Una sensación extraña

by Orhan Pamuk

¿Sería posible explicar en un ensayo los últimos sesenta años de Turquía, con sus tensiones políticas y sociales? Es probable, pero siempre se escaparía el factor humano, las pequeñas historias de hombres y mujeres que han vivido esas décadas desde un perfecto anonimato. Son los protagonistas silenciosos de un drama que incluye los cruentos enfrentamientos entre nacionalistas, kurdos, marxistas e islamistas. Sus esperanzas y penalidades no quedan reflejadas en los relatos oficiales, pero sin ellas resultaría incomprensible la historia de un país que ha forjado su problemática identidad, integrando rasgos de Oriente y Occidente. El Nobel turco Orhan Pamuk (Estambul, 1952) ha conseguido rescatar esa dimensión en Una sensación extraña, una obra monumental que recuerda las grandes novelas del XIX, cuando nadie cuestionaba el porvenir del único género literario con la elasticidad necesaria para adaptarse a cualquier circunstancia y reflejar el pulso de una época, simultaneando lo cotidiano y lo extraordinario, lo aparentemente humilde y lo falsamente egregio.

Genres: Fiction, Historical Fiction, Turkish Literature, Turkish, Contemporary, Nobel Prize, Literary Fiction

636 pages, Paperback

First published December 12, 2014

About the author

Ferit Orhan Pamuk is a Turkish novelist, screenwriter, academic, and recipient of the 2006 Nobel Prize in Literature. One of Turkey's most prominent novelists, he has sold over 13 million books in 63 languages, making him the country's best-selling writer.
Pamuk's novels include Silent House, The White Castle, The Black Book, The New Life, My Name Is Red and Snow. He is the Robert Yik-Fong Tam Professor in the Humanities at Columbia University, where he teaches writing and comparative literature. He was elected to the American Philosophical Society in 2018.
Of partial Circassian descent and born in Istanbul, Pamuk is the first Turkish Nobel laureate. He is also the recipient of numerous other literary awards. My Name Is Red won the 2002 Prix du Meilleur Livre Étranger, 2002 Premio Grinzane Cavour and 2003 International Dublin Literary Award.
The European Writers' Parliament came about as a result of a joint proposal by Pamuk and José Saramago. Pamuk's willingness to write books about contentious historical and political events put him at risk of censure in his homeland. In 2005, a lawyer sued him over a statement acknowledging the Armenian genocide in the Ottoman Empire. Pamuk said his intention had been to highlight issues of freedom of speech in Turkey. The court initially declined to hear the case, but in 2011 Pamuk was ordered to pay 6,000 liras in compensation for having insulted the plaintiffs' honor.

Reviews

[Elyse Walters · Rating 5 out of 5]

"The Museum of Innocence", by Orhan Pamuk, was one of the most nail biting intense
stories of a wealthy man's obsession for a shopgirl in Istanbul I had ever read....
One hell of an amazing 600 page novel!!! Magnificent!

"A Strangeness in my Mind".... is also magnificent- brilliant - deliciously enjoyable. I lost myself through the eyes of Pamuks's protagonist seeking balance between the past and the present.

The story begins when an elopement goes wrong for Mevlut, a street vendor, living in Istanbul since the age of twelve. He returns to his native Anatolia to meet his beloved Rayiha. Arrangements have been made for them to run away together. Mevlut has glimpsed her just once, wearing a headscarf, at a wedding. Since then, he's written her hundreds of love letters - for three years - praising her beauty and eyes.
After making his getaway with his cousin, Suleyman driving, during the darkest of nights, Mevlut realizes his bride-to-be is actually the older homelier sister.
Being an honorable man, he makes peace with the situation and marries her. Mevlut was tricked by Suleyman who wants the younger, pretty 'Samiha' for himself.

Throughout the novel Mevlut senses a disconnect between self and the world-- and his lifelong efforts to harmonize the two.
Mevlut remains poor, working a variety of jobs while watching his initial vocation--as a street vendor selling yogurt and boza, a Turkish drink, disappear.
Mevlut walks at night - trying to sell his boza. Melancholy sets in...
"Walking fueled his imagination and reminded him that there was another realm within our world, hidden away".

There's many other characters who tell Melvut's unfolding story -- wonderful texture characters -- but this is Melvut's story. He uses his imagination to revise the past and make peace with the present! You gotta love this honorable, humble man selling boza!!!

Orphan Pamuk.... Winner of the Nobel Prize! Juicy storyteller!

[Aleks · Rating 5 out of 5]

Well, after three weeks of reading I finally finished Orhan Pamuk’s latest novel “Kafamda Bir Tuhaflık”, probably the best book I have read so far in this year. Not only that the novel is, in Pamuk’s recognizable way, a rather thick volume, reading it also coincided with general renovation of my flat (btw, great way to spend summer), so I had a very little time to dedicate to the book. Nonetheless, I kept going and found out that reading of this novel not just fulfilled me in the way that good books often do but also made me calm and relaxed, and because of that gave me a much needed rest from the general fatigue.

Previously, I wasn’t impressed by Pamuk’s “Masumiyet Müzesi” (“The Museum of Innocence”), the first novel that came out after he received the Nobel prize. I thought that it had much to do with the award itself because it seemed to me that authors tend to publish somewhat lesser work after the Nobel. Perhaps a memoir or autobiography (although Pamuk’s already done that with the remarkable “Istanbul”) – something to sum up their work and their life. After the award, very rarely one produces a masterpiece that can compare with his greatest achievements produced during the peak of his vitality.

But I was wrong. Pamuk’s latest novel, in my opinion, is by far his best novel - and I’ve read almost all of them.

Although the novel’s main character is a poor boza street salesman, this book – which is the greatest of all Pamuk’s virtue and virtuosity – talks mostly about Istanbul, the city itself. Like in some of his previous works, Istanbul becomes very much alive, almost like a human itself. Pamuk’s love for his birthplace is undeniable, and he continuously proves that with every novel that he writes.

In that sense, “Kafamda Bir Tuhaflık” presents a history of Istanbul through main character, Mevlut Karatas, from 1969 to the 2012. Through that period, Istanbul changed in many ways – most of these ways were rather insurrectionary – and evidently, that continuous to happen today: in cultural, societal and identity aspects. The novel has everything: historical background, love story, social and cultural turbulences, multi-vocal narration and, most of all, incredible tableau of city of Istanbul.

Finally, I must thank the publishing house “Geopoetika” for the first world translation of this novel, and also recommend everybody to read it when it becomes translated in other languages. And if you befall to renovate your house or apartment while accidentally picking up “Kafamda Bir Tuhaflık” to read, just do what I did after I’d finished job for that day: just drop by the local delicatessen shop and refresh yourself with a glass of iced boza.

[Hugh · Rating 4 out of 5]

There is something rather old-fashioned but charming about this sprawling, languorous family story set in Istanbul over 40+ years. The central character Mevlut is a poor street trader who supplements various day jobs by spending his evenings selling boza (a traditional slightly alcoholic drink) on the streets. This represents something of a departure for Pamuk whose previous books have been set among the city's richer elite. This one also allows more space to its female characters.

The first two chapters are out of sequence - the first covers the night when Mevlut elopes with his wife Rayiha. He has been writing to Rayiha since seeing her sister at a family wedding - his cousin Suleyman has tricked him into addressing the letters to the "wrong" sister, but it soon becomes clear that Rayiha is the better match. The second chapter is many years later as Mevlut suffers a crisis of confidence after being robbed by ruthless street thieves. The rest of the book is told in chronological order, starting when Mevlut arrives in the city as a boy to help his father in his yogurt and boza selling business.

The real subject of the book is the city itself - Pamuk chronicles its expansion, modernisation, political and sociological changes in great detail. The incorruptible but poor Mevlut is contrasted with his scheming (and richer) cousins.

For such a long book, this is a surprisingly easy read - the story telling always keeps you interested despite the mundane nature of much of the story. A pleasure to read.

[Mark Porton · Rating 5 out of 5]

A Strangeness in My Mind by Orhan Pamuk is an audiobook I devoured after reading GR buddy, Anne’s, wonderful review. She loved it and so do I. It’s a long one – clocking in at over 25 hours, so I’ve been pretty much living in Istanbul for the past couple of weeks selling and drinking Boza and spending time with the lovely Mevlut. This one is well worth it.

First up, I hope I don’t I get some details too wrong as it’s so hard to stop and take notes when reading such an audiobook – when I say ‘stop’, that is literal, as I listened to this when walking the Pup or driving. So, this is a vibe review, based on memory and feeling.

Mevlut is a young boy from rural Turkey who moves to Istanbul with his father (Mustafa) in the late 1970s. He moves to (what is now) an inner-city suburb of Duetepe. His father sells a traditional fermented drink called Boza (pronounced “Bowza”) as street vendor. Boza sellers, walk the streets, usually during the colder months with a shoulder pole and a large jug of this dish balanced on either end. It’s a dying art, street walking Boza sellers are almost a thing of the past.



The humble Boza Seller

The street walking ‘Boza seller’ aspect of this book, a trade Mevlut takes over from his father – is central here, and important to – what I believe – is the true essence of this story, it also explains the book’s title. But be patient, this isn’t explained (people like me need these things easily laid out, but you may work it out sooner) until the last 30 minutes of the book.

Mevlut is a wonderfully friendly, optimistic, decent and hard-working young man. We are taken through his schooling, the dramas of the politics of Turkey at the time, his time in the Army, his obsessions with certain young women/girls, family relationships (there’s a lot of them – but I didn’t get lost, so you’ll be right!), married and family life and his constant struggle to make a decent living. By the way, the way Mevlut courted and eloped with his dream-love (Rayiha) is hilarious and was one of several “OH MY GOD!!” moments experienced during this story. The issues surrounding the beginning of this relationship follow this poor guy throughout the entire story, fair enough, it’s no small thing.

There are a great bunch of characters here such as Mevlut’s cousin Suleyman, who, in my view is a bit of a smug bastard and isn’t always nice to Mevlut – another one who is a bit of a wally is Korkut, another cousin. These guys are always trying to make a lira, there’s all types of conflicts to be endured and good times to be had.



Boza

But this isn’t just a story about Mevlut and his extended family and acquaintances it is perhaps more a story about this fascinating place called Istanbul. A place very much on my travel bucket-list even more so now. But during this piece – Istanbul grows from a city of around 3 million to a raging metropolis of over 13 million, over the course of over 4 decades. You also couldn’t choose a setting so steeped in history and tradition. Mevlut’s relationship with this place is pure magic – I think.

I highly recommend this, another 5-star read – I am due for a slump as I am bathing in a rich vein of reading-gold at the moment. I am desperate to now read, a carbon-based, paper book now to see if Orhan Pamuk is as good in the written word, I am sure he will be.

Oh, by the way the narrator John Lee, is superb. I love the way he shouts “Boooooooza”!!

Happy Days 5-Stars

If you want to check out a clip about a Boza Seller still operating today, check this out:

https://www.youtube.com/watch?v=PqgTj...

