوب عمل کرده، در نگارش موفق نبوده.
از اندیشه و کیفیت شعر سعدی نمی‌شد خیلی چیزی فهمید و بیشتر به ارتباط سعدی با درگاه اتابک سعد و باقی اتابکان پرداخته شده...
توقع این بود که جای پرگویی از اتابک سعد و دوران حاکمیت‌اش بیشتر به خود سعدی پرداخته میشد.
کتاب مفیدی‌ هست اما نه به اندازه توقع!