Vervolg op Hallo muur, een verslag over het leven in het donker. In Door het licht schrijft Erik Jan Harmens over een leven in het (soms te felle) licht. In Door het licht spreekt een man tot zijn geliefde, zijn vrienden, zijn vader en zijn lezers, over hoe hij ooit leefde in het donker en nu moet wennen aan leven in het licht. In dat licht komen prikkels en gevoelens vol binnen. Alles lijkt weldadig, toch is er ook een blijvend verlangen naar verdoving. Liedjes brengen verlossing, maar tergen 'm ook. Door het licht is een verslag over het halveren van een dubbelleven. Een liefdevolle zoektocht naar verbinding, naar wat echt is en wat niet.
Erik Jan Harmens (1970) is een Nederlands dichter en schrijver. Hij publiceerde vijf dichtbundels. De meest recente, kom (2019), ging over hijgen. Het gedicht ‘h h’, dat bestaat uit 56 maal één en dezelfde letter, behoort tot de klassiekers in de nederlandse poëzie. Harmens publiceerde ook twee bundels met lyrische duetten, een met Rick de Leeuw en een met Ilja Leonard Pfeijffer. Hij was in 2002 de eerste poetry slam-kampioen van Nederland.
Er verschenen zes romans. Eind 2021 kwam Rigolettohof uit, de grote Alphense roman, over hoe een man opgroeit in de jaren zeventig en tachtig in de nabijheid van een winkelcentrum (de Ridderhof) dat later, op 9 april 2011, in een plaats delict zou veranderen. Hallo muur (2015) werd Boek van de Maand bij De Wereld Draait Door en werd talloze malen herdrukt.
Weet het niet zo. Een boek waarvan ik had gewild dat ik het beter vond. Had het denk ik meer gewaardeerd als het losse columns waren. Ik kan ver meegaan in een zoekend boek maar merkte dat ik toch steeds verlangde naar een soort samenhang, die maar niet kwam. Het stuk over de muziek is me grotendeels ontgaan. “In het donker kan het niet donker worden. Ik kon niet nóg iets kwijtraken. Als een zuigeling stond ik op nul.”
Ik wil heel graag houden van alles wat Erik Jan Harmens maakt, maar dat lukte bij dit boek niet echt. In Trouw lees ik graag zijn columns en stukken, wat waarschijnlijk ten koste gaat van de waardering voor dit boek. Het lijkt waarachtig wel een bundeling columns. Onderhoudend? Jazeker. Grappig alsmede ontroerend? O jawel. Samenhangend? Neen. En dat stoort mij net iets teveel. Omdat het verdraaid eerlijk, openhartig en kwetsbaar is durf ik er bijna niet maar twee sterren voor te geven, maar ja, ik doe het toch. Wel zo eerlijk, openhartig en kwetsbaar van mij dan weer. Daarbij schijnt de goede man zelf ook wel eens een vervelende recensie te schrijven, dus dat schept ruimte.
Ik las dit omdat ik troost zocht nu ik ook nuchter leef. Ik genoot ook van Harmens' columns in Trouw en de podcast Onverdoofd. De vorm van het boek vind ik niet zo geslaagd. De laatste paar hoofdstukken wordt er gelukkig wel meer een eenheid geschept. De liedjes ontgaan mij compleet, had daar maar naar de redacteur geluisterd... Maar misschien is dat juist de bedoeling - uit het boek gerukt worden en zo dichterbij de ervaring van de verteller komen. De thema's zijn taboe doorbrekend maar door de vorm blijft dit boek mij niet bij, vrees ik. Ik ben benieuwd wat Harmens geschrapt heeft.
This entire review has been hidden because of spoilers.
Dit boek is een ontzettend eerlijke beschrijving van iemands binnenste wereld en zo zullen er veel elementen zijn die mensen bekend zullen zijn, terwijl andere gedachtes en gevoelens voor de lezer onbekend blijven. Niet alles kan ‘relatable’ zijn en niet elk gevoel of gedachte kan goed zijn. Het is juist mooi helemaal meegesleurd te worden in het perspectief van de auteur en zelf vond ik dit boek meeslepend om te lezen juist vanwege de minder romantiserende of verschoonde delen.
Knap opgebouwde roman (ja?) over de chaotische binnenwereld van een man die de liefde ontdekt en beetje bij beetje toelaat. Herkenbaar maar ook geruststellend: zo erg ben ik dan toch niet. En blij dat ik de liefde al zoveel langer ken en heb toegelaten. Tweeëndertig jaar and counting…
Ik vind dit toch vooral een lief boek - een selfconcious stream of consciousness. Mooie verhaaltjes, over waarom Hallo Muur eigenlijk een proloog is, zien op ware grootte, hoe je een ongevraagde auto aangesmeerd krijgt en leven zonder filter.