[T.D. Whittle · Rating 5 out of 5]

"I can only meditate when I am walking. When I stop, I cease to think; my mind works only with my legs." Jean-Jacques Rousseau

"I will sell boza until the day the world ends." Mevlut Karatas (p. 584)

This book is long and meandering, its power like that of a fire built slowly from a bit of kindling and a single spark. From the beginning, it is carefully tended and coaxed along in a quiet but steady fashion until Whoosh!, it ignites in full glory.

A Strangeness in My Mind did not particularly grab me, in a dramatic sense, with its opening but it did interest me enough to keep going. It begins with the protagonist, Mevlut, a boza seller, and his fiancee, Rayiha, running away to elope. I liked Melvut and Rayiha, so I kept reading, all the while thinking that, yes, it is good; I am not loving it, but neither do I want to abandon it. We follow Mevlut's life from the time he is a boy of twelve until he is a man of fifty-five. The narrative structure is mostly linear, though there is a bit of slipping back and forth in time. There are a lot of characters in this book but I did not find them hard to keep track of. However, should you get lost, the author has provided a family tree at the beginning of the book and a character index and chronology at the end.

I felt bogged down in the years when Mevlut was an adolescent living alone with his father on the outskirts of the city, failing at his all-boys school, working as a street vendor, semi-stalking women he was obsessed with, and masturbating nonstop. Then, when Mevlut enters his mandatory military service, the book remains very male-focused, dominated by their interests, their dialogue, and their competitive struggles. Basically, these pages wreak of testosterone and musky sweat. As a woman reader, this bored me, I have to admit. I read a lot of books written by men, but I like the women and girls to be involved or I simply can't connect. *

Having said that, I did love wandering with Mevlut through Istanbul and hearing about the changes the city was undergoing over the years. And what happened over the course of the narrative is that my sense of intimacy with Mevlut and with Istanbul grew closer, insidiously, so that by the end I was shedding tears and felt a deep sympathy with him. Mevlut is within the city but the city is also within Mevlut. It is also a dynamic symbol of the tumultuous lives of impoverished Turkish families. Their fates and sorrows are intertwined.

So this is how Mevlut came to understand the truth that a part of him had known all along: walking around the city at night made him feel as if he were wandering around in his own head. That was why whenever he spoke to the walls, advertisements, shadows, and strange and mysterious shapes he couldn't see in the night, he always felt as if he were talking to himself. (p. 579)

I cannot escape my impression that, if one were to put a gender to Istabul, it would be a woman: a grand and beautiful dowager who has been roughly treated but maintains her dignity and grace nevertheless. This is how the women in the book are presented, too. Though not all are roughly treated, they all have difficult lives, made all the more difficult by living in an oppressive patriarchy and struggling at various time with grinding poverty and lack of proper reproductive healthcare. In this way, I came to feel that Mevlut loved three women deeply and passionately during his lifetime: first, his crush, Samiha; then, his wife, Rayiha; and, from the age of twelive, his adopted city, Istanbul.

But just like believing in God, falling in love is such a sacred feeling that it leaves you with no room for any other passions.

By about halfway through A Strangeness... had hooked me. I realised how completely invested I had become in the characters' well-being. I had not felt terribly attached to Melvut before then and, really, it was the women becoming more of a presence in the book that made it take off for me (Melvut's wife, Rayiha, their daughters, and Rayiha's sisters). Over six hundred pages, I fell in love with Melvut, Rayiha, their girls, the girls' aunties, and the rampaged and rambling sprawl of old Istanbul. These are very ordinary people, with ordinary lives, but the story of these lives is rich and proves the point that no one's story is boring if you attend closely enough to the telling. Pamuk is masterful in the telling, but it's a subtle mastery. He does not bash you over the head with bigness. The dramas, while intense and worrying, are not over-played. There are deaths, even one murder, but the details given are only enough to tell us that these things happened. Nothing gratuitous. I appreciate Pamuk's discretion and feel that his choices of when to zoom in and out of focus are near perfect.

I am reflecting on the aftertaste of A Strangeness in My Mind, thinking that it's probably a lot like boza: nostalgic, sweet, and just a bit sour, all at the same time.

"No, I'm not joking. Boza is holy," said Mevlut.

"I'm a Muslim," said Suleyman. "Only things that obey the rules of my faith can be holy."

"Just because something isn't strictly Islamic doesn't mean it can't be holy. Old things we've inherited from our ancestors can be holy, too," said Mevlut. "When I'm out at night on the gloomy, empty streets, I sometimes come across a mossy old wall. A wonderful joy rises up inside me. I walk into the cemetery, and even though I can't read the Arabic script on the gravestones, I still feel as good as I would if I'd prayed." (p. 271)

Two desires that will linger with me now are to wander aimlessly through the nighttime streets of Istanbul and to try boza for myself. Pamuk is a beautiful writer. I am looking forward to more of his books.

* Note: For this reason, although I enjoy fantasy, I did not enjoy The Lord of the Rings, in which females are icons on pedestals rather than playing an active role, or Moby-Dick or, The Whale, or Das Boot, in which females have no place at all. I did like watching the films of Lord of the Rings though because they were spectacularly made. I was swept away by the awesome visuals.

Click on the following images to see the full version. They appear squashed unless you do that.

Istanbul painted by Ivan Konstantinovich Aivazovsky (1817-1900)

Istanbul painted by Ivan Konstantinovich Aivazovsky (1817-1900)

[Hakan Yaman · Rating 4 out of 5]

Romanı nasıl bulduğuma geçmeden önce Orhan Pamuk’un romancılığı hakkında ne düşündüğümden biraz bahsetmem lazım.
Türkiye’deki görece sığ edebiyat denizinde çimmeye çalışanların birçoğunun aksine, ben Orhan Pamuk’un romancılığını beğenir, romanlarını keyifle okurum. “Edebiyat dünyamızdan” bazı yazarlar ve yazarlığa öykünen eleştirmenlerce kendisine yöneltilen eleştirilerin pek çoğunun başından beri tamamen kıskançlık temelli olduğunu düşünürüm. Bizim edebi değerlendirmelerimiz çoğunlukla, bir yazarın yaptığı işten çok, eş dost "okkalamacılığına" dayandığından ve yazar ve eleştirmenler daha ziyade tanıdığı, yiyip içtiği veya çıkar ilişkisi içinde olduğu yazarları onur listelerine sokma telaşına düştüğünden, Orhan Pamuk gibi kibirli ve mesafeli yazarlar pek sevilmez. Bu nedenle kendisine yöneltilen eleştirilerin çoğunu inandırıcı bulmadığımı baştan belirtmeliyim.
Orhan Pamuk’un romanlarını dikkatle okursanız, edebiyata tutkulu birinin disiplinli ve sabırlı çalışmasının sonuçlarının nerelere varabileceğini hayret ve hayranlıkla görürsünüz. Bütün bu övgüleri, samimi bir edebiyat ödülü olduğuna inanmadığım Nobel Edebiyat Ödülü’nün etkisinden bağımsız yazıyorum. Orhan Pamuk sadece iyi bir yazar değildir, Orhan Pamuk, Türkiye edebiyatının çıkardığı en büyük yazarlardan da biridir. Özellikle “Kara Kitap” bence bir şaheserdir. Hayranlarının ondan yeniden aynı seviyede bir roman beklemekle kendisine haksızlık ettiklerini düşünüyorum. Zira çoğu yazar hayatında bir kez bir “Kara Kitap” ya yazar ya da yazamadan ölür. Ayrıca “Kara Kitap”, Orhan Pamuk’un hâlâ nispeten “naif ve düşünceli” olabildiği, henüz şöhret hamamında yıkanmadığı yılların romanıdır. Bu nedenle artık geriye dönüp aynı samimiyette bir roman yazabilme olanağından ve olasılığından yoksun kaldığı gerçeğini de görmemiz gerekir.
Benim en iyi Orhan Pamuk romanları listemde, “Kara Kitap”tan sonra “Benim Adım Kırmızı” ve “Beyaz Kale” gelir. Son dönem yazdığı “Masumiyet Müzesi”ni de iyi Orhan Pamuk romanlarının arasına tereddütsüz koyarım. Ancak her yazarda olduğu gibi onun da romancılığında inişler, çıkışlar olmuştur. “Kar”, “Yeni Hayat” ve son romanı “Kafamda Bir Tuhaflık” kanımca Pamuk’un yüksek edebiyat uçuşunda irtifa kaybettiği romanlar.
“Kafamda Bir Tuhaflık” kuşkusuz tipik bir Orhan Pamuk romanı… Roman onun hikâyeciliğinden tat alanlar için yine lezzetli bir okuma serüveni vaat ediyor. Ben de keyifle okudum. Orhan Pamuk, şimdiye kadar neyle eleştirildiyse sonraki romanlarında ona dokundu hep. Cinselliğe yeterince yer vermediği, kadın erkek ilişkisini iyi anlatamadığı eleştirilerine “Benim Adım Kırmızı”da, romanın konusuyla olmasa da ayrıntılarda gizli yanlarıyla sert bir karşılık vermeyi denemişti. Siyasete, ideolojiye, toplumsala yeterince duyarlı olmadığı, romanlarında bu konulardan uzak durduğu eleştirileri üzerine, “Kar” romanını yazmıştı. Bu defa da sanki Pamuk, çok satıyor ama çok okunmuyor görüşüne karşılık, alın size kolay anlayabileceğiniz bir hikâye ve sıkılıp, elinizden bırakmadan sonuna kadar okuyabileceğiniz bir roman, bunu da bir zahmet okuyun artık, der gibi... Ayrıca Orhan Pamuk, sadece kendi yetiştiği, büyüdüğü çevreleri ve kentsoylu yaşantısını yazabildiği, kendinden uzak olan yaşantılara dokunmadığı eleştirisine de yanıt veriyor bu romanla…
Orhan Pamuk’un çok sık yaptığı bir şey olmasa da, içinde ilginçliklerin yer almadığı, sadece sıradan insanların, sıradan hayatlarının anlatıldığı romanlar, özellikle Avrupalı ve Amerikalı yazarlarca daha önceleri yazıldı. Bu romanda Pamuk’un getirdiği yenilik bu değil, anlatıcının anlattıklarının arasına roman kişilerinin bir bir girip konuşuyor olmaları… Bu daha önce yapılmış mıydı emin değilim, zaten bunun pek bir önemi de yok. Pamuk bir söyleşisinde bunun daha önce yapılmadığını söylüyor. Daha önce yine kendisi “Benim Adım Kırmızı”da benzer bir tekniği, ayrı bölümlerde denemişti ve güzel olmuştu. Ancak bu romanda bence biraz eğreti durmuş.
Orhan Pamuk’un romancılığının belki de en eleştirilebilecek yanı, kendisine ve yaşadığı çevreye uzak kişileri birinci tekil şahıstan konuştururken karşımıza çıkan tam olmamışlık halidir. Her kim kendi ağzından bir şeyler anlatırsa anlatsın, aslında hep anlatıcı (çoğunlukla Orhan Pamuk) konuşur, ses, ton ve sözcük zenginliği fazla değişmez. “Benim Adım Kırmızı”da bohçacı Ester’in tıpkı Orhan Pamuk gibi konuşması eleştirilmişti diye hatırlıyorum. “Kafamda Bir Tuhaflık”da bu durumla sıkça karşılaşıyoruz.
Anlatının arasına roman karakterlerinin girişleri Pamuk’un bugüne kadar yapmadığı deneysel bir yenilik olabilir. Fakat karakterlerin konuşma biçimleri, konuşurken seçtikleri sözcükler, eğitimleriyle, birikimleriyle, geldikleri kültürel sınıfla uyumlu olsaydı roman daha iyi olabilirdi. Orhan Pamuk aslında bu olumsuzluğu belki de hikâyesine biraz da mizahi bir yan katarak, kimi zaman bir karakterin, diğerinin konuşmasını kesip araya girmesi gibi durumlar yaratarak, okuduğumuz metne kendimizi fazla kaptırmamız gerektiğini, nihayetinde bunun bir kurmaca olduğunu hatırlatıyor bize. Yine de ben roman kişilerinin geldikleri kültürel sınıflarla uyumlu konuşmalarını tercih ederdim.
Bu duruma örnek verebileceğim çok yer var romanda. Ancak sadece bir ikisine yer vermekle yetineceğim. Mesela Mevlut’un karısı Rayiha, Mevlut’la köyden kaçıp İstanbul’a geldiği ilk gün şunları söylüyor:

“Mandalı çevirip pencereyi açamayınca Mevlut koşup ispanyoletin nasıl çalışacağını bana gösterdi. Sabunlu sularla iyice yıkanırsa, örümcek ağları temizlenirse evin düş kırıklıklarından, korkulardan, Mevlut’un hayalindeki şeytanlardan temizleneceğini hemen anladım.”

Muhteşem bir anlatım ama bunları söyleyen Rayiha olamaz. Ayrıca bırakın Rayiha’yı, şehirdeki çoğu insan ispanyoletin ne olduğu bilmez.

Romanın başka bir yerinde bu kez elektrik kontrol görevlisi Ferhat çıkıyor karşımıza:

“Altın kafes misali aynalı eski asansör durdu. Çok eski bir zamanda oluyordu bu, rüyalar kadar eski, ama aşk hep daha dün olmuş gibi gelir insana.”

Bunları bize yoğurtçu ikonlu anlatıcımız söylese daha inandırıcı olabilirdi, ama Ferhat’in ağzından bu şiirsel sözlerin dökülmesini okurken yadırgıyor insan.

Anlatıcının sahne aldığı yerlerde karşımıza çıkan yoğurtçu ikonu da inandırıcı olmadığı gibi gerekli de değil aslında. Romanı okurken o ikonun altından, Pamuk’un okura olan güvensizliğinin sırıttığını hissettim ben. Ortalama okura, yorulmasın diye kolay konu, kolay anlatım, edebiyat okurunun önüne de yeni bir varyete koymuş Pamuk. Ama bir taraftan da tedirgin; ortalama okur buralarda anlatıcıyla roman kişilerini karıştırır ve sıkılırsa, yolunu kaybetmemesi için trafik tabelaları gibi yoğurtçu ikonları çıkıyor karşısına.
Orhan Pamuk bu romanında bir yandan da başladığı yere geri dönmüş. “Kafamda Bir Tuhaflık”, ilk romanı “Cevdet Bey ve Oğulları”nda olduğu gibi bir ailenin göçünü ve İstanbul’un değişimini anlatıyor. Bu kez kentin geleneksel semtlerinden birinden alafranga bir muhite taşınan bir burjuva aile yerine, köyden kentin yeni kurulmakta olan varoşlarına taşınan sıradan insanların hikâyesini anlatmayı seçmiş Pamuk. Mevlut Karataş üzerinden bir ailenin uzun öyküsünü ve bu sürede İstanbul’un 60’lı yıllardan günümüze kadarki değişimini anlatmayı denemiş. Baba mesleği olan yoğurt ve boza satıcılığını İstanbul’da sürdüren Mevlut’un hiç de ilginç olmayan hayatını okurken, arka planda da değişen İstanbul’u izliyoruz. Fakat bu arka plan özensiz bir sahne dekoru gibi kalmış romanın içinde sanki. Sadece bir arka plan olması gerektiği için orada duruyor gibi, ana temaya inandırıcı bir katkı yapmaktan çok uzak. Türkiye’de kıyametin koptuğu yılları biz, arkadaşlarıyla Mevlut’un duvarlara afiş yapıştırmaya veya yazıya çıktığı geceler gibi birkaç yer dışında, uzaktan belli belirsiz yakalamaya çalışırken, ön planda Mevlut’un ilginç olmayan öyküsünü izliyoruz.
Gültepe ve Kuştepe gibi 60’lı yıllarda kurulmaya başlayan gecekondu mahallelerini çocukluğumdan hatırlıyorum. Sonraları Latife Tekin, “Berci Kristin Çöp Masalları” romanında güzel anlatmıştı buralardaki yaşantıyı. Gerek dönem manzaraları, gerekse mekân tasvirleri Pamuk’un kesinlikle bu romandaki öncelikleri değil. Pamuk, bilinçli olarak tercihini bu yönde kullanmamış; fonu flu yaparak, sıradan kahramanlarının öne çıkmalarını sağlamış. Daha çok Mevlut ve ailesinin hikâyesi ile bu hikâyeyi karakterlerinin ağzından nasıl anlatabileceği noktasına yoğunlaşmış. Biraz da öteden beri ilgi duyduğu sokak satıcılarının, çocukluğumuzun kış gecelerinden hâlâ bize seslenen bozacıların uzak seslerinin büyüsüne kapılmış.

Sonuç olarak edebiyatımızın en usta anlatıcılarından birinden, tüm ayrıntıların, bazen aşırıya kaçan bir titizlikle araştırılıp yerli yerine koyulduğu muhteşem bir öykü dinliyorsunuz. Sonlara doğru, mesela “Mevlut Yalnız” gibi bölümlerde Orhan Pamuk’un anlatısının tırmandığını söyleyebilirim. Pamuk bu romanıyla bir kez daha, romanda ne anlattığınızın değil, nasıl anlattığınızın romanın edebi seviyesini belirlediğinin dersini veriyor bize.


Alıntılar: Orhan Pamuk, Kafamda Bir Tuhaflık, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2014, s. 177-329.

[Mohammad Hrabal · Rating 4 out of 5]

کتاب خوبی بود. نقاط مثبت کتاب: ویراستاری عالی و ترجمه‌ی‌ نسبتا خوب
نقاط منفی کتاب: الف- متاسفانه بخش‌های کوچکی از کتاب سانسور شده بود. قبلا خوانده بودم که پاموک نویسنده‌ی متعهدی است و حس کردم در این کتاب به نوعی خنثی است. از طرفی بعضی چیزهای خیلی کوچک در مورد تعدادی از شخصیت‌ها در هاله‌ای از ابهام بود. به خاطر همین نسخه‌ی ترجمه انگلیسی کتاب را به دست آوردم و نگاهی به آن انداختم. فهمیدم که متاسفانه سانسور صورت گرفته است. برای مثال هر جا درباره‌ی اسلامگراها یا رژیم ایران حرف نامطبوعی زده آن بخش تغییر کرده است. چند مثال را در بخش بعد اضافه می‌کنم.
ب- در ترج��ه‌ی انگلیسی در ابتدای کتاب یک صفحه شامل سه سخن، فهرست و یک شجره‌نامه از شخصیت‌های داستان و در انتهای کتاب یک گاهشمار زندگی و یک بخش اعلام هم وجود داشت که در ترجمه‌ی فارسی نیامده بود
ج- یادداشت مترجم که ابتدای کتاب آمده بود و بخش‌هایی از داستان را لو داده بود و بهتر بود در موخره ذکر می‌شد
د- با توجه به 638 صفحه بودن کتاب، بهتر بود به صورت گالینگور منتشر می‌شد
پ1. نام کتاب هم ظاهرا از قطعه زیر گرفته شده که متاسفانه در ترجمه‌ی فارسی نیامده بود (همان یک صفحه شامل سه سخن که در مورد «ب» گفتم) پ
I had melancholy thoughts…
a strangeness in my mind,
A feeling that I was not for that hour,
Nor for that place.
—William Wordsworth, The Prelude (A strangeness in my mind / Orhan Pamuk ; translated from the Turkish by Ekin Oklap)
پ2. بوزا یک نوشیدنی (شربت) است که در ترکیه و بلغارستان و یونان نوشیده می‌شود. بوزا در این کتاب مانند یک کاراکتر است. انگار زنده است. از اول تا آخر کتاب با آن زیاد سرو کار داریم. خیلی علاقه‌مند شده‌ام یک بار امتحانش کنم. عکسی از بوزا و بوزاچی (بوزا فروش) سرچ کردم که برایتان می‌گذارم.

image:
image:

********************************************************************************
به بیمارستان رفتم. یک ماه در صف‌های بیمارستان منتظر ماندم. بعد دکتر گفت که باید بارکشی را کنار بگذارم. البته برای پول درآوردن، به جای کنار گذاشتن بارکشی، دکتر را کنار گذاشتم. ص 48 کتاب
انسان ممکن بود در ازدحام شهر تنها باشد و در اصل چیزی که شهر را به شهر بدل می‌کرد، امکان پنهان کردن چیزهای غریبی بود که در سر می‌پراند. ص 120 کتاب
در واقع بهترین عشق، عشقی نیست که بشناسیش، عشقیه که بدون دیدن اون آدم بتونی ابراز کنی. مثلا کورها عاشق‌های خوبی هستن. صفحات 161 و 162 کتاب
ازدواج یک دختر با فردی ناشناخته، راحت‌تر است زیرا هر چقدر مردها را بیشتر بشناسی، دوست داشتن‌شان سخت‌تر می‌شود. ص 271 کتاب
به یاد آوردن عادت‌هایی که با تقلید از سنت‌های غربی، فراموش شده بود، به اندازه‌ی خاطرات اجدادمان، مقدس است. اگر بخواهیم، به عنوان یک تمدن، به هویت ملی‌مان، کشورمان و ایمان‌مان پایبند بمانیم، ابتدا باید به خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های خودمان وفادار بمانیم. ص 431 کتاب
در کشور ما، ساده لوح‌ترین هم‌وطن هم، سرانجام رشوه دادن را یاد می‌گیرد. اگر رشوه را قبول نکنی، بعضی‌ها مبلغ را بالاتر می‌برند. ص 441 کتاب
چشم‌های سمیحا را چرا به نرگس تشبیه کرده بود؟ ... در مورد نرگس اطلاعاتی به دست آورده بود: در زمان‌های قدیم، زن‌ها پوشیده‌تر بودند و چون مردها فقط چشم‌های زن‌ها را می‌دیدند، تمام ادبیات رسمی و کوچه بازارای، بر پایه‌ی چشم‌ها استوار بود. ص 623 کتاب
**************************************************************
بعضی از آنهایی که سر میز بودند تکرار کردند:«زنده باد آتاترک.» مولود هم با آنان هم صدا شد. (بین این دو جمله چند جمله سانسور شده) «بوزاچی تو مادر زن داری؟» ص 35 کتاب
Some of the other diners cheered in response. Mevlut joined in.
“All right, fine, but what will become of Atatürk, of secularism, if the
Islamist parties take power? Will Turkey become like Iran?”
“Don’t you worry about that; the army won’t let them do that. They’ll
organize a coup, close the party down, and lock them all up. Isn’t that so,
boza seller?”
“All I do is sell boza,” said Mevlut. “I don’t get involved in high politics. I leave that to my betters.”
Even though they were all drunk, they heard the sting in Mevlut’s remark.
“I’m just like you, boza seller. The only things I’m afraid of are God and my mother-in-law.”
“Boza seller, do you have a mother-in-law?” (A strangeness in my mind / Orhan Pamuk ; translated from the Turkish by Ekin Oklap)
فرهاد خواند: تفسیر قرآن کریم، در پنج رنگ با جلد شومیز، در روزنامه‌ی ارشاد، فقط با سی کوپن.
«پسر اگر این‌ها صاحب قدرت بشن، اولین کاری که می‌کنن، اینه که دستفروشی تو خیابون‌ها رو جمع می‌کنن.( بخشی بین این دو جمله سانسور شده) یکی دو نفر از امثال تو رو هم اعدام می‌کنن.» مولود با سماجت گفت:« توی بوزا الکل هست، اما ببین اصلا اعتراضی می‌کنن؟»
“ ‘Full-color annotated Koran with protective dust jacket for just thirty
coupons from the Righteous Path,’ ” read Ferhat.
“You know, if these people take power, the first thing they’ll do is ban the street vendors, just the way they did in Iran. They might even hang one or two like you.”
“No way,” said Mevlut. “Boza’s alcoholic, but do you see anyone bothering me about it?” (A strangeness in my mind / Orhan Pamuk ; translated from the Turkish by Ekin Oklap)
در ده سال اخیر، اطراف خانه‌اش و نیز کوچه‌های چهارشنبه، پر از پیروان جناب افندی که لباس‌های متنوع طریقت به تن داشتند شده بود. مولود از دینداری آلوده به سیاست آن‌ها ترسیده بود و دیگر هیچ وقت به آن محله نرفته بود. ص 602 کتاب
In the past ten years, the streets all around the house in Çarşamba had filled up with votaries of many different sects, all wearing robes of one color or another. It was the same traditional religious garb that people wore in Iran and Saudi Arabia. These people’s political Islamism had begun to unnerve Mevlut, and eventually he stopped going there altogether. (A strangeness in my mind / Orhan Pamuk ; translated from the Turkish by Ekin Oklap)

[Emma · Rating 4 out of 5]

It is such a cliche to say that I 'got lost in the story' but if any novel should get this pronouncement from me, this is it. As always, Pamuk writes with a beauty and love for his native Istanbul; yet he is not one to show the city through a rose-tinted lens. The same goes for the people he potrays. Stylistically, the ever increasing build up of detail creates a set of characters and a sense of place that you, the reader, come to know intimately. Not only are you welcomed in to this world (which, for me, is so very different from my own), you become part of it. You see, hear, and smell the city. I know, and understand, Mevlut better than some of my friends and family. For this reason, the book can be exhausing (it took me two months to read), but it is also magical.

However, if you are new to Pamuk, I wouldn't start here. For me, none of his works can eclipse My Name is Red and I always recommend it.

Many thanks to Orhan Pamuk, Faber and Faber, and Netgalley for this copy in exchange for an honest review.

[Özlem Güzelharcan · Rating 5 out of 5]

Derin, zengin, her zamanki gibi akıcı, güzel bir anlatım.. Müthiş karakterler.. İlginç, farklı, şaşırtıcı bir teknik.. Bize özgü milyonlarca ayrıntı.. İnanılmaz bir İstanbul tarihi araştırması.. Şahsi görüşüm de resmi görüşüm de şudur ki ben bu kitabı çok sevdim!

[Kristina Dauksiene · Rating 4 out of 5]

LT/ ENG
Vaizduotėje stovi gyvas paveikslas, tarsi žiūrėtum nufilmuotą ypatingai pagreitintą filmą, kuriame miesto augimą seki dienai keičiant naktį..plynės laukus keičiant įspūdingais dangoraižiais, betonuotomis gatvėmis, 🖋️...akių nusėtu pastatų mišku.
Ir kaip ryškų kontrastą autorius pasiūlo žmogaus, šeimos, santykių vystymasį, pokytį keliaujant laiko tiese.
Tolygiai paprastai nekintantis: vyro įvaizdis ir elgsena aplinkoje, šeimoje, moters paveikslas ir status quo visuomenėje, susirėmimai, religinės kovos, neturtas, vedybos...
Visgi paskęsti ir įklimsti rašytojo audžiamo kelių šeimų gyvenimų kilimo raštuose, kuriuose persipina paprastų žmonių, atvykėlių į Stambulą gyvenimai, politiniai įvykiai, religijos ir viską apjungianti meilė tradicijoms, žmogui ir besikeičiančiam miestui.
Labai ryškiai nuspalvinti herojai, bet tuo pačiu, pritrūkau ryškių dramos spalvų, ryškesnės sinusoidės kryčių jų gyvenimuose, o prisiminkim, kad ir turkiškus serialus-emocijos net kunkuliuoja...Kuomet knygoje autorius renkasi ramų, netgi monotonišką toną ir melancholišką paveikslą su pastelinėmis, neutraliomis spalvomis...
🖋️Stambulas jam buvo viskas: gyvenimo traukos centras, pyktis, laimė, Rajicha.
*************************************************

Here comes a picture in my imagination, as if you were watching a specially accelerated film, in which you follow the growth of the city as day turns into night.. patches of land convert to impressive skyscrapers, wide new streets, 🖋️... a forest of buildings full of eyes.
And as a sharp contrast, the author offers the development of a person, family, relationships change while traveling through time.
Generally unchanging: a man's image and behavior in the environment, in the family, the image of a woman and the status quo in society, clashes, religious struggles, poverty, marriage...
However, you get drowned in the patterns of the carpet of lives of several families woven by the writer, where intersects the lives of ordinary people, newcomers to Istanbul, political events, religions, and unifying all-love for traditions, people, and the changes of the city itself.
The heroes are very brightly colored, but at the same time, I missed more drama, the sharper curves in their lives... The author chooses a calm, even monotonous tone and a melancholic picture with pastel, neutral colors.

[Lyubov · Rating 4 out of 5]

Отне ми близо два месеца, за да приключа най-новия роман на Орхан Памук с прелестното заглавие „Странност на ума”, което всъщност е част от стих на Уърдсуърт. Книгата се оказа изключително подробен труд с истории на много нива, разказани от различни гласове и ми е наистина трудно да си избера една нишка, от която да започна неговото разплитане и обговаряне.

В центъра на разказа е уличният продавач на боза Мевлют, чиято заплетена лична история се развива на фона на изключително важни събития от най-новата турска история и като във всеки себеуважаващ се обемен роман обхваща впечатляващия период от 1969 г до 2012 г. Никого няма да изненадам със споделянето на факта, че действието се развива в Истанбул и градът отново е герой на повествованието, колкото и самият Мевлют. През тези години мегаполисът се променя драстично в културно, социално и геополитическо отношение и всички тези промени се случват плавно пред очите ни, неразривно свързани с живота на героите.



Повествованието се води от гледните точки на дузина лица и понякога перспективата се сменя по няколко пъти на страница, образувайки същински калейдоскоп от мнения и виждания за една и съща ситуация. Безспорно интересен и специфичен похват, на който си струва да се обърне внимание и който, лично при мен, забавяше темпа на четене, за да успея да осмисля всички нюанси на преживяванията на различните герои.

Няма да навлизам в подробностите на историята, защото смятам че всеки трябва да я изживее за себе си и да я пречупи през собствения си опит, но искам да споделя какво ми допадна в цялостната идея на „Странност на ума”. И това са най-вече разсъжденията върху съществените въпроси - дали онова, което ни поднася животът, е чак толкова по-лошо от онова, което ние държим да постигнем на всяка цена и най-вече - способни ли сме да оценим щастието, когато го имаме?

Обективизмът при рисуването на общата картина си остава водещ за автора – той ни показва фактите, без да издава морални присъди кое е правилно и кое не и ни оставя сами да преценим личната си позиция.



Кое е различното в „Странност на ума” в сравнение с другите романи на Памук?
Първо, действието е една идея по-бързо, отколкото е характерно за него. Второ, виждаме искрици на хумор, редки, но за това пък още по-ценни у писател на всеобхватната меланхолия, какъвто е Памук. И не на последно място – в този роман имаме щастие. Нежно, тихо, ненатрапчиво, но истинско ежедневно щастие. Това е толкова нехарактерно за познатия ни тъжен, минорен Памук, че ме изпълни с истинска радост. Искрено уважавам утвърдените автори, които биха могли да си позволят да пишат както и за каквото си пожелаят, които въпреки това виждат някои от слабостите си и работят върху тях. Точно това е направил и Орхан Памук в „Странност на ума”.



А кое е общото с останалите му произведения?
Любимият Истанбул разбира се, защото без него ние просто няма как да пристъпим в света на автора. Но също така тук са почтеността и обективността на Мевлют, тук е постоянно задавният въпрос „Редно ли е да постъпя така?”, любопитството към живота във всичките му форми, но и интензивният вътрешен диалог и погледа отправен към себе си, които можем да срещнем в редица други романи на Памук. Той няма да се откаже да бъде един от малкото известни турски писатели, които имат смелостта да споменават открито арменския геноцид, нито ще премълчи винаги актуалната тема за ролята на турската жена в съвременното общество.

Добрите, кротките, почтените хора съществуват и винаги ще съществуват, но поради вродената си ненатрапчивост те обикновено биват изтикани в периферията на обществото от агресивната амбиция. В „Странност на ума” Орхан Памук дава глас именно на тези хора. Чуйте ги.

[Maziyar Yf · Rating 3 out of 5]

کتاب افکار عجیب من را می توان در مدح و ستایش استانبول دانست ، پاموک که پیشتر در کتاب استانبول خاطرات و شهر علاقه خود را به استانبول نشان داده بود در این کتاب هم روایت گر مردمانی شده که با مهاجرت به استانبول و زندگی در حاشیه آن بخش مهمی از تاریخ استانبول مدرن را ساخته و امروزه بخشی از آن شده اند .
پاموک برای شرح و بیان عشق خود به استانبول و کوچه های باریک و قدیمی آن بهانه مناسبی پیدا کرده ، فروشنده ای دوره گرد که در کوچه ها و محله های مختلف شهر می رود ، کتاب در حقیقت زندگی مولود کارتاش است که از نوجوانی به استانبول آمده و تا پایان عمر خود هم در آنجا می ماند ، او که در ابتدا فروشنده ماست است با از رونق افتادن فروش سنتی ماست ، بوزا نوشیدنی قدیمی فروخته و زندگی خود و خانواده خود را با بوزا فروشی می گذراند . فروش بوزا تا پایان داستان با او می ماند ، گویی به شور و عشقی برای مولود تبدیل شده که به بهانه فروش آن می تواند در استانبول چرخیده و تاریخ پر حادثه آن را با خود مرور کند .
پاموک در کتاب افکار عجیب من ، مروری کوتاه و گذرا به حوادث سیاسی ترکیه در زمان جمهوری هم انداخته ، کودتاهایی که رخ داده و یا به قدرت رسیدن مذهبی ها ، هر کدام از این وقایع تاثیر بسیار زیادی در شهر ، جامعه و زندگی مولود فروشنده دوره گرد دارد .
نویسنده بیشتر داستان را از نگاه راوی و مولود بازگو می کند ، به همین ترتیب شخصیت های کتاب هم گاهی خواننده را مستقیم مخاطب قرار می دهند که این سبک به خواننده کمک می کند یک ماجرا را از زاویه های مختلف ببیند .
افکار عجیب من با نام شوری در سر و چیز غریبی در سرم توسط نشر چشمه و نشر مروارید هم چاپ و منتشر شده اند ، با جست وجوی کوتاهی در اینترنت می توان فهمید که نظرات متناقضی راجع به بهترین ترجمه این کتاب وجود دارد ، ترجمه آقای سیف الدینی از نگاه من ترجمه ای متوسط و در پاره ای از موارد تا اندازه ای گُنگ بوده و نتوانسته شور و حال اورهان پاموک را به خواننده انتقال دهد ، شاید همین سبب تبدیل کتاب به اثری متوسط و میان رده شده باشد .

[Anne · Rating 4 out of 5]

“In a city, you can be alone in a crowd, and in fact what makes the city a city is that it lets you hide the strangeness in your mind inside its teeming multitudes.”

A Strangeness in my Mind is a charming story about the political, cultural and societal changes that take place in Istanbul from the perspective of a poor street vendor between the years 1969 -2012. The story slowly meanders through our protagonist's life just as he, Mevlut, meanders through the streets of Istanbul at night selling a Turkish drink called “boza.” I became enchanted by Mevlut, an honest, kind and hard-working man who always sees his (raki) glass as half full. No matter what befalls him he sees the positive side of every situation. We get to know Istanbul and Mevlut (as well as his many family members and friends), as Mevlut grows up and the city around him changes.

There are many examples in this novel of city life and customs changing from the old to the new, modern ways. Marriage is one such example. But here's one rationale for sticking to the old custom of arranged marriages which I'd never read or heard of before:

“But I think it must be easier for a girl to marry someone she doesn’t know, because the more you get to know men, the harder it is to love them.”

This is very readable, old-fashioned storytelling at it's best, though the second half of the book was a bit sprawling and overwritten. The almost fable-like quality of our protagonist and his story reminded me often of Not Forgetting the Whale, though the time, place and themes could not be more different.

[Ena u zemlji knjiga · Rating 5 out of 5]

Ova debeljuca od skoro 600 strana, a na kojoj je Pamuk radio 6 godina, prati život siromašnog, ali dobrog Mevluda Karataša. On je 1969. godine s ocem Mustafom i njegovim bratom Hasanom došao u Istanbul prodavati bozu i jogurt. U romanu pratimo i životne puteve ljudi sa kojima se zbližio dolaskom u veliki grad. Roman ustvari započinje kada Mevlud dolazi u Istanbul i proteže se kroz 40 godina njegovog života. Ispričan je iz nekoliko perspektiva, a u njemu, ne samo da pratimo živote Pamukovih junaka, nego i promjene u Istanbulu viđene njihovim očima.
Roman na početku sadrži porodično stablo porodica Karataš i Aktaš, a na kraju hronologiju događaja iz Mevludovog života i hronologiju političkih dešava u Istanbulu od 1954. do 2012. godine.

Roman obiluje događajima, ima mnoštvo likova i zaista je poseban. Uči nas da materijalno u životu nije ono što nas zaista ispunjava i da je ljubav najveća sreća u čovjekovom životu.

"Ponekad je, dok bi hodao tihom ulicom u kojoj se nije pomjerala niti jedna zavjesa niti otvarao ijedan prozor, osjećao, iako je znao da prvi put prolazi njome, da je nekada davno, u nekom drugom vremenu, ipak prošao tuda i uživao u tom trenutku kao da proživljava neku staru uspomenu, osjećao bi kao da, dok uzvikuje "Boo-zaa!", zapravo doziva uspomene..."

[Antonomasia · Rating 3 out of 5]

Among my started-but-not-finished books, this now squats like Larkin's "toad, work" and I think it's time to declare it abandoned, at 61%. It's not bad, I don't 100% rule out returning to it, but this self-imposed obligation needs to be sacked off in favour of more enticing reads. Faster readers, and those more in the habit of reading 600pp+ novels, seem unlikely to find this an issue, especially when one considers the high 4.06 average Goodreads rating.

Mevlut the Boza Seller - as I've no idea why the publishers didn't title it in English, evoking its 19th-century-novel ethos, and telling the reader more factually what the book is about (Mevlut, for all that he wonders about his own thoughts, being one of the least strange-minded characters one might encounter in the world of arty weirdos that populates literary fiction) - seems pretty great for giving a panorama of how political and religious changes have affected the lives of working people in Istanbul over the last several decades, and for its concentration on working class life without seeking to romanticise it, or treat it as a mere obstacle or starting gun for characters destined for a life with more money and more time to spend reading novels like this one. Millions of people live their whole lives similarly to Mevlut and his family, and contemporary fiction usually ignores them. (And if you are ever prone to feeling a tad resentful when you pick up a novel, because your life isn't one of endless years safely lolling about painting or writing and visiting friends, and spending quite freely - unlike so many literary characters - this book may make a welcome change: expending your reading time with people who also have to get up every morning for hard graft, and who still can't afford very much.)

The first... perhaps third or so of the novel was great. There is something very measured about the writing: carry water and chop wood. But not hermitically so; this is also realist real life with other emotions and events. Mevlut is a very decent guy but also not a saint. As the novel wore on, though, it seemed to alternate between too much detail and not enough. Events were summarised too dully, I'd notice when returning to Strangeness after other books. Scenes weren't so alive. The issue was not what was happening, very much not - but how it was told. I'd still like to know how successive governments and increasing Islamicisation affect the characters for the rest of the story... but if only it could be summarised in 50 pages or so...

I've little more to say about this book, except to link to the best commentaries on it I've seen, from Jibran in discussion threads here and here, and Lee in a blog post here.

[João Carlos · Rating 5 out of 5]

Istambul - Ano´s 50 - Ara Güler


As 6 Estrelas de Istambul

Para quem nos últimos trinta e cinco anos leu mais de cinquenta livros por ano, não é fácil ficar fascinado ou deslumbrado por romances escritos na actualidade; mas são obras como "Uma Estranheza em Mim" do escritor turco Orhan Pamuk que me fizeram e que me fazem leitor...

[Niloo · Rating 2 out of 5]

افکار عجیب من؛ آشفتگی، انفعال و تکرار

«افکار عجیب من»، رمانی از اورهان پاموک، نویسنده‌ی اهل ترکیه، است که اولین بار در سال 2014 منتشر شد. کتاب از سال 1969 الی 2012، ماجرای بیش از چهار دهه زندگی مولود، مردی اهل بی اوغلو، و اهالی خانواده‌ی او را به تصویر می‌کشد.

داستان از جایی آغاز می‌شود که مولود به همراه پسرعمویش سلیمان، از استانبول به شهر زادگاهش می‌رود تا با دختری که سال‌ها پیش در مراسم ازدواج برادر سلیمان، کرکوت، ملاقات کرده و دلباخته‌اش شده بود، فرار کند. از آنجایی که خواهر بزرگتر ریحانه هنوز مجرد است و طبق رسوم دختر کوچکتر نمی‌تواند پیش از خواهر بزرگ خود ازدواج کند، تصمیم می‌گیرد با مولود که سال‌ها برایش نامه‌های عاشقانه می‌نوشته فرار کند. داستان با یک دروغ بزرگ آغاز می‌شود که تأثیر زیادی بر زندگی مولود دارد، اما انفعال او در برابر این ماجرا رازهایی از شخصیت او را برای خواننده فاش می‌کند.


نیم‌نگاهی به روایت و راوی‌های کتاب

نحوه روایت «افکار عجیب من» یکی از اولین نکاتی است که توجه خواننده را به خود جلب می‌کند. ای�� کتاب نه تنها از منظر یک راوی سوم شخص روایت می‌شود، بلکه هر یک از شخصیت‌ها نیز فرصت بیان داستان خود را پیدا می‌کنند. این مسئله به خواننده کمک می‌کند تا ابعاد مختلف یک حادثه را به خوبی درک کند و نگاهی عمیق‌تر به افکار و احساسات شخصیت‌ها پیدا کند. به ویژه در مواردی که تضاد بین برداشت‌های شخصیت‌ها از یک موقعیت وجود دارد، این تغییر زاویه دیدْ واقعیت‌ها و جزئیات را در ذهن خواننده روشن‌تر می‌کند.

در کنار راوی‌های متعدد، گاهی اوقات راوی سوم‌شخص دانای کل وارد می‌شود تا توضیحات بیشتری در مورد موقعیت‌ها یا شخصیت‌ها بدهد. این حضور به خواننده اجازه می‌دهد که از منظری کلی و بی‌طرفانه‌تر به داستان بنگرد و جزئیات تازه‌ای را کشف کند. این تکنیک روایت یعنی ترکیب دیدگاه‌های شخصیت‌ها و همچنین دیدگاه راوی دانای کل، داستان را پویا و چندوجهی می‌کند.


مولود؛ یک زندگی هدر رفته

مولود، مردی ساده و بی‌ادعاست که در خیابان‌های همواره در حال تغییر استانبول به دنبال خودش می‌گردد. او از دوران کودکی به همراه پدرش از بی اوغلو به استانبول نقل مکان کرد و همزمان با درس خواندن، در کار فروش ماست و بوزا، نوعی نوشیدنی سنتی، به پدرش کمک می‌کرد. او در ابتدا دانش‌آموز درس‌خوانی بود که می‌شد آینده‌ی نسبتا موفقی برایش متصور شد، اما دیری نپایید که تنها ریسمان رهایی از فقر -تحصیلات- را از دست داد و به نسخه‌ای منفعل و حتی ناموفق‌تر از پدرش تبدیل شد.

انفعال مولود یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شخصیتی اوست که هر بار خواننده را بیش از دفعه‌ی قبل ناامید می‌کند. او با هر سنگی که پیش پایش می‌افتد سازش می‌کند و با پاهای زخمی به مسیری که دیگران پیش رویش می‌گشایند، قدم می‌گذارد. او هیچ‌گاه تصمیم قاطعی نمی‌گیرد و منفعل نشسته تا قضا و قدر و اطرافیان سرنوشتش را مشخص کنند.

مولود در دنیای درونی خود گرفتار است؛ در حالی که بسیاری از شخصیت‌های داستان به دنبال تغییر و تحول در زندگی‌شان هستند، او درگیر رویای بی‌فرجام زندگی در شهریست که مردم آن با بوزا غریبه نیستند. او تمایلی به تغییر و رشد ندارد و می‌خواهد همانی بماند که هست؛ غافل از اینکه دنیا با او هم‌نظر نخواهد بود.


پاموک؛ ایستاده به تماشای زن‌ستیزی

داستانی از زندگی‌ شخصیت‌ها در جامعه بسته و سنتی ترکیه خواه‌ناخواه درگیر جنسیت‌زدگی حاضر بر این جامعه می‌شود. تاریخ و جغرافیای خاص داستان را نمی‌توان بدون در نظر گرفتن نابرابری‌های جنسی و جنسیتی روایت کرد؛ اما نحوه پرداختن نویسنده به این موضوعات و واکنش او در برابر این وضعیت‌هاست که اهمیت دارد. پاموک نه تنها به نقد وضعیت موجود نمی‌پردازد، بلکه به‌نظر می‌رسد به سادگی از کنار این سکسیسم عبور کرده و به آن اهمیتی نمی‌دهد، یا شاید حتی آن را به‌طور ناخودآگاه طبیعی می‌داند.

در واقع، سکسیسم در کتاب به شکلی غیرانتقادی به نمایش در می‌آید. پاموک با ایجاد شخصیت‌هایی که در دنیای جنسیت‌زده‌ای به دام افتاده‌اند، نقد مستقیمی به این وضعیت ارائه نمی‌دهد. شخصیت‌هایی مانند «ودیحه»، که تمام عمر خود را صرف خدمت به مردان اطراف خود می‌کنند، نه تنها هرگز مورد قدردانی قرار نمی‌گیرند، بلکه همواره تحقیر شده و حتی از داشتن اساسی‌ترین حقوق انسانی خود -از جمله بیرون رفتن از خانه- نیز محروم هستند. این مسئله به‌طور ضمنی در داستان مطرح می‌شود، اما واکنشی از سوی نویسنده برای به چالش کشیدن این وضعیت دیده نمی‌شود.

حتی زمانی که پاموک سعی دارد تا تغییراتی در نگاه به برخی از شخصیت‌های زن ایجاد کند، مانند تلاش‌های سمیحه برای انتخاب سرنوشت خود و یا اتمام رابطه‌ای که مایه‌ی آزارش است، این تلاش‌ها به‌قدری سطحی و بی‌رمق هستند که تأثیر چندانی بر روی روند داستان و برداشت خواننده از این مشکلات نمی‌گذارند.

علاوه بر این، بسیاری از کلیشه‌های مربوط به زنان و روابط جنسی در کتاب به‌طور ناخودآگاه تأیید می‌شود. در داستان به عشق بین مردان بالغ و دختران نوجوان، تاکید روی مسائلی همچون بکارت، آبرو و غیرت، تصویرسازی‌های سنتی از نقش‌های زنانه و مردانه و همچنین محدودیت‌های جنسیتی در نقش‌های اجتماعی پرداخته می‌شود، اما تلاش ملموسی برای نقد این رفتارها وجود ندارد. این نوع نگاه، در کنار سکوت پاموک در برابر آن، به تقویت ساختارهای جنسیت‌زده و نابرابر کمک می‌کند.


استانبول؛ سایه‌ی شهر بر سرنوشت انسان‌ها

استانبول در «افکار عجیب من»، نه تنها یک مکان جغرافیایی است، بلکه به عنوان یک شخصیت با ویژگی‌های خاص و تاثیرگذار عمل می‌کند. شهر، با تاریخ و تغییراتش، سرنوشت شخصیت‌ها را شکل داده و آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این فضای شهری با تضادهای خود (تضاد سنت و مدرنیته و گذشته و حال) بر تصمیمات و رفتارهای شخصیت‌ها تأثیر می‌گذارد. شهر، که همواره در حال تغییر است، نشان‌دهنده‌ی تحول و دگرگونی انسان‌هاست. این تغییرات هم‌راستا با تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ترکیه هستند و نوع برخورد سایر شخصیت‌ها با این تحولات است که سرنوشت نهایی آن‌ها را تعیین می‌کند.

فضای استانبول، که مملو از تضادهای اجتماعی و فرهنگی است، برای شخصیت‌هایی مانند مولود، که از گذشته و سنت‌های خود جدا نمی‌شوند، به نوعی چالش بزرگ تبدیل می‌شود. استانبول همواره در حال تغییر است، اما مولود تمایلی به این تغییرات ندارد و غرق در دنیای قدیمی خود می‌خواهد در این شهر مدرن و پویا زندگی کند. البته او نیز در نهایت -و چه بسا خیلی دیر- این دگرگونی و لزوم هم‌گام شدن با آن را می‌بیند.


کدام افکار عجیب؟

ایده‌ی به تصویر کشیدن زندگی مردمانی از طبقه‌ی ضعیف در گذر زمان، آن هم در شهری مانند استانبول، روی کاغذ جذاب به نظر می‌رسد. اما در «افکار عجیب من» این ایده به یک آشفته‌بازار ششصد صفحه‌ای تبدیل می‌شود. ارتباط برقرار کردن و هم‌ذات‌پنداری با شخصیت‌ها، علیرغم نوع روایت جالب کتاب، کار سختی است. خود داستان نیز حرفی برای گفتن ندارد و سکسیسم موجود در آن، خوانش را برای خواننده دشوارتر می‌کند.

بگیر و ببندهای فرار رایحه و مولود در ابتدای کتاب، هیجان‌انگیز هستند اما به مرور، داستان در دام تکرار مکررات می‌افتد. با وجود تأکید نویسنده بر «افکار عجیب» مولود، در عمل او بیشتر یک رویاپرداز ساده‌دل است تا شخصیتی پیچیده یا تاریک. او خوش‌خیالِ سر به هواییست که در قرعه‌ی سرنوشت خوش‌شانس نبوده و محکوم به زندگی در فقر و فلاکت است. مولود به واسطه‌ی «افکار عجیب»‌اش خود را جداافتاده می‌پندارد. اما واقعا کدام افکار عجیب، آقای پاموک؟

[Lisa (NY) · Rating 4 out of 5]

Pamuk takes his time with Mevlut's story, unspooling it slowly over 584 pages. Surprisingly, I did not become impatient but savored the joys and tribulations of Mevlut's life. Caught between the old and the new in Istanbul in the 1990s and early 2000s, Mevlut is not outwardly successful compared to his friends - yet he finds happiness in marriage and as a boza seller. Working in a succession of jobs, he arranges them around selling boza (a fermented beverage) in the evenings, wandering the streets and calling out boo-zaa with emotion. A strange novel that I thoroughly enjoyed.

[Elyse Walters · Rating 5 out of 5]

I do have a review on this book somewhere in the site and it keeps getting lost — I found it once but I don’t know where it is again—-
so thank you for those of you who have liked my review today and I only thought of it because my friend, Anne is reading it.

I still remember so many details about it and I read it when it first came out. It’s a wonderful book!!

📚📚📚📚

[Mostafa Alipour · Rating 5 out of 5]

صرفا جهت اطلاع رسانی همخوانی این عزیز دل انگیز!

احتمالا اغلب شما با گروه همخوانی دوست عزیزمون شقایق آشنا هستید. مخاطب این تبلیغ اقلیت ناآشناست. اگر مایل به عضویت هستید داخل تلگرام آیدی زیر رو جستجو کنید:
@Die_Read_Born
همخوانی این کتاب(چیز غریبی در سرم = افکار عجیب من = شوری در سر) 29ام آذر ماه آغاز می‌شه و برای همراهی مسیر ساده‌ای پیش‌رو دارید.
جانمونید!

[Kyriakos Sorokkou]

As always Pamuk never disappoints.
Another incredible book by Turkish Nobel Prize Winner (2006) Orhan Pamuk.
My 5th book by Pamuk.
My 4th novel by him since I read his Memoirs from Istanbul a non fiction book, part memoir part biography of his beautiful birthplace.

This novel like most of Pamuk's novels, takes place in Istanbul; this time between 1969-2012. It tells us the (simple) story of a simple man from Central Anatolia called Mevlut Karataş that came to Istanbul with his father in 1969 to become a boza seller.

Boza is a fermented beverage made from fermented wheat and it has a creamy / thick consistency.

The story might not be something extraordinary but Pamuk's writing and the way he structures the book makes it extraordinary.

This book is divided in seven parts.
Parts 1 and 2 are two different days in the life of Mevlut when something important happened.
Part 1 takes place on Thursday, 17 June 1982 and Part 2 on Wednesday, 30 March 1994.

Then in Parts 3, 4, and 5 which are the main bulk of the book we are taken back in the beginning of his life in Istanbul (1969) and we slowly slowly reach the important moments that happened in Parts 1 and 2.

Now Parts 6 and 7 work as mini epilogues and is where we see a conclusion of Mevlut's story in the book.
Part 6 takes place on Wednesday, 15 April 2009, and Part 7 on Thursday, 25 October 2012.

Another interesting thing of the way this book is structured is the narration. We have Mevlut's parts told in 3rd person narration and we also have 13 characters that tell us their own story in 1st person narration. All these characters are his friends, his family, and people from his close environment.

So on the one hand we see Mevlut's story from above with the help of an omnipresent narrator (3rd person) and from the other hand his story from 13 different points of view, that sometimes leave the main storyline (Mevlut) and are concentrated on their own story.

We see on the one hand Mevlut's life but through his life we are also able to see the history of modern Turkey.

This novel also has characteristics from Dickens' realism and also from the picaresque novels of the 18th century. This is because the subtitle and the first paragraph of the book are the whole story in other words spoilers. But as Pamuk said in an interview: good literature isn't concerned by spoilers and what is going to happen in the end but the actual journey - not the destination.

The book like many Pamuk books includes also an index of characters and a Chronology of events.

Now before I leave you I'll put here the Title the Subtitle and the first paragraph of the book.

A Strangeness in My Mind

Being the Adventures and Dreams of Mevlut Karataş, a seller of Boza, and his friends, and also a portrait of Life in Istanbul Between 1969 and 2012 from Many Different Points of View


This is the story of the life and daydreams of Mevlut Karataş a seller of boza and yogurt. Born in 1957 on the western edge of Asia, in a poor village overlooking a hazy lake in Central Anatolia, he came to Istanbul at the age of twelve, living there, in the capital of the world, for the rest of his life. When he was twenty-five, he returned to the province of his birth, where he eloped with a village girl, a rather strange affair that determined the rest of his days: returning with her to Istanbul, he got married and had two daughters; he took a number of jobs without pause, selling his yogurt, ice cream, and rice in the street and waiting tables. But every evening, without fail, he would wander the streets of Istanbul, selling boza and dreaming strange dreams.

You can see Pamuk's interview on this book here: a one-hour interview I watched twice (yes I enjoy listening to him. I can't hide it anymore)

[Ismini · Rating 4 out of 5]

7,5/10

Υπόθεση: Η αφήγηση ξεκινά το 1982 όταν ο ήρωας ερωτεύεται ένα κορίτσι και το κλέβει. Εκ των υστέρων συνειδητοποιεί πως η κοπέλα που έκλεψε είναι η αδερφή εκείνης που ήθελε. Ο Παμούκ σε αυτό το βιβλίο των 700 σελίδων μας περιγράφει παράλληλα τη ζωή του Μεβλούτ, ενός πλανόδιου πωλητή μποζά, και τις τρομερές αλλαγές της Κωνσταντινούπολης από το 1969 έως το 2012.

Σαν υπόθεση δεν με ενθουσίασε αλλά θεωρώ πως θέτει το κατάλληλο πλαίσιο για να αποτυπωθεί η μετάλλαξη της Πόλης, καθώς η επιλογή ο πρωταγωνιστής να είναι ένας πλανόδιος πωλητής έδωσε στον συγγραφέα τη δυνατότητα της παράλληλης εξιστόρησης της ζωής του με εκείνη της ανάπτυξης της Κωνσταντινούπολης. Στο βιβλίο η Πόλη που μεγαλώνει και αλλάζει αποτελεί το φόντο στο κάδρο της ζωής του ήρωα, αλλά ένα φόντο που σκιαγραφείται γλαφυρά, έντονα και ζωηρά και εν τέλει κλέβει την παράσταση.

Γραμμένο κυρίως στο τρίτο πρόσωπο αλλά και με πολλές μικρές εναλλαγές στα πρόσωπα της αφήγησης, ο συγγραφέας κατορθώνει να δώσει στον αναγνώστη μία πολύπλευρη εικόνα της ζωής στην Πόλη, των ανθρώπων της και της νοοτροπίας τους, μία εικόνα εν πολλοίς ανάγλυφη, σφαιρική και ρεαλιστική.

Στα συν του βιβλίου οι παραστατικότατες περιγραφές που μεταδίδουν στον αναγνώστη όλο το χρώμα και το ύφος της Κωνσταντινούπολης και τη μετάλλαξή της σε σύγχρονη μεγαλούπολη με ισχυρά τα ηθογραφικά στοιχεία. Διαβάζεται ευχάριστα, χωρίς να απαιτεί προσήλωση και γρήγορα, χωρίς να πρόκειται για ένα εντελώς ανάλαφρο βιβλίο.

Το κύριο αρνητικό του βιβλίου, η κεντρική υπόθεση που αφορά μια ιστορία αγάπης που, κατά τη γνώμη μου, ακροβατεί στα όρια του αισθηματικού μυθιστορήματος και πολλές φορές υποκύπτει στο μελό.

[Natheir Malkawi · Rating 5 out of 5]

لميشيل ويلبيك رأي حول البطء/السرعة في إنهاء الروايات. يقول أنه يشعر بالإطراء حين يقول قارئ له بأنه أنهى الرواية في جلسة واحدة. هل بإمكاني الادعاء بأن شيئًا كهذا (إنهاء الروايات في جلسة واحدة) لا يمكن أن يحدث مع روايات أورهان باموق؟ هذه الرواية على الأقل؟. أظن، خلاف ما قاله ويلبيك، أنّ أحد متع القراءة لباموق هو إطالة وقت القراءة، والدخول إلى عالم الرواية ببطء شديد حتّى يتشرّب الواحد أجواء العمل.

أورهان باموق، والرأي هنا بحاجة لتدقيق أكبر، يميل إلى إبراز صنعته للقارئ، هو يجهد في الكتابة ولا ينوي أن يتوارى عن ذهن القارئ. حضور الكاتب، المتمثّل هنا في استخدام الراوي الذي لا يكتفي بكونه عليمًا، بل يشير إلى ذاته علنًا "من أجل فهم القصة سأذكّر قرائي بين حين وآخر بخصوصيتي مولود الأساسيتين... - ص21" - لعلّه في هذه الرواية جهد في أن لا يكون حضورًا فاعلًا ومغيرًا في مجرى الأحداث كما في ثلج مثلًا - وتطلّبه أحيانًا كما في بداية الجزء الخامس "لأن القصة وصلت إلى النقطة ذاتها، أقترح على قرائي إعادة قراءة الفصل الثاني -ص443"، يجعل المحتوى زخمًا، أقول زخمًا لا ثقيلًا لأن الكاتب فطن إلى هذا فأدخل أصواتًا عديدة تروي بصوتها الخاص (ضمير المتكلم) جزءًا من الحكاية (دون إمكان اعتباره يستخدم "تعدد الرواة"، فالأصوات تسهم في تقدم السرد لا جعله دائريًا).

الرواية فيها خفّة ظاهرة للعيان، بل حتّى تميل للإضحاك كثيرًا، لكنّها لا تنزلق إلى الكوميديا، كما أنّ فيها سوداويّة لا تغيب، دون أن تنزلق إلى نوع من العبث أو العدميّة. لعلّ في هذا إشارة مهمة لتكوين مولود النفسي، فهو شخص على الحد الفاصل بين كل شيء: الشجاعة-الخوف، الحب-الكره، النجاح-الفشل، الإيدولوجيا-عدم الانتماء، التديّن-التعلمُن (أشير هنا إلى العلمانية في سياقها التركي، إذ أظن أنّ المصطلح يصير أقل غموضًا حين نتحدث عن تركيا)، الشرق-الغرب (كما اسطنبول ذاتها، فهو يحب النظر إلى ناطحات السحاب التي غزت تلال المدينة، والتي أقيمت على حساب الأزقة القديمة التي ترعرع فيها، لكنّه يحبّ مناداة "بوووظة" في الأزقة، وأن يشتري منه الناس لكونه يذكرهم بالماضي)، القديم-الجديد.

أود أن أشير أخيرًا إلى ترجمة عبد القادر عبد اللي، هذه ليست أول مرة أقرأ أحد ترجماته لروايات باموق، لكنها المرّة الأولى التي أشعر فيها أنه استطاع التماهي مع أسلوب الكاتب حدّ الاختفاء. ممتعة جدًا لغة المترجم، وحتّى يمكن ملاحظة الإضافة في استعمال العاميّة أحيانًا. أتمنّى منه فقط لو يترجم لنا "متحف البراءة".

[Irmak Ertuna-howison · Rating 5 out of 5]

some say a bourgeois cannot write about the poor & poverty. i say you don't know literature.

[Hesam · Rating 4 out of 5]

حماسه عامیانه پاموک از حاشیه تا مرکز استانبول پیش میرود و در این میان در دل زندگی آدم های قصه داستان شکل گیری یک "شهر" روایت میشود.

[huzeyfe · Rating 4 out of 5]

Önce kitaptan mı Orhan Pamuk'tan mı başlasam bilemiyorum. En iyisi Orhan Pamuk'tan başlayayım çünkü kitap hakkındaki yorumlarıma yardımcı olacak birkaç şey paylaşmak istiyorum.

Orhan Pamuk fikirleri, siyasi duruşu, edebiyatı, yazarlığı, kişiliği, romanları ve karakterleri en çok ses getiren yazarlardan birisi. Özellikle Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldıktan sonra doğal olarak artan bir ilgi ve bu ilgiye paralel olarak dozu değişen bir eleştiri odağı oldu. Bütün bunları bir tarafa bırakıp değinmek istediğim başka bir şey var ki o da Orhan Pamuk'un yazma tutkusu. Birkaç yerde neden yazdığını bazen samimi bazen de abartılı bir şekilde paylaşmıştı. Bu yan veya yardımcı etmenleri bir yana ayıracak olursak her yazarın temel bir yazma motivasyonu vardır. Orhan Pamuk'un da yazma konusunda odak noktası babası ve babasının yazar olmak hevesinde olmasına rağmen bu isteğini (zorunlu) istemli bir şekilde bir kenara bırakmasıdır. Babasının Orhan Pamuk'un yazar olmasında ne kadar payı olduğunu anlamak için 2006 yılında Nobel ödülünü alırken yaptığı konuşmadan (Babamın Bavulu) anlayabiliriz. Bu minvalde Orhan Pamuk'un yazar olma konusundaki tutkusu, azmi, sabri gerçekten takdire şayandır ki sırf buna hürmeten diğer kitaplarını da okuma kararı aldım.

Uzun bir girişten sonra gelelim Kafamda Bir Tuhaflık'a. Bu kitabı değerlendirirken 3-4 yıldız arasında gidip geldim. Dört yıldız vermemin tek nedeni dün akşam değerlendirme olarak ne yazsam diye düşünürken fark ettiğim bir gerçekti. Yukarıdaki paragraftaki nedenlerden otürü dört yıldızı gönül rahatlığıyla verdim. Bundan sonrası kitap ile ilgili bilgi içerdiğinden okumamış olanların devam etmemesi daha iyi olacaktır.

Kitapta Mevlüt karakteri ve Rayiha ile olan aşkı başlı başına bir güzellik iken çevredeki diğer karakterler bence kitabı zenginleştiriken bazı noktalarda da hikayeye zarar vermiş. Mesela anlatım tekniği olarak bazı bölümlerde söze giren diğer karakterler anlatıma bir seviyeye kadar güzellik katmış ama bu girişler çok düzensiz ve bazı yerlerde o kadar özensiz geldi ki anlatımı ve akıcılı zenginleştirmek yerine çerez tabağında yediğiniz son fıstığın ağzınız tadını bozduğunda hissettiğiniz bir duyguya kapılmanıza neden oluyor.

Bunun yanı sıra hikayenin ortasından başlaması sonra geriye sonra tekrar ileriye gitmesi ve özellikle başta verilen soyağacı (kim kiminle ne zaman evleniyor ne zaman ölüyor hangi çocuk ne zaman doğuyor hepsini biliyorduk) romanın daha başında spoiler yemiş hissi edinmenize neden olsa da ben bunu kitabı daha değerli yapan bir etken olarak algılıyorum. Çünkü buradan aldığım mesaj “olayları biliyor olmanıza rağmen onu öyle bir anlatacağım ki elinizden bırakmadan okuyacak kadar merak edeceksiniz” şeklinde... Quentin Tarantino tarzı çapraz geçişlerle belki daha da karmaşık hale gelebilirdi kitap kimbilir :)

Kitap içinde beni biraz rahatsız eden birkaç nokta... Her ne kadar Orhan Pamuk etliye sütlüye karışmayan bir adam üzerinden apolitik davranıyor gibi görünse de yakın Türkiye tarihi içinde büyük önem arz eden olayları yüzeysel bir şekilde ele alarak -apolitik gibi görünerek- aslında olaylar hakkında bilgi sahibi olmayan insanları (mesela yabancıları ya da gelecek nesil potansiyel okurları) yanlış intibaya itebilecek etmenlere çokça sahip olması. Yine de Yakın Türkiye Tarihi'nin sıradan ve apolitik bir adamın gözünden nasıl olabileceğine dair bir izlenim edinmemiz fena değil.

Orhan Pamuk'un kalemini ve özellikle bazı noktalarda yaptığı tespitleri çok beğeniyorum. Bir tek şartla... O da bazı noktalara takıntı yapmadan anlatması. Mesela Masumiyet Müzesi kitabı oldukça akıcı ve güzel anlatılmış olmasına rağmen bazı yerlerinde sıkça geçen "ıhlamur kokusu" beni rahatsız etmişti. Bu kitaptaki favori kokumuz da apartmanlardaki “kızarmış yağ” ve ona eşlik eden kimi zaman boya kimi zaman nem kokusu. Bir de bozanın için de alkol var mı yok mu tartışmasının sürekli önümüze sürülmesinden de pek hoşlanmadım. Hele bir yer de "tamam anladık bozada alkol var sen hele hikayene odaklan" diye haykırasım geldi.

Bunların dışında özellikle Mevlüt'ün hat üstadı Efendi Hazretleri ile ilgili bölümlerde ya iyi bir danışmanlık aldığını ya da iyi araştırma yaptığını tahmin ediyorum. Çünkü öyle yerler var ki onu yaşamadan o tespitleri yapabilmek çok ama çok zor. Bu bakımdan Kar isimli romanda kurduğu o meşhur bolca pot içeren bir cümleden sonra bu şekilde bir geçiş Orhan Pamuk hakkındaki fikirlerimi olumlu hale getiren etmenlerin başında geliyor. Bunlara ek olarak romana hakim olan Kader, Kısmet ve Niyet kavramlarının çok güzel işlendiğini de düşünüyorum.

Biliyorum çok dağınık bir yorum oldu farkındayım ama iş yoğunluğu içinde okunacak o kadar çok kitap varken ve zaman da bu kadar kısıtlıyken sıcağı sıcağına paylaşmak istedim. Ama bir gün bu yorumu daha derli toplu ve kapsamlı alıntılarla da daha zengin bir hale getirmek isterim.

Sözlerimi bitirmeden ve buraya kadar okuma zahmetini gösterenler için teşekkür etmeden önce çok ilginç bulduğum bir şey paylaşmak istiyorum. Yazının başında Orhan Pamuk ve babası hakkında yaptığım girişi hatırlıyorsanız onu neden başa aldığımı açıklayayım. Her yazar romanlarında kendi hayatlarından büyük veya küçük ama mutlaka bir kesit sunarlar. İçindeki başka bir kişi ölür bu ya da dışa yansıttığı gerçek kişiliği olur ama mutlaka kendinden bir şeyler olur. Bu romanın kahramanı Mevlüt ve babasının Orhan Pamuk'un gerçek hayatından bir yansıma olduğunu düşünüyorum. Mustafa Karataş İstanbul'a gelmiş ve başarılı olamadan vefat etmiş bir bozacıdır. Mevlüt de ister kar etsin ister etmesin sürekli boza satan gündüzleri ne iş yaparsa yapsın akşamları mutlaka boza satan birisidir. Çünkü kendisinin de dediği gibi sokaklarda dolaşmak sürekli yürümek ve boza satmak onun düşünebilmek ve kendisini iyi hissedebilmek için bulduğu en iyi yoldu. Kıyamete kadar boza satacağım demesi de bundan ileri gelmektedir. Çünkü boza satmak onun için bir işten öte bir yaşam biçimi bir tutku kafasındaki tuhaflık ile başbaşa kalabilmesi için bir fırsattı. Bu nedenle Mevlüt ile boza Örhan Pamuk ile yazmak şeklinde ilişkilendirilebilir diye düşünüyorum. Aynı şekilde Orhan Pamuk'un babası da boza satmada (yazarlık) başarılı olamamış bir karakter olan Mustafa Karataş ile özdeşleşmektedir. Mesela Mevlüt'ün başlarda boza işini iyi kavramasının babasına verdiği gizli gurur da aynı şekilde Gündüz Pamuk'un Orhan Pamuk'u yazarlık konusunda teşvikçi ve destekçi olmasıyla benzeştirebiliriz. Bu şekilde baktığımda bu kitap daha anlamlı ve daha değerli geldi benim gözüme...

[Nirvana · Rating 3 out of 5]

امتیاز واقعی ۲/۵*
دو سه روزی هست که کتاب تموم کردم و نمیدونم ازش چی بنویسم!
اول از همه داستان انقدر مایه نداره که ۶۰۰ صفحه نیاز به طول و تفسیر داشته باشه!
دوم که امان از شخصیت اصلی داستان جناب مولود! هر چقدر از لج درآر بودنش بگم، کم گفتم! باری به هر جهت! تغییر ناپذیر!سست عنصر!عاشق شدنش هم که اصلا نگم ازش بهتره!
برای جناب پاموک در این کتاب؛ تاریخ تحولات اجتماعی،سیاسی،جغرافیایی و تاریخی شهر استانبول در درجه اول اهمیت قرار داره.ما به همراه شخصیت اصلی داستان شاهد این تحولات هستیم آنچنان که او از نوجوانی به میانسالی میرسه.
روابط شخصیت‌ها در داستان هم برای من منطقی و باورپذیر نیستند. یادآور داستان‌های سریال‌های ترکی جم تی‌وی!
فکر می‌نم گله و شکایت تا همینجا کافی باشه :)
از متن کتاب:
🍂بهترین عشق، عشقی است که نه نسبت به ناشناس بلکه به کسی ابراز کنی که اصلا ندیده‌ای‌اش!
🍂مهم این نیست که اول کی عاشق کی می‌شود.چیزی که تو زندگی مشترک مهم است خوشبختی بعد از ازدواج است.
🍂زن‌های زیبا و بدون بچه برای تمام دنیا خطرناک‌اند.

[سارة الراجحي · Rating 5 out of 5]

عن أي غرابة يتحدث أورهان باموق ؟

مولود بريء الملامح والمشاعر ذلك الطفل القروي البسيط الذي ترك مع والده مكان نشأته ليحاول أن يُنبت جذوره في مدينة اسطنبول

مولود هو الانسان البسيط الذي يسأله عقله أسألة غريبة تنقله من شاطيء العلمانية الى الهوية الاسلامية وداخل هويته ينشطر بين هويتين متصارعتين
ويفاجأه مرور التاريخ المتقلب الحافل بسلطة جيش تنقلب وتحاول أن تنتزع حقوق وسلطة دينية تحاول أيضا أن تنتزع حقوقا أخرى وهكذا على التوالي

- يبيع البوظة التي تُسكر سُكرا خفيفا محببا ربما هو - سُكر يحتاجه من يجد غرابة في مواجهة الأسألة التي تحمل ألوانا أخرى غير الأبيض والأسود

هل الحياة معقدة وهل يحاسب الانسان على نية القلب ونية اللسان؟ أم على واحدة دون الأخرى

هل من الممكن أن يحب رجل امرأة فيجمعه القدر بأخرى ثم تُصر الحياة على أن تكافئه بونس يدفء وحشة أيامه الأخيرة وهو ونس الحب الأول
هل القدر عادل ؟
من يُحاول الاستئثار لذاته بنعمة ويبعدها عن مستحقها الحقيقي سينال ما حظه الوافر في الحياة؟
ماهو الدين؟ هل الحب نيران مشتعلة وسعادة ؟ أم أن السعادة هي الأَنس , المصاحبة والمشاركة ؟
كيف يكون القلب منشطرا بين حبين!

الوطن وما سواه
الاله وحب الذات
الأختين
الصداقة والتأرجح على حبالها
الأبوة والعائلة وصهريها
القرية والمدينة
الثورات والانقلابات
أنت الخريطة والعالم من حولك !

أورهان باموق روائي متمكن من أدواته استطاع ببراعة أن يؤرخ في بساطة رؤية مواطن تركي بسيط - من شريحة مجتمعية فقيرة - تحاول جاهدة التشبث
بالحياة-وبحثه عن أسألة الذات وبحثها الدائم عن الهوية والحياة والعالم على مدار عقود , فيكتب في بساطة عن دماء أريقت ونفوس أرهقت وعالم اشتعل وعن بقلب بريء وفطرة من الصعوبة الالتفات اليها في زخم الحياة واشتعالها.

القراءة الثانية لباموق وليست الأخيرة.

الترجمة بديعة تشعرك بأن هذا التركي كتب الرواية بالعربية.

جميلة تستحق القراءة.

[Jon Skeggi · Rating 5 out of 5]

Nakon čitanja Dževdet-bega, Tihe kuće i Žene crvene kose odlučio sam se za Čudan osećaj u meni, roman koji predstavlja još jednu hroniku Istanbula ispričanu kroz život skromnog prodavca boze na ulicama grada u procesu ekspanzije. Pamukova sposobnost da kontrastrira stari i novi način života, tradiciju i moderne trendove a da pritom zadrži objektivnost predstavlja jedan od njegovih najvećih spisateljskih kvaliteta.

Ono što me kod ovog pisca najviše fascinira je njegovo umeće da svakom romanu pristupi na potpuno nov način. Čudan osećaj u meni karakteriše dokumentaristički način pisanja u situacijama kada piše iz perspektive sporednih likova a u vezi sa njihovim poimanjem određenih tema. U tim momentima čitalac stiče utisak da se taj lik nalazi potpuno ogoljen ispred njega i sa potpunom iskrenošću deli svoje stavove i razmišljanja.

Raduje me što je Pamuk ponovo izabrao da piše o običnim ljudima i premda nisam ljubitelj besprekornih protagonista moram reći da je njegov prikaz Mevluta dobar okidač za razmišljanje u pravcu ispravnijeg ponašanja i ophođenja prema ljudima.

Već sam napomenuo da je Čudan osećaj u meni ujedno i hronika Istanbula prikazana kroz uvećavanje njegovih perifernih naselja u poslednjih 50 godina. Pisac ni u ovom romanu nije izbegao da prikaže političku situaciju u Turskoj, korupciju, nepotizam i beskrupuloznost, kao i težak položaj žena.

I pored toga, neke druge vrste emocija su me vodile tokom čitanja ove knjige i stvarale čudan osećaj u meni. Ako ni zbog čega drugog, ovaj roman vredi pročitati i samo zbog poslednje rečenice jer je ovo pre svega jedna snažna priča o ljubavi.

[Serbay GÜL · Rating 5 out of 5]

Hani o çok bildiğini sanan, sözde sofistike topluluk var ya , hani Orhan Pamuk ne yazsa beğenilmemesi gerektiğini sanan, marjinal olma çabasındaki ebleh ordusu, ki kendilerinin bir numaralı eleştirisi ' Ay Orhan Pamuk halktan çok kopuk' , ' Ay o caminin minaresinin balkonu değil, şerefesidir bir kere' diyen hani. İşte tam da onlara, ne kadar Anadolu'ya da , İstanbul'a da hakim olduğunu kanıtlamış adete. İstanbul'a göçleri, şehre adapte olamama , kültür farklılığı gibi memleketim yaralarını çok iyi bir şekilde önümüze seriyor. Muhteşem kurgusunun ve hikayesinin yanı sıra adete bizlere güzel bir İstanbul tarihçesi sunuyor. Sokaktan geçen çok sıradan bir karakter olan Mevlüt'ün hikayesi sımsıkı sarıp sarmalıyor insanı. İstanbul'un tarihi boyunca uğradığı tecavüzü de güzel güzel anlatıyor bizlere. Benim için 'Benim Adım Kırmızı' ve 'Kara Kitap' ile yarışabilecek kalitede bir kitaptır. En yakın zamanda mutlaka bir kez daha okuyacağım.
İstanbul'un kış akşamlarında sokaktan gelen 'Bozaaa' sesi sizlere çok daha farklı , hikayesi olan bir çığırma olarak gelecektir artık. Belki de hafif bir tebessüme neden olacaktır yüzünüzde.